حتما کم و بیش در مورد این مسئله شنیده‌اید که تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال به این منظور که یک تراکنش موفق و معتبر شناخته شوند، باید به بلاکچین اضافه شوند. کار معتبر کردن تراکنش‌ها و اضافه کردن آنها به بلاکچین توسط ماینرها، کامپیوترهایی قوی که بخشی از شبکه را تشکیل داده و تراکنش‌ها را تائید می‌کنند، انجام می‌شود. ماینرها برای انجام این کار، مقادیر زیادی قدرت و انرژی مصرف می‌کنند و این کار را برای دریافت یک پاداش مالی انجام می‌دهند. هر بلاک جدیدی که به بلاک چین اضافه می‌شود، جایزه‌ای تحت عنوان پاداش بلاک، و همچنین کارمزدی برای تائید کردن تراکنش و اضافه کردن آن به بلاکچین به همراه خود دارد. تعیین کارمزد تراکنش در این نوع شبکه‌ها، با سیستم‌های مالی سنتی تفاوت دارد.
به همین دلیل، انگیزه‌های مالی باعث می‌شود ماینرها برای تراکنش‌هایی که کارمزد بیشتری دارند، اولویت بالاتری قائل شوند. اگر قصد ارسال مقداری دارایی دیجیتال داشته باشید و بخواهید این کار در سریعترین زمان ممکن انجام شود، کارمزدی که باید پرداخت کنید به ارز دیجیتالی که قصد انتقال آن را دارید بستگی دارید و می‌تواند با توجه به فاکتورهای مختلفی از جمله سایز تراکنش و شرایط شبکه بلاکچین، تغییر کند.
تعیین کارمزد تراکنش در سیستم‌های مالی سنتی
در سیستم‌های مالی سنتی یک سیستم نظارت مرکزی با تعیین قوانینی خاص، به عنوان یک منبع اعتماد عمل کرده و تمام عملیات‌های در جریان در این سیستم را کنترل می‌کند. این گونه سیستم‌های مالی بر خلاف سیستم‌های بلاکچینی، به تمام افراد جامعه اجازه ورود و نظارت بر عملیات‌ها نمی‌دهند و به همین دلیل، به نوعی می‌توان گفت عدم شفافیت در آنها جریان دارد. تعیین کارمزد تراکنش در سیستم‌های مالی سنتی از سمت مراکز نظارت مرکزی یعنی همان بانکها انجام می‌شود. قوانینی که از سمت بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف وضع می‌شود، درواقع قابل تغییر نیست و تمام مشتری‌ها باید کارمزدهایی که توسط بانک تصویب شده را پرداخت کنند. این مسئله در واقع یکی از مواردی است که افراد زیادی را به سمت سیستم‌های مالی بلاکچینی سوق داده است.
در ادامه به بررسی مزایا و معایب این نوع سیستم دریافت کارمزد می‌پردازیم.
مزایای تعیین کارمزد تراکنش به روش سنتی
وقتی شما به صورت آنلاین، مثلا با استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل و اینترنت بانک، مقداری پول منتقل می‌کنید، این انتقال در زمان کوتاهی صورت می‌گیرد. مزیت تعیین کارمزد تراکنش در سیستم‌های بانکی عدم پیچیدگی آن است. این کارمزد درواقع توسط یک نهاد مرکزی تعیین شده و مشتری‌ها درگیر پیچیدگی‌های تعیین مقدار آن نمی‌شوند. به همین دلیل، وقتی شما تصمیم به انتقال مقداری پول می‌گیرید، نیازی نیست نگران مسائلی از قبیل شلوغی شبکه باشید. میزان کارمزد تعیین شده توسط نهادهای مرکزی به شکلی انجام می‌شود که پوشش‌دهنده حقوق افرادی باشد که برای این شبکه و بهبود عملکردها و سرعت آن تلاش می‌کنند.
معایب تعیین کارمزد تراکنش به روش سنتی
همانطور که گفته شد، کارمزد در سیستم‌های مالی سنتی و بانکها به دست نهادهای مرکزی تعیین می‌شود. این مسئله باعث ایجاد نوعی عدم شفافیت در سیستم‌های پرداخت و انقال پول می‌شود؛ چون اول از همه، دارایی‌های شما به دست یک نهاد مرکزی کنترل می‌شود؛ انتقال این دارایی‌ها به دست همان نهادها بررسی، تائید و انجام می‌شود؛ و درنهایت، در حالی که شما در میان هیچکدام از این فرآیندها قرار ندارید، میزان کارمزد تراکنش هم به دست نهادهای مرکزی تعیین شده و از شما دریافت می‌شود. البته که این هزینه‌ها صرف مسائلی مثل بهبود زیرساخت‌ها، افزایش کارایی شبکه‌ها و به روز رسانی تجهیزات می‌شود، ولی در صورتی که سیستم‌ها با اختلال مواجه شوند، چیزی تحت عنوان خسارت دیرکرد و جریمه تاخیر به شما پرداخت نخواهد شد. درواقع این مسئله یکی از مسائلی است که هنوز کسی نتوانسته دلیل واضح و قانع‌کننده‌ای برای آن ارائه بدهد.
