با پیشرفت سریع فناوری هوش مصنوعی و ادغام ایجنت‌ها با فضای کریپتو، تحول بزرگی در حوزه خودحاکمیتی دیجیتال و بهره‌وری به‌وجود آمده است. به‌لطف ایجنت‌ها، اکنون معاملات ارزهای دیجیتال و اتصال سیستم‌های مالی سنتی به دنیای غیرمتمرکز بسیار راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود. این ابزارها نه تنها تجربه کاربران را بهبود می‌بخشند، بلکه نقش مهمی در مقیاس‌پذیری شبکه‌های بلاکچینی ایفا می‌کنند. گزارش ون‌اک (VanEck) در دسامبر ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که تعداد ایجنت‌های فعال در بازار کریپتوکارنسی‌ها از ۱۰ هزار مورد فراتر رفته و پیش‌بینی می‌کند که این رقم احتمالا در سال ۲۰۲۵ به یک میلیون می‌رسد. این رشد سریع نشان می‌دهد که چه خوش‌بین باشیم یا بدبین، نقش کلیدی ایجنت‌های هوش مصنوعی در آینده خودحاکمیتی دیجیتال اجتناب‌ناپذیر است. با میهن بلاکچین و بررسی این موضوع جذاب همراه باشید.
نقش ایجنت‌های هوش مصنوعی در خودحاکمیتی دیجیتال
شوروشوقی که از ترکیب ایجنت‌های هوش مصنوعی در فرآیندهای دیجیتال به‌وجود آمده است، به‌خوبی قابل درک است؛ چراکه این ایجنت‌ها میتوانند چندین کار را به‌صورت همزمان، با کمترین یا حتی بدون نیاز به دخالت انسانی انجام دهند. طرفداران این روند معتقدند که هوش مصنوعی بهترین راه برای پیشرفت تکنولوژی بلاکچین و برنامه‌های غیرمتمرکز است و باعث خودحاکمیتی بیشتر و کارایی بالاتر در این اکوسیستم می‌شود. منظور از خودحاکمیتی (Self Governance) در فضای کریپتو، توانایی یک فرد، جامعه یا سازمان برای مدیریت قوانین، پروتکل‌ها و عملیات بدون کنترل خارجی است.
با این حال، هنوز چالش‌هایی وجود دارد که مانع استفاده و پذیرش ایجنت‌های هوش مصنوعی در فضای کریپتو می‌شود. یکی از این چالش‌ها نگرانی‌های اخلاقی است که حتی واتیکان هم به آن اشاره کرده است. به‌علاوه، عرضه هوش مصنوعی دیپ سیک (DeepSeek) و تاثیر شدیدی که روی بازار ارزهای دیجیتال گذاشت، بسیاری از سرمایه‌گذاران را با واقعیت‌های تلخ ریسک‌های هوش مصنوعی روبه‌رو کرد و باعث شد احساس خطر کنند.
با این اوصاف، تنها راه برای بررسی ضرورت یا عدم ضرورت استفاده از ایجنت‌ها در صنعت کریپتو، بررسی نسبت ریسک به ریوارد (Risk-to-reward) است. در ادامه سعی می‌کنیم با بررسی وضعیت فعلی ایجنت‌های هوش مصنوعی در فضای دیجیتال و نگاهی به مزایا و ریسک‌های این ادغام، پاسخ را بیابیم.
بررسی وضعیت فعلی ایجنت‌های هوش مصنوعی در جهان دیجیتال
ارزش بازار پروژه‌های مبتنی بر ایجنت‌های هوش مصنوعی در فضای کریپتو طی سه‌ماهه پایانی سال ۲۰۲۴ با رشد خیره‌کننده ۳۲۲٪ از ۴.۸ میلیارد دلار به ۱۵.۵ میلیارد دلار رسید. این رشد نشان می‌دهدکه افراد بیشتری در جامعه ارزهای دیجیتال در حال پذیرش هوش مصنوعی هستند. اگر مزایای این ادغام را به‌دقت بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که تحقق رویای خودحاکمیتی کامل در سیستم‌های دیجیتال دیگر چندان دور از ذهن نیست.
گزارش‌ها حاکی از آن است که توانایی ایجنت‌های هوش مصنوعی در ترید، تحلیل بازار و مدیریت ریسک، به طرز چشمگیری بهتر از انسان‌ها است. این ایجنت‌ها با سرعتی فوق‌العاده و بر پایه انبوهی از داده‌ها تصمیم می‌گیرند و خطاهای انسانی را به حداقل می‌رسانند، اشتباهاتی که ممکن است به ضررهای بزرگ منجر شوند.
