پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) با نام OP_CHECKTEMPLATEVERIFY که مدت‌ها مسکوت مانده بود و با نام CTV یا BIP-119 شناخته می‌شود، اکنون با حمایت توسعه‌دهندگان و شرکت‌های برجستۀ بیت کوین، در حال جلب توجه دوباره است.
به گزارش میهن بلاکچین، اگر این پروپوزال در نهایت تأیید شود، می‌تواند مقیاس‌پذیری، امنیت و کاربردپذیری بیت کوین را به ویژه از طریق معرفی مفاهیمی چون کاوننت (Covenants) و خزانه (Vaults) به‌طرز چشمگیری افزایش دهد. این ویژگی‌ها می‌توانند حضانت شخصی (Self-Custody) را بهبود بخشیده و برنامه‌های لایه دوم امن‌تر و هوشمندتری مانند لایتنینگ (Lightning) و آرک (Ark) را امکان‌پذیر سازند.
BIP-119: نامه‌ای سرگشاده به جامعۀ فنی بیت کوین
به‌روزرسانی‌های پروتکل بیت کوین به‌ندرت اتفاق می‌افتند و به لطف ساختار حاکمیت غیرمتمرکز بیت کوین، فعال‌سازی آن‌ها معمولاً سال‌ها به طول می‌انجامد. آخرین به‌روزرسانی بزرگ، تپروت (Taproot) در سال ۲۰۲۱ بود.
اما BIP-119 که توسط جرمی روبین (Jeremy Rubin) در سال ۲۰۱۹ پیشنهاد شد، در حال نزدیک شدن به مرحله اجماع است. در واقع، برخی از توسعه‌دهندگان معتقدند که ممکن است تا پایان سال جاری میلادی بر سر آن توافق حاصل شود.
در تاریخ ۹ ژوئن (۱۸ تیر)، گروهی متشکل از ۶۶ توسعه‌دهندۀ برنامه‌ها و پروتکل‌های بیت کوین، با امضای نامه‌ای سرگشاده از جامعۀ فنی بیت کوین خواستند تا علاوه‌بر BIP-119، پروپوزال دیگری (CSFS, BIP-348) را نیز بپذیرند. امضاکنندگان به «مزایای قابل توجهی که این تغییرات برای کاربران نهایی بیت کوین به ارمغان می‌آورد»، از جمله تقویت امنیت لایه اول بیت کوین و راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم، اشاره کردند.
در میان امضاکنندگان، توسعه‌دهندگان تأثیرگذاری مانند جیمسون لاپ (Jameson Lopp) و اندرو پولسترا (Andrew Poelstra) و همچنین توسعه‌دهندگانی از شرکت‌های متمرکز بر بیت کوین مانند Anchorage، Luxor Mining و Alpen Labs حضور داشتند.
استیون روز (Steven Roose)، مدیرعامل شرکت Second، این هفته در مصاحبه‌ای گفت: «پیشرفت قابل توجهی در جهت رسیدن به چنین اجماعی در حال انجام است»، هرچند هشدار داد که فعال‌سازی آن هنوز قطعی نیست. با این حال، روز معتقد است که تأیید آن ممکن است تا پایان سال اتفاق بیفتد.
اگر چنین شود، آیا این یک تحول مهم برای جامعۀ بیت کوین خواهد بود؟ روز پاسخ داد:
من معتقدم این یک اتفاق بسیار بزرگ برای بیت کوین، به خصوص در کوتاه‌مدت خواهد بود. این به‌روزرسانی پروتکل، پیاده‌سازی کانال‌هایی به سبک Eltoo که به آن تقارن لایتنینگ (Lightning Symmetry) نیز گفته می‌شود را ممکن می‌سازد که کانال‌های لایتنینگ را برای کاربران نهایی کاربردی‌تر و امن‌تر می‌کند.
