نمایندگان مجلس در جلسه علنی دوشنبه ۱۱ اردیبهشت، ماده ۱۲ طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی را به تصویب رساندند. این قانون انتقال تمام دارایی‌های سرمایه‌ای حتی رمزارزها را مشمول دریافت مالیات می‌کند.
به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس این مصوبه، متن زیر به عنوان ماده (۴) به ذیل فصل اول باب دوم قانون مالیات‌های مستقیم الحاق می‌شود:
ماده ۴- کلیه اشخاص غیرتجاری «انتقال دهنده عین» یا «واگذارکننده حق» در خصوص انتقال دارایی‌های زیر، در کلیه مناطق کشور از جمله مناطق آزاد تجاری–صنعتی و ویژه اقتصادی، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند:
۱- املاک با انواع کاربری و حق واگذاری محل؛
۲- انواع خودرو سواری دارای پلاک شخصی مشمول مقررات مربوط به شماره‌گذاری؛
۳- انواع طلا، نقره، پلاتین و جواهرآلات؛
۴- انواع ارز؛
۵- انواع رمز پول و رمز دارایی؛
تبصره ۱- در انتقال دارایی‌های موضوع بندهای (۱) و (۲) این ماده که مشمول مالیات موضوع این فصل می‌باشند «مالیات نقل و انتقال و حق واگذاری محل موضوع ماده (۵۹) این قانون» و «مالیات نقل و انتقال موضوع ماده (۳۰) قانون مالیات بر ارزش افزوده (مصوب ۰۲/ ۰۳/ ۱۴۰۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی)» به عنوان مالیات تا یک سال علی‌الحساب محسوب می‌شود.
تبصره ۲- عایدی سرمایه حاصل از انتقال دارایی‌های موضوع بندهای (۱) و (۲) این ماده که با استفاده از تنظیم یا تنفیذ وکالت نامه بلاعزل انجام گیرد، بر اساس «صورتحساب الکترونیکی تنظیم یا تنفیذ وکالت نامه بلاعزل» موضوع بند (چ) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، مشمول مالیات موضوع این فصل می‌شود و موکل اصلی یا موکلین بعدی (تنفیذکنندگان) وکالت نامه بلاعزل مسئول پرداخت مالیات متعلق هستند. آئین‌نامه اجرایی این تبصره حداکثر شش ماه پس از لازمالاجرا شدن این ماده، توسط سازمان با همکاری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه می‌شود و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
تبصره ۳- پس از استقرار کارپوشه‌های غیرتجاری، معاملات دارایی‌های موضوع این ماده که خارج از فعالیت‌های شغلی است، صرفاً مشمول مالیات موضوع این فصل هستند و مشمول مالیات موضوع ماده (۹۳) این قانون نمی‌شوند.
تبصره ۴- اخذ مالیات موضوع این فصل مشروط به استقرار کارپوشه‌های غیرتجاری سامانه مؤدیان با رعایت مفاد قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان است و چنانچه تکلیف مذکور انجام نشود، سازمان مجاز به مطالبه و اخذ مالیات مذکور نیست. منظور از استقرار کارپوشه غیرتجاری در این فصل، فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم توسط سازمان است به طوری که امکان صدور صورتحساب‌های الکترونیکی توسط اشخاص موضوع بند (ج) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان فراهم شده باشد. مسئول تأیید شرط فوق، وزیر امور اقتصادی و دارایی است.
تبصره ۵- در صورتی که درآمد یا وجوه دریافتی ناشی از فروش دارایی‌های موضوع بندهای (۳) و (۴) این ماده به اشخاص موضوع اجزا (۳) و (۴) جز (ج) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان باشد، درآمد یا وجوه دریافتی مذکور مشمول مالیات بر عایدی سرمایه و در غیر این صورت کل درآمد یا وجوه دریافتی فوق با رعایت مفاد فصل ششم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات موضوع ماده (۱۲۴) این قانون می‌شوند. اشخاص غیرتجاری که دارایی‌های موضوع بند (۳) ماده (۴) این قانون را مستقیماً از اشخاص موضوع بندهای (۳) و (۴) جز (ج) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان خریداری کرده‌اند، در صورت فروش دارایی‌های مذکور به سایر اشخاص غیرتجاری، مشروط به ثبت انتقال دارایی مذکور از طریق کارپوشه غیرتجاری یا از طریق شرکت‌های معتمد مالیاتی یا اشخاص موضوع بندهای (۳) و (۴) جز (ج) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان صرفاً مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند. ثبت مذکور با درج شماره منحصر به فرد مالیاتی صورتحساب الکترونیکی خرید اولیه، در حکم صدور صورتحساب الکترونیکی است و صورتحساب الکترونیکی مذکور به صورت خودکار به کارپوشه غیرتجاری خریدار منتقل می‌شود. خریدار مکلف است ظرف مدت سی روز از تاریخ درج صورتحساب الکترونیکی در کارپوشه غیرتجاری، نسبت به اعلام پذیرش یا عدم پذیرش این صورتحساب الکترونیکی اقدام کند. عدم اظهارنظر ظرف مدت مذکور به منزله عدم تأیید صورتحساب الکترونیکی مربوط می‌باشد.