یکی از نشانه‌های روشن آینده خودحاکمیتی دیجیتال با ایجنت‌های AI، معرفی پروژه‌ای به نام Edwin است. این پروژه تلاش می‌کند با ترکیب هوش مصنوعی و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، ادغام ایجنت‌هایی که بر پایه فریمورک‌هایی مانند LangChain و ElizaOS ساخته شده‌اند را به پلتفرم‌های دیفای (مانند آوه و یونی سواپ) امکان‌پذیر کند. به این ترتیب، کاربران میتوانند بدون نیاز به یادگیری ادغام پروتکل‌های مختلف، از طریق یک رابط کاربری واحد و امن، عملیات بلاکچینی خود را انجام دهند.
این مسیر به آرمان‌شهری از «خودکارسازی مالی» یا دیف‌آی (DeFAI) منتهی می‌شود؛ جایی که ایجنت‌های هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته سرنوشت مالی خود را به‌دست می‌گیرند و دارایی‌هایشان را در یک محیط پیچیده و پویا مدیریت می‌کنند.
نمونه‌ای از این پیشرفت، پلتفرم متن باز الیزا او‌اس (ElizaOS) است که یک محیط شبیه‌سازی چندایجنتی را برای توسعه، استقرار و مدیریت ایجنت‌های هوشمند فراهم کرده است. این پلتفرم همه‌کاره به ایجنت‌ها اجازه می‌دهد تا ضمن حفظ هویت و دانش خود بین سیستم‌های مختلف حرکت کنند و به موجوداتی کاملا فعال و خودگردان در دنیای کریپتو تبدیل شوند.
درحال‌حاضر، ایجنت‌های هوش مصنوعی میتوانند عملکردهای امور مالی سنتی (TradFi) و امور مالی غیرمتمرکز را بدون مشکل به یکدیگر پیوند دهند. آن‌ها واسطه‌ها را از معاملات بین‌المللی حذف می‌کنند و سرعت تراکنش ارزهای دیجیتال و فیات را به طور چشمگیری افزایش می‌دهند. به‌علاوه، ارائه‌دهندگان نقدینگی با کمک این ایجنت‌ها میتوانند بازدهی استیبل‌کوین‌های خود را به‌صورت کاملا خودکار مدیریت کنند و براساس تقاضای لحظه‌ای در بلاکچین‌های مختلف، سود خود را به حداکثر برسانند. این پیشرفت‌ها نشانه‌ای از امکانات بی‌پایان در تراکنش‌های مالی فرامرزی است.
شورای جهانی چشم‌انداز دیجیتال (Global Digital Visionaries Council) در گزارشی که سپتامبر ۲۰۲۴ منتشر شد، پیش‌بینی کرد که تا سال ۲۰۲۵، به‌دلیل ادغام تردفای و دیفای ۲۰٪ از تمام تراکنش‌های مالی جهان به‌صورت میان‌زنجیره‌ای (Crosschain) انجام خواهد شد.
پروژه‌هایی مانند ویرچوالز پروتکل (Virtuals Protocol) یک گام فراتر رفته‌‌اند و امکان ساخت، مالکیت و مدیریت ایجنت‌های هوش مصنوعی مستقل را برای کاربران فراهم کرده‌اند. اگرچه هدف اولیه ویرچوالز ساخت آواتارهای مبتنی بر هوش مصنوعی بود؛ اما اکنون به‌خاطر ارائه ابزارهای مختلف به پایگاهی برای معاملات خودکار ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. این موضوع تطبیق‌‌پذیری (Versatility) بی‌نظیر هوش مصنوعی را در اکوسیستم بلاکچین نشان می‌دهد.
حوزه شخصی‌سازی و بازاریابی خودکار نیز با کمک هوش مصنوعی به پیشرفت‌های قابل‌توجهی رسیده است. کوکی دات‌فان (Cookie.fun) اولین شاخص ایجنت‌های هوش مصنوعی در کریپتو است که توسط کوکی دائو (Cookie DAO) توسعه یافته است. این شاخص عملکرد، مشارکت و تعامل ایجنت‌ها در بلاکچین‌ها و شبکه‌های اجتماعی را به‌صورت لحظه‌ای تحلیل می‌کند و اطلاعات ارزشمندی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. همچنین، با ارائه فهرستی از ارزش بازار و «دنبال‌کنندگان هوشمند» هر ایجنت به سرمایه‌گذاران و پروژه‌ها در شناسایی ترندهای بازار و انتخاب برترین ایجنت‌های اکوسیستم کمک می‌کند.
