اسپوفینگ (spoofing) نوعی دستکاری بازار است که طی آن، معامله‌گران سفارش‌های خرید و فروش کاذب قرار میدهند و اصلا قصدی ندارند که سفارش‌های آنها توسط بازار انجام شود. اسپوفینگ معمولا از الگوریتم‌ها و ربات‌هایی استفاده می‌کند تا با ایجاد عرضه و تقاضای کاذب، بازار را دستکاری کند. اسپوفینگ در بسیاری از بازارهای مهم و بزرگ نظیر آمریکا و بریتانیا غیرقانونی است.
بارها درباره نحوه دستکاری بازار توسط معامله‌گران بزرگ و نهنگ‌ها صحبت شده است. اگرچه اکثر این نظریه‌ها را می‌توان نادرست خواند، اما روش‌های شناخته‌شده بسیاری در خصوص دستکاری بازار وجود دارد که به مقدار دارایی بسیار زیاد نیاز دارند. یکی از این روش‌ها، تکنیکی به اسم اسپوفینگ است.
اسپوفینگ چیست؟
اسپوفینگ یکی از روش‌های دستکاری بازار با استفاده از سفارش‌های خرید و فروش کاذب دارایی‌هایی نظیر سهام، کالاها و ارزهای دیجیتال است. معمولا معامله‌گرانی که در صدد انجام اسپوفینگ هستند، از ربات‌ها یا الگوریتم‌هایی خاص استفاده می‌کنند تا به طور خودکار، سفارش‌های خرید و فروش ایجاد کنند. هنگامی که سفارش موردنظر در آستانه انجام‌شدن قرار می‌گیرد، ربات یا الگوریتم به لغو سفارش می‌پردازد.
هدف اصلی اسپوفینگ، ایجاد حس کاذب فشار خرید یا فروش است. برای مثال، کسی که اسپوفینگ انجام میدهد ممکن است تعداد زیادی سفارش خرید کاذب تعیین کند تا حس تقاضای کاذبی در سطح قیمت مشخص ایجاد کند. سپس، با نزدیک شدن قیمت بازار به سفارش مورد نظر، سفارش‌های لغو می‌شوند و قیمت به روند نزولی خود ادامه میدهد.
بازار چگونه به اسپوفینگ واکنش نشان میدهد؟
اغلب اوقات بازار واکنش شدیدی به سفارش‌های اسپوفینگ نشان میدهد زیرا روش کارآمد و خوبی برای تشخیص سفارش‌های کاذب و واقعی وجود ندارد. اگر سفارش‌های اسپوفینگ در محدوده‌های مهم قیمت نظیر سطوح حمایتی یا مقاومتی که برای خریداران و فروشندگان بسیار مهم است ایجاد شود، اسپوفینگ می‌تواند بسیار کارآمد باشد.
برای مثال بیت کوین را در نظر می‌گیریم. فرض کنید بیت کوین سطح مقاومتی قوی در قیمت ۱۰,۵۰۰ دلار دارد. در تحلیل تکنیکال، سطح مقاومتی به معنای سطحی است که قیمت به سقف می‌رسد. معمولا، در این سطح انتظار می‌رود که فروشندگان پیشنهادات و سفارش‌های فروش دارایی خود را قرار دهند. اگر قیمت از سطح مقاومتی عبور نکند و ریزش پیدا کند، شاهد کاهش قیمت شدیدی خواهیم بود. هرچند اگر قیمت از سطح مقاومتی مورد نظر عبور کند، احتمال ادامه روند صعودی بیشتر خواهد شد.
اگر سطح قیمت ۱۰,۵۰۰ دلار یک سطح مقاومتی قوی به نظر برسد، ربات‌ها سفارش‌های اسپوفینگ را اندکی بالاتر از این قیمت قرار میدهند. هنگامی که خریداران با سفارش‌های فروش بسیار زیادی مواجه شوند، کمتر به خرید در این سطح قیمت ترغیب می‌شوند. اینگونه است که اسپوفینگ می‌تواند در دستکاری بازار موثر و کارآمد باشد.
نکته قابل ذکر این است که اسپوفینگ در بین بازارهای مختلف که همگی به یک دارایی مشترک وابسته‌اند می‌تواند کارآمد باشد. برای مثال، سفارش‌های اسپوفینگ بزرگ در بازار اوراق مشتقه می‌تواند بر بازار نقدی تاثیرگذار باشد و بالعکس.
چه زمانی اسپوفینگ کارآمد نیست؟
هنگامی که احتمال نوسانات غیرمنتظره در بازار زیاد باشد، اسپوفینگ می‌تواند ریسکی‌تر شود. برای مثال، فرض کنید معامله‌گری می‌خواهد سفارش فروش اسپوفینگ در سطح مقاومتی قرار دهد. اگر روند صعودی قوی رخ دهد و فومو (ترس از دست دادن فرصت سرمایه‌گذاری) در بین خرده سرمایه‌گذاران ناگهان منجر به نوسان شدید شود، سفارش‌های اسپوفینگ ممکن است سریعا انجام شوند. این شرایط مشخصا برای کسانی که از اسپوفینگ استفاده می‌کنند شرایط ایده‌آلی نیست، زیرا آنها واقعا قصد ندارند که وضعیت سفارش آنها انجام شود. هم‌چنین فشار فروش یا سقوط ناگهانی نیز می‌تواند حتی سفارش‌های بزرگ را در چند ثانیه به پایان برسانند.
