اخبار چند هفته گذشته عرصه ارزهای دیجیتال مربوط به هاوینگ بیت کوین بوده است. تقریبا تمام افراد حاضر در دنیای ارزهای دیجیتال با پخش ویدئوهای زنده، وبینارها و حتی رویدادهایی که یادآور رویدادهای تحویل سال نو بود، اما برای رسیدن به بلاک ۶۳۰,۰۰۰ برگزار شده بود به این موضوع معطوف شده بودند.
سپس همانند تحویل سال نو، به بعد از این رویداد رسیدیم و تقریبا اکثر افراد هیچ تفاوتی را احساس نکردند. حتی خود شبکه بیت کوین نیز تفاوتی حس نکرد و به عملکرد معمول خود ادامه داد. ماینرها نیز پشت صحنه شبکه بیت کوین مشغول فعالیت‌های گذشته خود هستند؛ با این تفاوت که پاداش آنها نصف شد.
اما اتفاقی در حال وقوع است که در سر و صدای هاوینگ از آن چشم پوشی شده است؛ کارمزد تراکنش های بیت کوین به طور غیرمنتظره‌ای در حال افزایش است.
نحوه کار کارمزد تراکنش ها چگونه است؟
اکثر افراد می‌دانند هنگامی که به فرد دیگری بیت کوین ارسال می‌کنند، هزینه اندکی به تراکنش آنها اضافه می‌شود تا ماینرها، تراکنش مورد نظر را امکان پذیر سازند.
نرخ این هزینه معمولا به طور خودکار و توسط کیف پولی که استفاده می‌کنید تنظیم می‌شود و متناسب با کارمزد فعلی است. اطلاعات کارمزد تراکنش ها به صورت عمومی در دسترس تمام افراد حاضر در بلاک چین است.
اکثر اوقات، مقدار کارمزد تراکنش بسیار ناچیز و چند سنت است و ارتباطی با ارزش دلاری تراکنش مورد نظر ندارد. این موضوع بدان معنا است که اگر شبکه در شرایط عادی باشد، ارسال ۵ دلار به فرد دیگر، هزینه یکسانی با ارسال ۵ میلیون دلار دارد.
این نکته‌ای است که باعث می‌شود بیت کوین برای افرادی که مجبور بودند به صورت سنتی از سیستم‌های بانکی گران و کُند استفاده کنند، بسیار مطلوب باشد.
نرخ کارمزد تراکنش بیت کوین معمولا توسط شرایط کلی شبکه تعیین می‌شود. در شرایط عادی، تراکنش شما به ممپول (Mempool) بیت کوین اضافه می‌شود که این به نوعی یک سیستم انتظار است؛ سپس تراکنش شما به سایر تراکنش‌ها ملحق می‌شود تا یک بلاک را تشکیل بدهند. هر ۱۰ دقیقه یک بلاک پردازش و سپس تایید می‌شود. پس از تایید بلاک، آن بلاک برای همیشه تایید شده است و هرگز نمی‌توانید آن را تغییر دهید.
ماینرها تمام کارمزدهای پرداخت شده برای پردازش بلاک به علاوه پاداش بلاک ارائه شده توسط شبکه که اکنون ۶.۲۵ واحد بیت کوین است را دریافت می‌کنند؛ این شرایط تا هاوینگ بعدی که تقریبا ماه می ۲۰۲۴ است، باقی می‌ماند و سپس پاداش بلاک به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش خواهد یافت.
دلایل افزایش کارمزد تراکنش بیت کوین چیست؟
معمولا صف انتظار (یا همان mempool) به صورت ترتیبی عمل می‌کند. دقیقا مشابه با بانک که به محض ورود باید نوبت دریافت کنید و پس از آن که نوبت شما شد، شماره نوبت شما خوانده می‌شود.
اما اگر ۳۰۰ نفر همزمان وارد سیستم انتظاری شوند که برای ۲۰ نفر طراحی شده است چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ به احتمال زیاد بعضی از این افراد عجله دارند؛ بنابراین ممکن است به شما پیشنهاد می‌کنند تا جلوتر از شما در صف انتظار بمانند و در عوض هزینه‌ای پرداخت کنند.