تعیین کارمزد تراکنش در شبکه‌های بلاکچینی
در شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین تمام تراکنش‌ها در Mempool به صف می‌شوند. ماینرها می‌توانند تراکنش‌ها را انتخاب کرده و آنها را داخل بلاک‌هایی قرار بدهند که ماین کرده‌اند. لحظه‌ای که آنها تراکنش را داخل بلاک قرار می‌دهند، تراکنش کامل می‌شود. از آنجایی که ماینرها چنین کار بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای انجام می‌دهند، باید به درستی مورد تشویق قرار بگیرند و پاداشی درخور تلاش‌هایشان دریافت کنند. سیستم دریافت پاداش در بلاکچین بیت کوین و اتریوم باهم متفاوت است. به طور کلی، متوسط کارمزد تراکنش اتریوم از بیت کوین کمتر است. در ادامه، به بررسی تعیین کارمزد تراکنش بیت کوین و اتریوم خواهیم پرداخت.
کارمزد تراکنش بیت کوین
در تراکنش‌های بیت کوین، ماینرها برای تک تک تراکنش‌ها کارمزد دریافت می‌کنند. اگر بخواهید تراکنش مورد نظرتان سریعتر انجام شود، می‌توانید کارمزد بیشتری به تراکنش خود اختصاص دهید تا پاداش و انگیزه ماینرها برای به جریان انداختن تراکنش خود را افزایش بدهید. بنابراین بسته به میزان کارمزدی که پرداخت می‌کنید، زمان تائید شدن تراکنش شما طول خواهد کشید. در این وبسایت می‌توانید اطلاعات کاملی درباره کارمزدهایی که در حال حاضر برای تراکنش‌های بیت کوین دریافت می‌شود ببینید.
گس (Gas) اتریوم
اتریوم از سیستم دریافت کارمزد برای تراکنش‌ها استفاده نمی‌کند و به جای آن از سیستم گس استفاده می‌کند. گس واحدی است که میزان توان محاسباتی برای اجرای عملیات‌های خاص را محاسبه می‌کند. تمام قراردادهای هوشمندی که بر روی سیستم EVM اجرا می‌شوند، با استفاده از زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity) کدگذاری شده‌اند. هر خط کد در زبان سالیدیتی برای محاسبه شدن به مقدار معینی گس نیاز دارد. به زبان ساده، تمام عملیات‌هایی که بر روی شبکه اتریوم انجام می‌شوند، برای پوشش دادن توان محاسباتی شبکه به گس نیاز دارند.
مزایای تعیین کارمزد تراکنش در شبکه‌های بلاکچینی
غیرمتمرکز بودن شبکه‌های مبتنی بر بلاکچین باعث می‌شود تمام افرادی که به نوعی با این شبکه‌ها سر و کار دارند، در انجام فرآیندهای آن نقش داشته باشند. یعنی دارایی‌های کریپتوی شما بر خلاف سیستم‌های مالی سنتی، به دست یک فرد یا نهاد مرکزی کنترل نمی‌شود و شما به عنوان عضوی هرچند کوچک از این شبکه، در حفظ غیرمتمرکز بودن آن دخیل هستید.
وجود قابلیت تعیین کارمزد تراکنش به دست کاربران موجب می‌شود که شما برای تراکنش‌های خود اولویت تعیین کنید و بسته به ضرورتی که انجام شدن تراکنش شما دارد، کارمزد متناسب با آن را پرداخت کرده و سرعت انجام شدن تراکنش خود را مشخص کنید.
معایب تعیین کارمزد تراکنش در شبکه‌های بلاکچینی
افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال در میان مردم در سالهای اخیر باعث شده هر روزه افراد بیشتری به انجام فعالیت در شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین روی بیاورند. این مسئله باعث افزایش ازدحام و شبکه شده است. از طرف دیگر، مسائلی مثل نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال، افزایش سختی شبکه و نصف شدن پاداش استخراج به نوعی روی کارمزد تراکنش‌ها هم تاثیر می‌گذارند.
البته افراد زیادی معتقد هستند که تمام این مسائل در مقابل ویژگی‌های مثبت شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین به چشم نمی‌آیند. به طور کلی این نکته هم وجود دارد که شبکه‌های بلاکچینی هنوز خیلی نوپا هستند و موافقان و مخالفان آن همگی دلایل قابل دفاعی برای جهت‌گیری خود دارند.
حرف آخر؛ سیستم‌های مالی سنتی یا بلاک چین؟
این سوالی است که ارائه یک جواب قاطع برای آن شاید به زمان خیلی زیادی نیاز داشته باشد. با در نظر گرفتن پیشینه طولانی سیستم‌های بانکی و مورد پذیرش قرار گرفتن آنها در میان مردم و از طرف دیگر کم و سن و سال بودن تکنولوژی بلاکچین و ارزهای دیجیتال، انتخاب بین این دو کار سختی می‌شود. البته این روزها کلاهبرداری‌های بزرگی که از سوی بانکها انجام می‌شود و این حقیقت که دارایی‌های مردم واقعا به دست خودشان کنترل نمی‌شود، عده زیادی را به فکر وادار کرده که شاید بهتر باشد دارایی‌های خود را وارد یک سیستم مالی کارآمدتر و امن‌تر کنند.
تعیین کارمزد تراکنش در سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین که به دست خود افراد انجام می‌شود، یکی از دلایل بارزی است که هر روزه افراد بیشتری را ترغیب به فعالیت در این عرصه می‌کند. البته همانطور که بارها گفته شده، قدم گذاشتن به این دنیای نوپا و پیچیده نیازمند دانش و اطلاعات کافی درباره تمام جنبه‌های آن است و افراد به هیچ عنوان نباید از روی احساسات و بدون داشتن مهارت‌های لازم، به فعالیت در دنیای ارزهای دیجیتال بپردازند.
