گسترش تکنولوژی بلاک چین و نوآوری‌های جدید در توسعه آن، کارایی و پتانسیل بلاکچین‌ها را افزایش داده است. یکی از محبوب‌ترین قالب‌های بلاکچینی، هایپر لجر فابریک (Hyperledger Fabric) که بسیاری از متخصصان بلاک چین به‌دنبال شناسایی و بکارگیری کاربردهای آن در زندگی واقعی هستند. هایپر لجر مجموعه‌ای از ابزارها و پروژه‌های متن باز است که در سال ۲۰۱۶ به‌طور ویژه برای ساده‌سازی عملیات توسعه بلاک چین معرفی شده است. کارایی و بازده هایپر لجر به همکاری میان توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارهای مربوط به فناوری دفتر کل توزیع شده بستگی دارد. اما کاربردهای هایپر لجر چگونه می‌توانند به استفاده موثر از فناوری بلاک چین کمک کنند؟ در این مقاله از میهن بلاکچین، با ۵ کاربرد مهم هایپر لجر فابریک و موارد استفاده آن‌ها آشنا می‌شوید.
هایپر لجر فابریک چیست؟
قبل از آشنایی با ۵ کاربرد مهم هایپر لجر فابریک، اول باید تعریف این مفهوم را بدانید. درک صحیح مفهوم این ابزارها، پایه و اساس یادگیری کاربردهای آن‌ها است. هایپر لجر فابریک یک چهارچوب برای ایجاد دفتر کل توزیع شده است که به دلیل برخورداری از دو خاصیت مهم، برای استفاده در عملیات بلاک چین بسیار مناسب است.
دو ویژگی مهم هایپر لجر فابریک، تطبیق پذیری و ماژولار بودن (قابلیت جداسازی و قطعه قطعه شدن) آن است. با معماری ماژولار هایپر لجر فابریک به راحتی می‌توانید بسیاری از کاربردهای صنعتی مربوط به فناوری بلاک چین را بکار بگیرید. همچنین کاربران می‌توانند با استفاده موثر از قابلیت‌های Plug and play مثل خدمات مجاز، الگوریتم اجماع و حریم خصوصی، کاربرد هایپر لجر فابریک را به حداکثر برسانند. هایپر لجر فابریک چه کاربردهایی دارد؟
ویژگی‌های هایپر لجر فابریک
برای درک قابلیت‌های هایپر لجر فابریک، ابتدا باید با ویژگی‌های این ابزار آشنا شوید. تعدادی از ویژگی‌های مهم هایپر لجر فابریک به شرح زیر است:
- لتنسی (Latency) یا تاخیر کم در نهایی‌سازی یا ثبت نهایی
- معماری ماژولار و مجاز (برای دسترسی نیاز به مجوز دارد)
- قرارداد هوشمند باز که باعث انعطاف‌پذیری در اجرای تمام انواع راهکارها می‌شود.
- قابلیت‌های Plug-and-play در الگوریتم اجماع
- پشتیبانی از سالیدیتی (Solidity) و ماشین مجازی اتریوم (EVM)
- پشتیبانی از قرارداد هوشمند چند زبانه مانند JavaScript، Go و Java
- رویکردهای انعطاف پذیر برای حفظ حریم خصوصی با قابلیت جداسازی داده از کانال‌ها و اشتراک‌گذاری انحصاری داده از مجموعه داده‌های خصوصی
- پشتیبانی از دستورات JSON و دستورات مربوط به کلیدها
همه این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که چرا استفاده از کاربردهای هایپر لجر یک مزیت بزرگ برای توسعه‌دهندگان است. هر کسی که بخواهد بهترین روش‌های استفاده از هایپر لجر فابریک را پیدا کند، باید ساختار و ویژگی‌های آن را درک کند.
معماری هایپر لجر فابریک
گام مهم دیگر برای آشنایی با کاربردهای هایپر لجر فابریک درک معماری آن است. هایپر لجر فابریک یک شبکه بلاک چین مجاز است و توسط گروهی از سازمان‌ها که کنسرسیوم (Consortium) نامیده می‌شود تشکیل شده است. نکته مهم دیگر، معماری شبکه در شبکه (شبکه‌ای درون شبکه دیگر) هایپر لجر فابریک است که بر ارزش آن می‌افزاید.
