آیا بیت کوین حلال است؟

بیت کوین و دیگر رمزارزها، موضوع بسیار جذابی برای همه شده است؛ چرا که سیستم کار کردن با آنها بسیار متفاوت از سیستم‌های مالی سنتی است که ما امروزه استفاده می‌کنیم. اما یکی از موضوعات مهم این است که آیا بیت‌کوین با قوانین مذهبی (که به عنوان قانون شریعت نیز شناخته می‌شود)، مطابق دارد یا خیر و حلال یا حرام اعلام شدن آن چه تاثیری بر قیمت بیت کوین دارد. یک شرکت در اندونزی، یک مقاله ۲۲ صفحه‌ای منتشر کرد که نتیجه آن این است:

اگر دولت یک کشور بیت‌کوین را ممنوع یا غیرقانونی اعلام نکند، این پول شرایط یک پول اسلامی را دارد.

در طول چند سال گذشته از زمان ایجاد بیت‌کوین، برای بسیاری از مردم این سوال پیش آمده که آیا بیت کوین و ارزهای دیجیتال در اسلام پذیرفته شده‌اند یا خیر. بانکداری اسلامی دارای قوانین زیادی در مورد به اشتراک‌گذاری سود، خسارت، اجاره دادن، نگهداری و غیره است. به عنوان مثال، قانون شریعت به طور خاص رشوه‌ای را که «ربا» نامیده می‌شود یا جمع‌آوری سود پرداخت شده در وام‌ها را ممنوع می‌داند. در ماه دسامبر سال گذشته یک روحانی مسلمان اعلام کرد که داشتن بیت‌کوین با قوانین شرعی اسلامی سازگار است. با این وجود روحانیون دیگر با این نظر موافق نیستند و حتی روحانیون ارشد مصر یک فتوا علیه بیت‌کوین صادر کرده‌اند.

در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۱۸، وب‌سایت news.Bitcoin.com با متیو جی مارتین، موسس و بنیانگذار استارت‌آپ Blossom Finance مصاحبه‌ای در ارتباط با حلال یا حرام بودن بیت‌کوین انجام داد. مفتی محمد ابوبکر، مشاور متخصص مارتین در زمینه قوانین شرعی، مدعی شد که بیت‌کوین به عنوان پول اسلامی تعریف می‌شود، مگر اینکه یک دولت محلی استفاده از ارزهای دیجیتال را به طور کلی ممنوع کند. این تحقیق و پژوهش، فتواهای مختلف در مورد بانکداری اسلامی و تمام فتواهای مربوط به بیت‌کوین را مورد تجزیه و تحلیل عمیق قرار داده است.

مارتین توضیح می‌دهد که با وجود اینکه علاقه به کریپتوکارنسی‌ها همچنان رشد می‌کند، در میان مسلمانانی که تقریبا یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می دهند، سردرگمی زیادی وجود دارد. بسیاری از افراد از مارتین می‌پرسند که آیا بیت‌کوین و دیگر ارزها با مجموعه قوانینی که توسط مسلمانان مطابق با دستورالعمل قرآن رعایت می‌شود، مطابق است یا نه. او اظهار داشت:

بر خلاف باور عموم، قوانین شرعی، یک چیز مطلق نیست. بلکه یک زمینه علمی است که متناسب با تفاسیر و نظرات متفاوت در مورد موضوعات مختلف جمع‌بندی می‌شود. چندین فتوای اخیر که توسط محققان برجسته مسلمان صادر شد، نظرات غیرمستقیم یا متناقض را در مورد این موضوع ارائه داده است. با تمام سردرگمی هایی که وجود داشت، ما قصد داشتیم با این کار، موضوع را به وسیله تحقیقات جامعی که انجام دادیم، روشن کنیم. این مقاله برای کمک به مردم و افراد حرفه‌ای در دنیای مالی اسلامی است.

اگر مردم از من بپرسند بیت‌کوین حلال است یا حرام؟ و پاسخ صادقانه‌ی من این است: بستگی دارد. بیت‌کوین فقط یک ارز نیست بلکه یک شبکه معامله و پرداخت است و بلاکچین خود یک نوع کامل از تکنولوژی با کاربردهای وسیع است.

مارتین در ادامه توضیح داد که بیت‌کوین به عنوان پول اسلامی یا به عنوان پول «عادی» واجد شرایط است، اما قانون ملی یک کشور است که الویت دارد. به عنوان مثال در آلمان، بیت‌کوین به عنوان یک ارز قانونی شناخته شده و بنابراین به عنوان پول اسلامی در آلمان واجد شرایط است. اما اندونزی در ماه ژانویه گذشته دستورالعمل‌هایی را صادر کرد و اعلام کرد تمام پرداخت‌ها در داخل اندونزی باید با پول رایج این کشور، یعنی روپیه باشد.

این مطالعه، تحقیقاتی راجع به ICOها هم انجام داده است و توصیه می‌کند به دلیل عدم قطعیت آنها، استفاده نشود. این نگاه به این دلیل است که یکی از اهداف اصلی شریعت حفظ ثروت است و درک اینکه افراد نباید بیش از آنچه که توانایی از دست دادن دارند، درپروژه‌ای سرمایه گذاری کنند.
این مقاله ۲۲ صفحه‌ای که جزئیات بیت‌کوین و سازگاری آن با قوانین اسلامی و موضوع‌های زیادی را که مورد بحث قرار داده است،  در blossomfinance.com به صورت کامل در دسترس است.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• آیا بیت کوین حلال است؟
  نظرات و فتواهای مختلفی در ارتباط با حلال یا حرام بودن بیت کوین وجود دارد. برخی از علما با درنظر گرفتن تایید حکومتی، بیت کوین را حلال می‌دانند؛ اما گروهی دیگر با استدلال این قضیه که بیت کوین مانند طلا و کالاهای دیگر نیست، آن را حرام و معامله با آن را باطل می‌دانند.

• نظر مراجع شیعه درباره بیت کوین چیست؟
  گروهی از مراجع تقلید شیعه، حكم تولید و خرید و فروش ارز دیجیتال و بیت کوین را تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ به‌عبارت دیگر حلال یا حرام بودن بیت کوین به تصمیم دولت و حکوت مبنی‌بر قانونی و غیرقانونی بودن بیت کوین دارد.