دنیل گری (Daniel Gray)، تحلیلگر ارشد تحقیقات در Fidelity Digital Assets، گفت:
هرگونه به‌روزرسانی بیت کوین، از جمله BIP-119، به دلیل گستردگی توزیع قوانین اجماع شبکه، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
گری ادامه داد که یکی از هیجان‌انگیزترین جنبه‌های BIP-119، معرفی کاوننت‌ها و به واسطۀ آن، خزانه‌هاست. امروزه کاربران گزینه‌های زیادی برای ایمن‌سازی بیت کوین خود دارند، «اما خزانه‌ها یک لایۀ اضافی ایجاد می‌کنند که احتمالا می‌تواند راحتی بیشتری برای کاربران حضانت شخصی به همراه داشته و گزینه‌های امنیتی بیشتری را با سایر راه‌حل‌های حضانتی فراهم کند».
بر اساس نامۀ توسعه‌دهندگان، این به‌روزرسانی امکان راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بهتر، خزانه‌ها، کنترل ازدحام شبکه و همچنین قراردادهای لاگ گسسته (Discreet Log Contracts) را فراهم می‌کند. در این نوع قراردادها، دو یا چند طرف توافق می‌کنند که بسته به نتیجۀ یک رویداد خاص، پولی را مبادله کنند که این امر حریم خصوصی بیشتری را برای برخی تراکنش‌های بیت کوین به ارمغان می‌آورد.
الکس ثورن (Alex Thorn) از شرکت Galaxy Digital در پستی در ۱۳ ژوئن (۲۲ تیر) نوشت که BIP-119 در صورت فعال شدن:
توانایی ساخت روش‌های حضانتی بهتر و امن‌تر، ایجاد انواع جدیدی از پل‌های لایه دوم و موارد بسیار دیگر را به شدت افزایش خواهد داد.
این پروپوزال می‌تواند به یکپارچه‌سازی بیت کوین با پلتفرم‌هایی که قراردادهای هوشمند را بر روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌کنند، مانند Avalanche، Polygon، Arbitrum و غیره، کمک کند.
چرا سافت فورک‌ها اینقدر طول می‌کشند؟
بیت کوین امنیت خود را از ساختار غیرمتمرکزش می‌گیرد، اما همین ساختار، ایجاد تغییرات مهم را که گاهی سافت فورک (Soft Fork) نامیده می‌شوند، بسیار دشوار می‌کند. این شبکه هیات مدیره‌ای برای تصویب تصمیمات ندارد و به‌صورت متن‌باز عمل می‌کند. به همین دلیل، یک تغییر معنادار اغلب نیازمند سال‌ها اجماع‌سازی طاقت‌فرساست.
ثورن ادامه داد که این موضوع کاملاً هم بد نیست:
این ارز دیجیتال برای اینکه یک ذخیرۀ ارزش بلندمدت باشد طراحی شده است و بنابراین باید در برابر فشارها و انگیزه‌های کوتاه‌مدت مقاوم باشد، اما این به آن معنا نیست که بیت کوین هرگز نباید به‌روزرسانی شود.
آخرین به‌روزرسانی، یعنی تپروت که در نوامبر ۲۰۲۱ فعال شد، منجر به برخی موارد استفادۀ پیش‌بینی‌نشده (مانند جنجال اوردینال‌ها) گردید و همین امر نیز ممکن است این بار توسعه‌دهندگان بیشتری را محتاط کرده باشد. به گفتۀ گری:
بحث‌هایی که پیرامون OP_CTV در جریان است، پیچیدگی پیاده‌سازی هرگونه به‌روزرسانی برای بیت کوین را هم در سطح فنی و هم در سطح اجتماعی به نمایش می‌گذارد.
کاوننت (Covenant) چیست؟
تعیین اثرات ثانویۀ غیرمنتظرۀ یک به‌روزرسانی مانند BIP-119 دشوار است، اما به گفتۀ گری، می‌تواند کاربران جدید و کسب‌وکارهای نوآورانه‌ای را جذب کند. معرفی کاوننت‌ها و به واسطۀ آن، خزانه‌ها که مخازن ذخیره‌سازی سرد (Cold Storage) برای نگهداری بلندمدت BTC هستند، جالب توجه است.
خزانه‌های هوشمند (Smart Vaults) می‌توانند به کاربر اجازه دهند تا از قبل تعیین کند که چه مقدار بیت کوین در یک بازۀ زمانی مشخص می‌تواند جابجا شده و به کجا باید ارسال شود. برای مثال، همانطور که اخیر توضیح داده شده، کاربر می‌تواند تعیین کند که در هفته بیش از ۰.۱ بیت کوین از خزانۀ او به کیف پول گرمش (Hot Wallet) منتقل نشود.
