کالبدشکافی دی‌پگ شدن XUSD در بازار وام‌دهی اویلر

چند هفته بعد از انتشار گزارش‌هایی درباره زیان ۹۳ میلیون دلاری استریم فایننس و دی‌پگ‌ شدن جنجالی استیبل کوین XUSD، زوایای جدیدی از این بحران آشکار شده است. درحالی‌که رسانه‌ها پیشتر به ابهام در مدل مالی استیبل کوین استریم اشاره کرده بودند، اکنون تیم Re7 Labs یکی از ناظران کلیدی در بازارهای وام‌دهی غیرمتمرکز، گزارش جدیدی از بررسی‌ها و اقدامات خود برای مهار این بحران منتشر کرده است. در ادامه به گزارش تحلیلی Re7 Labs و کالبدشکافی دی‌پگ شدن XUSD می‌پردازیم تا ببینیم چرا پروژه‌ای که با هدف ثبات مالی طراحی شده بود، به منشا بحران تبدیل شد.

بررسی ماجرای دی‌پگ‌ شدن XUSD

داستان از ۵ اکتبر آغاز شد، استیبل کوین xUSD به‌عنوان یکی از دارایی‌های جدید در خزانه‌ اِرن (Labs Earn) روی شبکه پلاسما (Plasma) فعال شد. به محض راه‌اندازی، کاربران شروع به واریز سرمایه کردند و در همان هفته اول حجم سپرده‌های این خزانه به‌شدت افزایش یافت. نکته قابل‌توجه این بود که تقریباً تمام وجوه واردشده به خزانه، بلافاصله توسط کاربران وام گرفته شد.

اما چند روز بعد، پس از اصلاح گسترده بازار در تاریخ ۱۰ اکتبر، تیم Re7 Labs که نقش ناظر و تنظیم‌گر خزانه‌ها را بر عهده داشت، تصمیم گرفت بررسی دقیقی روی وام‌گیرندگان انجام دهد تا وضعیت ریسک را ارزیابی کند. آن‌ها در جریان این بررسی متوجه شدند که پروژه استریم (Stream) درحالی استیبل کوین یو‌اس‌دی‌تی زیرو (USDT0) را از خزانه‌ استیکد استریم یو‌اس‌دی (xUSD) وام گرفته که از توکن بومی خودش یعنی xUSD به‌عنوان وثیقه استفاده کرده است.

این موضوع باعث نگرانی شد. به‌همین دلیل، تیم Re7 Labs بلافاصله با مدیرعامل استریم تماس گرفت تا از ثبات مالی و توان بازپرداخت آن‌ها مطمئن شود. مدیرعامل شرکت در پاسخ، اطمینان داد که وضعیت پروژه پایدار است و سقوط بازار تأثیری بر موقعیت آن‌ها نگذاشته است.

همه چیز تا مدتی آرام پیش رفت تا اینکه در اواخر اکتبر، نشانه‌های جدیدی از فشار مالی نمایان شد. نرخ‌ وام در بازارهایی که استریم از آن‌ها وام گرفته بود، ناگهان بالا رفت و این یعنی استریم برای حفظ موقعیت‌های وام خود باید بهره بسیار بیشتری پرداخت می‌کرد. بنابراین، Re7 Labs مجددا در ۲۹ اکتبر با استریم تماس گرفت تا موضوع را بررسی کند. درنتیجه این مذاکره، استریم بخشی از وام خود را در پلاسما بازپرداخت کرد و روز بعد نیز ۷ میلیون دلار USDC را به خزانه Re7 Labs در شبکه ورلدچین (Worldchain) برگرداند. با این بازپرداخت، بخشی از کاربران که پیشتر دارایی‌های خود را وثیقه کرده بودند و در عوض sdeUSD گرفته بودند، توانستند وثیقه‌های خود را آزاد و برداشت کنند.

تیم Re7 Labs به موازات این گفتگوها و به‌منظور جلوگیری از ریسک بیشتر، ابتدا تصمیم گرفت تمام سرمایه‌های خود (USDT0) را از بازار xUSD در خزانه اِرن خارج کند تا سپرده‌گذاران در معرض خطر توکن xUSD قرار نگیرند. سپس برای اطمینان بیشتر، سقف سپرده‌گذاری در بازار xUSD را به صفر کاهش داد و این بازار از فهرست عرضه در خزانه ارن اویلر (Euler Earn Vault) حذف کرد تا هیچ واریز جدیدی به بازار استریم انجام نشود.

