بی‌شک، تمرکززدایی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بلاکچین است. مفهومی که در جای جای اکوسیستم وب ۳ از ارزهای دیجیتال گرفته تا قراردادهای هوشمند ریشه دوانده است. اما با وجود همه پیشرفت‌ها، حوزه مهم اشتراک‌گذاری فایل در انحصار ارائه‌دهندگان متمرکز باقی مانده است و با چند مشکل مهم دست‌وپنجه نرم می‌کند. از یک سو، سرویس‌های ابری سنتی با چالش‌هایی نظیر ریسک امنیتی، وابستگی به تأمین‌کننده و نبود شفافیت مواجه هستند و از طرف دیگر، بسیاری از راهکارهای غیرمتمرکز فعلی نیز نتوانسته‌اند نیازهای واقعی کاربران را از نظر عملکرد، مقیاس‌پذیری و رعایت قوانین منطقه‌ای پاسخ دهند. گیمین (GAIMIN) یک پلتفرم بلاکچینی است که قصد دارد با هزینه‌ای به مراتب کمتر از سرویس‌های سنتی مانند سرویس وب آمازون، گوگل کلاود و آژور زیرساخت اشتراک‌گذاری فایل را متحول کند. در این مطلب از میهن بلاکچین می‌خواهیم نگاهی به مسئله امنیت اشتراک‌گذاری فایل در عصر غیرمتمرکزها بیندازیم، ببینیم شبکه گیمین چیست و چه راهکاری ارائه می‌دهد.
مشکلات زیرساخت‌های ابری سنتی اشتراک‌گذاری فایل چیست؟
اکثر سازمان‌ها هنوز برای ذخیره‌سازی و انتقال فایل، به راهحلهای ابری متکی هستند. رایانش ابری که زمانی به‌عنوان نماد پیشرفت جایگزین سرورهای پرهزینه و فیزیکی مطرح شد، با گذشت زمان و افزایش استفاده نقاط ضعف خود را نمایان کرده است. شرکت‌های متمرکز خدمات ابری با خطراتی نظیر نشت اطلاعات، وابستگی به فروشنده و شفافیت اندک در خصوص مکان و نحوه نگهداری داده‌ها مواجه هستند. ازجمله اینکه کاربران فضای ابری معمولا اطلاع دقیقی درمورد نحوه انتقال فایل‌های خود در شبکه‌ها و محل کپی شدن آن‌ها ندارند. حفظ حریم خصوصی و عملکرد بالا به اولویت‌های متناقض ارائه‌دهندگان زیرساخت‌های ابری تبدیل شده است. توانایی حفظ حاکمیت داده‌ها چه در سطح منطقه‌ای، ملی و حتی در سطح داخلی یک شرکت ممکن است کاملا از دست برود. این موضوع برای کسب‌وکارهایی که در چند کشور یا حوزه قضایی مختلف فعالیت می‌کنند، ممکن است به‌سرعت به یک میدان مین قانونی تبدیل شود؛ به‌ویژه در چارچوب‌هایی مانند مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR) در اتحادیه اروپا که بر نحوه جمع‌آوری، ذخیره، پردازش و انتقال اطلاعات شخصی نظارت دقیقی دارد. در چنین شرایطی، کوچک‌ترین بی‌توجهی به محل ذخیره‌سازی یا نحوه دسترسی به داده‌ها ممکن است باعث نقض قانون و جریمه‌های سنگین شود.
راهحلهای بلاکچینی؛ یک جایگزین ناقص
راهحلهای مبتنی بر بلاکچین، جایگزین نوینی را برای سیستم‌های سنتی اشتراک‌گذاری فایل ارائه دادند. آن‌ها قصد داشتند با تکیه بر امنیت رمزنگاری‌شده و ذخیره‌سازی توزیع‌شده، یک تحول اساسی ایجاد کنند، اما در پیاده‌سازی با شکست‌هایی مواجه شدند. بسیاری از پروژه‌ها نتوانستند عملکردی در سطح نیازهای سازمانی ارائه دهند، در نتیجه کاربران مجبور شدند بین غیرمتمرکز بودن و کارایی واقعی، یکی را انتخاب کنند. برخی دیگر آنچنان بر اصول غیرمتمرکزسازی پایبند ماندند که نتوانستند خود را با قوانین داده‌ای منطقه‌ای سازگار کنند و همین موضوع باعث ایجاد مشکلات حقوقی برای کسب‌وکارها شد.
