عصر جدیدی از دسترس‌پذیری داده؛ بلاکچین Avail را زیر نظر بگیرید!

فناوری بلاکچین علی‌رغم همه پیشرفت‌ها هنوز با دو چالش مهم مقیاس‌پذیری و نبود همکاری بین لایه‌ها مواجه است که مانع بزرگی برای پذیرش انبوه محسوب می‌شوند.

شبکه اویل (Avail) با استفاده از ویژگی در دسترسی بودن داده (Data Availability)، یک پلتفرم ماژولار، مقیاس‌پذیر و تعامل‌پذیر طراحی کرده است. اویل یک لایه زیرساخت وب ۳ است که به لایه‌های اجرایی ماژولار اجازه می‌دهد با حداقل اعتماد، بیشترین مقیاس‌پذیری و تعامل را داشته باشند. در این مطلب از میهن بلاکچین می‌خواهیم بدانیم بلاکچین Avail چیست، ساختار آن چگونه است، توکن AVAIL چیست و در نهایت اکوسیستم اویل را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

تاریخچه بلاکچین Avail

اویل (Avail)‌ توسط آنوراگ آرجون (Anurag Arjun) بنیان‌گذار سابق پالیگان و با همکاری پالیگان لبز در سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) راه‌اندازی شد، سپس در ماه مارس ۲۰۲۳ (فروردین ۱۴۰۲) اعلام کرد فعالیتش را به‌طور مستقل ادامه می‌دهد. هدف از راه‌اندازی اویل ایجاد یک پلتفرم خنثی از طریق نمونه‌برداری در دسترس بودن داده (DA Sampling) است. اویل به هیچ راه‌حل رول‌آپ خاصی متکی نیست و فقط به یک رول‌آپ خاص خدمات نمی‌دهد؛ بلکه همه رول‌آپ‌های اصلی می‌توانند از شبکه اویل استفاده کنند.

اویل در مرحله کشت ایده در سال ۲۰۲۳ موفق به جذب ۲۷ میلیون دلار سرمایه شد. در حال حاضر نیز با حمایت سرمایه‌گذاران مختلف ازجمله پیتر تیل (Peter Thiel)، دراگون‌فلای کپیتال (Dragonfly Capital) و سایبر کپیتال (Cyber Capital) به سرمایه‌ای ۷۵ میلیون دلاری دست یافته و اهداف بلندپروازانه‌‎‌ای را برای تبدیل شدن به زیرساخت وب ۳ در سر می‌پروراند.

بلاکچین Avail چیست؟

در دسترس‌ بودن داده بخش مهمی از معماری بلاکچین‌های ماژولار (Modular blockchains) است. در گذشته، نودها برای تایید در دسترس‌بودن داده باید تمام اطلاعات تراکنش‌ها را دانلود می‌کردند. این کار نه‌تنها ناکارآمد و پرهزینه بود؛ بلکه مقیاس‌پذیری بلاکچین را هم محدود می‌کرد. حالا به لطف نمونه‌برداری در دسترس بودن داده (DAS) که با استفاده از چندین دور نمونه‌برداری تصادفی انجام می‌شود، نودهای سبک می‌توانند بدون دانلود کل بلاک، در دسترس بودن داده‌ها را تایید کنند. به همین دلیل هزینه تایید داده‌ها نسبت به قبل ۹۹٪ کاهش پیدا می‌کند. تمرکز روی لایه DA یک موضوع بسیار رقابتی است و بلاکچین‌های فعال در این حوزه برای متمایز شدن از رقبا باید ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی را ارائه دهند. ظاهرا شبکه Avail قصد دارد برنده این رقابت باشد! 

از آنجایی که عملکرد یک اکوسیستم بر مبنای میزان تعامل‌پذیری بین زنجیره‌های مختلف سنجیده می‌شود، اویل تصمیم گرفته از یک «اکوسیستم رول‌آپ یکپارچه» استفاده کند. تحقق این هدف مستلزم این است که یک شخص ثالث قابل‌اعتماد و بی‌طرف بین رول‌آپ‌های مختلف ارتباط برقرار کند و به‌آن‌ها اجازه دهد وظایف مختلف را انجام دهند. این شبکه برای ایجاد یک لایه یکپارچه، سه‌گانه اویل (Avail Trinity) را معرفی می‌کند. این سه بخش عبارتند از:

• در دسترس بودن داده (Avail DA): یک زیرساخت غیرمتمرکز برای مقیاس‌پذیر کردن بلاکچین‌های منحصر به برنامه
• نکسوس (Avail Nexus): یک هاب همکاری میان‌زنجیره‌ای برای حل مشکل فرگمنتیشن (Fragmentation) و تقویت یکپارچه‌سازی رول‌آپ‌ها بدون نیاز به مجوز
• فیوژن (Avail Fusion): یک راه‌حل امنیتی برای یکپارچه‌کردن امنیت اقتصاد رمزنگاری از طریق استیک دارایی‌های چندگانه شامل توکن بومی AVAIL و سایر ارزهای دیجیتال

ساختار شبکه Avail

اولین سه‌گانه اویل، لایه DA یا همان لایه پایینی بلاکچین Avail است که به‌طور خاص روی در دسترس بودن داده و ایجاد تعامل‌پذیری در اکوسیستم تمرکز دارد. نکسوس یک رول‌آپ سبک و در عین حال یک دانش‌صفر (ZK) بسیار قدرتمند است که از تسویه تراکنش‌ها میان رول‌آپ‌ها و در بین اکوسیستم پشتیبانی می‌کند. فیوژن‌ هم یک راه‌حل امنیتی است که علاوه بر شبکه Avail، امنیت رول‌آپ‌ها و در نتیجه امنیت اقتصادی بسیاری از توکن‌ها را تامین می‌کند.

شبکه اویل قصد دارد با این معماری، تجربه کاربر از معامله در فضای چند‌زنجیره‌ای را بهبود دهد و از این طریق گام مهمی در پذیرش انبوه بلاکچین‌ بردارد. اگرچه رول‌آپ‌ها به واسطه پردازش آفچین تراکنش‌ها، مقیاس‌پذیری را بهبود می‌دهند؛ اما کار را پیچیده‌تر می‌کنند و منجر به افزایش هزینه تراکنش‌ها و تکه‌تکه‌ شدن نقدینگی می‌شوند. چنین مواردی باعث کاهش کیفیت تجربه کاربر می‌شود و اثر نامطلوبی روی استقبال جمعی کاربران از فناوری بلاکچین می‌گذارد.

بررسی عملکرد Avail DA

بلاکچین اویل در تمام ساختار خود از معماری شبکه گرفته تا سطح پردازش داده‌های اصلی از امنیت فناوری دانش صفر و اثبات اعتبار (تعهدات KZG) استفاده می‌کند. به لطف این مکانیزم توسعه‌دهندگان و کاربران می‌توانند خودشان در دسترس بودن داده‌ها را تایید کنند و نیازی نیست که به در دسترس بودن داده اویل اعتماد کنند.

در لایه DA، اویل (Avail) یک شبکه همتا‌به‌همتا از چندین کلاینت سبک وجود دارد که نمونه‌برداری داده از این شبکه انجام می‌شود. این کلاینت‌های سبک نه‌تنها تضمین‌های در دسترس بودن داده را تایید می‌کنند؛ بلکه از دسترس‌پذیری خود داده هم مطمئن می‌شوند. کلاینت‌ها، نمونه‌های داده در دسترس را در شبکه همتا‌به‌همتا نگه‌می‌دارند؛ بنابراین با افزایش تعداد کلاینت‌های سبک، در دسترس بودن داده‌ها هم بیشتر می‌شود.

این مکانیزم، اویل را به یک لایه DA تبدیل می‌کند که می‌تواند بدون اتکا به نودهای کامل و دانلود تمام اطلاعات، داده را از شبکه P2P کلاینت‌های سبک نمونه‌برداری کند. تا زمانی که تعداد کافی از کلاینت‌های سبک وجود داشته باشد، شبکه همتا به همتا از نظر تئوری شامل تمام واحدهای داده یک بلاک می‌شود و کاربران می‌توانند بدون نیاز به اجرای تابع RPC کل بلاک را جستجو (Query) کنند.

در میان همه رقبا، Avail DA تنها لایه در دسترس بودن داده است که تعهدات KZG را با نمونه‌برداری در دسترس بودن داده ترکیب می‌کند. این رویکرد نقطه عطف مهمی برای جامعه بلاکچین است؛ زیرا شرایطی را فراهم می‌کند تا رول‌آپ‌ها هم بتوانند به ویژگی‌ها و مزایایی شبیه به قابلیت‌های دنک‌شاردینگ اتریوم دست پیدا کنند.