این سازوکار که در آن کاربر تعیین می‌کند بخشی از بیت کوین خود را به کجا و به چه کسی می‌تواند ارسال کند، به عنوان کاوننت شناخته می‌شود. همانطور که گری در گزارش تحقیقاتی اخیر Fidelity Digital Assets نوشت، کاوننت‌ها می‌توانند برای ایجاد قراردادهای هوشمندی مفید باشند که «قبلاً تصور می‌شد پیاده‌سازی آن‌ها روی لایه اول بیت کوین بیش از حد پیچیده و پرریسک است».
جرمی روبین، نویسندۀ BIP-119، مثال دیگری ارائه می‌دهد:
می‌توان کیف پول سرد را طوری تنظیم کرد که یک میز پشتیبانی مشتری بتواند بدون نیاز به مجوز بیشتر، بخشی از وجوه را (با استفاده از چندین مبلغ از پیش تعیین‌شده) به یک کیف پول نیمه‌گرم (Lukewarm Wallet) که توسط یک تیم پشتیبانی مجزا اداره می‌شود، منتقل کند. سپس آن تیم پشتیبانی می‌تواند بخشی از وجوه را به یک کیف پول گرم منتقل کرده و باقیمانده را با یک مکانیزم برداشت مشابه، به ذخیره‌سازی سرد بازگرداند.
چرا به‌روزرسانی‌های بیت کوین اینقدر دشوار است؟
به‌روزرسانی‌های بیت کوین به دلایل متعددی دشوار هستند، اما یکی از دلایل مهم این است که هیچ پروتکل مشخصی برای ایجاد تغییرات بزرگ مانند به‌روزرسانی‌های سگویت (Segwit) و تپروت وجود ندارد. روبین برای BIP-119 یک مکانیزم اجماع به نام آزمایش سریع (Speedy Trial) را پیشنهاد کرد که در آن فعال‌سازی نیازمند تأیید ۹۰٪ ماینرهای بیت کوین بود. اما در سال ۲۰۲۲، او با انتقادات شدید جامعه به دلیل واگذاری قدرت بیش از حد به ماینرها مواجه شد.
یک جایگزین، سافت فورک فعال‌شده توسط کاربر (UASF) است که به تأیید نودها (Node) نیاز دارد. نودها کامپیوترهای منفردی هستند که پروتکل بیت کوین را اجرا می‌کنند و ده‌ها هزار عدد از آن‌ها وجود دارد. در مقابل، تنها دو استخر استخراج بیت کوین — Foundry USA و AntPool — کنترل ۴۷٪ از کل هش‌ریت بیت کوین را در دست دارند.
لوک دش‌جی‌آر (Luke Dashjr)، یکی از توسعه‌دهندگان، در سال ۲۰۲۳ اظهار داشت که پروپوزال‌های بهبود پروتکل بیت کوین باید با استفاده از فرآیند غیرمتمرکزتر UASF فعال شوند که دموکراتیک‌تر و امن‌تر است.
در هر صورت، به‌نظر می‌رسد اکنون که منتقدان قبلی ناپدید شده، نظر خود را تغییر داده یا دیگر اهمیت چندانی به موضوع نمی‌دهند، حرکت برای BIP-119 در حال شتاب گرفتن است.
شبکۀ لایتنینگ را در نظر بگیرید، یک لایۀ مقیاس‌پذیری پرداخت روی شبکۀ بیت کوین که از زمان راه‌اندازی آن در سال ۲۰۱۸ رشد چشمگیری داشته است. در حالی که تراکنش‌های عادی لایه اول بیت کوین ممکن است به طور متوسط ۱۰ دقیقه برای تسویه زمان ببرد، تراکنش‌های لایتنینگ با سرعتی نزدیک به سرعت نور و با هزینه‌ای ناچیز انجام می‌شوند. گری در وبلاگ اخیر خود اشاره کرد:
این ترکیب امکان استفاده از پرداخت‌های بیت کوین را برای خریدهای روزمره مانند یک فنجان قهوه فراهم می‌کند.
