تحلیل اختصاصی آنچین (‍۲۰ اردیبهشت)؛ جنون توکن‌های BRC-20 و تاثیر آن بر اقتصاد بیت کوین

در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم دو بلاکچین اصلی فضای کریپتو، بیت کوین و اتریوم، به اندازه خیابان‌های باریک تهران پرترافیک و مسدود بودند و کاربران این بلاکچین‌ها مجموعا ۱۹۳ میلیون دلار برای انجام تراکنش در این دو شبکه کارمزد پرداخت کردند که نسبت به هفته قبل از آن ۱۰۰٪ بیشتر بود. در این شماره از تحلیل اختصاصی آنچین میهن بلاکچین، به بررسی این ترند جدید بازار می‌پردازیم و چیستی توکن‌های ‌BRC-20 و پیامدهای این پدیده جدید برای آینده بازار و شبکه بیت کوین را بررسی می‌کنیم. همچنین علت و پیامدهای افزایش نجومی کارمزد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم را تحلیل می‌کنیم.

برای تحلیل قیمت بیت کوین و قیمت اتریوم و به طور کلی تحلیل روند کلی بازار رمز ارزها ابزارهای متنوعی وجود دارد. ما معتقدیم با بررسی مداوم اطلاعات آن‌چین یا درون زنجیره‌ای می‌توان وقایع و اتفاقات این بازار را عمیق‌تر و دقیق‌تر ارزیابی و تحلیل کرد. در همین راستا میهن بلاکچین بر داده‌های آنچین گزارشی متناوب از عملکرد بازار منتشر می‌کند. این نسخه، شصتمین گزارش از سری تحلیل‌های آنچین میهن بلاکچین است. برای مطالعه گزارش پیشین، به مقاله زیر مراجعه کنید.

مطالعه کنید: تحلیل اختصاصی آنچین در پایان سال ۱۴۰۱؛ آیا روند صعودی قیمت بیت کوین ادامه پیدا می‌کند؟

بازار کارمزد در شبکه‌های بیت کوین و اتریوم

برای اولین بار از اواخر سال ۲۰۲۰، کارمزد تراکنش در شبکه‌های بیت کوین و اتریوم به طور همزمان افزایش یافت. میانگین کارمزد تراکنش در اتریوم در هفته گذشته به ۲۰ دلار رسید و میانگین کارمزد تراکنش در بیت کوین به ۹ دلار افزایش یافت. اگرچه متوسط کارمزد بر حسب دلار همچنان پایین‌تر از پیک بازار صعودی در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ بود، باید توجه داشت که اولا برابری بیت کوین و اتر با دلار افت قابل توجهی داشته است و ثانیا نسبت به هفته‌های قبل و بازار خرسی ۲۰۲۲، رشد اخیر بسیار چشمگیر بوده است.

باید توجه داشت که مکانیزم تعیین کارمزدها در شبکه‌ها بلاکچینی بر اساس عرضه و تقاضا عمل می‌کند. فضای هر بلاک در شبکه‌های بیت کوین و اتریوم یک منبع محدود است و زمانیکه تقاضا برای ثبت داده در این بلاک‌ها افزایش یابد، افراد متقاضی باید با پیشنهاد کارمزد بیشتر به ماینرها، اولویت ثبت تراکنش خود را افزایش دهند. در شبکه بیت کوین، برای حداکثر حجم داده‌ قابل ثبت در یک بلاک سقف نامی ۱ مگابایت وجود دارد و در شبکه اتریوم حداکثر تراکنش قابل ثبت در یک بلاک با سقف ۳۰ میلیون گس تعیین می‌شود.

با افزایش تقاضا برای ثبت تراکنش در بلاک‌های بیت کوین اتریوم، کاربران اتریوم تنها در تاریخ ۵ می (۱۵ اردیبهشت) ۳۳ میلیون دلار کارمزد پرداخت کردند، و کاربران بیت کوین تنها در ۷ می به ۱۲ میلیون دلار کارمزد به ماینرها دادند. این بالاترین حجم کارمزد پرداخت شده در یک روز، در یک سال گذشته برای کاربران اتریوم و در ۲ سال گذشته برای کاربران بیت کوین بود. اما داغ شدن بازار کارمزد در شبکه‌های بیت کوین و اتریوم دلایلی زیربنایی دارد که در ادامه به آن‌ می‌پردازیم.

