شایعه یا واقعیت؛ آیا تراست ولت کاربران ایرانی را تحریم می‌کند؟

در روزهای اخیر، شایعات زیادی درباره احتمال تحریم کاربران ایرانی توسط کیف پول تراست ولت (Trust Wallet) در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. این موضوع باعث نگرانی بخش بزرگی از جامعه فعالان ارزهای دیجیتال در ایران شده؛ چرا که تراست ولت یکی از محبوب‌ترین کیف پول‌های غیرحضانتی است که میلیون‌ها کاربر در سراسر دنیا از آن استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، سابقه تحریم‌های مالی علیه کاربران ایرانی توسط پلتفرم‌های خارجی باعث شده بسیاری این شایعه را جدی بگیرند. اما واقعیت ماجرا چیست؟ آیا تراست ولت واقعا قصد دارد حساب کاربران ایرانی را محدود کند یا این تنها یک موج خبری بی‌اساس است؟ آیا امکان فریز دارایی کاربران وجود دارد؟

برای پاسخ به این سوالات لازم است ابتدا سازوکار تراست ولت را بررسی کنیم، سپس شایعات اخیر را با واقعیات فنی و حقوقی مقایسه کرده و در نهایت ببینیم تحریم در سطح یک کیف پول غیرحضانتی اصلا امکان‌پذیر است یا نه. توصیه می‌کنیم این مقاله از میهن بلاکچین را به هیچ عنوان از دست ندهید.

آیا تراست ولت کاربران ایرانی را تحریم می‌کند؟

به دنبال فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، گمانه‌زنی‌های مختلفی مطرح شده که دوباره سخت‌گیری‌ها نسبت به ارائه خدمات به کاربران ایرانی بالا می‌گیرد؛ اتفاقی که می‌تواند به توقف خدمات معدود صرافی‌های خارجی قابل‌استفاده برای ایرانیان و برخی کیف پول‌ها از جمله تراست ولت منجر شود! 

اما این گمانه‌زنی‌ها در برخی بندهای «شرایط خدمات» (Terms of Service) تراست ولت ریشه دارند. اگر سری به وب‌سایت رسمی تراست ولت بزنیم در بخش شرایط استفاده آن این‌طور نوشته شده است:

شما نباید در کشوری ساکن باشید، شهروند یا اتباع آن باشید یا شرکتی باشید که تحت قوانین یک حوزه قضایی که به طور کامل توسط آمریکا تحریم شده تاسیس شده باشد. این حوزه‌ها شامل اما نه محدود به کوبا، ایران، کره شمالی، سوریه، و مناطق کریمه، دونتسک و لوهانسک در اوکراین هستند.

بنابراین تراست ولت رسما از نام ایران به عنوان یکی از کشورهای تحت تحریم نام برده که نمی‌تواند از این کیف پول استفاده کند. همین موضوع نیز حالا باعث شده تا عده‌ای تصور کنند که ایران به طور مستقیم در فهرست کشورهایی که تراست ولت قصد دارد دسترسی آنها را محدود کند قرار گرفته است.

اما در واقع، آنچه در شرایط خدمات ذکر شده بیشتر یک الزام حقوقی عمومی است تا یک اقدام عملی. بسیاری از شرکت‌های فناوری، صرفاً برای محافظت از خود در برابر فشارهای احتمالی، چنین بندهایی را به توافق‌نامه‌هایشان اضافه می‌کنند و الزامی برای انجام آن وجود ندارد. البته ممکن است با ساختارمند شدن صنعت کریپتو در آمریکا سخت‌گیری‌ها افزایش یابد و حداقل دسترسی با IP ایران بسته شود.

⚠️ هرچند تراست ولت تاکنون مستقیماً محدودیتی برای ایرانی‌ها اعمال نکرده، اما سابقه‌ی تحریم در سایر کیف پول‌ها وجود دارد. به‌عنوان نمونه، کیف پول‌هایی مثل اگزودوس (Exodus) و فانتوم (Phantom) در گذشته به دلیل تحریم‌های بین‌المللی دسترسی کاربران ایرانی را محدود کرده‌اند. همین موضوع نشان می‌دهد که ریسک چنین اقداماتی برای تراست ولت هم همیشه وجود دارد.

