سانحه‌ها و حوادث وحشتناکی هر ساله برای هواپیما‌ها روی می‌دهد و بعد از هر یک از این سانحه‌ها، پیدا کردن جعبه سیاه هواپیما بسیار اهمیت پیدا می‌کند. بعد از این سانحه‌ها، همه امیدوارند که جعبه سیاه دست نخورده باقی مانده باشد و بتوان اطلاعات را بازیابی کرد و دلیل سانحه را جویا شد. متاسفانه، داده‌های این جعبه در بسیاری از موارد تنها سرنخ موجود برای پیدا کردن دلیل سانحه هستند. در این مقاله به بیان این نکته می‌پردازیم که اطلاعات و داده‌ها را می‌توان در حین پرواز به یک یا چند شبکه مبتنی بر بلاک چین فرستاد و این اطلاعات را علاوه بر جعبه سیاه در بلاک چین نیز ذخیره کرد. البته رمزگذاری داده‌ها در داخل هواپیما انجام می‌شود و فناوری بلاک چین امنیت و صحت داده‌های ذخیره شده را تضمین می‌کند. بلاک چین همان فناوری تحول‌آفرینی است که باعث تولد بیت کوین و ارز‌های دیجیتال شد.
پشتیبان‌گیری از داده‌های جعبه سیاه به وسیله بلاک چین
جعبه سیاه ابزاری است که در هواپیما‌ها، کشتی‌ها، هلیکوپتر‌ها و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد و بر خلاف نام آن، دارای رنگ نارنجی درخشانی است تا بعد از سوانح به آسانی پیدا شود. جعبه سیاه معمولا در انتهای هواپیما قرار دارد زیرا این قسمت کمتر در اثر سانحه و حوادث آسیب می‌بیند. این جعبه دارای دو بخش است؛ بخش اول FDR نامیده می‌شود و به ثبت و ذخیره داده‌ها در مورد دستور العمل‌های فرستاده شده به سیستم الکترونیک هواپیما می‌پردازد. بخش دوم نیز CVR نامیده می‌شود و به ذخیره مکالمات خلبان، ارتباطات بی‌سیم و دیگر صدا‌های موجود در کابین خلبان می‌پردازد.
در این مقاله به بررسی این نکته پرداخته می‌شود که از داده‌های جعبه سیاه می‌توان بر روی بلاک چین پشتیبان‌گیری کرد. اگر این ایده عملی شود، تمام اطلاعات تولید شده در پرواز رمزگذاری می‌شود و فورا به صورت بلاک‌های جداگانه به شبکه‌های بلاک چینی فرستاده می‌شود. این داده‌ها به ترتیب زمانی در بلاک چین ذخیره می‌شوند و بعدا تغییر و تحریف آنها غیر ممکن خواهد بود.
اساسا در یک شبکه بلاک چینی، محتوای هر بلاک در داخل بلاک بعدی گذاشته می‌شود و بنابراین کوچکترین تغییر در محتوای هر بلاک، خود آن بلاک و دیگر بلاک‌ها را بی‌اعتبار می‌کند؛ بنابراین هیچ نقص و خللی در این سیستم پدید نخواهد آمد. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقالات بلاک چین مراجعه نمایید.
ایجاد این نسخه پشتیبان امکان‌پذیر است
سال‌هاست که هواپیما‌ها در خلال پرواز دارای وای فای (WiFi) هستند و مسافران می‌توانند در آسمان نیز به اینترنت دسترسی داشته باشند و به بررسی ایمیل‌های خود بپردازند، در شبکه‌های اجتماعی پست بگذارند و حتی به معامله ارز دیجیتال بپردازند. هم اکنون فایل صوتی محیط کابین خلبان تنها در جعبه سیاه ذخیره می‌شود و هر حادثه‌ای روی دهد، تنها راه برای مشخص شدن علت سانحه، پیدا کردن جعبه سیاه و بازیابی اطلاعات موجود است.
متاسفانه، جعبه سیاه در بعضی از سانحه‌ها تخریب می‌شود و کاملا آسیب می‌بیند و یا گاهی هواپیما در داخل اقیانوس‌ها و یا جا‌های صعب العبور سقوط می‌کند و این یافتن جعبه سیاه را بسیار دشوار می‌کند. گاهی حتی مشکلات نظامی، سیاسی، قانونی و غیره هم در رابطه با یافتن این جعبه و بازیابی اطلاعات آن مطرح است.
