تحلیل وضعیت ترازنامه فدرال رزرو؛ آیا آمریکا نقدینگی را از بازار بیت کوین و سهام جمع خواهد کرد؟

اقتصاد آمریکا بدون شک یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین اقتصادها در کل دنیاست و بر اکثر بازارهای مالی تاثیرگذار است. تصمیم‌ها و سیاست‌های مختلف فدرال رزرو در سال‌های اخیر نقش پررنگی در تعیین روند بازارهای پرریسک از جمله ارزهای دیجیتال و سهام داشته و به همین خاطر معامله‌گران حرفه‌ای آن‌ها را به طور کامل دنبال می‌کنند.

در حالی که انتظار می‌رود فدرال رزرو بالاخره در سال آتی نرخ بهره را از اوج ۲۲ ساله خود کاهش دهد، اظهارات جروم پاول (Jerome Powell)، رییس فدرال رزرو در مورد تداوم سیاست سخت‌گیرانه یا انقباض کمّی (Quantitative Tightening) و کاهش ترازنامه فدرال رزرو نگرانی زیادی در بین اقتصاددانان و تحلیلگران ایجاد کرده است.

به زبان ساده، کاهش ترازنامه فدرال رزرو و تداوم انقباض کمّی می‌تواند نقدینگیِ در اختیار بانک‌ها را کاهش دهد. چنین اتفاقی به ضرر بازارهای پرریسک است و می‌تواند منجر به کاهش قیمت بیت کوین شود.

در این مطلب از میهن بلاکچین، سیاست کنونی فدرال رزرو را زیر ذره‌بین برده و در نهایت تاثیر احتمالی آن بر بازار کریپتو را بررسی می‌کنیم.

استراتژی فدرال رزرو چیست؟

فدرال رزرو از ماه ژوئن سال گذشته تاکنون سیاست انقباض کمّی (QT) را در پیش گرفته است. یکی از ابزارهای این بانک برای اجرای سیاست‌های خود کاهش نرخ بهره است که هر ماه اخبار مربوط به آن منتشر می‌شود. با این حال، فدرال رزرو می‌تواند از ابزارهای دیگری مثل فروش اوراق قرضه و کاهش ترازنامه خود هم استفاده کند. بیایید سری به مقاله مربوط به این سیاست در وب‌سایت خودمان بزنیم:

وقتی اوراق بهادار به سررسید خود می‌رسند، به این معنی است که تاریخ پایان اعتبار یا تاریخ تسویه آن‌ها فرا رسیده است و صاحب آن حق دارد این اوراق را پس بگیرد و پولی که به ازای آن پرداخت شده بود، دریافت کند.

بانک مرکزی در این مرحله می‌تواند این اوراق را بفروشد. فروش این اوراق به معنی این است که موسسه دیگری این اوراق را خریداری کرده است و پولی که به ازای آن‌ها پرداخت می‌شود، از جریان پولی که در بازار وجود دارد، کاسته می‌شود. به این ترتیب، پول کمتری در دست مردم و شرکت‌ها باقی می‌ماند.

ترازنامه فدرال رزرو چیست؟

ترازنامه یا «Balance Sheet» فدرال رزرو، یک سند مالی است که نشان می‌دهد این بانک چه دارایی‌ها و بدهی‌هایی دارد. در بخش دارایی‌ها، دارایی‌های نقدی و اعتباری (مثل پول نقد، اوراق قرضه دولتی و اعتبارات) قرار می‌گیرند و بخش بدهی‌ها هم شامل موجودی ذخیره بانک‌ها و خزانه‌داری در سپرده فدرال رزرو و همچنین ارز در گردش ایالات متحده است. این ترازنامه درست مانند ترازنامه شرکت‌هاست و گزارشی از وضعیت هر ۱۲ بانک منطقه‌ای فدرال رزرو را ارائه می‌کند. برخلاف یک شرکت، فدرال رزرو و سایر بانک‌های مرکزی نه برای کسب درآمد بلکه برای تضمین ثبات اقتصادی و مالی وجود دارند. ترازنامه فدرال رزرو نشان‌دهنده وضعیت مالی و اقتصادی این بانک است و اهمیت بسیار زیادی دارد و هر پنجشنبه منتشر می‌شود. تغییرات در سطح و ترکیب ترازنامه فدرال رزرو در نهایت می‌تواند بر تمام مصرف‌کنندگان و مشاغل ایالات متحده تاثیر بگذارد. مقدار مناسب دارایی در ترازنامه فدرال رزرو، آن چیزی است که به بهترین وجه امکان انجام وظایفش را فراهم می‌کند.