پس تکلیف غیرحضانتی بودن چه می‌شود؟

همانطور که گفتیم تراست ولت مانند بسیاری از شرکت‌های فناوری بین‌المللی، در اسناد رسمی خود به رعایت قوانین تحریم اشاره کرده است. این قوانین عمدتاً ناشی از مقررات دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (OFAC) هستند که محدودیت‌هایی را علیه کشورهایی نظیر ایران، کره شمالی و سوریه اعمال می‌کند.

اما تفاوت مهمی میان یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات حضانتی و یک کیف پول غیرحضانتی وجود دارد. در خدمات حضانتی مانند صرافی‌های متمرکز، دارایی کاربران روی سرورهای شرکت ذخیره می‌شود و این شرکت می‌تواند با دستور مقامات یا فشارهای قانونی، حساب‌ها را مسدود کند. در مقابل، تراست ولت صرفاً یک نرم‌افزار واسط است که دسترسی کاربر به بلاکچین را تسهیل می‌کند و خود دارایی‌ها را نگه نمی‌دارد.

به همین دلیل، حتی اگر تراست ولت به دلیل رعایت قوانین مجبور شود خدمات جانبی خاصی را برای کاربران ایرانی محدود کند، اصل دارایی‌ها و امکان مدیریت آنها از بین نمی‌رود. این موضوع باعث می‌شود که کاربران ایرانی همچنان بتوانند بدون نگرانی از مسدود شدن دارایی‌ها، از تراست ولت یا حتی کیف پول‌های جایگزین استفاده کنند.

بگذارید کمی بیشتر توضیح دهیم. دارایی‌های دیجیتال کاربران در بستر بلاکچین ذخیره می‌شوند نه روی سرورهای تراست ولت. این تفاوت باعث می‌شود کنترل کامل دارایی‌ها در اختیار فرد یا سازمانی باشد که کلید خصوصی را در اختیار دارد. تراست ولت هم یک کیف پول غیرحضانتی است و به کلید خصوصی شما دسترسی ندارد. به همین خاطر حتی اگر تراست ولت مسدود شود، شما می‌توانید عبارات بازیابی خودتان را در کیف پول دیگری وارد کرده و به دارایی‌تان دسترسی داشته باشید. 

در نهایت باید گفت که ذکر نام ایران در قوانین رسمی تراست ولت به معنای اجرای عملیاتی تحریم‌ها نیست، بلکه بیشتر جنبه حقوقی و محافظتی برای شرکت دارد. ماهیت غیرحضانتی تراست ولت نیز به کاربران ایرانی این اطمینان را می‌دهد که حتی در صورت اعمال محدودیت‌های نرم‌افزاری، اصل دارایی‌ها همواره در اختیار آنها باقی خواهد ماند.

تفاوت تحریم تراست ولت با فریز شدن ارزهای دیجیتال

یکی از مهم‌ترین مسائلی که بسیاری از کاربران به اشتباه با هم یکی می‌دانند، تفاوت میان «تحریم یک کیف پول» و «فریز شدن ارزهای دیجیتال» است. این دو مفهوم شباهت‌هایی در ظاهر دارند، اما در عمل کاملاً متفاوت هستند و پیامدهای بسیار متفاوتی برای کاربران به همراه دارند. درک این تفاوت می‌تواند نگرانی‌های غیرواقعی را از میان برداشته و دیدگاه روشن‌تری به کاربران ایرانی بدهد.

در سناریوی تحریم تراست ولت، معمولاً محدودیت‌ها به سطح نرم‌افزاری و خدماتی مربوط می‌شود. به این معنا که اپلیکیشن ممکن است در پلتفرم‌های رسمی مثل گوگل‌پلی یا اپ‌استور در دسترس کاربران یک کشور خاص نباشد، یا برخی قابلیت‌های داخلی آن مثل سواپ ارزهای دیجیتال یا قابلیت واریز و برداشت از کار بیفتد. اما نکته کلیدی اینجاست که تحریم به هیچ‌وجه به بلاکچین و دارایی‌های ذخیره‌شده روی آن دسترسی ندارد. کاربران همچنان مالک کلیدهای خصوصی خود هستند و می‌توانند با استفاده از عبارت بازیابی دارایی‌هایشان را روی کیف پول‌های دیگر بازگردانی کنند.