اویل نکسوس یک رول‌آپ مبتنی بر دانش صفر سفارشی روی بلاکچین Avail است. دنیای چند زنجیره‌ای هنوز مملو از چالش‌های فراوان است و کیفیت تجربه کاربری برای تعامل بین زنجیره‌‌های مختلف به سطح مطلوبی نرسیده است. اگر فکری به حال قابلیت ترکیب‌پذیری (Composability) تراکنش‌های میان‌زنجیره‌ای نشود، با افزایش تعداد کاربران و تراکنش‌ها بلاکچین‌ها با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شوند. به همین دلیل شبکه اویل از نوآوری جدیدی به نام Avail Nexus پرده برداشته است که از لایه DA به عنوان ریشه اعتماد استفاده می‌کند و در حکم یک هاب تایید برای رول‌آپ‌های یکپارچه عمل می‌کند.

به لطف بخش سوم یعنی Fusion Security علاوه‌بر توکن بومی شبکه اویل (AVAIL) تعداد دیگری از توکن‌‌ها هم می‌توانند در مکانیزم اجماع Avail DA شرکت کنند. این رویکرد در وهله اول باعث تقویت اقتصاد کریپتویی شبکه می‌شود و ثانیا استفاده از اویل را به عنوان یک لایه یکپارچه برای فضای وب ۳ آسان‌تر می‌کند.

کاربرد و توکنومیکس AVAIL

همزمان با راه‌اندازی مین‌نت Avail DA در ۲۳ جولای (۲ مرداد) توکن‌های AVAIL نیز بین کاربران واجد شرایط توزیع شد. توکنومیکس اویل به شرح زیر است:

• عرضه کل برابر با ۱۰ میلیارد واحد
• ۶٪ ایردراپ
• ۶٪ تخصیص عمومی
• ۳۰٪ توسعه اکوسیستم
• ۲۳.۸۸٪ کامیونیتی و برنامه‌های تحقیق توسعه
• ۱۴.۱۲٪ سرمایه‌گذاران
• ۲۰٪ مشارکت‌کنندگان اصلی

از توکن AVAIL برای حاکمیت در اکوسیستم و لیکویید استیکینگ استفاده می‌شود. در مورد چگونگی نقش حاکمیتی توکن اویل هنوز جزییات دقیقی منتشر نشده است؛ اما برای لیکویید استیکینگ استخری به نام deq.fi روی شبکه اویل راه‌اندازی شده است. کاربران می‌توانند در ازای استیک توکن‌های AVAIL در این استخر، توکن‌ stAVAIL بگیرند و با استفاده از نقدینگی آن‌ها در سایر بخش‌های اکوسیستم فعالیت کنند.

شبکه اویل از مکانیزم اجماع اثبات سهام نامزد‌شده (NPoS) که از اکوسیستم سابستریت (Substrate) الهام گرفته شده است، استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری توکن‌های AVAIL به امنیت شبکه کمک کنند و در ازای مشارکت خود پاداش استیکینگ بگیرند. هرچه توکن‌های بیشتری استیک شود، سطح امنیت شبکه بالاتر می‌شود؛ چراکه عوامل مخرب برای حمله به شبکه باید کنترل تعداد بیشتری از توکن‌های استیک‌شده را به‌دست بیاورند. به همین دلیل در هر سه لایه DA ،Nexus و Fusion از استیکینگ استفاده شده است:

• استیکینگ در لایه DA: کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری توکن AVAIL نزد ولیدیتورها یا در استخرهای نامینیشن ( Nomination) به عملکرد شبکه در بخش‌های مختلف مانند بازی‌های وب ۳، پلتفرم‌های دیفای و سایر موارد کمک کنند. سپرده‌گذاران بابت مشارکت خود، پاداش‌های استیکینگ را دریافت می‌کنند.
• استیکینگ در لایه نکسوس: نودهای مرتب‌کننده (Sorter) که مسئول ارسال و مرتب‌سازی دسته‌های تراکنش‌ هستند برای به‌دست آوردن این مسئولیت باید توکن‌های AVAIL را استیک کنند. مرتب‌سازی باعث پردازش عادلانه تراکنش‌ها و بهبود کارآیی شبکه می‌شود. مرتب‌کننده‌هایی که عملکرد ایده‌آلی داشته باشند، پاداش می‌گیرند و درصورت ضعف عملکرد مجازات می‌شوند.
• استیکنیگ در لایه فیوژن: سپرده‌گذاری در این لایه محدود به توکن بومی AVAIL نیست و امکان استیک توکن‌های محبوب بازار ازجمله بیت کوین، اتریوم و تعداد دیگری از توکن‌ها وجود دارد. این کار باعث افزایش امنیت کلی شبکه می‌شود و سپرده‌گذاران متناظر با دارایی‌های استیک‌شده پاداش خود را دریافت خواهند کرد.

