فناوری بلاک چین، امروزه تنها محدود به پتانسیل آن برای برطرف کردن نیاز‌های اقتصاد دیجیتال شده است. تعداد تراکنش‌ها در ثانیه و توانایی مقیاس پذیری (scalability) بلاک چین‌ها تنها چیزی است که در طراحی آنها مورد توجه قرار می‌گیرد.
مقیاس پذیری چیز خوبی است، اما تا زمانی باید مورد توجه قرار بگیرد که به عدم تمرکز بلاک چین لطمه وارد نکند. بسیاری فکر می‌کنند که مقیاس پذیری و عدم تمرکز با هم در تضاد هستند که این تصور غلطی است.
لازم است که این تصور غلط را از میان برداریم. برای همین منظور، من در اینجا یک مدل ذهنی جدید برای ارزیابی پتانسیل موفقیت بلاک چین ارائه می‌دهم؛ این مدل را ScaDe (مقیاس پذیری به ازای هر واحد از عدم تمرکز) می‌نامیم.
چرا مقیاس پذیری اهمیت دارد؟
مقیاس پذیری اصطلاحی مبهم است. اما معمولا به قابلیت یک بلاک چین برای برآورد کردن نیاز‌های اقتصاد دیجیتال مدرن اشاره دارد.
بلاک چین‌ها برای پاسخگویی به نیاز‌های کاربران دائما در حال توسعه، باید سه ویژگی اساسی داشته باشند و در این میان عدم تمرکز را نیز فدا نکنند. این سه ویژگی بازدهی، هزینه و اندازه هستند.
بدون همه این ویژگی‌ها، بعید به نظر می‌رسد که پروتکل بتواند برای بلندمدت مورد استفاده قرار بگیرد. چالش بزرگ در اینجا خود را نشان می‌دهد و فرضا اگر بلاک چین بیت کوین را در نظر بگیریم، مشاهده می‌کنیم که در هر سه ویژگی مذکور با مشکل مواجه است.
این در حالی است که مثلا ویزا (Visa) این مشکلات را ندارد و تعداد تراکنش‌هایی که در ثانیه پردازش می‌کند به مراتب بیشتر از بیت کوین است. کارمزد تراکنش‌ها هم در مورد ویزا در زمان ازدحام نیز بالا نمی‌رود. از طرف دیگر، اندازه بلاک چین بیت کوین در حدود ۲۷۰ گیگابایت است و این حجم بسیار زیاد است.
در شکل بالا تعداد نود‌های اتریوم و بیت کوین در گذر زمان نشان داده شده است و مشاهده می‌کنیم که تعداد نود‌های اتریوم که زمانی قرار بود از بیت کوین غیر‌متمرکز‌تر باشد، به مرور زمان کم شده است.
با وجود مشکلاتی که بیت کوین دارد، ممکن است از خود بپرسید پس بیت کوین برای چه چیزی خوب است و چه ارزشی دارد؟
در جواب باید گفت که بیت کوین تبدیل به ابزاری برای ذخیره ارزش شده است و به عنوان یک راه‌حل پرداخت همتا به همتا و یا به عنوان زیرساختی برای برنامه‌های غیرمتمرکز کارایی ندارد.
تلاش برای ایجاد راه‌حل
متاسفانه شبکه‌های دیگر ارزهای دیجیتال هم بهتر از بیت کوین نیستند و اگر هم پیشرفت‌هایی در زمینه مقیاس پذیری داشته باشند، این پیشرفت‌ها را با فدا کردن ویژگی عدم تمرکز کسب کرده‌اند. همچنان که در نمودار بالا می‌بینیم، در اکثر این ارز‌ها مانند ریپل (Ripple) مقیاس پذیری منجر به افزایش تمرکز شده است.
پروتکل‌های بسیاری وجود دارند که در تلاش برای حل مشکل مقیاس پذیری بیت کوین هستند که از جمله آنها می‌توان به شبکه لایتنینگ (lightning network) بیت کوین اشاره کرد. متاسفانه این راه‌حل‌های لایه دوم شامل ارائه تراکنش‌ها در خارج از زنجیره هستند و این منجر به از دست رفتن شفافیت و امنیت می‌شود.
بعضی از پروژه‌ها سعی کرده‌اند که مشکل مقیاس پذیری را با تمرکز بر روی اندازه بلاک حل کنند که این خود در بسیاری از موارد سرچشمه مشکل است. اندازه کوچک بلاک باعث ایجاد محدودیت برای تعداد تراکنش‌های موجود در هر بلاک می‌شود و این یعنی افزایش کارمزد تراکنش‌ها و همیشه اولویت با آنهایی خواهد بود که کارمزد بیشتری را برای تراکنش‌های خود می‌پردازند.
افزایش اندازه بلاک این مشکل را از میان برمی‌دارد و تراکنش‌های بیشتری می‌تواند در داخل یک بلاک جای گیرد؛ اما این افزایش اندازه بلاک باعث ایجاد مشکل دیگری می‌شود. اندازه بلاک بزرگ‌تر به معنی افزایش نیازمندی به منابع در زمینه اعتبارسنجی و نود‌های کامل است. این باعث می‌شود که تعداد کمی نود واجد شرایط موجود باشد و این امر به مرور زمان باعث ایجاد تمرکز خواهد شد.
چگونه مشکل را حل کنیم؟
در ابتدا، ما نیاز به زبان جدیدی داریم که مقیاس پذیری و عدم تمرکز را با هم ادغام کند. همان طور که قبلا هم گفته شد، من اصطلاح ScaDe را پیشنهاد کرده‌ام. با ورود عدم تمرکز به صحنه، می‌توان پروژه‌هایی را که واقعا پیشرفت می‌کنند و عدم تمرکز را فدا نمی‌کنند، شناسایی کرد.
همان‌طور که گفته شد، افزایش تعداد تراکنش‌های پردازش شده در ثانیه، تنها یک نیازمندی اقتصاد دیجیتال مدرن است و به تنهایی و با فدا کردن عدم تمرکز، نشانه پیشرفت نیست.
یک بلاک چین مقیاس پذیر تنها لازم نیست که سریع باشد، بلکه باید کارمزد پایینی هم داشته باشد و از نظر حجم داده هم سبک باشد. همه این ها باید بدون فدا کردن ویژگی عدم تمرکز صورت گیرد.
پس نباید پروژه‌ها را تنها بر اساس تعداد تراکنش‌های پردازش شده در ثانیه مورد قضاوت قرار داد. مدل جدید ScaDe باعث توجه همزمان به عدم تمرکز و اقتصاد دیجیتال نوین می‌شود و این شبکه‌های بلاک چینی را بسیار متمایز از سیستم‌های دیگر خواهد کرد.
نظر شما چیست؟ این مدل جدید چه جذابیت‌هایی برای شما دارد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
