هنگامی که فیسبوک برای اولین بار مفهوم لیبرا ( Libra )، اولین ارز دیجیتال آنها را معرفی کرد، امیدوار کننده به نظر می‌آمد. آنها این ارز را برای جهانی شدن طراحی کردند و دقیقاً مانند هر رمز ارز دیگری از یک دفتر کل دیجیتال یا فناوری بلاک چین استفاده کردند. جالب است كه برخلاف دیگر ارزهای دیجیتال لیبرا کوین توسط یک “سبد ارز” پشتیبانی می‌شود و این امر در برابر نوسانات از آن محافظت می‌کند؛ نوسانات رایجی که در یک ارز رمزنگاری شده معمولی مانند بیت کوین مشاهده می‌کنیم.
با این حال بنا به گفته دیوید مارکوس(David Marcus) مدیر اجرایی فیسبوک که در ابتکارات بلاک چین پیشرو است، پیش از این در کنگره ایالات متحده شهادت داده بود که هدف لیبرا بیشتر تبدیل شدن به ارزهای سنتی است تا ارز دیجیتال . من فکر می‌کنم سیر نزولی آن از اینجا شروع شد!
فیسبوک بیش از ۲.۴ میلیارد کاربر فعال دارد. اگر از طریق ارز دیجیتال نسل بعدی خود به یك چهارم از آنها كمك كند، این رقم تقریبا دو برابر جمعیت ایالات متحده خواهد بود. لیبرا اتحادیه‌ای از شرکت‌های برتر جهان تشکیل داد که حداقل ۱۰ میلیون دلار برای این پروژه سرمایه‌گذاری کردند. شرکت‌هایی مانند لیفت (Lyft)، اسپاتیفای (Spotify)، اوبر (Uber)، پی‌پال و مسترکارت بخش اعظم آن بودند. با این حال به محض ورود این شرکت‌ها، پروژه رمز ارز لیبرا را ترک کردند. پی‌پال اولین شرکتی بود که از این ائتلاف کنار رفت.
مسترکارت، ویزا، استرایپ (Stripe) و چند مورد دیگر نیز همین رویه را دنبال کردند. وقتی کنگره در سال ۲۰۱۹ از مارک زاکربرگ به عنوان بنیانگذار فیسبوک (Mark Zuckerberg) در مورد دلیل خروج آنها سؤال کرد، او به سادگی اظهار داشت که این ریسکی است که مایل به پذیرفتن آن نبودند. وی همچنین تلاش کرد تا قانون‌گذاران را متقاعد کند که اگر کشوری بخواهد همچنان به عنوان یک ابرقدرت جهانی در صدر باقی بماند چنین ریسک‌هایی ضروری است. زاكربرگ سرانجام نظرات متفاوتی را در مورد ارز دیجیتال لیبرا دریافت کرد و گفتگوهای وی با كنگره با روند نزولی پایان یافت.
بازماندگان انجمن لیبرا (LA) دوباره جمع شده و سعی در تغییر دادن برنامه اصلی خود داشت. موسسین نام آن را لیبرا ۲.۰ گذاشتند و اکنون به دنبال دلجویی از دولت ایالات متحده هستند. چرا؟ زاکربرگ دائماً به قانون گذاران اطمینان می‌داد که بدون تأیید ایالات متحده ارز دیجیتال جدید فیسبوک در هیچ بخشی از جهان راه اندازی نخواهد شد.
چه اتفاقاتی که برای لیبرا ۱.۰ فیسبوک افتاد؟
فیسبوک ارز دیجیتال لیبرا را در ژوئن ۲۰۱۹ راه اندازی کرد و به سرعت بازاریابی خود را به عنوان راهکاری برای مردم کشورهای در حال توسعه آغاز کرد. اینها افرادی هستند که به حساب‌های بانکی سنتی دسترسی نداشته و یا سیستم بانکی مناسبی ندارند. فیسبوک از طریق لیبرا یک کیف پول دیجیتال معرفی کرد که می‌تواند از طریق واتس اپ، مسنجر و برنامه مستقل آن کالیبرا(Calibra) پرداخت داشته باشد. برای تثبیت ارزش لیبرا، چندین ارز را در سبد خرید خود برای تبدیل شدن به یک “ارز جهانی” وعده می‌دهد.