اهداف اولیه سیاست پولی فدرال رزرو، افزایش اشتغال، ثبات قیمت‌ها و تعادل نرخ بهره در بلند مدت است. این نهاد همچنین به دنبال تضمین ثبات سیستم مالی است. فدرال رزرو از ترازنامه خود برای کمک به تحقق این اهداف استفاده می کند. این نهاد تصمیم می‌گیرد که چه دارایی‌هایی را در اختیار دارد و آیا باید دارایی های خود را گسترش داده یا کاهش دهد. هنگامی که فدرال رزرو ابزارهای بدهی مانند اوراق قرضه را خریداری می‌کند، به دنبال سیاست‌های انبساطی برای حمایت از اقتصاد است و ترازنامه آن رشد می‌کند. برعکس، فروش دارایی‌های فدرال رزرو یک رویکرد سخت‌گیرانه و در راستای سیاست‌های انقباضی آن است که منجر به کاهش ترازنامه آن خواهد شد.

بعد از همه‌گیری کرونا، فدرال رزرو به دلیل شرایط و وضعیت ویژه اقتصادی و مالی آن زمان با اتخاذ سیاست انبساطی یا همان تسهیل کمّی (Quantitative Easing) با خرید مقادیر زیاد اوراق قرضه و انتشار پول نقد‌، نقدینگی جامعه را افزایش داد و ترازنامه آن هم رشد کرد. با رشد نقدینگی تورم آمریکا هم افزایش یافت و نگرانی‌های بسیار زیادی را به وجود آورد. در نتیجه، بعد از به پایان رسیدن شرایط ویژه ناشی از کرونا فدرال رزرو تلاش کرد با استفاده از سیاست‌های انقباضی (افزایش نرخ بهره و کاهش ترازنامه) تورم را کنترل کند. این بانک قصد دارد تا زمان رسیدن تورم به محدوده ۲٪ به سیاست‌های خود ادامه دهد.

فدرال رزرو در زمان انقباض کمّی، دارایی‌های ترازنامه خود را به فروش می‌رساند و آن را کاهش می‌دهد. به دنبال این اتفاق، نقدینگی و ذخایر بانک‌ها کاهش می‌یابد. در حال حاضر، ذخایر بانک‌های آمریکایی به ۳.۵ تریلیون دلار می‌رسد. طبق برآوردهای موجود، این ذخایر باید بین ۲.۵ تریلیون دلار تا ۳.۳ تریلیون دلار باشند. گفتنی است حدود ۸۲۰ میلیارد دلار دیگر در اختیار نهادهایی مثل صندوق‌های بازار پول قرار دارد.

در نتیجه، فدرال رزرو مجبور است به سیاست‌های انقباضی خود ادامه داده و نقدینگی بانک‌ها را کاهش دهد. جروم پاول هم در کنفرانس مطبوعاتی اخیر خود خاطر نشان کرد که ممکن است با تداوم سیاست انقباض کمّی و کوچک‌تر شدن ترازنامه فدرال رزرو این ذخایر را کاهش دهد. اما فدرال رزرو چگونه این کار را انجام می‌دهد؟

ریپو (Repo) و ریورس ریپو (Reverse Repo) چیست؟

فدرال رزرو در سال‌های اخیر برای کنترل ذخایر بانک‌ها از ریپو (قرارداد بازخرید) و ریورس ریپو (قرارداد بازخرید معکوس یا RRP) استفاده کرده است.

ریپو یا قرارداد بازخرید یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی است که در بسیاری از کشورها برای تامین مالی کوتاه‌مدت استفاده می‌شود. ریپو در حقیقت مشابه یک نوع وام کوتاه‌مدت است که در آن، یک بانک یا موسسه مالی که با مشکل نقدینگی مواجه شده و نیاز به تامین مالی دارد، به موسسه یا بانک دیگری که پول مازاد دارد (مثلا بانک مرکزی یا هر بانک دیگری) اوراق قرضه با سررسیدهای کوتاه‌مدت فروخته و متعهد می‌شود در زمان مقرر، آن‌ها را با قیمت از قبل تعیین‌شده و بالاتری خریداری کند. در مقابل، RRP یک توافق کوتاه مدت برای فروش اوراق بهادار به منظور بازخرید آن‌ها با قیمت کمی بالاتر است.

ریپو به عنوان ابزار بازار پول طبقه‌بندی می‌شود و معمولا برای جذب سرمایه کوتاه مدت استفاده می‌شود. ریورس ریپو معمولا توسط کسب‌وکارهایی مانند موسسات وام دهی یا سرمایه‌گذاران برای دسترسی به سرمایه کوتاه مدت در هنگام مواجهه با مشکلات پول نقد استفاده می‌شود. فرض کنید بانک ABC در حال حاضر دارای ذخایر نقدی مازاد است و به دنبال این است که مقداری از این پول را به کار گیرد. در مقابل، بانک XYZ با کمبود ذخایر مواجه است و نیاز به تقویت موقت نقدینگی خود دارد. بانک XYZ یک قرارداد ریورس ریپو با بانک ABC منعقد کرده و موافقت می‌کند که اوراق بهادار خود را به بانک ABC بفروشد و سپس آن‌ها را با قیمت کمی بالاتر بازخرید کند.

