آیا ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی می‌تواند منجر به تغییر ساختار پول شود؟
زمانی ایجاد بیت کوین شور و هیجان زیادی را ایجاد کرد. بیت کوین و ارز دیجیتال (cryptocurrency) به کمک تکنولوژی بلاک چین ایجاد شدند و در عرض چند سال، پیشرفتی قابل توجه یافتند.
امروزه در فضای ارز دیجیتال شاهد حضور استیبل کوین‌ها (stablecoin) و بسیاری از پروژه‌های دیگری هستیم که نوسانات این بازار را مهار می‌کنند. نکته دیگری که پذیرش این صنعت را نشان می‌دهد، تلاش بانک‌های مرکزی برای ایجاد این قبیل ارز‌هاست.
امروزه بسیاری از بانک‌های مرکزی در حال تحقیق و آزمایش برای ایجاد ارز دیجیتال خود هستند و همگی خبر یوان دیجیتال چین را شنیده‌ایم. علاوه بر این، بانک‌های مرکزی کشور‌هایی مانند ایالات متحده، ژاپن، انگلیس و غیره هم به دنبال استفاده از تکنولوژی بلاک چین و ارز دیجیتال هستند و در این شرایط که جهان گرفتار بحران کرونا شده است، لزوم کنار گذاشتن اسکناس که عاملی برای شیوع این بیماری است از جانب بانک‌ها بسیار احساس می‌شود.
اما در اینجا این سوال پیش می‌آید که چرا بانک‌های مرکزی تا این حد به این فناوری انقلابی و تحول‌آفرین علاقه دارند؟
بخشی از جواب این سوال برمی‌گردد به مشکلاتی که بانک‌های مرکزی از جانب بخش خصوصی دارند و از طرفی استفاده از ارز دیجیتال ملی دارای کاربرد‌هایی عمومی نیز است و به این دلیل جذاب است. از جمله انگیزه‌های بانک‌های مرکزی برای ایجاد ارز دیجیتال ملی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراهم کردن یک جایگزین نقدی
- ترویج امور مالی و وارد کردن افراد بیشتر به این حیطه
- افزایش سودآوری صدور پول برای حکومت‌ها
- اعمال سیاست پولی
- مرتبط کردن پرداختی‌ها به هویت افراد
- مدرن کردن پرداختی‌ها در یک اقتصاد دیجیتال
آنچه که در مورد این مدل‌ها جالب است، رویکردی تعاملی است که از بخش خصوصی نیز پشتیبانی دریافت کرده است. به عنوان مثال، بانک مرکزی انگلستان ایده مدل پلتفرمی را ارائه داده است که در آن بانک مرکزی تنها موجودیتی است که حق ایجاد و یا از بین بردن توکن‌ها را دارد.
این کار باعث می‌شود که فراهم‌کنندگان سطح کاربری پرداخت، مسئولیت شناخت مشتری خود را بپذیرند و در عین حال، آزادی متمایز کردن خود با فراهم نمودن خدمات اضافی بر بالای پرداختی‌های اصلی را نیز داشته باشند.
حتی مدل‌های دیگری نیز در این میان پیشنهاد شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به مدلی اشاره کرد که ارز دیجیتال مورد نظر توسط یکی از بانک‌ها صادر می‌شود و با ذخایر بانک مرکزی پشتیبانی می‌شود.
ارز دیجیتال صادر شده توسط بانک‌ها چگونه خواهد بود؟
در نهایت باید گفت که احتمالا ارز دیجیتال صادر شده توسط بانک‌ها در فضای خرده‌فروشی کاربرد‌های زیادی خواهد داشت و منافع زیادی نیز برای طیف وسیعی از موسسات خواهد داشت.
ما امروزه شاهد آن هستیم که تفاوت بین مدل‌های ارز دیجیتال ملی عمده که قبلا رایج بود با مدل‌های خرد بسیار کم شده است و ما همچنین دریافته‌ایم که این ارز‌ها ابزاری عالی در سطح فروش عمده هستند.
کاربرد‌های این مدل‌های عمده می‌توانند چیز‌های زیادی را در مورد چشم‌انداز ارزهای دیجیتال سطح خرده‌فروشی برای ما مشخص کنند که از جمله اینها می‌توان به مثال‌های زیر اشاره کرد:
- پروژه Ubin سنگاپور به ما یاد داد که یک ارز دیجیتال که از طریق تکنولوژی بلاک چین فراهم شده است، جریان پرداخت کارآمد‌تری را فراهم می‌کند و شامل یک مکانیزم نقدینگی غیرمتمرکز خواهد بود.
- پروژه Jasper بانک مرکزی کانادا به ما یاد داد که یک ارز دیجیتال مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین منجر به بهبود‌های عملکردی می‌شود و بسیار کارایی بیشتری در مقایسه با زیرساخت‌های مالی موجود خواهد داشت.
- پروژه Inthanon بانک مرکزی تایلند نیز نشان داد که یک ارز دیجیتال بلاک چینی اجازه فراهم شدن یک کانال و مجرای بین مرزی را می‌دهد.
تکنولوژی بلاک چین در توکنی کردن این دارایی‌های پرداختی نقش اساسی دارد و اجازه تراکنش‌های همتا به همتا و حفاظت توزیع شده را می‌دهد. تکنولوژی بلاک چین همچنین یک سیستم پرداختی ایمن و غیرمتمرکز را فراهم می‌آورد که هیچ روزنه‌ای برای هکر‌ها باز نمی‌گذارد. در نهایت باید گفت که این فناوری یک اکوسیستم توکنی مالی را توسعه می‌دهد که دارای صداقت جهانی خواهد بود.
ساختار پول به احتمال زیاد در آینده‌ای نزدیک دچار تغییر می‌شود و این تغییر چیزی در حد تغییراتی خواهد بود که در اثر اختراع کارت اعتباری فراهم آمد. این ساختار جدید توسط تکنولوژی بلاک چین امکان‌پذیر می‌شود که به عنوان سیستمی از سوابق عمل می‌کند و متکی بر سعی و تلاش بانک‌ها در ایجاد یک چارچوب مدیریتی قوی خواهد بود.
دسترسی گسترده به ارز دیجیتال ملی، ابزاری اساسی برای بانک‌ها در ارائه راه‌حل‌های پرداختی مدرن خواهد بود. علاوه بر این، این ارز ارتباط بین عموم، سازمان‌ها و صنعت مالی را تسریع می‌کند. بانک‌های مرکزی دارای موقعیتی عظیم در این صحنه هستند و می‌توانند قدرت خرید را در این اکوسیستم فراهم کنند.