این نکته قابل‌ ذکر است که لغو مشارکت در سرویس استیکینگ اویل مستلزم تکمیل فرآیند Unbinding توسط نامینیتورها است که ۲۸ روز زمان می‌برد، در این بازه توکن‌های استیک‌شده قابل‌انتقال یا قابل‌استفاده نیستند.

اکوسیستم Avail

مهم‌ترین هدف شبکه Avail این است که داده‌های تراکنش‌های سفارش‌داده شده را به‌دست بیاورد و از تجمیع آن‌ها در شبکه یک مرکز مشترک برای تمام وب ۳ بسازد. این موضع «خنثی» علاوه بر اینکه به افزایش قابلیت همکاری و روان‌تر شدن جریان نقدینگی کمک می‌کند، می‌تواند میزبان اکوسیستم‌های غیراتریومی هم باشد.

شبکه اویل پنج مورد از مهم‌ترین پشته‌های رول‌آپ اتریوم را ادغام کرده است که شامل OP Stack ،Arbitrum Orbit ، Polygon CDK ،Starknet Stack ،zkSync’s ZK Stack می‌شوند. مین‌نت اویل دی‌ای علاوه‌بر رول‌آپ‌ها چندین راه‌حل رول‌آپ به‌عنوان سرویس از جمله آلت‌لیر (AltLayer)، کاندوئیت (Conduit)، کارنوت (Karnot)، انکر (Ankr)، گیت‌وی (Gateway)، جلاتو (Gelato)، پاین‌اکس (PineX) و اسنپ‌چین (Snapchain) را نیز ادغام کرده است.

اویل نیم‌نگاهی هم به اکوسیستم بیت کوین دارد و در حال حاضر با برخی از لایه ۲های بیت کویم مانند BVM ،dWallet ، Rooch ،LayerEdge و لایه افزون بیت کوین یعنی Side protocol یکپارچه شده است. از آنجایی که این شبکه‌های لایه ۲ داده‌های تراکنش را در مین‌نت Avail DA منتشر می‌کنند، نه‌تنها تراکنش‌ها مقرون‌به‌صرفه می‌شوند؛ بلکه فاینالیتی (Finality) یا همان نهایی شدن تراکنش به حدود ۴۰ ثانیه می‌رسد. علاوه بر مواردی که اشاره شد، شبکه اویل همکاری میان لایه ۲های بیت کوین و اویل نکسوس را امکان‌پذیر می‌کند.

این شبکه با بلاکچین‌های منحصر به برنامه هم همکاری‌های قابل‌توجهی داشته است. در حال حاضر اویل با زنجیره پرداخت Fuse، سرویس اوراکل OpenLayer، پروتکل زیرساخت به‌عنوان سرویس Neova و شبکه لایه ۱ Arcana یکپارچه شده است. همچنین قصد دارد با بازی کاملا آنچین بلید گیمز (Blade Games) هم همکاری کند.

جمع‌بندی

شبکه Avail توانسته است از طریق ادغام لایه در دسترس بودن داده، لایه تعامل‌پذیری و امنیت مشترک به یک بلاکچین کارآمد و جامع تبدیل شود. این دقیقا همان چیزی است که شبکه اویل را از رقبایی که صرفا روی یک بخش خاص تمرکز دارند مانند سلستیا و آیگن‌لیر متمایز کرده است.

بلاکچین اویل (Avail) محبوبیت اولیه خود را مدیون معرفی Avail DA است که راهکاری برای بهینه‌سازی در دسترس بودن داده‌ها است. دو محصول دیگر اویل یعنی Avail Nexus و Avail Fusion نیز برای ایجاد قابلیت همکاری میان رول‌آپ‌های مختلف و افزایش امنیت شبکه از طریق استیک توکن AVAIL و دارایی‌های غیربومی طراحی شده‌اند. بلاکچین‌ها به‌طور فزاینده به سمت معماری‌های ماژولار و تعاملی‌تر حرکت می‌کنند و به‌نظر می‌رسد بلاکچین Avail با آماده‌کردن زیرساخت‌ها در این ماجرا پیشگام است. نظر شما در مورد شبکه Avail چیست؟ آیا راه‌حل‌های این شبکه در حل مشکل مقیاس‌پذیری موثر واقع می‌شود؟

سوالات متداول (FAQ)