هنگامی که روند بازار عمدتا در اختیار بازار نقدی است، اسپوفینگ بسیار ریسکی و خطرناک می‌شود. برای مثال، اگر روند صعودی از جانب بازار نقدی رخ دهد، به معنای علاقه بسیار زیاد به خرید مستقیم دارایی موردنظر است. در این شرایط، اسپوفینگ ممکن است آنچنان کارآمد نباشد. هرچند، این موضوع عمدتا به محیط بازار و بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد.
آیا اسپوفینگ غیرقانونی است؟
اسپوفینگ در آمریکا غیرقانونی است. کمیسیون معاملات آتی کالاهای آمریکا (CFTC) مسئول نظارت بر فعالیت‌های اسپوفینگ در بازار بورس و بازار کالاها است. در آمریکا، اسپوفینگ تحت قانون Dodd-Frank بند ۷۴۷ غیرقانونی است. در این بند گفته شده است که CFTC می‌تواند به قانونگذاری نهادی بپردازد که:
عمدا یا سهوا، اجرای تراکنش‌ها در زمان پایان یافتن دوره مورد نظر را نادیده بگیرد. به این حالت، اسپوفینگ گفته می‌شود.
دسته‌بندی کردن سفارش‌های و پیشنهادات لغوشده در بازار قراردادهای آتی به عنوان سفارش‌های اسپوفینگ بسیار دشوار است، مگر آنکه فعالیت موردنظر بسیار تکرار شود. به همین دلیل است که قانونگذاران ممکن است قبل از جریمه‌کردن در خصوص یک اقدام بالقوه اسپوفینگ، قصد انجام سفارش‌های را در نظر بگیرند.
سایر بازارهای مالی مهم و بزرگ نظیر انگلستان نیز به قانونگذاری اسپوفینگ پرداخته‌اند. مرجع امور راهبرد امور مالی انگلستان (FCA) صلاحیت این را دارد تا معامله‌گران یا سازمان‌های مسئول اسپوفینگ را جریمه کند.
چرا اسپوفینگ به ضرر بازارهای مالی است؟
اسپوفینگ غیرقانونی است و معمولا تاثیرات بسزایی بر بازارها دارد. اما دلیل این تاثیرات چیست؟ اسپوفینگ می‌تواند منجر به تغییرات قیمت شود. در این بین، از آنجایی که کنترل این تغییرات قیمت در اختیار کسانی است که اسپوفینگ انجام میدهند، این افراد می‌توانند از شرایط ایجادشده، سود کسب کنند.
قانونگذاران آمریکا نیز در گذشته، نگرانی‌هایی را درباره دستکاری بازار ابراز کرده‌اند. تا ماه دسامبر ۲۰۲۰، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) هیچکدام از پروپوزال‌های صندوق‌های قابل معامله در بورس بیت کوین (ETF) را نپذیرفته بود. اگر ETF مورد پذیرش قرار بگیرد و تایید شود، سرمایه‌گذاران سنتی بیشتری در آمریکا امکان این را خواهند داشت تا در معرض دارایی موردنظر نظیر بیت کوین قرار بگیرند. برای رد این پروپوزال‌ها به چندین عامل اشاره شده است. یکی از این عوامل آن است که قانونگذاران، بازار بیت کوین را از دستکاری‌های بازار مصون نمی‌دانند.
هرچند با ورود بازارهای بیت کوین به مرحله جدیدی از بلوغ و افزایش نقدینگی و پذیرش از جانب سرمایه‌گذاران سازمانی، این موضوع ممکن است تغییر کند.
کلام آخر
اسپوفینگ یکی از روش‌های دستکاری بازار است که شامل ایجاد سفارش‌های کاذب است. شناسایی اسپوفینگ می‌تواند بسیار دشوار باشد اما غیرممکن نیست. دسته‌بندی سفارش‌های خرید و فروش به عنوان اسپوفینگ به تحلیل جامع قصد و دلیل معامله‌گران از ایجاد سفارش‌های نیاز دارد.
به حداقل رساندن اسپوفینگ در تمام بازارها، موضوعی قابل توجه و ایده‌آل است، زیرا باعث می‌شود محیط موردنظر برای تمام افرادی که در آن حاضر هستند متوازن و متعادل حفظ شود. از آنجایی که قانونگذاران، دستکاری‌های بازار را به عنوان دلیل اصلی عدم پذیرش ETF های بیت کوین بیان می‌کنند، اقداماتی که برای کاهش و به حداقل رساندن اسپوفینگ انجام می‌شوند می‌توانند در بلندمدت به نفع بازار ارزهای دیجیتال باشد.