تقاضای غیرمنتظره الیکسیر برای وام

در تاریخ ۲۱ اکتبر، پروژه‌ای به نام الیکسیر (Elixir) با تیم Re7 Labs تماس گرفت و درخواست کرد حدود ۶ تا ۷ میلیون دلار نقدینگی از خزانه‌ USDT0 در پلتفرم اویلر ارن را در اختیار بازار الیکسیر فرانتیر (Elixir Frontier) بگذارد تا کاربرانش بتوانند از این وجوه وام بگیرند. Re7 Labs با این درخواست موافقت کرد و مبلغ به‌سرعت به آن‌ها تخصیص داده شد.

در طول همان هفته، ظرفیت وام‌دهی در تمام بازارهای Re7 Labs که شامل توکن‌های deUSD و sdeUSD بودند (در تمام شبکه‌ها و خزانه‌ها) تکمیل شد و ۱۰۰٪ نقدینگی آن‌ها وام داده شد. این موضوع Re7 Labs را نگران کرد؛ زیرا سطح وام‌گیری بیش از حد بالا بود. بنابراین از الکسیر درخواست کرد بخشی از بدهی‌های معوقه خود را بازپرداخت کند تا فشار ریسک نقدینگی کاهش پیدا کند.

در تاریخ ۲۷ اکتبر، Re7 Labs متوجه شد وام‌گیرنده‌ای که از توکن‌های deUSD و sdeUSD به عنوان وثیقه استفاده کرده است، ظاهرا به پروژه استریم مرتبط است. با کشف این ارتباط، تیم Re7 Labs تصمیم گرفت سریعاً ریسک خود را نسبت به هر دو پروژه کاهش دهد. آن‌ها سقف وام‌دهی را پایین آوردند و وجوه خود را از بازارهایی که شامل xUSD ،deUSD و sdeUSD بودند، خارج کردند تا احتمال زیان از بین برود.

در نهایت، در تاریخ ۶ نوامبر، تمام وام‌هایی که با وثیقه sdeUSD در پلتفرم پلوم (Plume) گرفته شده بود، به‌طور کامل بازپرداخت شدند. به‌این ترتیب، Re7 Labs خودش را از درگیری مالی با توکن‌های deUSD یا sdeUSD و ریسک‌های ناشی از آن‌ها نجات داد.

بازار وام‌دهی مورفو روی شبکه ورلدچین:

• sdeUSD/USDC برابر با ۲۱۴٬۰۴۰ دلار

بازار وام‌دهی اویلر روی شبکه اوالانچ:

• sdeUSD/AUSD برابر با ۵٬۶۶۰٬۰۰۰ دلار
• deUSD/AUSD برابر با ۲٬۲۵۰٬۰۰۰ دلار
• sdeUSD/USDC برابر با ۲٬۱۵۰٬۰۰۰ دلار

بازارهای ارن اویلر روی شبکه پلاسما:

• بازار فرانتیر الیکسیر: ۳٬۷۰۰٬۰۰۰ دلار USDT0

کل تاثیر الیکسیر: ۱۳٬۹۷۴٬۰۴۰ دلار

فعالیت مشکوک استیبل‌لبز

چند روز بعد، در ۴ نوامبر، سیستم نظارت بر ریسک Re7 Labs فعالیت مشکوکی را در حساب‌هایی مرتبط با استیبل‌لبز (Stable Labs) شناسایی کرد. این حساب‌ها که بیشترین وام‌های sUSDX و USDX را در پلتفرم‌های لیستا (Lista) و اویلر (Euler) داشتند، در حال انتقال وجوه خود به صرافی بایننس بودند. هم‌زمان، نرخ بهره وام‌ها نیز به‌طور غیرعادی تا ۱۰۰٪ افزایش یافته بود. در نتیجه Re7 Labs بلافاصله با استیبل‌لبز تماس گرفت تا توضیح دهند چطور با چنین نرخ‌های بالایی می‌توانند وام خود را نگه‌دارند و چرا آن‌ها را بازپرداخت نمی‌کنند.

صبح روز بعد، ۵ نوامبر، پاسخ مبهمی از مدیرعامل استیبل‌لبز دریافت شد که گفته بود «با تأمین‌کننده نقدینگی تماس می‌گیرد.» بررسی‌های بعدی نشان داد تمام آدرس‌هایی که بدهی فعال داشتند، به‌نوعی متعلق یا مرتبط با مدیرعامل استیبل‌لبز بودند. بنابراین، با توجه به عدم همکاری و دریافت پاسخ قاطع، Re7 Labs مهلت سخت‌گیرانه‌ای را برای تسویه تا پایان همان روز تعیین کرد.

