ین کری ترید (Yen Carry Trade) چیست؟ نوسانات، مکانیسم‌ها و ریسک‌ها

ین کری ترید، در اصل، استراتژی آربیتراژی است که از اختلاف نرخ بهره بین یِن ژاپن و سایر ارزها بهره می‌برد؛ مکانیزم این استراتژی ساده ولی قدرتمند است.

سرمایه‌گذاران در ین کری ترید (Yen Carry Trade) یا تجارت قرضی ین، یِن ژاپن را با نرخ بهره پایین قرض می‌گیرند و سپس آن را به ارز دیگری تبدیل کرده و در دارایی‌های با بازده بالاتر، در کشوری دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند. این دارایی‌ها می‌تواند شامل اوراق قرضه، سهام یا حتی املاک و مستغلات در کشورهایی با نرخ بهره بالاتر باشد. هدف هم از این استراتژی این است که از اختلاف نرخ بهره سود برده و در عین حال سرمایه خود را در برابر ریسک محافظت کنند تا از ضررهای احتمالی ناشی از نوسانات بازار ارز در امان بمانند.

برای دقیق‌تر شدن، ساختار بازدهی یک کری ترید (Carry Trade) به شکل زیر است:

در این مثال، معامله‌گر یِن ژاپن را با نرخ بهره ۰٪ خریداری کرده و سپس دلار استرالیا را با نرخ بهره ۴٪ می‌فروشد. بنابراین، از اختلاف بین دو نرخ بهره سود می‌برد.

مکانیزم‌ها و ریسک‌های ین کری ترید

جذابیت ین کری ترید در پتانسیل بالای بازدهی آن است که با استفاده از لوریج (اهرم) افزایش می‌یابد. لوریج به تریدرها اجازه می‌دهد که ظرفیت سرمایه‌گذاری خود را فراتر از سرمایه واقعی‌شان افزایش دهند، اما این کار هم سود و هم زیان‌ها را افزایش می‌دهد.

البته استراتژی ین کری ترید، بدون ریسک هم نیست. نوسانات نرخ ارز می‌توانند به طور قابل‌توجهی بر سودآوری کری تریدها تاثیر بگذارند. افزایش ناگهانی در ارزش یِن ژاپن می‌تواند هزینه بازپرداخت مبلغ قرض گرفته شده را افزایش داده و سودهای بهره را از بین ببرد یا به زیان منجر شود. این ریسک در طول بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ به وضوح تاثیرگذار بود! در آن زمان یِن به سرعت ارزش پیدا کرد و تریدرها با زیان‌های قابل‌توجهی مواجه شدند.

مروری بر تاریخی؛ منشأ و تکامل تجارت قرضی ین

انفجار حباب قیمت دارایی‌ها در ژاپن در اوایل دهه ۱۹۹۰، آغاز دوره‌ای از رکود اقتصادی و کاهش تورم بود که آن را دهه گمشده (Lost Decade) می‌نامند. در پاسخ، بانک مرکزی ژاپن، نرخ بهره را به سطوح بی‌سابقه‌ای کاهش داد تا انگیزه‌ای برای فعالیت‌های اقتصادی ایجاد کند.

این نرخ‌های پایین تا دهه ۲۰۰۰ و بعد از آن ادامه یافت و شرایطی ایده‌آل برای شکوفایی ین کری ترید ایجاد شد. سرمایه‌گذاران در سراسر جهان به دنبال فرصتی برای قرض گرفتن با هزینه کم در یِن و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های با بازده بالاتر در جای دیگر بودند، که به چرخه جریان‌های مالی جهانی دامن زد و به حباب‌های دارایی در کشورهای مختلف منجر شد.

چرخه‌های رونق و رکود ژاپن

ین کری ترید در دهه‌های مختلف، تحت تأثیر سیاست‌های اقتصادی ژاپن، شرایط مالی جهانی و بحران‌های بزرگ، سطوح متفاوتی از فعالیت و سودآوری را تجربه کرد. این استراتژی به ویژه در اوایل دهه ۲۰۰۰، زمانی که نرخ‌های بهره جهانی به طور قابل‌توجهی متفاوت بود، محبوب شد.

با این حال، در جریان بحران مالی ۲۰۰۸ با شکستی عمده مواجه شد. در آن زمان، تمایل به ایمنی، منجر به افزایش سریع ارزش یِن ژاپن شد و نقدینگی را از بین برد. این حادثه، ریسک سیستماتیکی که از مشارکت گسترده در ین کری ترید (Yen Carry Trade)‌ ناشی می‌شود را برجسته کرد و به بررسی نظارتی و بازنگری در شیوه‌های مدیریت ریسک توسط سرمایه‌گذاران منجر شد.

