با ورود بیت کوین به دهه دوم زندگی خود، زمان آن رسیده است تا به این موضوع بپردازیم که چرا بقای این رمزارز به مدت بیش از ۱۰ سال، باعث می‌شود که بتواند به حضور خود ادامه دهد و مدت طولانی پابرجا بماند. در این مقاله به بررسی اثر لیندی (Lindy Effect) می‌پردازیم. در واقع توضیح می‌دهیم که اثر لیندی چیست، چه ارتباطی با بیت کوین دارد و آیا بیت کوین از حد معین مرتبط با اثر لیندی عبور کرده است یا خیر. با میهن بلاکچین همراه باشید.
اثر لیندی چیست؟
اثر لیندی در ویکی‌پدیا بدین شرح بیان شده است:
اثر لیندی که به آن قانون لیندی نیز گفته می‌شود، یک پدیده نظریه‌ای است که به موجب آن، امید به زندگی بعضی از موارد فناناپذیر نظیر فناوری یا یک ایده، متناسب با سن کنونی آنها است. در نتیجه، اثر لیندی بیان می‌کند هرچه دوره بقا یا استفاده چیزی در زمان حال بیشتر باشد، احتمالا امید به زندگی آن بیشتر می‌شود و مدت بیشتری به زندگی خود ادامه خواهد داد. طول عمر بیشتر به مقاومت در مقابل تغییر، کهنگی یا رقابت و احتمال بیشتر در خصوص ادامه یافتن حیات در آینده اشاره می‌کند.
ماهیت اصلی اثر لیندی، طبیعت انسان است. ما به عنوان انسان به چیزهایی بیشتر اعتماد می‌کنیم که مدت بیشتری وجود داشته باشند. برای مثال، هنگامی که برادران رایت اولین هواپیما را در اوایل قرن بیستم ساختند و به پرواز درآوردند، اکثر مردم فکر می‌کردند که آنها دیوانه هستند. امروزه، سفرهای هوایی را بی چون‌و‌چرا قبول کرده‌ایم. این پدیده در خصوص تلفن‌های همراه، رایانه‌ها و بیت کوین نیز صادق است.
اثر لیندی چه ارتباطی با بیت کوین دارد؟
اکنون که می‌دانیم اثر لیندی چیست، بهتر است به ارتباط آن با بیت کوین بپردازیم. اولین بلاک بیت کوین در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ (۱۴ دی ۱۳۸۷) به بلاک چین افزوده شد. بنابراین می‌توان گفت که بیت کوین ۱۲ یا تقریبا ۱۳ ساله است.
با توجه به اینکه در اثر لیندی بیان شده است که هرچه دوره بقای یک چیز یا مدت استفاده از آن بیشتر باشد، احتمالا طول عمر آن نیز بیشتر خواهد بود، می‌توانیم از خودمان بپرسیم که آیت بیت کوین از حد معین اثر لیندی گذشته است یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال به بررسی موضوعات زیر می‌پردازیم:
- نرخ رشد استخراج بیت کوین (هشریت)
- نرخ رشد تعداد کاربران بیت کوین
- مقاومت بیت کوین در مقابل تغییر و رقابت
نرخ رشد استخراج بیت کوین
شبکه بیت کوین توسط سیستم استخراج گواه اثبات کار ایمن‌سازی شده است. امنیت کل شبکه معادل با مقدار هشریت تولیدشده توسط ماینرها است. نمودار زیر، هشریت بیت کوین از زمان پیدایش تاکنون را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید، هشریت بیت کوین در طول حضور ۱۲ ساله آن، به صورت تصاعدی افزایش یافته است. کاهش هشریت در سال ۲۰۲۰ به دلیل ممنوعیت استخراج بیت کوین در کشور چین بوده است.
علاوه بر اینکه هشریت بیت کوین به مرور افزایش می‌یابد، توزیع استخراج نیز در حال افزایش است. اوایل پیدایش بیت کوین، بخش عمده‌ای از هشریت شبکه در اختیار تعداد اندکی از افراد در کشورهای معدودی بود. امروزه، هزاران ماینر در سراسر جهان در هشریت بیت کوین مشارکت می‌کنند و در آن سهیم هستند. در نتیجه، امنیت شبکه به مرور منسجم‌تر می‌شود. به علاوه، سازمان‌های بزرگ و حتی کشورهایی نظیر السالوادور در حال ورود به عرصه ماینینگ بیت کوین هستند. می‌توان گفت که شبکه بیت کوین در آینده، به رشد خود ادامه داده و حتی ایمن‌تر خواهد شد.
نرخ رشد تعداد کاربران بیت کوین
نرخ رشد فناوری به قابلیت آن در خصوص دستیابی به اثر شبکه (Network Effect) مرتبط است. اثر شبکه در ویکی‌پدیا بدین شرح بیان شده است:
اثر شبکه پدیده‌ای است که به موجب آن، ارزش یا کاربردی که کاربر از یک کالا یا خدمات به دست می‌آورد، به تعداد کاربرانی بستگی دارد که از آن محصول استفاده می‌کنند. اثر شبکه معمولا مثبت است و باعث می‌شود که با پیوستن سایر کاربران به شبکه مذکور، کاربران فعلی ارزش بیشتری از محصول دریافت کنند.
به منظور آنکه قدرت اثر شبکه را نشان دهیم، فیسبوک را مثال می‌زنیم و آن را بررسی می‌کنیم. فیسبوک از زمان پیدایش خود از سال ۲۰۰۴ تاکنون، از صفر کاربر به تقریبا ۳ میلیارد کاربر در سراسر جهان دست یافته است.