تمام اعضای این شبکه می‌توانند با هم همکاری کنند و در عین حال روابط متمایز خود را نیز در شبکه داشته باشند. هر عضو کنسرسیوم، خدمات مختلفی را برای دیگر اعضای شبکه ارائه می دهد. یک مرجع صدور گواهی دیجیتال (Certificate Authority) به پیکربندی و همکاری اعضای شبکه کمک می‌کند. بخش رمزنگاری مرجع صدور گواهی، اهمیت ویژه‌ای در امنیت برنامه‌های بلاکچینی دارد. همتاها یا اعضای شبکه، درخواست‌های تراکنش خاصی را از مشتریان درون سازمان دریافت می‌کنند. مشتریان می‌توانند در درخواست‌های خود به هر برنامه، فعالیت تجاری یا پورتال مرتبط با یک سازمان خاص اشاره کنند. همچنین مشتریان می‌توانند برای مشارکت در هایپر لجر فابریک از سرویس وب REST یا کیت توسعه (SDK) هایپر لجر فابریک استفاده کنند. مسئله مهم دیگر در مورد کاربردهای هایپر لجر فابریک، چین کد (Chaincode) یا قرارداد هوشمند است. قرارداد هوشمند بر بستر گره‌ها یا نودهای همتا است و می‌تواند درخواست تراکنش‌ها را ایجاد کند.
نقش نودها یا همتاها در هایپر لجر فابریک
نقش نودها یا همتاها در هایپر لجر فابریک تا حد زیادی با نقش نودهای اتریوم متفاوت است. هایپر لجر فابریک هنوز به فناوری دفتر کل توزیع شده وابسته است و هر همتا برای هر کانال یک دفتر کل انفرادی دارد. یک مثال از کاربرد هایپر لجر فابریک می‌تواند به خوبی نشان دهد که چگونه همتاهای شبکه فابریک می‌توانند نفش‌های متفاوتی داشته باشند.
- همتای تاییدکننده
نودها یا همتاهای تاییدکننده مسئول اعتبارسنجی تراکنش‌ها، اجرای چین کد و شبیه‌سازی نتایج تراکنش‌ها هستند. همتای تاییدکننده هیچوقت دفتر کل را بروزرسانی نمی‌کند.
- همتای انکر (Anchor)
شبکه هایپر لجر فابریک دارای یک یا مجموعه‌ای از همتاهای انکر است. همتای انکر به دریافت بروزرسانی‌های مربوط به تراکنش‌های خاص از نودهای تاییدکننده کمک می‌کنند. سپس همتای انکر این بروزرسانی‌ها را به همتاهای دیگر شبکه منتشر می‌کند. همتاهای انکر در شبکه برای همه قابل مشاهده هستند.
- همتای اوردرر (Orderer) یا دستوردهنده
همتای اوردرر در واقع اساس ارتباط در شبکه هایپر لجر فابریک است. همتای اوردرر به ساخت بلاک‌های جدید و انتقال این بلاک‌ها به همتاهای دیگر کمک می‌کند. این همتاها نقش مهمی در حفظ ثبات وضعیت دفتر کل نیز دارند.
۵ کاربرد مهم هایپر لجر فابریک
ویژگی‌ها و معماری هایپر لجر فابریک به شما کمک می‌کند که مفهوم کاربردهای آن را درک کنید. در عین حال، بررسی کاربردهای مختلف هایپر لجر فابریک نیز به شما کمک می‌کند تا ارزش این چهارچوب بلاک چین را بهتر درک کنید. در این بخش از مقاله به بررسی ۵ کاربرد مهم هایپر لجر فابریک می‌پردازیم.
۱. ردیابی الماس
در حال حاضر، ردیابی کالاهای باارزش یکی از بزرگترین چالش‌های کسب‌وکارها است. برای مثال، الماس یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های فیزیکی است. اما استخراج الماس به این سادگی‌ها نیست و الماس قبل از رسیدن به مغازه‌ها باید از مراحل مختلف رد شود.
در نتیجه، هایپر لجر می‌تواند به حل کردن مشکلات کلاهبرداری و دوبار خرج کردن در صنعت استخراج الماس کمک کنند. همین کاربرد را می‌توان در صنعت‌های مختلف مثل اشیا و جواهرات لوکس بکار گرفت. هایپر لجر فابریک چگونه در این صنعت‌ها باعث خلق ارزش می‌شود؟
مثال استخراج الماس را در نظر بگیرید. اشخاصی که در صنعت استخراج الماس فعال هستند، می‌توانند به کمک هایپر لجر فابریک یک کنسرسیوم تشکیل دهند. این چهارچوب محبوب بلاک چین می‌تواند در ردیابی و مستندسازی تمام تراکنش‌ها و شفاف‌سازی کل فرایند کمک کند.
۲. هویت دیجیتال
فهرست کاربردهای هایپر لجر فابریک بدون اشاره به هویت دیجیتال ناقص خواهد بود. با توجه به افزایش قابل توجه حملات سایبری و نشت اطلاعات، شرکت‌ها به دنبال حفظ امنیت شبکه و داده‌ها هستند.
سیستم‌های امنیتی فعلی نمی‌توانند امنیت را در سطح بالا برقرار کنند. در نتیجه شرکت‌ها برای حفظ داده‌های باارزش خود از تکنولوژی بلاکچین کمک می‌گیرند. به کمک کاربردهای هایپر لجر فابریک می‌توان دسترسی به اختیارات دیجیتال را به‌طور موثر مدیریت کرد.