به محض آن که فردی شروع به این کار می‌کند، سایر افراد نیز هزینه بیشتری پرداخت می‌کنند تا جلوتر از او در صف انتظار بایستند و طولی نمی‌کشد که مشخص می‌شود اگر هزینه‌ای پرداخت نکنید، نوبت شما در صف انتظار عقب‌تر خواهد رفت؛ زیرا افرادی که وارد بانک می‌شوند افزایش می‌یابد.
در واقع ممکن است اگر صرفا منتظر بمانید هرگز نوبت شما نشود؛ بنابراین پرداخت کارمزد بیشتر به یک گزینه تبدیل می‌شود.
همانطور که در شرایط عادی، طرفداران بیت کوین از کارمزدهای آن به عنوان نکته‌ای یاد می‌کنند که باعث می‌شود سیستم بیت کوین عملکرد خوبی در انتقال مقدار پول بسیار زیاد داشته باشد، در زمان شلوغی شبکه نیز همین موضوع باعث می‌شود که مخالفان بیت کوین به انتقاد از آن بپردازند.
مقیاس پذیری مسأله مختص به ارزهای دیجیتال است که افراد بسیار زیادی بر روی آن کار می‌کنند. اما موضوع بحث ما این نیست.
بنابراین دلیل افزایش کارمزد چیست؟
بخش اول: ازدحام داخلی شبکه
در واقع کارمزد تراکنش ها از سطح ۵۰ سنتی ثابت خود که تقریبا ۳ ماه در این سطح قرار داشت به ۳ دلار افزایش یافت. در حال حاضر این مقدار به ۶.۵۰ دلار رسیده است. این مقدار کارمزد از ماه ژوئن ۲۰۱۹ بی‌سابقه است. قبل از آن، ماه ژانویه ۲۰۱۸ و اواخر بازار صعودی بود که شاهد چنین سطح کارمزدی بودیم.
هنگامی که وارد رابط کاربری استخر ماینینگ F2Pool بشویم، تاثیر این موضوع را سریعا متوجه خواهیم شد. اگرچه پاداش بلاک نصف شده است، اما کارمزد تراکنش ها افزایش یافته و تا حدودی کاهش پاداش بلاک را جبران کرده است.
اولین فکر و ایده‌ای که مطرح می‌شود این است که افزایش کارمزد به نوعی به هاوینگ مربوط است. هنگامی که پاداش بلاک نصف شود، ماینرها نیز دستگاه های خود را بر اساس شرایط فعلی تنظیم می‌کنند.
دستگاه‌های قدیمی و با راندمان کمتر کنار گذاشته می‌شوند و هش ریت شبکه کاهش می‌یابد که طبق منابع اطلاعاتی، چنین شرایطی طبیعی است.
از آنجایی که هاوینگ اخیر در میانه دوره ۱۴ روزه تنظیم سختی ماینینگ رخ داد، سختی ماینینگ (معادله ریاضیاتی که اطمینان حاصل می‌کند زمان بین استخراج دو بلاک تقریبا در سطح ۱۰ دقیقه باقی بماند) هنوز کاهش نیافته بود. در نتیجه کاهش هش ریت به افزایش زمان بلاک و خود استخر حافظه به تدریج افزایش یافت.
هاوینگ انجام شد و هش ریت به تدریج کاهش یافت و بلافاصله زمان بلاک بیشتر شد. روز بعد از هاوینگ، زمان بلاک به ۱۲.۰۱ دقیقه و تا تاریخ ۱۸ می ۱۴.۱۲ دقیقه رسید که بیانگر میانگین افزایش ۲۳.۱۸ درصدی زمان بلاک طی این دوره بود.
این شرایط برای mempool نیز در حال وقوع بود. از قبل نیز شاهد افزایش در mempool و در نتیجه افزایش کارمزد بودیم، اما سپس کارمزد کاهش یافت.
این بار mempool به افزایش خود ادامه داد. این شرایط مشابه با زمانی است که تعداد افراد حاضر در صف انتظار بیشتر از توان پاسخگویی متصدی صندوق افزایش یابد.
