ارز دیجیتال بانک مرکزی دسته‌ای از رمزارزها در بازار ارزهای دیجیتال است که بسیاری از کشورها آن را راه‌اندازی کرده و برخی از کشورها به دنبال راه‌اندازی آن هستند. شبکه بلاکچین ققنوس با همکاری بانک ملی، رمز ارز یا توکن «نشان ریال» که به نوعی رمز ارز بانک مرکزی ایران است را راه‌اندازی کرده است. این توکن برای انجام پرداخت‌های مالی خرد بر بستر بلاکچین در کشور ایجاد شده است.
به نقل از راه پرداخت، محمد جواد صمدی راد، قائم مقام شرکت ققنوس از رونمایی محصول جدید بانک ملی خبر داد. این محصول “نشان ریال” نام دارد که توسط کیف پول ققنوس راه‌اندازی شده است. این محصول به نوعی اولین گونه آزمایشی CBDC ایران است که بر بستر شبکه ققنوس ارائه شده است.
اولین رمز ارز ریالی با نام نشان ریال
پس از آنکه چند ماه پیش بانک مرکزی به بانک‌های تجاری این مجوز را داد که با همکاری شرکت‌های ارائه‌دهنده کیف پول محصولات جدیدی را عرضه کنند، قائم مقام شرکت ققنوس، شبکه بلاکچین ایرانی، از ارائه توکن نشان ریال با همکاری بانک ملی خبر داد. او در زمینه گفت:
در این مسیر به‌دلیل اینکه دستورالعمل مذکور محدودیت فنی ایجاد نکرد و مشخصاً در حوزه رفتارهای اقتصادی و اجرایی بیشتر موضوع را قانونگذاری کرده بود، به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم از ابزارهایی که در شبکه ققنوس داریم و با کمک فناوری دفتر کل توزیع شده برای پیاده‌سازی یک محصول که می‌تواند ارائه‌دهنده خدمات کیف پول باشد، بهره‌مند شویم.
شرکت ققنوس با بسیاری از بانک‌های تجاری ایران وارد مذاکره شده و به نظر می‌رسد بانک ملی اولین بانکی است که وارد حوزه بلاکچین شده تا با همکاری این شبکه اولین توکن ملی به نام توکن ریال را عرضه کند. اما کاربرد این رمز ارز چیست؟
کاربرد رمز ارز نشان ریال چیست؟
این توکن به منظور انجام پرداخت‌های مالی در اقتصاد بوجود آمده است. همانطور که افراد می‌توانند تعاملات بانکی خود را از طریق کارت به کارت، یا انتقال بین دو حساب بانکی خود انجام دهند، با استفاده از این توکن نیز می‌توانند تعاملات مالی خود را بر بستر بلاکچین انجام دهند و از مزایای این حوزه بهره‌مند شوند. رمز ارز ریال بر بستر شبکه ققنوس بوده و از فناوری دفترکل توزیع شده این شبکه استفاده می‌کند. محمد طهرانی، مدیر توسعه کسب و کار شبکه ققنوس هدف ایجاد این توکن را چنین بیان کرد:
تقریباً تمامی پرداخت‌های خرد کشور اکنون از طریق سوییچ‌های بانکی و واریز کارتی با استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان انجام می‌شود. این موضوع باعث فشار زیادی به سوییچ‌های بانکی می‌شود و بسیاری از انواع پرداخت‌های پیشرفته از این طریق غیر قابل انجام است. به این ترتیب با استفاده از بستر پیشرفته شبکه ققنوس نشان ریال قابلیت انجام پرداخت‌های خرد را بدون این که به شبکه بانکی کشور و سوییچ‌های آن فشاری بیاید انجام می‌دهد. همچنین از طریق این بستر امکان انجام پرداخت‌های دو سر آفلاین نیز وجود دارد که برای اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌شود علاقمندان به سپیدنامه نشان ریال مراجعه کنند.
ارزش توکن نشان ریال
این رمز ارز در واقع یک استیبل کوین بوده و ارزش هر یک واحد توکن ریال معادل ۱ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. هر فردی می‌تواند با دانلود کیف پول ققنوس و خرید توکن نشان ریال، با هزینه کمتری تراکنش‌های مالی خود را انجام دهد و از فروشگاه‌های حضوری یا اینترنتی، خرید کند. به ازای توزیع هر توکن ریال، مبلغ ۱ میلیون تومان در بانک ملی ذخیره خواهد شد تا به این صورت پشتوانه‌سازی این توکن انجام شود.
نحوه کار توکن نشان ریال
مدیران شبکه ققنوس در مورد نحوه کار و استفاده این توکن گفتند:
کاربر می‌تواند در هر زمان با استفاده از درگاه‌های معتبر پرداخت شاپرک، حساب خود را شارژ کرده و با استفاده از کیف پول ققنوس، تراکنش‌های مورد نیاز خود را بپردازد. در صورتی که کاربر بخواهد توکن خود را به فروش برساند، باید این توکن را از کیف پول ققنوس خارج کرده و معادل ریابی این توکن را با ارائه شماره شبای خود، دریافت کند. در اینصورت، مبلغ ریالی به حساب بانکی او منتقل خواهد شد.
صمدی راد در زمنیه پشتوانه این توکن گفت:
ما در این پلتفرم می‌توانیم در لحظه توکنی را که منتشر کنیم که معادل ریال آن در بانک سپرده می‌شود و نهاد ناظر می‌تواند تضمین کند که میزان ریالی که نزد بانک عامل است با میزان توکنی که در شبکه معادل ریال آن منتشر شده برابری می‌کند و هیچ خلق پولی اتفاق نمی‌افتد.
آیا رمز ارز نشان ریال اولین CBDC ایران است؟
آیا می‌توان توکن ریال را که با همکاری بانک ملی و شرکت ققنوس ارائه شده را یک ارز دیجیتال بانک مرکزی بنامیم؟ صمدی راد در این زمینه توضیح داد:
می‌توان گفت که نشان ریال نوعی CBDC است، اما چون سیاست‌گذاری‌های CBDC و انتشار ریال در حاکمیت بانک مرکزی است، نمی‌توان قطعاً اسم آن را CBDC یا ارز دیجیتال بانک مرکزی بگذاریم. البته به لحاظ فناوری این آمادگی وجود دارد که از همین ساختار و با همین شرایط، قانون گذاری و تعریف جدیدی از توکن برای CBDC روی پلتفرم ما تعریف شود. نشان ریال را بیشتر شبیه به پایلوت یا شبه CBDC می‌دانیم که در ابعاد محدود مطابق با ضوابط کیف پول بتوانیم این فناوری را تست کنیم و مسائل و مشکلات را در این زمینه را بررسی کنیم.