در ظهر ۵ نوامبر، Re7 Labs تصمیم گرفت اقدامات فوری انجام دهد. نخست، سقف عرضه در اویلر را به ۵ میلیون دلار کاهش داد. سپس از استیبل لبز خواست تا امکان وایت‌لیست کردن برخی آدرس‌ها را فراهم کند تا بتوانند فورا توکن‌های sUSDX را از حالت استیک خارج و به USDX تبدیل کنند. اما استیبل لبز اعلام کرد که چنین امکانی وجود ندارد و نشانه‌های هشدار جدی ‌تر شد.

پس از پایان مهلت مقرر و عدم بازپرداخت بدهی‌ها، Re7 Labs پارامترهای ریسک در بازارهای بایننس اسمارت چین (BSC) را تغییر داد تا امکان لیکوئید‌شدن موقعیت‌های بزرگ sUSDX فراهم شود.

تیم Re7 Labs برای این کار، از یک ربات لیکوییدیشن (Liquidation Bot) استفاده کرد. با‌این‌حال، به دلیل کمبود نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) ربات نتوانست فرآیند را به‌طور کامل انجام دهد. در نتیجه، نسبت‌های وام به ارزش به حالت اولیه بازگردانده شد و سقف‌‌های عرضه روی صفر تنظیم شد تا از واریز و وام‌گیری جدید جلوگیری شود.

صبح روز ۶ نوامبر، گفت‌وگویی میان تیم Re7 و فلکس (Flex) مدیرعامل استیبل‌لبز انجام شد، اما اظهارات او متناقض بود. این موضوع حکایت از این داشت که استیبل لبز با مشکلات جدی مواجه است.
ظهر همان روز، پس از اطلاع‌رسانی رسمی Re7 Labs در دیسکورد، جامعه‌ لیستادائو (ListaDAO) به سرعت پیشنهادی را تصویب کرد تا موقعیت‌های مشکوک به‌صورت رسمی لیکویید شوند. این اقدام باعث شد از ایجاد ۳ تا ۴ میلیون دلار بدهی بد (Bad Debt) در بازار USD1 جلوگیری شود. در ادامه نیز Re7 Labs اقدامات زیر را در اویلر اجرا کرد:

• سقف عرضه صفر شد.
• نسبت وام به ارزش در زمان لیکوئیدیشن کاهش یافت.
• روند وام‌گیری در خزانه‌های آسیب‌دیده متوقف شد.
• کارمزدها به صفر رسید.
• وام جدید با توکن‌های USDX و sUSDX ممنوع شد.

عصر همان روز، از استیبل لبز خواسته شد نقدینگی جدیدی را به بازار تزریق کند تا کاربران بتوانند موقعیت‌های خود را ببندند و از زیان بیشتر جلوگیری شود. میزان نقدینگی درخواستی به شرح زیر بود:

بازار لیستا:

• USDX/USDT برابر با ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ دلار

بازارهای اویلر:

• sUSDX/USDT برابر با ۵٬۴۹۰٬۰۰۰ دلار
• sUSDX/USD1 برابر با ۶٬۴۹۰٬۰۰۰ دلار
• sUSDX/YUSD برابر با ۳۱۶٬۰۰۰ دلار
• sUSDX/USDX برابر با ۸۱۸٬۰۰۰ دلار

کل نقدینگی درخواستی از استیبل لبز: ۱۳٬۱۱۴٬۰۰۰ دلار

با وجود تمام تلاش‌ها، تا این لحظه هیچ پاسخی از سوی استیبل‌لبز دریافت نشده است.

جمع‌بندی

در تمام مراحل این ماجرا، تیم Re7 Labs ارتباط خود را با همکاران، شرکای خارجی و مشاوران حقوقی حفظ کرده و همچنان ادامه می‌دهد تا بتواند روند بررسی و حل‌وفصل این بحران را به‌درستی پیش ببرد. این تیم در حال دریافت مشاوره‌های حقوقی دقیق است تا مطمئن شود تمام ابعاد ماجرا به‌طور کامل ارزیابی می‌شود و بر اساس آن، یک پاسخ حقوقی و راهبردی مناسب طراحی کند.

تیم Re7 Labs تأکید کرده است که به اصول شفافیت، دقت و یکپارچگی عملیاتی پایبند است و به همکاری نزدیک با تمامی ذی‌نفعان ادامه خواهد داد. همچنین وعده داده است تا با انتشار گزارش‌های بیشتر، جامعه را در جریان آخرین تحولات و اطلاعات قرار دهد.