اما به گفتۀ گری، این نوع جدید از تجارت دیجیتال برای مؤثر بودن باید تقریباً ۱۰۰٪ مواقع کار کند و فناوری هنوز کاملاً به آن نقطه نرسیده است. BIP-119 می‌تواند به مقیاس‌پذیری واقعی آن کمک کند.
نسیم نقوی (Naseem Naqvi)، بنیان‌گذار و رئیس انجمن بلاکچین بریتانیا گفت:
BIP-119 با بهبود لایتنینگ و فعال کردن لایه‌های دوم مقیاس‌پذیر، موانع کلیدی مانند کارمزدهای بالا و تأییدیه‌های کند را که استفادۀ انبوه را محدود کرده‌اند، برطرف می‌کند.
او توضیح داد که چگونه این پروپوزال می‌تواند شبکۀ بیت کوین را برای کاربردهای دنیای واقعی مانند پرداخت‌ها و دیفای (DeFi) کارآمدتر کند.
اما دیگران معتقدند که BIP-119 حتی می‌تواند فراتر از این عمل کند. روز گفت:
بهبودهای واقعی در پروتکل‌های جدید، عمدتاً آرک و پل‌های مبتنی بر ماشین مجازی بیت کوین (BVM)، مشاهده خواهد شد.
آرک نیز مانند لایتنینگ، یک پروتکل لایه دوم بیت کوین است که کاملاً از طریق تراکنش‌های بیت کوین کار می‌کند و از قراردادهای هوشمند بهره می‌برد. شرکت روز، در حال کار بر روی پروتکل آرک است.
ماشین‌های مجازی بیت کوین می‌توانند برای ساخت پل بین بیت کوین و پلتفرم‌های کریپتوی غیربیت‌کوینی استفاده شوند. روز اظهار داشت:
فکر می‌کنم پیش‌بینی اینکه اگر هر دوی این‌ها به طور کامل روی شبکۀ اصلی بیت کوین مستقر شوند، اکوسیستم بیت کوین به چه سمتی خواهد رفت، بسیار دشوار خواهد بود.
با این حال، روز معتقد است که این به‌روزرسانی می‌تواند پذیرش بیت کوین را افزایش دهد و در را به روی پروتکل‌های جدیدی باز کند که تجربۀ کاربری را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشند. علاوه بر این، ایجاد پل بین بیت کوین و یک سیستم مبتنی بر ماشین مجازی اتریوم (EVM) «می‌تواند اکوسیستم بزرگ سازندگان و برنامه‌های مبتنی بر EVM را وارد این حوزه کند.»
BIP-119 ممکن است تا پایان سال پیشرفت کند
نامۀ ۹ ژوئن (۱۸ تیر) توسعه‌دهندگان به جامعۀ فنی، از مشارکت‌کنندگان بیت کوین کور (Bitcoin Core) خواست تا طی شش ماه آینده، بازبینی و یکپارچه‌سازی BIP-119 و BIP-348 را در «اولویت» قرار دهند. امضاکنندگان تأکید کردند که قصد دیکته کردن فرآیند اجماع را ندارند:
بلکه این یک اذعان به این موضوع است که قبل از اینکه این آپ‌کدها (opcodes) بتوانند فعال شوند، باید در پرکاربردترین کلاینت بیت کوین پیاده‌سازی شوند.
بنابراین، آیا ممکن است تا پایان سال اتفاقی در مورد BIP-119 بیفتد؟ روز پاسخ داد:
فکر می‌کنم پایان سال هدف منصفانه‌ای برای شکل‌گیری اجماع در مورد مسیری است که جامعۀ فنی می‌خواهد در پیش بگیرد.
با این حال، حتی اگر اجماع حاصل شود، پیاده‌سازی واقعی هنوز هم می‌تواند یک تا دو سال طول بکشد. در مجموع، در حالی که رسیدن به اجماع در اکوسیستم غیرمتمرکز بیت کوین به طرز بدنامی کند و پیچیده است، امروزه خوش‌بینی محتاطانه‌ای وجود دارد که توافق جامعه برای CTV/BIP-119 تا پایان سال ۲۰۲۵ حاصل شود و احتمالا راه را برای دوره‌ای تحول‌آفرین در توسعۀ بیت کوین هموار کند.