در برخی موارد، شبکه‌های اولیه حتی برای هماهنگی میان نودها به روش‌های دستی همتا متکی بودند. این موضوع باعث محدود شدن مقیاس‌پذیری می‌شد و تضمین پایداری شبکه (Uptime) را با مشکل مواجه می‌کرد. با این حال، مهم‌ترین چالش جنبه اقتصادی این راه‌حل‌ها بود؛ ایجاد سیستمی که بتواند از نظر هزینه و قابلیت اطمینان با ارائه‌دهندگان متمرکز رقابت کند. مجموع این عوامل اجازه نمی‌دهد که اشتراک‌گذاری فایل به‌صورت غیرمتمرکز از جامعه‌های خاص و محدود فراتر برود و به پذیرش گسترده برسد.
اینجا بود که پروژه گیمین (GAIMIN) دست به کار شد و پلتفرم اشتراک‌گذاری فایل غیرمتمرکز خود را توسعه داد. این سیستم نه‌تنها نقاط ضعف مدل‌های پیشین را برطرف می‌کند؛ بلکه رویکرد کاملا جدیدی را برای انتقال محتوای دیجیتال در فضای اینترنت در پیش گرفته است.
بلاکچین گیمین چیست؟
گیمین (GAIMIN) اکوسیستمی است که توان پردازشی بلااستفاده رایانه‌های قدرتمند گیمینگ را در سراسر جهان به کار می‌گیرد. درواقع، پلتفرم اصلی این پروژه با نام گیمین کلاود (GAIMIN Cloud) منابع بلااستفاده پردازنده‌های گرافیکی و فضای ذخیره‌سازی را به یک لایه محاسباتی توزیع‌شده تبدیل می‌کند و به این ترتیب می‌تواند از وظایف سنگینی همچون هوش مصنوعی، انتقال داده و توزیع فایل‌ها در مقیاس بزرگ پشتیبانی کند.
سرویس اشتراک‌گذاری فایل گیمین که از جدید‌ترین اجزای اکوسیستم گیمین کلاود محسوب می‌شود، برای حل سه چالش اساسی زیرساخت‌های غیرمتمرکز یعنی امنیت، انطباق قانونی و هزینه عملیاتی طراحی شده است.
در قلب این سیستم، فایل‌ها به قطعات رمزنگاری‌شده تقسیم و در شبکه جهانی نودها توزیع می‌شوند. این رویکرد، نقطه تکی شکست (Single points of failure) را از بین می‌برد؛ به این معنا که حتی اگر یکی از نودها به خطر بیفتد، امنیت کل داده‌ها حفظ می‌شود. هر قطعه از فایل با استفاده از ویژگی افزونگی (Redundancy) در چند جای مختلف ذخیره می‌شود تا ضمن ایجاد دسترس‌پذیری بالا، حریم خصوصی نیز حفظ شود.
علاوه‌بر موارد مذکور، گیمین از یک معماری «آگاه از موقعیت جغرافیایی» بهره می‌برد؛ به این معنا که با اختصاص وظایف ذخیره‌سازی و محاسباتی داده به نودها بر اساس مناطق جغرافیایی، از قوانین محلی تبعیت می‌کند. این راهکار، مشکل انتقال آزادانه و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن مسیر داده از مرزهای جغرافیایی را برای شبکه‌های غیرمتمرکز حل کرده است.
