شبکه ریپل (XRPL)، پس از بیش از یک دهه فعالیت، دوباره در مرکز بحث‌های فنی و اقتصادی قرار گرفته است. این بار موضوع بر سر این است که آیا امکان دارد شبکه‌ای که همیشه به‌عنوان یک زیرساخت پرداخت سریع شناخته می‌شده، روزی قابلیت «استیکینگ بومی» داشته باشد یا نه. طرحی که مهندسان ریپل در حال بررسی آن هستند، بحثی اساسی درباره آینده مدل‌های انگیزشی و ساختار حکمرانی این شبکه ایجاد کرده است.
به گزارش میهن بلاکچین، این ایده در حالی ارائه می‌شود که حضور ریپل در دنیای دیفای همچنان محدود است. با این حال، مدیران ارشد این شرکت به‌وضوح نشان داده‌اند که می‌خواهند XRPL را از یک شبکه تک‌منظوره، به زیرساختی چندلایه و مجهز برای خدمات دیفای تبدیل کنند و این تغییر نگاه، پنجره‌ای تازه به آینده ریپل باز می‌کند.
آیا استیکینگ بومی در XRPL ممکن است؟
جِی. آیو آکینیله (J. Ayo Akinyele)، رئیس بخش مهندسی ریپل‌اکس (RippleX)، در تحلیلی مفصل توضیح داده است که چطور کارکرد XRP، فراتر از یک دارایی مناسب برای تسویه سریع توسعه یافته است.
امروز این توکن نقشی کلیدی در تأمین نقدینگی، جابه‌جایی ارزش در لحظه و حتی توکنیزاسیون دارد. او با اشاره به عرضه نخستین ETF ریپل، گفت این دارایی اکنون بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه بازارهای مالی قرار دارد.
آکینیله در ادامه این پرسش را مطرح می‌کند که اگر XRPL روزی از استیکینگ بومی پشتیبانی کند، چه تغییری در طراحی شبکه و کارکرد خود دارایی به وجود خواهد آمد. او یادآور می‌شود که مدل اجماع XRPL، یعنی اثبات انجمن (Proof of Association)، با سیستم‌های سنتی اثبات سهام کاملاً متفاوت است. در XRPL کارمزدها سوزانده می‌شوند و به شرکت‌کنندگان بازنمی‌گردند و اعتماد به ولیدیتورها نه از طریق وثیقه مالی، بلکه از طریق عملکرد و سابقه آنان شکل می‌گیرد.
به‌گفته آکینیله، برای اینکه استیکینگ بومی در XRPL ممکن شود، باید دو عامل حیاتی فراهم شود: نخست، منبعی پایدار برای پرداخت پاداش استیکینگ و دوم، سازوکاری منصفانه برای توزیع این پاداش‌ها. او تأکید می‌کند که چنین ویژگی صرفاً یک افزونه ساده نخواهد بود و در عمل نیازمند بازطراحی جریان ارزش، آن هم بدون آسیب زدن به ثبات و تمرکززدایی این اکوسیستم، در سراسر شبکه است.
دو سناریو پیش روی ریپل؛ از اجماع دو لایه تا اثبات‌های دانش صفر
دیوید شوارتز (David Schwartz)، یکی از معماران اصلی XRPL، نیز وارد این گفتگو شده و دو ایده آزمایشی را که در جامعه مهندسی مطرح است، توضیح داده است.
نخستین ایده، استفاده از مدل اجماع دو لایه (Two-Layer Consensus) است. در این ساختار، لایه بیرونی بر اساس میزان سهام، ۱۶ ولیدیتور را برای لایه داخلی انتخاب می‌کند و این لایه دوم با استفاده از مکانیسم‌هایی مثل استیکینگ و اسلشینگ، وظیفه پیشبرد دفترکل را بر عهده می‌گیرد.
ایده دوم، بدون ایجاد تغییر در مدل اجماع فعلی XRPL عملی می‌شود. در این طرح، به‌جای اصلاح نقش ولیدیتورها، از کارمزد تراکنش‌ها برای تأمین هزینه تولید اثبات‌های با دانش صفر (ZK Proofs) استفاده می‌شود که صحت اجرای قراردادهای هوشمند را تأیید می‌کنند. در این صورت، لازم نیست نودها قراردادها را مستقیماً اجرا کنند و تنها بر اساس صحت اثبات‌ها عمل می‌کنند.
شوارتز، هر دو طرح را از نظر فنی جالب توصیف می‌کند اما اعتراف می‌کند که هیچ‌کدام در کوتاه‌مدت عملی نخواهند شد. او درباره اجماع دو لایه تأکید دارد که نیاز به عملیات گسترده‌ای دارد و مزایای آن نیز بیشتر جنبه نظری دارند. درباره مدل مبتنی بر ZK نیز وی اظهار داشت که پیچیدگی فنی در این روش بسیار بالا است و اگر استقبال کافی از آن نشود، تلاشی گزاف و بدون دستاوردی واقعی خواهد بود.
چرا اکنون زمان این بحث رسیده است؟ تأثیرات احتمالی استیکینگ بر اکوسیستم XRPL
شوارتز اعتقاد دارد که با پیشرفت تلاش‌ها برای افزودن قابلیت برنامه‌پذیری و فعال‌تر شدن بحث‌ها درباره قراردادهای هوشمند، اکنون زمانی مناسب برای بررسی ساختار دیفای بومی XRPL است.
او یادآور می‌شود که XRPL در سال ۲۰۱۲ ساخته شده، اما دنیای بلاکچین از آن زمان بارها دگرگون شده است. شوارتز می‌گوید نگاه خود او نیز به مدل‌های اجماع و حکمرانی طی این سال‌ها تغییر کرده است و اکنون به این فکر می‌کند که XRP چگونه به‌صورت همزمان در دیفای بومی شبکه و پروتکل‌های خارجی مانند فلر (Flare)، مورمارکتس (MoreMarkets)، اکسلار (Axelar) و داپلر (Doppler) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این بحث‌ها برای هولدرهای ریپل اهمیت ویژه‌ای دارد چراکه حضور XRPL در حوزه دیفای همچنان محدود است. داده‌های DeFiLlama نشان می‌دهد که ارزش کل قفل‌شده (TVL) این شبکه معادل حدود ۷۵.۷۷ میلیون دلار است که در مقایسه با اتریوم با حدود ۷۱.۳۶ میلیارد دلار یا سولانا با ۹.۴۴۳ میلیارد دلار، بسیار کوچک‌تر است.
اگر روزی استیکینگ بومی به XRPL اضافه شود، سرمایه بیشتری به سمت این شبکه جذب خواهد شد و همچنین جریان نقدینگی جدیدی ایجاد می‌شود. این موضوع، علاوه بر تقویت حضور XRPL در فضای دیفای، می‌تواند کاربری‌های توکن XRP را نیز افزایش دهد و به مسیر تکامل اکوسیستم ریپل سرعت ببخشد.