اگر پول جهانی واقعی، پایدار و ایمن به دست بیاوریم چه می‌شود؟ اگر همه با دسترسی به فرصت های مالی مشابه به اقتصاد جهانی مشابه دعوت شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟
تصویر زیر خلاصه‌ای از آنچه ارز دیجیتال لیبرا فیسبوک ارائه می‌داد را نشان می‌دهد:
با این حال ایالات متحده هنوز اطلاعات Cambridge Analytica در مورد رسوایی اخیر فیسبوک را به خاطر دارد. به محض اینكه انجمن لیبرا را امعرفی کرد، سؤالاتی درباره اهداف واقعی آن مطرح شد. سناتورها و كنگره تلاش‌های لیبرا را برای تبدیل شدن به ارز دیجیتال فراملی که چندین ارز فیات را درگیر می‌کرد، زیر سؤال بردند در حالی كه هنوز رقابتی برای سیستم پولی كشور وجود ندارد.
همچنین مساله امنیت اطلاعات فیسبوک نیز وجود داشت که (همانطور که همه ما خیلی خوب می‌دانیم) به اندازه ادعای آنها خوب نیست. مردم نمی‌خواهند که اطلاعات شخصی آنها با اطلاعات مالی آنها مخلوط شود و بالعکس. این واقعیت که فیس بوک به هر دو اطلاعات دسترسی دارد نگرانی بزرگی در مورد حریم خصوصی به وجود می‌آورد. با این حال زاکربرگ با این واقعیت پاسخ داد که آنها یک نهاد جداگانه به نام کالیبرا ایجاد کرده‌اند که بر روی ارز دیجیتال لیبرا به طور جداگانه از شرکت فیسبوک مدیریت خواهد کرد. متأسفانه مسئله اعتماد فقط یکی از جنبه‌های مشکلات است. تحلیلگران و دولت‌ها پرسیدند: آیا فیس بوک آماده است تا این سطح از قدرت و مسئولیت را به عهده بگیرد؟
نگرانی‌ها همچنین شامل اهداف و استفاده از قدرت است. رقم شگرف ۲.۴ میلیارد کاربر فیسبوک بیشتر از تعداد افراد بزرگترین مذاهب جهان است. ارز دیجیتال لیبرا در ميان بسياري از مردم سراسر جهان در گردش خواهد بود. این فراتر از مقررات فراملی است و به ظاهر بازارهای سنتی مالی را دور می‌زند. پرسش این است: دولت‌ها چگونه می‌توانند ارزی را که در همه گوشه‌های کره زمین جریان دارد را قانون گذاری کنند؟
اگر دولتی ارز را قانون گذاری نمی‌کند پس چه کسی قصد دارد این کار را انجام دهد؟ ترس از دست دادن قدرت حكومتی بر روی ارز دیجیتال لیبرا فیسبوک وجود دارد. علاوه بر آن این ترس وجود دارد که لیبرا یک قانون بزرگ اقتصادی که به یک شخص خصوصی اجازه دستکاری پول را نمی‌دهد را نقض کند.
تفاوت ارز دیجیتال لیبرا ۲.۰ در چیست؟
بیایید با حریم خصوصی و تفکیک اطلاعات شخصی و مالی کاربران شروع کنیم. این همان چیزی است که دیوید مارکوس به فاکس نیوز گفت:
ما صدای مردم را بلند و واضح شنیدیم: آنها نمی‌خواهند داده‌های مالی با داده‌های اجتماعی آنها مخلوط شوند. و آنها مطمئنا نمی‌خواهند که شرکت فیس بوک داده‌های مالی آنها برای هدف گذاری تبلیغات و همه این موارد استفاده شود. شرکت فیسبوک به داده‌های مالی ارز دیجیتال لیبرا دسترسی نخواهد داشت.
فیسبوک تنها یکی از ۲۷ عضو مشهور است که بر ارز دیجیتال لیبرا تسلط دارند. این شرکت‌ها شامل لیفت، بانکداری جهانی زنان ، اسپاتیفای، PayU ،Kiva ،Novi، کوین بیس، آنکوریج، فارفچ (Farfetch) و موارد دیگر هستند. این یک نقطه قوت است که اجازه نمی‌دهد فیس بوک داده‌های کاربری کالیبرا را جستجو کند.
بیایید در این موضوع عمیق‌تر بشویم.
لیبرا ۲.۰ اتصال چند ارزی را ارائه می دهد
این خبر به طور مستقیم از وایت‌پیپر منتشر شده لیبرا می‌آید. گزیده‌ی زیر را بررسی کنید:
لیبرا ۲.۰ به ترکیبی از چندین ارز تبدیل می‌شود
در جاهایی که ارز پایدار وجود ندارد، استاندارد ارز دیجیتال لیبرا فیسبوک این خلا را برای افزایش ظرفیت امور مالی پر می‌کند. استاندارد LBR≋ ترکیبی از لیبرای چند ارزی است که از استیبل کوین‌های تک ارز تشکیل شده است. ترکیب دقیق و سهم هر استیبل کوین تک ارز با وزن‌های اسمی مانند USD ۰.۵۰ ،≋EUR ۰.۱۸ ،≋ GBP ۰.۱۱ و غیره تعیین می‌شود.