از سوی دیگر، فریز شدن دارایی‌ها موضوعی کاملاً متفاوت و بسیار جدی‌تر است. در این حالت، شرکت صادرکننده یک استیبل‌کوین مانند تتر (Tether) یا یو‌اس‌دی‌سی (USDC) می‌تواند با دستور مستقیم، یک آدرس مشخص روی شبکه بلاکچین را مسدود کند. وقتی چنین اتفاقی بیفتد، حتی اگر کاربر کلید خصوصی کیف پول خود را در اختیار داشته باشد، امکان انتقال یا خرج‌کردن آن دارایی‌ها از بین می‌رود. در واقع، فریز شدن به‌طور مستقیم در لایه بلاکچین اعمال می‌شود و برخلاف تحریم نرم‌افزاری، هیچ راه دور زدن ساده‌ای برای آن وجود ندارد.

بنابراین، باید تفاوت این دو مفهوم به‌روشنی در ذهن کاربران ثبت شود. تحریم تراست ولت یا هر کیف پول دیگر، صرفاً یک محدودیت نرم‌افزاری است که به‌راحتی می‌توان با روش‌هایی مثل استفاده از VPN یا کیف پولی دیگر از آن عبور کرد. اما فریز شدن دارایی‌ها یک محدودیت اساسی در سطح شبکه است که هیچ‌جوره قابل حل نیست.

نکات امنیتی که باید رعایت کنید

نگرانی از تحریم تراست ولت باعث شده بسیاری از کاربران ایرانی به فکر حفظ امنیت دارایی‌های دیجیتال خود بیفتند. نخستین و مهم‌ترین نکته این است که همیشه عبارت بازیابی خودتان را در همان ابتدای کار ذخیره و در جای امنی یادداشت کنید. این عبارت کلید اصلی دسترسی به دارایی‌ها روی بلاکچین است. اگر آن را نداشته باشید، حتی در صورت تغییر کیف پول یا بروز هر محدودیتی، عملا امکان بازیابی دارایی‌هایتان وجود نخواهد داشت! تجربه نشان داده برخی کاربران به دلیل اینکه تراست ولت عبارت بازیابی را همان اول نشان نمی‌دهد و باید در بخش تنظیمات آن را پیدا کرد، این مرحله مهم را پشت گوش انداخته‌اند؛ غفلتی که می‌تواند در شرایط محدودیت یا تحریم به معنای از دست دادن همیشگی دارایی‌ها باشد.

نکته بعدی مربوط به استفاده از نرم‌افزارها و نسخه‌های جعلی است. بارها مشاهده شده که افراد سودجو نسخه‌های آلوده یا به‌ظاهر امن‌تر و ضد تحریمی تراست ولت را منتشر کرده‌اند تا سرمایه کاربران را به سرقت ببرند. بنابراین تحت هیچ شرایطی نباید به این ابزارها اعتماد کنید. دانلود کیف پول فقط باید از وب‌سایت رسمی یا پلتفرم‌های معتبری مثل گوگل‌پلی یا اپ‌استور انجام شود و اگر این مسیر برای کاربران ایرانی بسته بود، باید از نسخه‌های اصلی و تأییدشده استفاده کرد، نه فایل‌هایی که در کانال‌های تلگرامی یا وب‌سایت‌های ناشناس پخش می‌شوند.

اما با توجه به ریسک تحریم و محدودیت‌های احتمالی، توصیه اصلی این است که کاربران ایرانی از تراست ولت استفاده نکنند و دارایی‌های خود را به کیف پول‌های جایگزین و امنی که در بخش بعدی معرفی می‌کنیم منتقل کنند. با این حال اگر واقعا همچنان اصرار به استفاده از تراست ولت را دارید، لازم است اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهید:

• از VPN ایمن با آی‌پی ثابت استفاده کنید. هرچند VPN کامل امنیت را تضمین نمی‌کند، اما یک لایه حفاظتی اضافی برای جلوگیری از لو رفتن موقعیت جغرافیایی شما ایجاد می‌کند. البته هر آن ریسک لیک شدن آی‌پی شما وجود دارد که باید به آن توجه کنید.
• به دلیل اینکه ممکن است تراست ولت قبلاً با آی‌پی ایران وصل شده باشد، توصیه می‌شود یک کیف پول جدید و تمیز بسازید تا دارایی‌ها از همان ابتدا در محیط امن و غیر مرتبط با آی‌پی ایران ذخیره شوند.
• عبارت بازیابی خود را فوراً یادداشت کرده و در محلی امن نگهداری کنید. تراست ولت به‌صورت پیش‌فرض این عبارت را همان اول نشان نمی‌دهد و اگر به هر دلیلی دسترسی شما محدود شود، بدون آن عملاً امکان بازیابی دارایی‌ها وجود ندارد.