توکن‌های BRC-20 و اثر این ترند جدید بر اقتصاد بیت کوین

افزایش نجومی کارمزدها در شبکه اتریوم موضوع چندان جدیدی نیست اما رشد نجومی کارمزدها در شبکه بیت کوین موضوعی کم‌سابقه‌تر است. پایین بودن کارمزد تراکنش‌ها در شبکه بیت‌کوین با توجه به کاهش نمایی پاداش استخراج هر بلاک با هاوینگ‌های متوالی همواره یکی از نگرانی‌های هواداران بیت کوین بوده است. سوپسید استخراج هر بلاک در حال حاضر ۶.۲۵ BTC است و این مشوق با هاوینگ بعدی تا ۳.۱۲۵ BTC کاهش می‌یابد.

در آینده دور (حدودا سال ۲۱۴۰) زمانی فرا می‌رسد که پاداش استخراج بلاک به صفر می‌رسد و در آن زمان تنها مشوق اقتصادی ماینرها برای ادامه استخراج، کارمزد تراکنش‌ها خواهد بود. در چنین شرایطی یا باید قیمت بیت کوین به شدت رشد کرده باشد یا باید نفوذ بیت کوین به شدت گسترش یافته باشد و تقاضا برای فضای بلاک‌ بسیار بالا باشد تا ادامه استخراج همچنان توجیه اقتصادی داشته باشد.

یکی از پدیده‌های سال ۲۰۲۳ که به روشی مناقشه‌برانگیز تقاضا برای فضای بلاک در شبکه بیت کوین را افزایش داد، پدیده «کتیبه‌ها (Inscription)» در شبکه بیت کوین بود که با پروتکل اردینالز و استفاده از متادیتای ساتوشی‌ها برای صادر کردن NFT در شبکه بیت کوین آغاز شد. این منبع جدید تقاضا برای فضای بلاک، باعث افزایش حجم تراکنش‌ها در مم‌پول بیت کوین شد اما تا هفته اخیر تاثیر قابل توجهی بر کارمزد تراکنش‌ها نداشت.

در هفته اخیر با داغ شدن تب میم کوین‌ها، موج جدیدی از تراکنش‌های Inscription در شبکه بیت کوین شکل گرفت. این موج جدید از یک استاندارد آزمایشی برای ایجاد توکن‌های قابل تعویض در شبکه بیت کوین استفاده می‌کرد. این استاندارد که با الهام گرفتن از استاندارد جا افتاده صدور توکن در شبکه اتریوم (ERC-20)، «BRC-20» نام گرفته است و در ابتدای ماه مارچ (اسفند) معرفی شد، تا داغ شدن تب میم‌کوین‌ها در هفته اخیر چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. با این حال در عرض هفته اخیر، حدود ۱۴٬۰۰۰ توکن مختلف از این نوع در شبکه بیت کوین شکل گرفت و ارزش بازار مجموع آن‌ها برای مدتی به حدود ‍۱ میلیارد دلار رسید.

یکی از توکن‌های BRC-20 به نام Ordi به ارزش بازار نیم میلیارد دلار رسیده است و صرافی‌های متمرکزی مانند Crypto.com و Gate.io تصمیم به لیست کردن آن گرفتند. همچنین بایننس اعلام کرد پشتیبانی از توکن‌های اردینالز را به بازار NFT خود اضافه می‌کند.

تعداد تراکنش‌ها BRC-20 در ۲ هفته گذشته رو به افزایش بود اما در روزهای اخیر رکوردهای خیره‌کننده‌ای ثبت کرد. تعداد این تراکنش‌ها در ۷ می (۱۷ اردیبهشت) به حدود ۳۹۷٬۰۰۰ تراکنش رسید. تا امروز حدود ۴.۱ میلیون تراکنش BRC-20 در بلاکچین بیت کوین ثبت شده است و برای ثبت این تراکنش‌ها حدود ۸۶۹ BTC به ماینرها پرداخت شده است.