اقتصاد ژاپن؛ دهه گمشده

دهه گمشده (Lost Decade) ژاپن با چرخه‌ای مخرب از کاهش قیمت‌ها و رشد راکد به وجود آمد و با وام‌های غیرعملی، فروپاشی حباب قیمت دارایی‌ها بانک‌ها و شرکت‌ها را در پی داشت و سرمایه‌گذاری و مصرف را مختل کرد. تلاش بانک مرکزی ژاپن برای مقابله با این فشارهای کاهش تورمی با نرخ بهره پایین، زمینه را برای اقدامات پولی نامتعارف، از جمله تسهیل کمی، در سال‌های بعد فراهم کرد.

تسهیل کمی (Quantitative Easing یا QE)، نوعی سیاست پولی است که توسط بانک‌های مرکزی برای تحریک اقتصاد در شرایط رکود یا نرخ پایین تورم استفاده می‌شود. در این روش، بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق قرضه و سایر دارایی‌های مالی از بازار می‌کند تا پول بیشتری وارد سیستم بانکی و اقتصادی شود. این کار منجر به افزایش عرضه پول و کاهش نرخ بهره می‌شود که هدف آن افزایش سرمایه‌گذاری و مصرف در اقتصاد است.

تسهیل کمی معمولاً در شرایطی به کار گرفته می‌شود که نرخ بهره‌های سنتی نزدیک به صفر یا در حدی پایین بوده و کاهش بیشتر آن عملی نباشد (به این شرایط تله نقدینگی می‌گویند). بانک مرکزی با خرید دارایی‌های مالی مانند اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه شرکتی، تلاش می‌کند تا بازدهی این دارایی‌ها را کاهش داده و سرمایه‌گذاران را تشویق کند تا به جای نگه داشتن پول در دارایی‌های امن، آن را در بخش‌های پرخطرتر و مولدتر اقتصاد سرمایه‌گذاری کنند. هدف اصلی تسهیل کمی، افزایش نقدینگی در سیستم اقتصادی، کاهش نرخ بهره بلندمدت و تحریک تقاضا است که در نهایت به رشد اقتصادی و افزایش نرخ تورم کمک می‌کند.

مارپیچ کاهش تورم ژاپن و پاسخ سیاست پولی

در مواجهه با کاهش تورم پایدار، بانک مرکزی ژاپن مجموعه‌ای از مداخلات سیاست پولی تهاجمی را آغاز کرد. این فرایند، شامل تعیین نرخ بهره در سطوح نزدیک به صفر و خرید گسترده دارایی‌ها برای تزریق نقدینگی به اقتصاد ژاپن بود. با وجود این تلاش‌ها، ژاپن در دستیابی به تورم پایدار یا رشد اقتصادی قوی با مشکل مواجه بود و در همین راستا هم شروع به آزمایش بیشتر با ابزارهای سیاست پولی از جمله معرفی نرخ بهره منفی کرد. ین کری ترید به عنوان استراتژی مالی مهم، تأثیر زیادی بر اقتصاد ژاپن و بازارهای مالی جهانی داشت. در ادامه، به تفکیک مزایا و معایب، تاثیرات آن را مرور خواهیم کرد:

ین کری ترید چگونه بر اقتصاد ژاپن تأثیر می‌گذارد؟

تجارت قرضی ین یا ین کری ترید، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی مانند کاهش ارزش ین، تأثیر بر سیاست پولی، تأثیر بر ثبات مالی و تغییر در دینامیک‌های تورمی، بر اقتصاد ژاپن داشته باشد و با اینکه ممکن است در کوتاه‌مدت به نفع صادرات و سرمایه‌گذاری باشد، اما خطرات و نوسانات مرتبط با آن، نیازمند مدیریت دقیق از سوی سیاست‌گذاران برای اطمینان از ثبات و رشد بلندمدت اقتصادی است.