علاوه بر این موارد، توصیه می‌شود تنها به یک کیف پول بسنده نکنید و بخشی از دارایی‌های خودتان را در چند کیف پول غیرحضانتی مختلف یا حتی کیف پول سخت‌افزاری ذخیره کنید. این تنوع ریسک از دست دادن دسترسی در صورت بروز مشکلات احتمالی را به حداقل می‌رساند. 

جایگزین‌های تراست ولت برای کاربران ایرانی

همانطور که گفتیم، با توجه به افزایش نگرانی‌ها، بهترین توصیه این است که کاربران ایرانی به‌جای ادامه استفاده از تراست ولت، به سراغ کیف پول‌هایی بروند که ریسک فریز یا مسدودسازی ندارند. برای نمونه، کیف پول گواردا (Guarda) به‌طور رسمی اعلام کرده که غیرحضانتی است و امکان مسدود یا توقیف دارایی‌ها وجود ندارد. این یعنی کنترل کامل کلید خصوصی در اختیار کاربر باقی می‌ماند.

البته در بخش دیگری از «شرایط استفاده» گواردا تاکید شده که این کیف پول برای خدمات جانبی مثل صرافی، استیکینگ یا وام یا سرویس‌دهندگان ثالث همکاری می‌کند. بنابراین ممکن است در شرایط تحریمی این سرویس‌ها و نه خود گواردا با محدودیت مواجه شوند. 

گزینه مطمئن دیگر اتمیک ولت (Atomic Wallet) است. تیم توسعه‌ این کیف پول بارها تأکید کرده‌ که دسترسی به دارایی کاربران ندارد و نمی‌تواند ارزهای آنها را فریز یا مسدود کنند. به همین دلیل، این ولت یکی از انتخاب‌های مناسب برای افرادی است که نمی‌خواهند درگیر نگرانی‌های ناشی از تحریم شوند. 

البته طبق اطلاعات منتشرشده در بلاگ رسمی این کیف پول، در اکتبر ۲۰۲۳ اتمیک ولت در همکاری با صرافی‌های متمرکز و شرکت‌های تحلیل بلاکچین، حدود ۲ میلیون دلار دارایی مشکوک کاربران را در صرافی‌های متمرکز فریز کرد. نکته مهم این است که این فریز کردن، یک واکنش امنیتی در برابر تراکنش‌های غیرمجاز بود و نه اقدامی برای مسدودسازی دارایی‌ها به دلایل تحریمی.

یکی دیگر از گزینه‌های جایگزین، زنگو (Zengo) است؛ کیف پول غیرحضانتی که از فناوری امضای چندطرفه (MPC) برای مدیریت کلیدها استفاده می‌کند و به‌جای عبارت بازیابی سنتی، از روش‌های بیومتریک برای بازیابی دسترسی به کیف‌پول بهره می‌برد. این کیف‌پول به‌صورت رسمی اعلام کرده که هیچ‌گونه دسترسی به اطلاعات حساس کاربران ندارد و دارایی‌های کاربران تحت کنترل کامل خودشان است.

با این حال مشابه با گواردا، در در شرایط تحریمی، ممکن است برخی از خدمات جانبی مانند خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا تبدیل آنها به ارزهای فیات با محدودیت‌هایی مواجه شوند.

آخرین گزینه در فهرست ما، ردی ولت (Ready Wallet) یا همان ارجنت (Argent) سابق است که ویژگی‌های امنیتی پیشرفته، گزینه‌ای مناسب برای کاربران ایرانی است که به دنبال کنترل کامل بر دارایی‌های دیجیتال خود هستند.

همچنین شما می‌توانید برای امنیت بالاتر از کیف پول‌های سخت‌افزاری مثل لجر یا ترزور استفاده کنید.

