دارایی مشهود (tangible asset) نوعی دارایی است که دارای ارزش پولی محدود است و معمولا شکل فیزیکی دارد. دارایی مشهود را اغلب میتوان برای مقداری ارزش پولی معامله کرد، اگرچه نقدینگی بازارهای مختلف تفاوت دارد. مفهوم دارایی مشهود در برابر دارایی غیرمشهود قرار دارد که دارایی غیرمشهود به جای ارزش مبادله معاملاتی دارای ارزشی تئوری است. بیت کوین (bitcoin) و ارزهای دیجیتال در حوزه داراییهای مشهود قرار میگیرند.
ارزش خالص یک کسب و کار به داراییهای آن بستگی دارد و به همین خاطر است که کسب و کارها تمام داراییهای خود را در ترازنامه ذکر میکنند. ارزش داراییهای آن کسب و کار را اگر از میزان تعهدات و مسئولیتها کم کنیم، آنچه که به دست میآید، حقوق شرکا و سهامداران است.
شرکتها معمولا دارای دو نوع دارایی هستند، دارایی مشهود و دارایی غیرمشهود. داراییهای مشهود شکل اصلی داراییهای شرکتها هستند که معمولا درک این داراییها آسان است. این داراییها ارزش مجزا و محدودی دارند و معمولا به شکل فیزیکی نیز موجود هستند. در بخش ترازنامه یک شرکت، داراییهای جاری و داراییهای بلند مدت دیده میشود. داراییهای جاری به داراییهایی گفته میشود که در کمتر از یک سال میتوان آنها را نقد کرد. داراییهای بلند مدت نیز به داراییهایی گفته میشود که برای نقد کردن آنها بیش از یک سال زمان لازم است. هر دوی این داراییها به شرکت کمک میکنند که به هدف خود یعنی کسب درآمد برسد.
دارایی مشهود جاری و بلند مدت
دارایی مشهود میتواند جاری و بلند مدت باشد. داراییهای جاری ممکن است شکل فیزیکی داشته باشند و یا شکل فیزیکی نداشته باشند، اما این داراییها دارای ارزش تراکنشی محدودی هستند. از جمله داراییهای جاری مشهود یک شرکت که به راحتی نقد میشوند، به مواردی مانند پول نقد، اوراق بهادار و غیره میتوان اشاره کرد. همه این داراییهای مشهود را میتوان در محاسبه نسبت سریع شرکت شامل کرد. دیگر داراییهای جاری را نیز میتوان در محاسبه نسبت جاری شرکت وارد کرد. نسبت جاری نشان میدهد که یک شرکت تا چه حد با استفاده از داراییهای جاری خود میتواند پاسخگوی مسئولیتهای خود باشد. داراییهای نسبت جاری شامل چیزهایی هستند که مانند پول نقد قابلیت نقدینگی ندارند، اما ارزش بازاری محدودی دارند و در صورت ضرورت میتوان آنها را فروخت و به پول نقد تبدیل کرد.
داراییهای بلند مدت شرکت شامل چیزهایی مانند املاک، کارخانه، لوازم و مبلمان داخل شرکت و غیره هستند که در ترازنامه ذکر شدهاند و این داراییها نیز دارای ارزش تراکنشی واقعی برای شرکت هستند. دارایی مشهود را در ترازنامه با هزینهای که برای کسب آن پرداخت شده است، یادداشت میکنند. داراییهای مشهود بلند مدت به مرور زمان از ارزششان کاسته میشود و در ترازنامه به این موضوع اشاره میشود. داراییهای جاری را در کمتر از یک سال میتوان به پول نقد تبدیل کرد، بنابراین آنها مشمول این کاهش ارزش نمیشوند.
دارایی مشهود در برابر دارایی غیرمشهود
ارزش داراییهای یک شرکت برای مدیریت حقوق سهامداران و بازگشت سرمایه آنها مهم است. دارایی مشهود و دارایی غیرمشهود دو نوع دارایی هستند که کل داراییهای یک شرکت را تشکیل میدهند و به همین دلیل است که هر دوی این داراییها در ترازنامه ذکر میشوند و مورد تحلیل قرار میگیرند.
دارایی غیرمشهود نوعی دارایی است که صورت فیزیکی ندارد و معمولا با توجه به ارزش و اعتبار شرکت دارای ارزشی تئوری میشود. از جمله این داراییها میتوان به حق اختراع، پروانهها، ارزش برند و غیره اشاره کرد. هزینه کسب این داراییها در حیطه هزینههای عمومی قرار میگیرد و معمولا ارزش دارایی غیرمشهود تنها توسط خود سازمان تعیین میشود.
دارایی غیرمشهود را معمولا به صورت فردی نمیتوان در یک بازار باز فروخت، اما این داراییها را در مواردی میتوان از شرکتها خرید. در قراردادهای ادغام و یا خرید معمولا پول این داراییها پرداخت میشود و انتقال داده میشوند. دارایی غیرمشهود نیز در ارزش خالص شرکت تاثیر دارد و به همین خاطر است که در ترازنامه ذکر میشود. دارایی غیرمشهود را تنها سازمان و شرکت مربوطه ارزشگذاری میکند.