مزایا ین کری ترید بر اقتصاد ژاپن

• تحریک بازارهای مالی: ورود سرمایه خارجی به ژاپن، به دلیل قرض گرفتن یِن توسط سرمایه‌گذاران برای تأمین سرمایه‌گذاری‌های دیگر، می‌تواند منجر به افزایش نقدینگی در بازارهای مالی ژاپن شود؛ این نقدینگی برای بازار سهام مفید بوده و می‌تواند به یک بخش مالی پویا کمک کند.
• تضعیف یِن و تقویت صادرات: ین کری ترید تمایل دارد یِن ژاپن را تضعیف کند، زیرا سرمایه‌گذاران یِن را می‌فروشند تا دارایی‌ها را به ارزهای دیگر خریداری کنند؛ یِن ضعیف‌تر باعث می‌شود صادرات ژاپن در خارج رقابتی‌تر شود و می‌تواند به اقتصاد صادرات محور ژاپن رونق ببخشد.
• تأثیر جهانی: نقش ژاپن در کری ترید یا تجارت قرضی، اهمیت آن را در سیستم مالی جهانی برجسته می‌کند. این استراتژی بر ارتباط اقتصادی ژاپن با بازارهای جهانی تأکید دارد و به ژاپن امکان می‌دهد از طریق تصمیمات سیاست پولی خود بر روندهای اقتصادی جهانی تأثیر بگذارد.
• جذب سرمایه‌گذاری خارجی: استراتژی کری ترید عمدتاً شامل قرض گرفتن یِن برای سرمایه‌گذاری در خارج است، پش به سرمایه‌گذاران خارجی که به دنبال سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ژاپنی هستند، کمک می‌کند،چرا که آنها به تضعیف یِن و نقدینگی در بازار ژاپن امیدوارند.

معایب Yen Carry Trade بر اقتصاد ژاپن

• نوسانات ارزی: تجارت قرضی می‌تواند منجر به افزایش نوسانات در ارزش یِن شود؛ کاهش سریع پوزیشن‌های کری ترید، اغلب در واکنش به شوک‌های مالی جهانی، می‌تواند منجر به افزایش ناگهانی و شدید ارزش یِن شود، که اقتصاد را مختل کرده و به صادرکنندگان ژاپنی آسیب می‌زند.
• اثر محدود سیاست مالی: کری ترید می‌تواند تلاش‌های بانک مرکزی ژاپن (BoJ) برای سیاست پولی را تضعیف کند. برای مثال، حتی زمانی که BoJ سعی می‌کند اقتصاد را با کاهش نرخ بهره تحریک کند، کری ترید می‌تواند این تلاش‌ها را با تسهیل خروج سرمایه‌ها تضعیف کرده و تأثیر چنین سیاست‌هایی بر تحریک اقتصادی داخلی را کاهش دهد.
• حباب‌های دارایی: نرخ بهره پایین در ژاپن، که بخشی از آن برای تسهیل بهبود اقتصادی و به طور غیرمستقیم حمایت از کری ترید حفظ شده، ممکن است منجر به حباب‌های دارایی در داخل و خارج از کشور شود، چرا که تأمین مالی ارزان باعث سرمایه‌گذاری‌های سفته‌بازی در کلاس‌های دارایی مختلف می‌شود.
• ناپایداری مالی: کری ترید می‌تواند به ناپایداری مالی، هم در ژاپن و هم در سطح جهانی، منجر شود. معکوس‌سازی بزرگ و ناگهانی پوزیش‌های کری ترید می‌تواند به بحران‌های نقدینگی منجر شود و مؤسسات و بازارهای مالی را فراتر از مرزهای ژاپن تحت تأثیر قرار دهد.
• تضعیف پس‌اندازها: نرخ بهره پایین پایدار، بخشی از محیطی که ین کری ترید را پشتیبانی می‌کند، می‌تواند باعث کاهش پس‌انداز در میان خانوارهای ژاپنی شود؛ نرخ پایین پس‌انداز هم می‌تواند در بلندمدت اثرات منفی بر سرمایه‌گذاری داخلی و صندوق‌های بازنشستگی داشته باشد.
• وابستگی به عوامل خارجی: ارزش یِن و در نتیجه اقتصاد ژاپن به رویدادهای اقتصادی و سیاسی خارجی که بر دینامیک تجارت کری تأثیر می‌گذارد، مانند تغییرات نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی دیگر یا بحران‌های مالی بین‌المللی، حساسیت بیشتری نشان می‌دهد.

جمع‌بندی

ین کری ترید (Yen Carry Trade)، استراتژی مالی است که در آن سرمایه‌گذاران پول با نرخ بهره پایین (معمولاً ین ژاپن) را قرض می‌گیرند و سپس آن را در دارایی‌های با نرخ بهره بالاتر در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند. هدف این است که از تفاوت نرخ بهره بهره‌مند شوند و سود کسب کنند.

با اینکه ین کری ترید (Yen Carry Trade) یا تجارت قرضی ین می‌تواند مزایای کوتاه‌مدتی برای اقتصاد ژاپن، به ویژه از نظر رقابت‌پذیری صادرات و نقدینگی بازارهای مالی داشته باشد، ریسک‌ها و چالش‌هایی، به ویژه از نظر ناپایداری مالی و اثربخشی سیاست پولی را معرفی می‌کند؛ متعادل‌سازی این مزایا و معایب، مدیریت ظریف و دقیق سیاست‌گذاران ژاپنی را می‌طلبد.