بازار جهانی طلا در حال تجربه یکی از پرهیجان‌ترین دوره‌های تاریخ خود است و قیمت آن هر روز رکوردهای جدیدی ثبت می‌کند؛ همزمان، قدرت‌های سیاسی بزرگ در حال بازتعریف موقعیت خود در نظم مالی جهان هستند. در این میان، چین بیش از هر زمان دیگری تلاش می‌کند معادله سنتی ذخایر ارزی و قدرت دلار را به چالش بکشد.
به گزارش میهن بلاکچین، اما در کنار طلا، بیت کوین، به‌عنوان یک دارایی نوظهور نیز به‌تدریج وارد گفتگوهای جدی سیاست‌گذاران و بانک‌های مرکزی شده است. پرسش اصلی این است که آیا این دارایی دیجیتال می‌تواند در آینده، هم‌ردیف طلا در ترازنامه بانک‌های مرکزی قرار بگیرد و نقشی بنیادین در اقتصاد جهانی ایفا کند؟
استراتژی طلایی چین؛ چالش مستقیم با ایالات متحده
خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده است که پکن با جدیت در حال ترغیب بانک‌های مرکزی خارجی به ذخیره بخشی از طلای خود در شانگهای است؛ این اقدام نه یک پیشنهاد مبهم، بلکه بخشی از برنامه‌ای منسجم برای ایجاد قطبی جدید در مدیریت ذخایر جهانی محسوب می‌شود. بورس طلای شانگهای، به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار فیزیکی طلا در جهان، اکنون در مرکز این استراتژی قرار دارد.
مقامات چینی بر این باورند که عمق بازار داخلی، زیرساخت‌های مالی پیشرفته و توانایی لجستیک کشورشان، شانگهای را به «مقصد طبیعی» ذخایر طلای بانک‌های مرکزی تبدیل می‌کند. با این حال، تحلیل‌گران معتقدند پشت این استدلال‌های فنی، اهداف سیاسی بزرگ‌تری نهفته است: به چالش کشیدن سلطه دلار آمریکا و تغییر کانون قدرت در نظام مالی بین‌المللی.
ماکس کایزر (Max Keiser)، فعال رسانه‌ای و از مدافعان سرسخت بیت کوین، این حرکت را چنین تفسیر می‌کند:
واضح‌ترین راه برای چین، روسیه، هند و کشورهای عضو بریکس (BRICS) جهت مقابله با هژمونی دلار، معرفی یک استیبل کوین مبتنی بر طلا است.
طلایی که به سلاح مالی تبدیل شده است؛ پیامدهای ژئوپولیتیک و ریسک‌های پنهان
افزایش ذخایر طلا در بانک مرکزی چین یازدهمین ماه پیاپی را پشت سر گذاشته و فعالیت بی‌سابقه‌ای از سوی نهادهای خارجی در بورس طلای شانگهای ثبت شده است.
این روند در شرایطی اتفاق می‌افتد که قیمت جهانی طلا تحت فشار تورم، تنش‌های ژئوپولیتیک و موج خرید همزمان از سوی بانک‌های مرکزی، به نزدیکی اوج‌های تاریخی رسیده است.
اگرچه پیش‌تر خریدهای انبوه طلا به‌عنوان نوعی تنوع‌بخشی در سبد ذخایر تعبیر می‌شد، اما موج اخیر فراتر از یک استراتژی معمولی به‌نظر می‌رسد. ذخایر رسمی چین اکنون از ۲,۲۰۰ تن فراتر رفته و گمانه‌زنی‌ها درباره مقادیر بالاتر «خارج از دفاتر رسمی» نیز رو به افزایش است.
پکن تنها به ذخیره‌سازی بسنده نکرده و به‌دنبال آن است تا بانک‌های مرکزی دیگر کشورها را نیز به سپرده‌گذاری در چین ترغیب کند. این حرکت، علاوه بر تقویت موقعیت یوان (RMB) در بازار جهانی، می‌تواند به‌تدریج فرآیند «دلارزدایی» را شتاب ببخشد و نقشه قدرت پولی جهان را بازترسیم کند.
این سیاست به چین قدرت جدیدی می‌دهد: اطلاعات، نفوذ و اهرم فشار بر بانک‌های مرکزی دیگر کشورها. در شرایط بحرانی یا در صورت اعمال تحریم‌های جدید غرب، موقعیت ذخایر طلا در چین می‌تواند به ابزاری برای پیشبرد منافع پکن بدل شود.
در بلندمدت، این دیپلماسی شاید نقطه آغاز پذیرش گسترده‌تر یوان به‌عنوان یک دارایی ذخیره‌ای باشد و همزمان، سلطه دلار در ذخایر جهانی را به‌تدریج کاهش دهد.
اما این مسیر بدون ریسک نیست. عدم شفافیت مقرراتی در چین، خطر اعمال محدودیت‌های سرمایه‌ای و ابهام‌های حقوقی، دلایلی هستند که می‌توانند برخی بانک‌های مرکزی را نسبت به سپردن ذخایر خود به شانگهای مردد نگه دارند.
بلومبرگ تأکید می‌کند که فعلاً تنها مقدار اندکی از طلای خارجی وارد خزانه‌های چین شده است و همچنان بخش اعظم ذخایر طلای دنیا در مراکز سنتی غرب مانند لندن و زوریخ نگهداری می‌شود.
بیت کوین؛ طلای دیجیتال یا گذرگاهی موقت؟
در حالی که چین استراتژی خود را بر پایه طلا بنا کرده است، بیت کوین به‌تدریج در حال تثبیت جایگاه خود به‌عنوان دارایی ذخیره در سطح جهانی است. بانک دویچه (Deutsche Bank) در گزارش اخیر خود پیش‌بینی کرده است که طی دهه آینده، بیت کوین می‌تواند جایگاهی هم‌سطح طلا در ترازنامه بانک‌های مرکزی بیابد.
این تحول به‌معنای عبور بیت کوین از مرزهای دارایی‌های صرفاً سفته‌بازانه و ورود به حوزه ذخایر ارزش رسمی است. در شرایطی که بسیاری از کشورها (به‌ویژه آن‌هایی که نظام بانکی ضعیف یا روابط پرتنشی با غرب دارند)، به‌دنبال بیمه‌ای دیجیتال در برابر ریسک‌های ارزی هستند؛ در این زمینه، بیت کوین به‌عنوان یک گزینه جدی مطرح می‌شود.
هرچند بانک مرکزی چین تمرکز اصلی خود را بر ذخایر فیزیکی طلا گذاشته است، اما تحلیل‌گران معتقدند که نگاه پکن و سایر قدرت‌ها به «طلای دیجیتال» نیز با دقت دنبال می‌شود. شاید در آینده، رقابت ژئوپولیتیک نه فقط بر سر شمش‌های طلایی در خزانه‌ها، بلکه بر سر کدهای رمزنگاری‌شده روی بلاکچین نیز شکل بگیرد.
