شبکه اتریوم به نقطه عطف جدیدی در مسیر توسعه خود رسیده است. طبق داده‌های پلتفرم Growthepie، در ۲۴ ساعت گذشته تعداد تراکنش‌های پردازش‌شده در این شبکه به رکورد خیره‌کننده ۲۴٬۱۹۲ تراکنش در ثانیه رسیده است که تا پیش از این هرگز در تاریخ اتریوم ثبت نشده بود.
به گزارش میهن بلاکچین، این جهش چشمگیر در پی آن رخ داد که عملکرد شبکه لایه ۲ لایتر (Lighter) نیز به آمار کلی اضافه شد؛ این پلتفرم با تمرکز بر معاملات آتی دائمی (Perpetual Futures) ساخته شده و با سرعتی شگفت‌انگیز، جایگاه ویژه‌ای در اکوسیستم اتریوم پیدا کرده است.
اتریوم سال‌هاست تلاش می‌کند سه‌گانه معروف بلاکچین (امنیت، تمرکززدایی و مقیاس‌پذیری) را به تعادل برساند. حالا به نظر می‌رسد با رشد چشمگیر لایههای ۲ و پیشرفت‌های فنی اخیر، این هدف بیش از هر زمان دیگری دست‌یافتنی شده است. افزایش نرخ تراکنشها در کنار توسعه ابزارهای مقیاس‌پذیری، به اتریوم جان تازه‌ای بخشیده و بسیاری از فعالان این حوزه را به آینده‌ای پرسرعت و کم‌هزینه امیدوار کرده است.
صعود برق‌آسای لایتر و رقابت با سولانا
پلتفرم لایتر (Lighter) در مدت‌زمان کوتاهی از زمان راه‌اندازی خود در تاریخ ۱ اکتبر (۹ مهر)، عملکردی فراتر از انتظار داشته است. این شبکه در حال حاضر حدود ۴,۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش می‌کند، در حالی که بلاکچین بیس (Base) تنها بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ تراکنش را در همین بازه انجام می‌دهد.
با توجه به سرعت این پلتفرم، حتی برخی تحلیل‌گران معتقدند لایتر از نظر توان پردازش، از شبکه سولانا نیز پیشی گرفته است؛ هرچند همانند سولانا در روزهای نخست، بی‌نقص هم نبوده است.
لایتر تاکنون چندین مرتبه با اختلال شبکه‌ای مواجه شده که مهم‌ترین آن در تاریخ ۲۸ اکتبر (۶ آبان) رخ داد. در پی این حادثه، تیم توسعه‌دهنده برای جبران خسارت، ۷۷۴٬۸۷۲ دلار USDC را میان نزدیک به ۳٬۹۰۰ کیف پول آسیب‌دیده توزیع کرد. این رویکرد، هرچند هزینه‌بر بود، اما باعث شد اعتماد کاربران تا حد زیادی حفظ شود.
اتریوم در حال مقیاس‌پذیر شدن است
در پی این رکورد جدید، بسیاری از چهره‌های برجسته جامعه اتریوم واکنش نشان دادند. ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، هم‌بنیان‌گذار این بلاکچین، در شبکه اجتماعی X با لحنی هیجان‌زده نوشت: «اتریوم در حال مقیاس‌پذیر شدن است!» و تاکید کرد که رکورد جدید تنها آغاز مسیر است.
رایان شان آدامز (Ryan Sean Adams)، مجری پادکست بنکلس (Bankless)، نیز با اشاره به رشد سریع لایههای ۲ گفت:
از اکتبر تاکنون، لایههای ۲ توانسته‌اند ضریب مقیاس‌پذیری اتریوم را تا ۲۰۰ برابر افزایش دهند.
او این جهش را نتیجه مستقیم استفاده گسترده از فناوری اثبات با دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) در لایههای جدید دانست و پیش‌بینی کرد که در ماه‌های آینده، شاهد دستیابی اتریوم به سرعتی معادل ۱۰۰,۰۰۰ تا حتی ۱ میلیون تراکنش در ثانیه خواهیم بود.
دو بروزرسانی اخیر این شبکه، یعنی دنکن (Dencun) و پکترا (Pectra)، نیز در این مسیر نقش پررنگی داشته‌اند. این بروزرسانی‌ها ویژگی‌هایی را معرفی کردند که به لایههای دوم اجازه می‌دهد تراکنشها را سریع‌تر، ارزان‌تر و با کارایی بیشتر پردازش کنند، آن هم بدون اینکه امنیت شبکه قربانی شود.
چالش همیشگی؛ ارزش چگونه به اتریوم بازمی‌گردد؟
اما در میانه این شور و شوق، برخی تحلیل‌گران نسبت به آینده اقتصادی این روند هشدار داده‌اند. رزو اشمیت (Rezso Schmiedt)، شریک مؤسس شرکت سرمایه‌گذاری ₿RRR Capital، این پرسش را مطرح کرده است که با رشد لایه دوم‌ها، ارزش اقتصادی چگونه به شبکه اصلی اتریوم بازمی‌گردد؟ او می‌گوید:
بله، تعداد تراکنشها بیشتر شده، اما ارزش افزوده کجا است؟ کارمزدها در لایه ۲ باقی می‌مانند و مستقیم به اتریوم (ETH) بازنمی‌گردند.
این نگرانی مدت‌هاست در میان برخی از اعضای جامعه اتریوم وجود دارد که معتقدند رشد لایههای ۲، هرچند از نظر فنی موفقیت‌آمیز است، اما ممکن است از منظر اقتصادی باعث کاهش سلطه اتریوم به‌عنوان لایه اصلی شود.
با این حال، بیشتر فعالان این حوزه دیدگاه خوش‌بینانه‌تری دارند. آن‌ها بر این باورند که می‌توان از طریق اشتراک کارمزدها، مدل‌های جدید ارزش قابل‌استخراج ماینر (MEV) و ادغام مستقیم پروتکل‌ها، جریان ارزش را میان لایه‌ها هماهنگ کرد. به بیان دیگر، اگر ساختار انگیزشی درستی میان شبکه اصلی و لایههای بالادستی شکل بگیرد، رشد لایههای ۲ نه‌تنها تهدیدی برای اتریوم نخواهد بود، بلکه می‌تواند به عاملی پایدار برای تقویت جایگاه آن تبدیل شود.