صندوق بین المللی پول(IMF) از سیستم دقیق SDR (واحد پول صندوق بین‌المللی پول) استفاده می‌کند. از این رو انجمن لیبرا تنظیم کنندگان، بانک‌های مرکزی و سازمان‌های جهانی (مانند صندوق بین المللی پول) را به نظارت و کنترل ترکیب سبد دعوت کرده است. این کار نگرانی‌ها راجع به تغییر یکنواخت ترکیب LBR≋ توسط انجمن لیبرا را رفع می‌کند.
نسخه ۲.۰ یک سیستم بدون نیاز به اجازه را فراموش خواهد کرد
لیبرا ۱.۰ فیس بوک کاملا متعهد بود که پنج سال پس از راه اندازی آن مانند اتریوم به یک سیستم بدون نیاز به اجازه تبدیل شود. با این حال پس از آنکه نهادهای قانون‌گذاری در مورد پولشویی و دخالت در امور مالی ابراز نگرانی کردند، لیبرا ۲.۰ اظهار داشت که “این در حالی است که با حفظ ویژگی‌های اقتصادی کلیدی خود، انتقال آینده به یک سیستم بدون نیاز به اجازه را پشت سر می‌گذارد.”
این حرکت کنترل بیشتری را به LA می‌دهد و می‌تواند جریان سرمایه‌های ارز دیجیتال لیبرا فیسبوک را در شبکه نظارت کند. این حرکت در اختیار نهادهای قانون گذاری است زیرا فاصله گرفتن از عدم تمرکز به معنای حاکمیت بهتر است.
سیستم قراردادهای هوشمند در لیبرا
هنگامی که اتریوم سیستم قراردادهای هوشمند را معرفی کرد، جامعه فناوری و بلاک چین آن را تحسین کردند. ارز دیجیتال لیبرا ۲.۰ عملکرد مشابهی نیز خواهد داشت. اولین بار در سال ۱۹۹۷ نیک ژابو( Nick Szabo)، دانشمندان مشهور رایانه و رمزنگار، در مورد قراردادهای هوشمند صحبت کرد. قراردادهای هوشمند، قراردادهای دیجیتالی هستند که به عنوان یک برنامه کامپیوتری در یک بلاک چین ذخیره می‌شوند. آنها روی مشاغلی که بین دو (یا بیشتر) طرف انجام می‌شود، نظارت می‌کنند و احتمال کلاهبرداری و تقلب را کاهش می‌دهند. به نظر می‌رسد فیسبوک در تلاش مجدد قصد راه‌اندازی پلتفرم قرارداد هوشمند را در دستور کار خود قرار داده است.
LA در وایت پیپر خود نوشت که قراردادهای هوشمند لیبرا به شرکت کنندگان امکان می‌دهد تا در مورد تراکنش‌های تجاری پیچیده‌تری توافق کنند که انجمن یا شرکت‌های تابعه آنها را کنترل می‌کنند. گزارش‌های فناوری همچنین اخباری در مورد معرفی سیستم وام‌دهی را نیز شنیده‌اند. با این حال LA دوباره تأکید می‌کند که خود ائتلاف وام نمی‌دهد؛ بلکه شخص ثالث این کار را انجام می‌دهد. این به معنای احتمال همکاری بانک‌ها با LA در آینده است.
لیبرا در سیاست‌های پولی دخالت نمی‌کند
نسخه جدید تمام تلاش خود را می‌کند تا به منطقه سبز چارچوب‌های قانون گذاری وارد شود. هنگامی LA قبلی برای اولین بار از لیبرا ۱.۰ خبر داد، کانال‌های خبری و مقامات دولتی از ارز دیجیتال لیبرا فیسبوک به عنوان تهدیدی برای سیاست‌ها و حاکمیت پولی یاد کردند. برای مقابله با این موضوع، انجمن در حال اتخاذ چارچوب‌های انعطاف پذیر است تا از تأمین مالی بازار سیاه جلوگیری کند. در حقیقت سازمان‌های بین المللی مانند صندوق بین المللی پول با کمک سازمان نظارت بر بازار مالی سوئیس (FINMA) برای نظارت بر این تراکنش‌ها و سیاست‌ها فعالیت خواهند کرد.