۳. پرداخت‌های دیجیتال
یکی از بهترین مثال‌های کاربرد هایپر لجر فابریک، پرداخت‌های دیجیتال است. در شبکه بلاک چین غیرمتمرکز و خصوصی ارائه شده توسط هایپر لجر، امنیت تراکنش‌ها بین دو طرف تامین می‌شود. هایپر لجر فابریک قصد دارد یک دفتر کل توزیع شده برای حوزه مالی به نام Interledger معرفی کند.
در این دفتر کل جدید، هایپر لجر با استفاده از مفاهیم دفتر کل‌های مختلف و از طریق کانال‌های مشابه، پردازش تراکنش‌ها را آسان‌تر خواهد کرد. Interledger به نوعی اهمیت توسعه سیستم‌های پرداخت بین‌المللی را نشان می‌دهد. Interledger حتی می‌تواند ارتباطی یکپارچه بین سیستم‌های مختلف پرداخت برقرار کند.
برنامه‌هایی مثل Interledger می‌توانند الگوهای جدیدی را برای حوزه مالی تعیین کنند. طراحی Interledger این امکان را فراهم می‌کند که اشخاص با کمترین هزینه، به اشخاص دیگر پول بفرستند. مهم‌تر از همه، این برنامه می‌تواند با حذف نیاز به ایجاد حساب در سرویس‌های پرداخت خاص، تحولی در پرداخت‌های برون‌مرزی ایجاد کند.
۴. زنجیره تامین مواد غذایی
بزرگترین کاربرد هایپر لجر فابریک را می‌توان در مدیریت زنجیره تامین مواد غذایی مشاهده کرد. بسیاری از کشورهای جهان برای ردیابی محصولات طی فرایند تولید، از هایپر لجر استفاده می کنند. آشنایی با کاربردهای هایپر لجر فابریک به شما نشان می‌دهد که شرکت‌ها چگونه از این ابزار برای تشکیل کنسرسیوم‌های مختلف استفاده می‌کنند.
شرکت‌هایی زیادی از هایپر لجر برای ردیابی محصولات در فرایند تولید استفاده کرده‌اند. سازمان‌ها با استفاده هایپر لجر فابریک کنسرسیوم‌هایی را تشکیل می‌دهند تا اعتماد مشتریان را جلب کنند و فرایند تامین مواد غذایی آسان‌تر شود.
هایپر لجر فابریک با توجه به عملکرد کاربران مجاز، امکان دسترسی به داده‌های زنجیره تامین مواد غذایی را برای آن‌ها فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند کل تاریخچه زنجیره و لوکیشن هر مواد غذایی را مشاهده کنند. با استفاده از این سیستم‌ها به راحتی می‌توان منشا عیب و نقص‌ها را پیدا کرد.
۵. قراردادهای B2B
آخرین کاربردی که از هایپر لجر فابریک معرفی می‌شود، قراردادهای B2B هستند. با استفاده از این قابلیت، شرکت‌ها می‌توانند نیاز به کدگذاری قراردادهای تجاری را حذف کنند و این به مدیریت اتوماسیون قراردادها کمک می‌کند. قراردادهای B2B یکی از بهترین کاربردهای هایپر لجر فابریک است که مزایای زیادی برای شرکت‌ها دارد. سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند، اتوماسیون قراردادها و توافقات بین طرفین را تضمین کنند.
علاوه بر این‌ها، ویژگی‌های رمزنگاری بلاک چین به حفظ امنیت اطلاعات قراردادهای طرفین کمک می‌کند. در این مورد، مزایای معماری شبکه در شبکه هایپر لجر فابریک بسیار زیاد است. وجود کانال‌های جداگانه برای تعامل طرفین، امنیت کامل اطلاعات قراردادهای B2B را تضمین می‌کند.
جمع‌بندی
استفاده و به‌کارگیری کاربردهای هایپر لجر فابریک در دنیای حقیقی، مزایای زیادی دارد. چهارچوب‌های بلاکچینی مثل فابریک، آینده بلاک چین را شکل می‌دهند. اکوسیستم در حال رشد هایپر لجر نشان می‌دهد که فابریک تا حد زیادی در خلق راهکارهای بلاکچینی موثر و کاربردی است. سازمان‌ها می‌توانند از ابزار هایپر لجر فابریک برای تغییرات دیجیتال و دیگر عملیات خود استفاده کنند. استفاده از ویژگی تطبیق‌پذیری و امنیت فابریک، مزایای ویژه‌ای را برای هر کاربر در بر خواهد داشت. در مطلب فوق با ۵ کاربرد مهم هایپر لجر فابریک
