پاول دوروف (Pavel Durov)، بنیان‌گذار تلگرام، بار دیگر با ایده‌ای جاه‌طلبانه به صحنه بازگشته است؛ پروژه جدید او می‌تواند نقطه تلاقی دو موج بزرگ هوش مصنوعی و بلاکچین باشد. او در همایش Blockchain Life 2025 در ابوظبی از راه‌اندازی شبکه‌ای جدید به نام کوکون (Cocoon) خبر داد؛ بستری غیرمتمرکز برای هوش مصنوعی که بر پایه بلاکچین TON ساخته خواهد شد.
به گزارش میهن بلاکچین، هدف از راه‌اندازی این شبکه، ساخت نسل جدیدی از ابزارهای هوش مصنوعی است که بدون وابستگی به شرکت‌های متمرکز، به کاربران امکان می‌دهد بدون آنکه حریم خصوصی‌شان در معرض خطر قرار بگیرد، از قابلیت‌های پیشرفته هوض مصنوعی بهره‌مند شوند.
کوکون؛ گامی جدید برای ارائه هوش مصنوعی غیرمتمرکز
دوروف در سخنرانی خود توضیح داد که کاربران در شبکه کوکون می‌توانند توان پردازشی کارت‌های گرافیک خود را در اختیار این شبکه قرار دهند و در ازای آن، توکن تون کوین (TON) دریافت کنند. به گفته او، این مدل به افراد اجازه می‌دهد تا در توسعه زیرساختی جهانی برای پردازش هوش مصنوعی مشارکت کنند که نه متعلق به شرکت‌ها، بلکه متعلق به خود کاربران است.
دوروف در بخشی از سخنانش تأکید کرد که تمرکززدایی در هوش مصنوعی، تنها یک انتخاب فنی نیست، بلکه ضرورتی انسانی است. او گفت:
روش غیرمتمرکز راحت‌تر به‌نظر می‌رسد، پس چرا باید این مسیر را انتخاب کنیم؟ زیرا دنیا در دو دهه گذشته در مسیری عجیب پیش رفته است؛ ما به‌تدریج آزادی‌های دیجیتال خود را از دست داده‌ایم.
چرا تمرکززدایی در هوش مصنوعی اهمیت دارد؟
در سال‌های اخیر، بحث تمرکززدایی در مدل‌های هوش مصنوعی به یکی از محورهای اصلی گفتگو میان توسعه‌دهندگان بلاکچین و متخصصان ماشین لرنینگ (Machine Learning) تبدیل شده است. نگرانی‌ها درباره حریم خصوصی داده‌ها، خطر سانسور و امکان دست‌کاری اطلاعات در پلتفرم‌های متمرکز، باعث شده است بسیاری از کارشناسان به‌دنبال راه‌حل‌هایی غیرمتمرکز باشند.
تمرکز بیش از حد در سیستم‌های هوش مصنوعی می‌تواند تهدیدی مستقیم برای امنیت داده‌ها باشد. ذخیره حجم عظیمی از داده‌های شخصی کاربران در سرورهای متمرکز، این داده‌ها را به هدفی جذاب برای هکرها تبدیل می‌کند. دیوید هولتزمن (David Holtzman)، مدیر ارشد استراتژی در پروتکل امنیتی غیرمتمرکز نائوریس (Naoris)، توضیح داد که چنین تمرکزی، در عمل سطح ریسک را برای کاربران به‌شدت بالا می‌برد.
از سوی دیگر، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات هوش مصنوعی می‌توانند در پشت صحنه، الگوریتم‌ها را تغییر دهند یا داده‌های حساس را در لحظه دست‌کاری کنند؛ این اقدام، می‌تواند در شکل‌دهی افکار عمومی یا کنترل جریان اطلاعات نقش داشته باشد. این نگرانی‌ها موجب شده متخصصانی چون دوروف، بلاکچین را به‌عنوان ابزاری کلیدی برای حفظ شفافیت در هوش مصنوعی معرفی کنند.
بلاکچین؛ تضمین شفافیت و اصالت داده در هوش مصنوعی
فناوری بلاکچین با ایجاد دفترکل‌های غیرمتمرکز، می‌تواند اطمینان دهد که داده‌های تولیدشده توسط سیستم‌های هوش مصنوعی، دست‌کاری‌ناپذیر باقی می‌مانند. ثبت منشأ، مسیر انتقال و تغییرات داده‌ها در یک زنجیره غیرقابل تغییر، امکان راستی‌آزمایی و پیگیری اطلاعات را فراهم می‌کند.
به این ترتیب، ترکیب هوش مصنوعی با زیرساخت غیرمتمرکز بلاکچین، نه‌تنها می‌تواند مدل اقتصادی جدیدی برای اشتراک‌گذاری قدرت پردازشی ایجاد کند، بلکه در سطحی عمیق‌تر، گامی است در جهت بازگرداندن آزادی دیجیتال به کاربران جهانی؛ همان هدفی که پاول دوروف سال‌هاست در مسیر آن حرکت می‌کند.