آیا امکان تحریم کاربران ایرانی توسط متامسک هم وجود دارد؟

در بخش شرایط استفاده از کیف پول متامسک نیز در دو بخش صراحتا به موضوع تحریم‌ها اشاره شده است. 

در بخش اول، کاربر موظف است تأیید کند که تحت هیچ تحریم بین‌المللی قرار ندارد و در کشوری زندگی نمی‌کند که شامل برنامه جامع تحریمی ایالات متحده باشد. این شامل تحریم‌های سازمان ملل، آمریکا، اتحادیه اروپا، بریتانیا و دیگر مراجع قانونی است.

در بخش دوم متامسک تاکید می‌کند که کاربران موظف به رعایت تمامی قوانین مربوط به واردات، صادرات، تحریم‌ها و کنترل‌های مرتبط هستند و مسئولیت کامل استفاده از خدمات بر عهده خودشان است. در نتیجه، افرادی که مشمول تحریم‌های آمریکا یا قوانین مشابه در کشور محل استفاده از متامسک باشند، اجازه استفاده از خدمات را نخواهند داشت.

⚠️این دو بخش نشان می‌دهد که کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها ممکن است محدود یا حتی از دسترسی به برخی امکانات متامسک محروم شوند.

سوالات متداول

۱. آیا تراست ولت می‌تواند دارایی کاربران ایرانی را مسدود کند؟

 خیر. به دلیل غیرحضانتی بودن تراست ولت، این شرکت هیچ دسترسی مستقیمی به دارایی‌های کاربران ندارد و نمی‌تواند آنها را بلوکه کند.

۲. چرا در قوانین رسمی تراست ولت نام ایران ذکر شده است؟

این بندها بیشتر جنبه حقوقی دارند و برای رعایت قوانین بین‌المللی تنظیم شده‌اند و تاکنون هیچ اقدام عملی علیه کاربران ایرانی گزارش نشده است.

۳. تفاوت تحریم تراست ولت با فریز شدن استیبل‌کوین‌ها چیست؟

 تحریم تراست ولت تنها یک محدودیت خدماتی است، در حالی که فریز شدن دارایی‌ها توسط صادرکنندگان استیبل‌کوین‌ها به‌صورت بلاکچینی و غیرقابل دور زدن انجام می‌شود.

۴. آیا استفاده از VPN امنیت من را تضمین می‌کند؟

 VPN می‌تواند به کاهش ریسک شناسایی موقعیت کمک کند، اما تضمین ۱۰۰٪ نیست. با این حال توصیه می‌شود اگر همچنان تمایل به استفاده از تراست ولت دارید، از این به بعد از یک VPN آی‌پی ثابت استفاده کنید.

۵. اگر اپلیکیشن تراست ولت برای من مسدود شود چه کنم؟

 می‌توانید عبارت بازیابی خود را در یک کیف پول غیرحضانتی دیگر وارد کنید و به دارایی‌هایتان دسترسی پیدا کنید.

۶. چه کیف پول‌هایی جایگزین مناسبی برای تراست ولت هستند؟

 گواردا، اتمیک ولت، زنگو، ردی ولت و کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور.

سخن نهایی

با توجه به شرایط فعلی و اشاره صریح تراست ولت به تحریم‌ها در قوانین رسمی خود، ادامه استفاده از این کیف پول برای کاربران ایرانی با ریسک مواجه است. هرچند تراست ولت به دلیل غیرحضانتی بودن نمی‌تواند دارایی‌ها را مسدود کند، اما محدودیت‌های نرم‌افزاری و احتمال مسدود شدن برخی خدمات می‌تواند تجربه کاربران را تحت تاثیر قرار دهد.

به همین دلیل، بهترین راهکار برای کاربران ایرانی، مهاجرت به کیف پول‌های غیرحضانتی و امن جایگزین از جمله گواردا، اتمیک ولت، ردی ولت و زنگو است. با انتخاب کیف پول مناسب و رعایت نکات امنیتی مانند ذخیره امن عبارت بازیابی و استفاده از VPN، شما کاربران ایرانی می‌توانید بدون نگرانی از تحریم‌ها یا مسدود شدن خدمات، دارایی‌های دیجیتال خود را مدیریت کرده و استقلال مالی خود را حفظ کنید.