دو مطالعه جدید دانشگاهی نشان می‌دهند که آربیتراژ در بازارهای ارز دیجیتال چگونه تکامل یافته و تأثیرش بر بازار چگونه بوده و در آینده چه خواهد شد.
ناهار رایگان یا همان Free Lunch در امور مالی به معنای فرصتی است که در آن می‌توان بدون ریسک، سودی به دست آورد و اغلب هم در این بازار به عنوان آربیتراژ شناخته می‌شود. آربیتراژ فرآیندی ساده است که در آن دارایی مشابه یا یکسانی به طور همزمان در بازارهای مختلف خرید و فروش می‌شود تا از تفاوت‌های جزئی در قیمت آن دارایی، سود حاصل شود.
هدف از آربیتراژ این است که از نوسانات قیمت دارایی‌های یکسان یا بسیار مشابه در بازارهای مختلف استفاده شود. برای مثال، اگر سهامی در بورس نیویورک (NYSE) با قیمت ۱ دلار و همان سهام در بورس لندن (LSE) به قیمت معادل ۱.۱۰ دلار فروخته شود، آربیتراژگر می‌تواند آن سهام را در آمریکا خریداری کرده و در انگلستان به فروش می‌رساند و ۱۰٪ سود به دست می‌آورد.
در بازارهای سنتی، آربیتراژ بسیار نادر و کوتاه‌مدت است، چرا که معامله‌گران سریعاً ناهماهنگی‌های قیمتی را تشخیص داده و با معاملات خود قیمت‌ها را دوباره همگرا می‌کنند. با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال دارایی‌های نوآورانه‌ای هستند که در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز معامله می‌شوند، در سال ۲۰۲۰، ایگور ماکاروف از مدرسه اقتصاد لندن و آنتوانت شوئر از MIT در مقاله‌ای با عنوان معاملات و آربیتراژ در بازارهای ارز دیجیتال به بررسی این موضوع پرداختند.
آن‌ها به طور دقیق نشان دادند که دوره‌های طولانی بسیاری از فرصت‌های آربیتراژ در بازارهای بیت کوین در کشورهای مختلف و صرافی‌ها وجود دارد. یعنی، در آن زمان سرمایه‌گذاران می‌توانستند بیت کوین را از صرافی در یک کشور خریداری کرده و در صرافی دیگری در کشوری دیگر به فروش برسانند و سود کنند.
یکی از نکات جالبی که آن‌ها به آن اشاره کردند، پدیده‌ای به نام پریمیوم کیمچی (Kimchi Premium) بود که در آن قیمت بیت کوین در کره جنوبی می‌تواند تا ۲۰٪ بالاتر از قیمت آن در آمریکا باشد، اما این تفاوت قیمت‌ها در صرافی‌های داخل کشور بسیار کمتر است. با این حال، امکان آربیتراژ وجود داشت و سم بنکمن-فرید، بنیان‌گذار صرافی سقوط‌کرده FTX در شرکت آلامدا ریسرچ از همین استراتژی آربیتراژ استفاده می‌کرد.
کاهش فرصت‌های آربیتراژ
در مقاله‌ای که تامی کرپلیر، ماتیاس پلستر و استفان زایسبگر در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان به‌روزرسانی بر مطالعه ماکاروف و شوئر (۲۰۲۰) ارائه دادند، یافته‌های قبلی را تأیید کردند، اما مهم‌تر از همه، نشان دادند که حجم سودهای آربیتراژ از آوریل ۲۰۱۸ به شدت کاهش یافته و دیگر استفاده از این روش برای سرمایه‌گذاران سودآور نیست. آن‌ها ثابت کردند که کاهش فرصت‌های آربیتراژ به دلیل افزایش نوسانات قیمت و تعداد بیشتر معامله‌گران مطلع است و به همین دلیل هم نتیجه‌گیری می‌کنند که آربیتراژ در بازارهای ارز دیجیتال دیگر به راحتی قبل امکان‌پذیر نیست و به دلیل حرفه‌ای‌تر شدن و پوشش بیشتر این بازارها، به احتمال زیاد این روند دیگر تغییر نخواهد کرد.
البته لازم به ذکر است که حتی اگر دیگر سود باد‌آورده‌ای هم برای سرمایه‌گذاران در بازارهای ارز دیجیتال وجود نداشته باشد، این مسئله را می‌توان نشانه‌ای مثبت تلقی کرد، چرا که بازارها حرفه‌ای‌تر و شفاف‌تر شده و حالا بیشتر شبیه به بازاری کارآمد عمل می‌کنند و به همین دلیل هم سرمایه‌گذاری نهادی بیشتری را به خود جذب خواهند کرد.