نکته جالب دیگر این است که تراکنش‌های ‌BRC-20 در مدتی بسیار کوتاه اکثریت قاطع تراکنش‌های اردینال را تصاحب کرده‌اند. تعداد تراکنش‌های اردینال غیر از BRC-20 (از جمله برای صدور NFT) تا امروز حدود ۶۴۴ هزار بوده است و برای ماینرها از محل ثبت این تراکنش‌ها حدود ۱۲۰ BTC درآمد داشته‌اند.

نکته جالب توجه دیگر، سهم عظیم تراکنش‌های اردینال از کل تراکنش‌های شبکه بیت کوین در روزهای اخیر است. این تراکنش‌های در روزهای ۱ می و ۷ می به ترتیب ۵۳٪ و ۶۵٪ از تراکنش‌های بلاکچین بیت کوین را تشکیل دادند.

سیل این نوع تراکنش‌ها باعث شد تعداد کل تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین ATH جدیدی ثبت کند. تعداد کل تراکنش‌های شبکه در چند روز از روزهای اخیر بیش از ۶۰۰٬۰۰۰ بود در حالیکه اوج تاریخی تعداد تراکنش‌ها که در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۷ اتفاق افتاد، ۴۹۰٬۰۰۰ تراکنش بود.

همچنین سهم تراکنش‌های BRC-20 از کارمزدهای شبکه بیت کوین در روزهای ۷ و ۸ و ۹ می به طور میانگین سطح خیره‌کننده ۴۴٪ (برابر با ۲۱۶ BTC) بوده است.

این پدیده جدید با توجه به بررسی‌هایی که داشتیم پدیده بسیار خوشایندی برای ماینرها است. اما از سوی دیگر باعث اختلاف میان جامعه هواداران بیت کوین شده است.

برخی بیت کوین مکسیمالیست‌ها، سیل تراکنش‌های BRC-20 را که به بالا رفتن کارمزد شبکه و افزایش تراکنش‌های تایید نشده منجر شد، حمله DDoS به بلاکچین بیت کوین تلقی می‌کنند. در حالی‌که عده‌ای دیگر معتقدند تمام نوآوری‌های قابل توجه در سایر ارزهای دیجیتال، در نهایت راه خود را به شبکه بیت کوین باز می‌کند. با وجود اینکه استاندارد BRC-20 تقلیدی ضعیف از ERC-20 اتریوم است، اما ارائه این توکن‌ها راه را برای اضافه شدن موارد استفاده جدید به شبکه بیت کوین باز می‌کند. برای مثال امکان دارد در آینده نزدیک برای معامله توکن‌های BRC-20 صرافی‌های غیرمتمرکزی با تکیه بر «تراکنش‌های بیت‌کوین با امضای جزئی (PSBT)» شکل بگیرد.

همچنین باید توجه داشت که شبکه بیت کوین از حل مشکل کارمزد تراکنش عاجز نیست و یک راه حل بسیار خوب به نام «شبکه لایتنینگ» در اختیار دارد. ادامه شلوغی شبکه توسط تراکنش‌های BRC-20 می‌تواند باعث گسترش استفاده از شبکه لایتنینگ شود. کما اینکه صرافی بایننس پس از دوبار تعلیق برداشت‌های بیت کوین به خاطر شلوغی شبکه در تاریخ ۷ می، اعلام کرد زیرساخت‌های پرداخت خود را ارتقا خواهد داد و از شبکه لایتنینگ پشتیبانی خواهد کرد.

از سوی دیگر افزایش پاداش استخراج در بلند مدت باعث افزایش امنیت شبکه می‌شود. در روزهای اخیر میانگین پاداش استخراج بلاک به بیش از ۱۱ بیت کوین رسیده است چراکه افرادی که می‌خواهند توکن‌های BRC-20 را صادر کنند ناچارند برای اطمینان از ثبت تراکنش خود بیش از ۶۰۰ ساتوشی برای هر بایت مجازی (SAT/vB) کارمزد پیشنهاد کنند.