در بحث اقتصاد کلان، فدرال رزرو نیز از Repo و RRP برای ایجاد ثبات در بازارهای وام استفاده می‌کند. RRP کمتر از Repo توسط فدرال رزرو استفاده می‌شود، زیرا ریپو زمانی که کمبود نقدینگی وجود دارد پول را وارد سیستم بانکی می‌کند، در حالی که RRP زمانی که نقدینگی بیش از حد وجود دارد از سیستم بانکی پول قرض می‌کند. فدرال رزرو برای حفظ سیاست پولی بلندمدت و کنترل سطوح نقدینگی در بازار، از RRP استفاده می‌کند.

در قراردادهای ریورس ریپو، در واقع بانک مرکزی برای جمع کردن نقدینگی بانک‌ها اوراق خزانه خود را به آن‌ها می‌فروشد و سپس متعهد می‌شود که در آینده و در زمان مشخص، همان اوراق را به قیمت بالاتری از آن‌ها خریداری کند. با این کار فدرال رزرو با کاهش ترازنامه خود به کنترل نقدینگی در بازار کمک می‌کند.

چرا اقتصاددانان از کاهش ترازنامه فدرال رزرو نگرانند؟

در حال حاضر، بسیاری معتقدند تداوم کاهش ترازنامه فدرال رزرو می‌تواند بر بازار قراردادهای بازخرید تاثیر بگذارد و با کاهش ذخایر بانک‌ها، مشابه اتفاقاتی که در سال ۲۰۱۹ افتاد، کار آن‌ها را مختل کند.

شایان ذکر است در حال حاضر نرخ ریپو (همان اختلاف بین قیمت فروش و قیمت بازخرید اوراق بهاداری که در بازار ریپو رد و بدل می‌شود) ۵.۳٪ است.

در سال ۲۰۱۹ نیز نرخ ریپو یک شبه ۴ برابر شد و به سقف بی‌سابقه ۱۰٪ رسید. در آن زمان، کمبود ذخایر بانکی مشکلاتی را در سیستم اقتصادی آمریکا ایجاد کرده بود. در حالی که وضعیت کنونی هنوز شبیه به سال ۲۰۱۹ نیست اما برخی نگران این امر هستند که همزمان با کاهش ترازنامه فدرال رزرو و ریورس ریپو توسط فدرال رزرو، نقدینگی کافی برای فعالیت بانک‌ها وجود نداشته باشد.

اخیرا لو کراندال (Lou Crandall)، اقتصاددان شرکت «Wrightson ICAP» و برایان سک (Brian Sack)، یکی از مقامات سابق فدرال رزرو، اعلام کرده‌اند که فدرال رزرو قبل از اینکه نرخ ریپو به صفر برسد، باید روند کاهش ترازنامه خود را متوقف کند تا مطمئن شود ذخایر کافی برای بانک‌ها وجود دارد. با این حال، مشکل این جا است که هیچ کس نمی‌داند ترازنامه فدرال رزرو دقیقا باید به چقدر برسد.

مارک کابانا (Mark Cabana)، رییس استراتژی نرخ بهره بنک آف امریکا (Bank of America)، گفته است:

ما قبول داریم که حجم کل نقدینگی سیستم زیاد است. ما فقط از این مطمئن هستیم که این نقدینگی در تسهیلات بازپرداخت معکوس وجود دارد اما نسبت به ذخایر سیستم بانکی خیلی مطمئن نیستیم.

البته پاول در صحبت‌های خود خاطر نشان کرد فدرال رزرو تمام سعی خود را می‌کند تا هیچ اختلالی در کار بانک‌ها ایجاد نشود، با این حال، نگرانی‌های زیادی وجود دارد که در صورت عدم مدیریت دقیق، سیاست فعلی می‌تواند به مشکلات نقدینگی و نوسانات بازار منجر شود.

کاهش ترازنامه فدرال رزرو چه تاثیری بر قیمت بیت کوین می‌گذارد؟

بازارهای مالی به تقاضای سرمایه‌گذاران و نقدینگی آن‌ها وابسته‌اند. زمانی که فدرال رزرو تصمیم بگیرد از طریق سیاست انقباضی و ریورس ریپو نقدینگی موجود در بازار را کاهش دهد، تمایل کمتری برای سرمایه‌گذاری در بازارهای پرریسک مثل سهام و ارزهای دیجیتال وجود خواهد داشت؛ اتفاقی که بر عملکرد این بازارها تاثیر شایانی خواهد گذاشت.

RRP به بانک‌ها اجازه می‌دهد پول نقد خود را به بانک مرکزی قرض دهند و به جای آن دارایی‌های دولتی یا دیگر دارایی‌های مشابه را دریافت کنند. وقتی RRP کاهش می‌یابد نشان می‌دهد که بانک‌ها نقدینگی کمتری را به بازار بر می‌گردانند و در عوض دارایی‌های دولتی را دریافت می‌کنند. این می‌تواند به فشار فروش بر بازارهای مالی منجر شود، زیرا مقدار نقدینگی بازار در این حالت کاهش می‌یابد.

بنابراین، در صورتی که بانک مرکزی از طریق ریورس ریپو نقدینگی بازار را بیش از این کاهش دهد، احتمالا شاهد کاهش قیمت بیت کوین خواهیم بود.