به لطف این سیستم، کاربران نهایی، چه توسعه‌دهندگان، شرکت‌ها یا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز می‌توانند کنترل کاملی نسبت به دسترسی، کلیدها و مدیریت چرخه عمر داده‌ها داشته باشند. فایل‌ها در طول مسیر انتقال همچنان رمزنگاری‌شده باقی می‌مانند و امکان لغو یا به‌روزرسانی دسترسی بدون اتکا به مرجع مرکزی وجود دارد. این رویکرد با فضای ابری سنتی کاملا در تضاد است؛ چراکه فایل‌ها اغلب روی سرورهای نامشخص کپی می‌شوند و درخواست حذف داده‌ها بیشتر جنبه نمادین دارد تا واقعی.
کاهش چشمگیر هزینه اشتراک‌گذاری فایل با گیمین
شرکت گیمین به‌جای آن‌که صرفا به‌صورت نظری از راه‌حل خود دفاع کند، تصمیم گرفته است که آن را در شرایط دنیای واقعی به آزمایش بگذارد. به‌همین دلیل، گیمین نخستین کاربر پلتفرم خود شد و از شبکه اشتراک‌گذاری فایل برای انتقال مجموعه داده‌های بزرگ در زیرساخت جهانی‌اش استفاده کرد. نتایج چشمگیر بود؛ هزینه‌ها بیش از ۷۰٪ کاهش یافت و باعث صرفه‌جویی ده‌ها هزار دلاری در هر ماه شد. به‌علاوه، عملکرد و پایداری شبکه نیز به‌طور محسوسی بهبود یافت.
شرکت GAIMIN برای جذب مشارکت از یک سیستم تشویقی استفاده می‌کند و به کاربرانی که فضای ذخیره‌سازی و پهنای باند خود را ارائه دهند، توکن بومی GMRX را پاداش می‌دهد. این مدل، آنقدر مقیاس‌پذیر عمل می‌کند که سرویس‌های متمرکز توان رقابت با آن را ندارند. درواقع، شرکت گیمین به‌جای اینکه بخواهد از طریق ساخت مراکز داده جدید یا اجاره ظرفیت از ارائه‌دهندگان عظیم ابری گسترش پیدا کند، صرفا با پیوستن کاربران جدید به‌صورت ارگانیک توسعه پیدا می‌کند. هرچه تقاضا برای کاربردهای سنگین مانند آموزش مدل‌های هوش مصنوعی یا ارائه محتوای سه‌بعدی افزایش یابد، این شبکه قوی‌تر، سریع‌تر و کارآمدتر می‌شود. این رویکردِ مقیاس‌پذیری از پایین به بالا تضمین می‌کند که زیرساخت‌ها همگام با نیازهای واقعی کاربران رشد می‌کنند، نه براساس پیش‌بینی‌های کلی و بعضا نادرست شرکت‌ها.
جمع‌بندی
گیمین (GAIMIN) یک پلتفرم نوآورانه برای اشتراک‌گذاری فایل به‌صورت غیرمتمرکز است که با تکیه بر توان محاسباتی و ذخیره‌سازی بلااستفاده رایانه‌های گیمینگ، زیرساختی امن، مقیاس‌پذیر و بسیار مقرون‌به‌صرفه را فراهم کرده است. برخلاف سرویس‌های متمرکز مانند گوگل، آمازون و مایکروسافت آژور، این راهکار بدون نیاز به هزینه‌های اضافی، اشتراک‌گذاری و انتقال جهانی داده را تنها در عرض چند ثانیه امکان‌پذیر می‌کند.
گیمین در تلاش است تا محدودیت‌های مدل‌های متمرکز را پشت سر بگذارد و آینده‌ای را رقم بزند که زیرساخت‌های غیرمتمرکز، نیروی محرکه هوش مصنوعی، ذخیره‌سازی داده و تحویل محتوای دیجیتال در مقیاس جهانی باشند. هدف نهایی این پروژه، جایگزینی انحصار ارائه‌دهندگان ابری سنتی با مدلی مبتنی بر جامعه، پاداش‌محور و ایمن‌تر است؛ مدلی که نه تنها با غیرمتمرکز بودن سازگار است؛ بلکه امنیت، سرعت و انطباق قانونی را از دل همین غیرمتمرکز بودن به‌دست می‌آورد.