در اینجاست که این فکر به ذهن خطور می‌کند که چرا اطلاعات اساسی و مهم پرواز را در جایی غیر از خود هواپیما ثبت نکرد؟ در ادامه به ارائه جواب مباحثاتی می‌پردازیم که علیه این پیشنهاد مطرح شده‌اند.
در لحظه سقوط، اینترنت هواپیما قطع می‌شود و در نتیجه پشتیبان‌گیری کامل صورت نمی‌گیرد و زیاد ارزش نخواهد داشت
این بحث متقاعد‌کننده نیست و بررسی چند سانحه اخیر نشان داده است که از لحظه شروع پرواز، همه مکالمات خلبان، برج کنترل و غیره می‌تواند دارای اهمیتی فوق العاده باشد. معمولا قبل از آنکه ضبط خودکار توسط جعبه سیاه شروع شود، خلبان به صورت دستی آن را روشن می‌کند تا مکالمات با برج کنترل قبل از روشن کردن موتور هواپیما ثبت شود.
با استفاده از فناوری بلاک چین می‌توان این اطلاعات را رمزگذاری کرد و برای ارسال به صورت بلاک آماده کرد. اگر اینترنت هواپیمایی بنا به دلیلی قطع و وصل شود، مشکلی نیست و بعد از اتصال دوباره اینترنت، چند بلاک با تاخیر زمانی فرستاده خواهند شد. وقتی سانحه و یا انفجاری روی دهد، یک یا تعدادی از بلاک‌های آخر ممکن است هرگز ارسال نشوند.
پس می‌توان ارتباط اینترنتی را قبل و بعد از سانحه حفظ کرد. در این حالت، با استفاده از یک روش ساده و ارزان می‌توان به یک پشتیبان‌گیری کامل دست یافت.
ارسال داده به بیرون هواپیما ممکن است امنیت را به مخاطره بیاندازد
این ادعا صحیح نیست زیرا با استفاده از فناوری بلاک چین می‌توان همه اطلاعات را رمزگذاری کرد و کلید عمومی و خصوصی داشت. در این حالت تنها دارندگان کلید خصوصی می‌توانند به اطلاعات محرمانه هواپیما دسترسی داشته باشند و این دارندگان کلید خصوصی را می‌توان از پیش تعیین کرد. همچنان که قبلا گفته شد، هیچ کس نمی‌تواند این داده‌ها را بعد از ذخیره شدن بر روی بلاک چین تغییر دهد.
اتصال هواپیما به اینترنت و ارسال داده می‌تواند غیر ممکن و یا پرهزینه باشد
این بحث اصلا معتبر نیست زیرا شرکت‌های فعال در زمینه اینترنت در سال‌های اخیر بسیار پیشرفت کرده‌اند و امروزه بسیاری از هواپیمایی‌های اصلی به اینترنت متصل هستند. حتی شرکت Gogo اخیرا به مشتریان وعده فناوری فایو جی (5G) را داده است. این شرکت یکی از شرکت‌های فراهم‌کننده اینترنت برای هواپیمایی‌هاست.
دو روش برای اتصال هواپیما به اینترنت وجود دارد. در روش اول، اتصال به مانند تلفن‌های همراه صورت خواهد گرفت و بخش زیرین هواپیما دارای آنتنی برای دریافت اینترنت از برج‌های زمینی خواهد بود. در این حالت، تجهیزات ارسال و دریافت در همین برج‌ها نصب خواهد شد. در میانه راه، هواپیما‌ها می‌توانند ارتباط اینترنتی را در میان نزدیک‌ترین برج‌ها تغییر دهند و ارتباط اینترنتی را برای مسافران فراهم آورند. البته این روش یک مشکل بزرگ دارد و آن قطع شدن ارتباط اینترنت در صورت گذر هواپیما از مسیر‌هایی مانند اقیانوس‌ها و دریا‌ها است.
روش دوم استفاده از ماهواره‌ها است و آنتن بر بالای بدنه هواپیما‌ها قرار خواهد گرفت. این هواپیما‌ها با نزدیک‌ترین ماهواره‌ها ارتباط برقرار خواهند کرد و قطعی اینترنت بسیار کمتری را تجربه خواهند کرد. البته در این حالت، کیفیت و قیمت اینترنت به خوبی اینترنت شهری نخواهد بود. پس امروزه ما قادر هستیم که داده‌های فشرده و رمزگذاری شده هواپیما را به سرور‌های معتبر ارسال کنیم و این رسال زیاد پرهزینه نخواهد بود. پس منتظر چه هستیم و چرا بلاک چین را وارد این فضا نمی‌کنیم؟