این شرایط با کاهش هش ریت و افزایش بسیار زیاد سختی منطقی است. در حال حاضر، تنظیم سختی انجام شده است اما کاهش آن فقط ۶ درصد بود. اگرچه این مقدار کاهش سختی در رده ششم کاهش سختی های کل تاریخچه بیت کوین قرار می‌گیرد، اما مطابقت اندکی با شرایط فعلی داشت.
اما این علم ریاضیات است و همیشه حق با ریاضیات است و احساس انسان در اولویت بعدی قرار دارد.
توماس هلر (Thomas Heller) رییس تجارت جهانی استخر F2Pool این موضوع را به طور خلاصه توضیح داده و گفته است:
هاوینگ اخیر در میانه دوره تنظیم سختی رخ داد. قبل از هاوینگ، بلاک‌ها سریع‌تر از ۱۰ دقیقه استخراج می‌شدند و پس از هاوینگ، استخراج بلاک‌ها بیشتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشید. به این دلیل، سختی ماینینگ فقط ۶ درصد کاهش یافت، اگرچه هش ریت ۲۰ الی ۳۰ درصد کاهش یافته بود.
بنابراین انتظار می‌رود که شاهد افزایش سختی پس از چند دوره بعدی باشیم؛ زیرا قیمت ثابت شده است و در آستانه فصل بارندگی در کشور چین قرار داریم و این موضوع باعث کاهش هزینه ماینینگ در آن مناطق می‌شود.
بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که دوره های تنظیم سختی تا حدودی دلیل افزایش کارمزد باشد.
برای اطلاعات بیشتر درباره ماینینگ، اینجا کلیک کنید.
بخش دوم: ازدحام خارجی شبکه
نکته‌ای که در وبینارها به آن پرداخته شد، این بود که شرایط پس از هاوینگ قبلی تا چه حد تغییر کرد؟
در سال ۲۰۱۲ فقط ۴۳,۵۰۰ کیف پول در زمان هاوینگ وجود داشت. در واقع آن زمان جامعه بیت کوین بسیار کوچک بود. حتی طرفداران یکی از شخصیت‌های کارتونی کودکان نیز بیشتر از افراد حاضر در عرصه بیت کوین بودند.
طبق اطلاعات Blockchain.com تا سال ۲۰۱۶، تعداد کیف پول‌های بیت کوین به ۷.۸۵ میلیون و تا هاوینگ اخیر، این تعداد به ۴۸.۳۷ میلیون کیف پول رسید که یک میلیون کیف پول طی ۳۰ روز قبل از هاوینگ ایجاد شدند.
همچنین تعداد جستجوهای انجام شده در گوگل برای عبارت “هاوینگ بیت کوین” نیز ۹ برابر هاوینگ قبلی بود، در حالی که تعداد کیف پول‌ها ۷ برابر شده بود.
گزارش‌های گوگل همچنین نشان می‌دهد که جستجوهای کلی برای کلمه بیت کوین نیز از ابتدای سال تاکنون دو برابر شده است. بدون شک علاقه به این ارز دیجیتال افزایش یافته است، اما این موضوع به خودی خود بیانگر چیزی نیست. هرچند فعالیت‌های معاملاتی می‌تواند بیانگر نکته خاصی باشد.
حجم معاملات کنونی بیت کوین، به بالاترین میزان خود از ماه جولای ۲۰۱۸ رسیده است که در آن زمان، میانگین ۷ روزه حجم معاملات، ۳ میلیارد دلار در هر روز بود. این سطح، ۳ برابر حجم معاملات در ماه آوریل است.
این تعداد توسط شرکت‌های تحلیل و تحقیقاتی مساری (Messari) و Arcane Research تایید شده‌اند. این موضوع نیز می‌تواند بیانگر افزایش کارمزد تراکنش ها باشد.
نتیجه گیری
به نظر می‌رسد افزایش علاقه به بیت کوین و فعالیت‌های معاملاتی همزمان با تنظیم سختی مهم پس از هاوینگ رخ داده باشد.
بنابراین، نتیجه گیری منطقی این است که کارمزد تراکنش ها صرفا بازتاب دهنده ریاضیاتی اتفاقی است که در دنیای واقعی رخ می‌دهد.