کارشناسان چه فکر می‌کنند؟
خوشبختانه من با افراد متخصص در زمینه ارز دیجیتال و بلاک چین مصاحبه کردم. آنها لیبرا ۲.۰ را قبل از عرضه آن اینگونه می‌دیدند:
سرگئی خیتروف(Sergei Khitrov) مدیر عامل و بنیانگذار ListingHelp می‌نویسد:
امروزه بسیاری از مردم هنوز در مورد آینده جهان ارزهای دیجیتال تردید دارند. وقتی دارایی‌هایی مانند یورو دیجیتال و دلار دیجیتال به وجود بیایند، همه تردیدها از بین می‌روند. این اتفاق باعث جریان شدید سرمایه در بازار خواهد شد و می‌دانیم که چگونه قیمت بیت کوین به چنین مواردی واکنش نشان می‌دهد. این پروژه با پرداخت الکترونیکی ارز دیجیتال چین (DCEP) نیز رقابت خواهد کرد و فکر می‌کنم این برای بازار بسیار مفید است. این اتفاق توسعه کل صنعت را تسریع می‌کند و فناوری بهتری را نیز به همراه خواهد داشت.
ویلیام مایکل کانینگهام(William Michael Cunningham) نویسنده کتاب عمل جابز:کراودفاندینگ راهنمایی برای مشاغل کوچک و استارت‌آپ‌ها” لیبرای جدید را هرچند کمی متفاوت نشان می‌دهد. او می‌نویسد:
عملکرد ارز دیجیتال نسبت به پول کاغذی برتری دارد و در نهایت ارز دیجیتال سلطه خود را بدست می‌آورد. بنابراین قانون گذاری لیبرا اتلاف وقت خواهد بود زیرا آنچه لیبرا نیاز دارد یک رقیب است شاید آمازون، گوگل یا یک دولت.
همچنین فرصتی پیدا کردم تا نظرات آقای Sky Guo مدیر عامل شرکت Cypherium را که یک پلتفرم قرارداد هوشمند است، ثبت کنم. او می‌گوید:
لیبرا ۲.۰ هدف اصلی خود برای تبدیل شدن به یک ارز دیجیتال جهانی و یکپارچه را رها کرده و اکنون بیشتر یک سیستم پرداخت الکترونیکی مبتنی بر بلاک چین است. از نظر تکنیکال(فنی) این یک گام بزرگ رو به عقب است زیرا این ارز نمی‌تواند از مزایای فناوری بلاک چین به طور کامل استفاده کند. اکنون به یک پی پال و بلاک چین ترکیبی تبدیل شده است. یک سیستم متمرکز برای این مورد استفاده مؤثرتر است.
آیا لیبرا ۲.۰ واقعا ارزش صبر کردن دارد؟
با نگاهی به وایت پیپر آن متوجه می‌شویم که ظاهرا لیبرای جدید دقیقا آنچه را كه دولت ایالات متحده می‌خواست انجام می‌دهد. قانون گذاری می‌شود، آن را متمرکزتر می‌کند و ویژگی‌های دیگری نیز اضافه کرده تا آن را با سیستم پولی سنتی مرتبط‌تر کند. اهداف فیسبوک ، کالیبرا و کلیه اعضای LA کاملا واضح است: آنها ایده خود را درباره ارز دیجیتال لیبرا را رها نخواهند کرد.
حتی با این وجود اصلاحات ممکن است که هنوز هم جای انتقاد داشته باشد. مقامات قانون‌گذاری و دولتی به این راحتی از انتقادات خود چشم پوشی نمی‌کنند. شاید برخی از تأثیرات ناشی از بحران کووید-۱۹ باعث شده است تا دولت‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌های متمركزتر را بپذیرند. ممکن است آنها آماده دریافت پروژه‌هایی باشند که یا رقابت ایجاد می‌کنند یا به عنوان مکمل سیستم فعلی عمل می‌کنند.
به طور کلی این تصور که ارز دیجیتال لیبرا برای اینکه به یک نیرو که بازی را تغییر می‌دهد، تبدیل شود کشورها را به نقص‌های خود آگاه می‌کند. به عنوان مثال چین بسیار دقیق در این مورد تحقیق کرد. گزارشی از وال استریت ژورنال می‌گوید که آنها سرعت ارز دیجیتال خود، رنمینبی (Renminbi) را پس از معرفی لیبرای فیسبوک توسط LA افزایش دادند. آنها قصد دارند ارز دیجیتال خود را در همه نقاط چین قابل پذیرش کنند. اگر این طرح تحقق یابد، چین اولین کشوری خواهد بود که به جامعه‌ای بدون پول نقد تبدیل می‌شود. آیا لیبرا ۲.۰ ارزش صبر کردن را دارد؟ قطعا. آیا این به وعده‌های خود عمل خواهد کرد؟ بله.