تصور کنید یکی از اولین کاربران فیسبوک بودید. در آن زمان فقط می‌توانستید با کاربران اندکی در این شبکه تعامل برقرار کنید. در نتیجه، ارزش شبکه بسیار اندک بود. برخلاف امروز که کاربران قابلیت اتصال و تعامل با ۳ میلیارد کاربر دیگر در سراسر جهان را دارند و شاهد ارزش چشمگیر و عظیمی هستیم که اثر شبکه ارائه می‌دهد.
اکنون به بررسی نرخ رشد تعداد کاربران بیت کوین می‌پردازیم تا مشخص کنیم که آیا به یک اثر شبکه قوی دست یافته است یا خیر. نمودار زیر نرخ رشد آدرس‌های کیف پول بیت کوین از زمان پیدایش تاکنون را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید، تعداد کاربرانی که به شبکه بیت کوین پیوسته‌اند با نرخ تصاعدی افزایش یافته است. تعداد کاربران شبکه بیت کوین در اوایل سال جاری تقریبا به ۱۰۰ میلیون نفر رسیده است. در نتیجه می‌توان گفت که بیت کوین طی ۱۲ سال به اثر شبکه چشم‌گیری دست یافته است.
مقاومت بیت کوین در مقابل تغییر و رقابت
بیت کوین در مقابل تغییر مقاوم است. منتقدان بیت کوین به این نکته به عنوان نقطه ضعف اشاره می‌کنند. هرچند، این موضوع، ویژگی بسیار مهمی است. به منظور ایجاد تغییر در قوانین اجماع شبکه بیت کوین، بخش عمده‌ای از کاربران که نرم‌افزار این پروتکل را اجرا می‌کنند باید به‌روزرسانی را بپذیرند. با توجه به این نکته که بیت کوین غیرمتمرکز است و میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان، نسخه‌هایی از نرم‌افزار بیت کوین را روی رایانه‌های خود اجرا می‌کنند، دستیابی به اجماع بسیار دشوار است. در نتیجه، فقط به‌روزرسانی‌هایی که مورد پذیرش اکثر شرکت‌کنندگان شبکه قرار بگیرد به کد بیت کوین راه می‌یابند. بیت کوین رویکردی مخالف با شعار سیلیکون ولی مبنی‌بر «سریع حرکت کنید و محدودیت‌ها را بشکنید» اتخاذ کرده است که می‌تواند استراتژی محتاطانه‌ای برای شبکه پولی آینده جهان محسوب شود.
بیت کوین هم‌چنین در مقابل رقابت نیز مقاوم است. هزاران رمزارز رقیب برای بیت کوین وجود دارد. روزانه هزاران رمزارز جدید ایجاد می‌شود. پس چطور بیت کوین هنوز بر عرصه رمزارزها تسلط دارد؟ زیرا هنگامی که رشد امنیت، رشد تعداد کاربران و سیاست پولی بی‌نقص بیت کوین با یکدیگر ترکیب شوند، مشخص می‌شود که این رمزارز به چیزی دست یافته است که سایر رمزارزها از دستیابی به آن ناتوان هستند. بیت کوین علی‌رغم داشتن رقبای بسیار زیاد که اکثر آنها شکست خورده‌اند یا در مسیر شکست هستند، توانسته است به بقا و شکوفایی خود ادامه دهد.
اکنون به این پرسش برمی‌گردیم که «آیا بیت کوین از حد معین مرتبط با اثر لیندی عبور کرده است یا خیر؟».
مشخصا می‌توانیم مشاهده کنیم که اثر لیندی درمورد بیت کوین صدق می‌کند. با افزایش مدت حضور و فعالیت بیت کوین، امنیت و تعداد کاربران آن نیز افزایش می‌یابد. نه تنها هشریت و تعداد کاربران افزایش یافته، بلکه این افزایش با نرخ تصاعدی همراه بوده است. ترکیب اثر شبکه و اثر لیندی، تسلط بیت کوین بر عرصه رمزارزها علی‌رغم وجود رمزارزهای رقیب را توضیح می‌دهد.
نتیجه‌گیری
اثر لیندی پدیده‌ای است که شناخت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله سعی کردیم به‌صورت مختصر اما مفید به پرسش اثر لیندی چیست، پاسخ دهیم. در یک جمله ساده می‌توان اثر لیندی را این‌گونه تعریف کرد که هرچقدر چیزی مدت بیشتری به بقای خود ادامه دهد، احتمال حضور آن در آینده نیز افزایش می‌یابد. بیت کوین تقریبا ۱۳ سال است که به فعالیت خود ادامه می‌دهد. طی این مدت توانسته است با توسعه اثر شبکه به ادامه حضور و شکوفایی خود در آینده کمک کند.
با گذشت زمان، ما شاهد این خواهیم بود که امنیت و تعداد کاربران بیت کوین افزایش می‌یابد و رقبای آن شکست می‌خورند. تعداد روزافزون افراد، سازمان‌ها و کشورهایی که به شبکه بیت کوین می‌پیوندند، باعث می‌شود که اثر شبکه و اثر لیندی آن مستحکم‌تر شود و افزایش یابد.
به نظر شما در سال‌های پیش‌رو، چه اتفاقی برای بیت کوین خواهد افتاد؟ آیا همچنان می‌تواند به مسیر خود ادامه دهد؟