حتی اگر هواداران محافظه‌کار شبکه بیت‌کوین این نوع فعالیت را تایید نکنند و آن را نوعی از بروز وندالیزم بدانند، عملا راه حل فنی خوبی برای متوقف کردن تراکنش‌های BRC-20 وجود ندارد. در نهایت مکانیزم بازار است که تعیین می‌کند توکن‌های BRC-20 جای پای محکمی به دست خواهند آورد یا با خوابیدن تب میم‌کوین‌ها مثل بسیاری تلاش‌های دیگر برای اضافه کردن دیفای و NFT به شبکه بیت کوین به فراموشی سپرده خواهند شد.

میم‌کوین-مانیا و شبکه اتریوم

پیش از شبکه بیت کوین، شبکه اتریوم کارمزدهای نجومی را تجربه کرد. طی هفته گذشته در برخی از بلاک‌های اتریوم کارمزد پایه به ۳۰۰ GWEI رسید و در برهه‌هایی کاربران برای بریج چند دلار به شبکه اتریوم باید ۳۰۰ دلار کارمزد پرداخت می‌کردند.

علت اصلی این ازدحام هجوم کاربران برای معامله میم‌کوین‌ها و عمدتا PEPE بود. یکی از نکات جالب هجوم کاربران برای خرید این میم‌کوینِ مبتنی بر اتریوم، اثری بود که بر بازار NFT داشت. در هفته گذشته تعداد تراکنش‌های مرتبط با توکن‌های ERC-721 (استاندارد NFTها در شبکه اتریوم) کاهش چشمگیری داشت در حالیکه تعداد تراکنش‌های توکن‌های ERC-20 (احتمالا در اثر جابجایی‌های PEPE) رشد چشمگیری داشت. همچنین مشاهده شد که سرمایه از برخی NFTهای مهم شبکه اتریوم از جمله BAYC به PEPE مهاجرت کرد.

ضمنا باید توجه داشت که بعد از هاردفورک لندن اتریوم، روی دیگر سکه‌ افزایش گس فی، افزایش توکن‌سوزی ETH است که هدف نهایی آن تبدیل اتر به یک رمزارز ضد-تورمی (Deflationary) است.

نتیجه این کارمزدهای بالا، سوزانده شدن بیش از ۱۴٬۰۰۰ اتر تنها در تاریخ ۵ می (۱۵ اردیبهشت) بود که بالاترین حد توکن‌سوزی روزانه برای اتر از زمان به‌روزرسانی Merge محسوب می‌شود. با توجه به حدود ۲۰۰۰ اتر پاداش استیکینگ روزانه، عرضه در گردش اتر تنها در این تاریخ حدود ۱۲٬۰۰۰ واحد کاهش یافت. این موضوع نشان می‌دهد که شاید رویای ضد-تورمی شدن اتر دست‌‌نیافتنی نباشد.

مانند اتفاقی که با BRC-20ها برای شبکه بیت کوین افتاد و اهمیت گسترش پشتیبانی از شبکه لایتنینگ را برجسته کرد، شلوغی لایه ۱ اتریوم هم تاکید مجددی بر اهمیت راه حل‌های لایه ۲ مانند آربیتروم و آپتیمیزم بود. به‌روزرسانی بعدی اتریوم که کنکون (Cancun) نام دارد با اجرای EIP-4844 به کاهش کارمزد تراکنش‌های لایه ۲ کمک خواهد کرد.

سخن پایانی

ما در این سری مقالات به سراغ اطلاعات آن‌چین بازار می‌رویم و سعی داریم تا الگوهای تکرار شونده مشترک بین قیمت و اطلاعات On-Chain را شناسایی کرده و در اختیار شما قرار دهیم. در نتیجه این مقاله و تمامی مواردی که در آن اشاره شده، به هیچ عنوان نباید ملاک تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری قرار گیرد. سعی ما این است تا به جای تحلیل مستقیم قیمت، عوامل تاثیرگذار بر نوسانات قیمت رمزارزها را بشناسیم تا تحلیل دقیق‌تری از بازار داشته باشیم. اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید و یا اطلاعات آن چین مشخصی را پیدا کرده‌اید که بر قیمت رمزارزها تاثیر دارد، آنها را با ما به اشتراک بگذارید.