آلفا نئورال (AlphaNeural) با فراهم کردن یک محیط غیرمتمرکز برای آموزش، بازارسازی و ارزیابی اثربخشی مدل‌ها و ایجنت‌های هوش مصنوعی، نقش زیرساختی مهمی را ایفا می‌کند. این پلتفرم همچنین بازاری را برای خریدوفروش دارایی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و یک شبکه تجمیع GPU دارد که به سازندگان ایجنت‌ها اجازه می‌دهد آثار خود را توکنیزه کنند و راهکارهای هوش مصنوعی خود را به‌صورت ایمن و مقیاس‌پذیر اجرا کنند. این یعنی فرصت توسعه ابزارهای پیشرفته هوش مصنوعی برای همه افراد فراهم شده است و پیوند موثری را بین توسعه‌دهندگان AI و اکوسیستم کریپتو ایجاد می‌کند.
جامعه تحلیلگران بازار ارزهای دیجیتال متفق‌القول بر این باور هستند که هوش مصنوعی می‌تواند تقریبا تمام شاخص‌های عملکرد بلاکچین را بهبود دهد. اکوسیستم کریپتو همچنان شاهد رشد سریع کاربران است و این یعنی به‌لطف ایجنت‌های هوش مصنوعی سطح شخصی‌سازی تعاملات کاربران به‌طور چشمگیری بهبود یافته است.
بررسی نظر منتقدان در مورد ایجنت‌های هوش مصنوعی
با وجود همه این پیشرفت‌ها، نظرات متفاوتی درباره خودحاکمیتی دیجیتال از طریق ایجنت‌های هوش مصنوعی وجود دارد.
یکی از نگرانی‌های مهم که در یک مطالعه موردی توسط دانشکده وارتون (Wharton School) دانشگاه پنسیلوانیا مطرح شده است، خطر بالقوه دستکاری بازارهای مالی توسط ایجنت‌های هوش مصنوعی است. از نظر تئوری، تبانی میان الگوریتم‌های معاملاتی مبتنی بر هوش مصنوعی ممکن است منجر به ناکارآمدی شود و بازارهای مالی را تضعیف کند. درواقع، این همکاری پنهانی ممکن است به افزایش یا کاهش مصنوعی قیمت‌ها یا حتی سقوط ناگهانی بازار بیانجامد و اعتماد عمومی به بازارهای مالی را به‌شدت خدشه‌دار کند.
از طرف دیگر، بسیاری از افراد انتقاداتی را نسبت به اتکا به ایجنت‌های هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری‌های مالی مطرح کرده‌اند. این نگرانی چندان هم بی‌راه نیست؛ چراکه ایجنت‌های ضعیف یا با برنامه‌نویسی ناقص ممکن است در برابر برخی حملات سایبری آسیب‌پذیر باشند و در نتیجه، سرمایه‌های زیادی را به‌سادگی از بین ببرند.
تا زمانی که یک راه‌حل اساسی برای این تهدیدها، ریسک‌ها و همچنین مسائل حقوقی و اخلاقی ارائه نشود، منتقدان حق دارند که نسبت به ادغام گسترده ایجنت‌های هوش مصنوعی در عرصه مالی و دیجیتال نگران باشند.
جمع‌بندی
اگرچه پذیرش ایجنت‌های هوش مصنوعی در دنیای ارزهای دیجیتال با کمی تردید همراه بوده است؛ اما با توجه به کارآیی بالای این فناوری در حوزه‌های مختلف، لازم است که نگاه مثبت‌تری نسبت به آن‌ها شکل بگیرد. بهبود فرآیندهای معاملاتی، تسهیل فرآیند گذار کاربران از دنیای مالی سنتی به امور مالی غیرمتمرکز و خلق امکانات نوین، تنها بخشی از دستاوردهای ایجنت‌های هوش مصنوعی برای صنعت کریپتو است.
آینده‌ای که در آن ایجنت‌ها کنترل کامل امور مالی را بر عهده دارند، دیگر یک رویای دوردست نیست؛ این آینده همین حالا در حال شکل‌گیری است. تلفیق هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین دروازه‌ای به‌سوی فرصت‌های بی‌پایان است و مسیر ورود به عصر جدیدی از خودحاکمیتی دیجیتال را برای انسان‌ها و ایجنت‌هایشان هموار می‌کند. نظر شما چیست؟ آیا با ادغام ایجنت‌های هوش مصنوعی در صنعت کریپتو موافق هستید؟