تبصره ۶- مبنای محاسبه قیمت خرید دارایی‌های موضوع بند (۳) این ماده با دوره تملک کمتر از سه سال، قیمت درج شده در آخرین صورتحساب الکترونیکی خرید می‌باشد. در صورتی که دوره تملک دارایی فوق بیش از سه سال باشد، قیمت روز دارایی‌های مذکور در سه سال قبل یا مبلغ مندرج در صورتحساب الکترونیکی خرید، هر کدام که بیشتر باشد، مبنای محاسبه عایدی سرمایه است.
تبصره ۷- دارایی‌های بند (۴) این ماده در صورتی که نزد بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری غیربانکی ایرانی سپرده‌گذاری شده باشد، در دوره سپرده‌گذاری مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌باشد.
تبصره ۸- آئین‌نامه اجرایی در خصوص نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی دارایی‌های موضوع بند (۵) این ماده، ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این ماده توسط سازمان با همکاری با بانک مرکزی تهیه می‌شود و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
تبعات این قانون برای سرمایه‌گذاران رمزارزها در ایران چیست؟
همانطور که در این متن مشاهده می‌شود انتقال ۵ دسته اصلی از دارایی‌های سرمایه‌ای ایرانیان در این قانون مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند و دسته پنجم این دارایی‌ها «رمزپول و رمز دارایی» است.
همانطور که در تبصره ۸ این ماده قانونی مشاهده می‌شود آیین‌نامه اجرایی نحوه دریافت این مالیات تا شش ماه دیگر تنظیم می‌شود و نحوه اثر گذاری آن بر کاربران ایرانی کریپتو تا حد زیادی منوط به مفاد این آیین نامه است. اما باید توجه داشت مطابق این قانون اقدامی که این دارایی‌ها را مشمول مالیات می‌کند «انتقال آن‌ها به غیر» و فروش آن‌ها است.
این قانون ظاهرا تلاش دارد سوداگری و سفته‌بازی را کنترل کند اما باید دید جزییات اجرایی آن تا چه حد شهروندان عادی را که به خاطر تورم افسار گسیخته ایران ناچار به فرار از تومان و پناه بردن به کالاهای سرمایه‌ای هستند را هدف قرار می‌دهد.
چیزی که قانون‌گذاران و مجریان آن باید به آن توجه داشته باشند این است که تنها چیزی که از اقتصادهای غربی می‌توان آموخت، «اخذ مالیات از شهروندان» نیست. مهار تورمی که مردم را وادار به هجوم به دارایی‌های سرمایه‌ای کرده است نیز یکی از وظایف زیربنایی متولیان اقتصاد ایران است که تا امروز در انجام آن موفقیت چشمگیری به دست نیاورده‌اند.
واکنش پورابراهیمی به انتقادات شکل گرفته علیه این قانون
محمدرضا پور ابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، در واکنش به انتقادات شکل گرفته علیه این قانون در مصاحبه با خبرگزاری خانه ملت اظهار داشت:
این طرح اساسا معطوف به فعالیت افرادی است که دست به سوداگری و سفته بازی و دلالی کاذب می‌زنند و اخذ مالیات در قالب طرح فوق به بیش از ۹۹٪ مردم اصابت نمی کند. برخی با ایجاد فضای روانی در قبال این طرح می کوشند مانع از ایجاد یک جریان شفاف در اقتصاد کشور شوند.
او درباره مالیات خودرو و مسکن تصریح کرد:
ما در قالب این طرح گفته ایم هر فرد یا خانواده‌ای به تعداد اعضای خانواده خود می‌تواند خودرو داشته باشد، یعنی یک خانواده چهار نفری می تواند چهار خودرو داشته باشد و مشمول مالیات نشود. همچنین یک خانواده چهار نفری می‌تواند به تعداد اعضای خانواده خود مسکن داشته باشد، یعنی یک خانواده ۴ نفری می‌تواند ۴ واحد مسکونی مجزا داشته باشد و این مسئله معافیت قطعی دارد و اصلا شامل طرح فوق نمی‌شود.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در باره مالیات وضع شده برای ارز در این طرح، بیان کرد:
همچنین درباره موضوع خرید ارز در این طرح گفته‌ایم که تا مدت سه سال هیچ مبنایی نداشه باشد ضمن اینکه در ارتباط با ارز گفته‌ایم که اگر فردی سپرده ارزی داشته باشد معافیت دارد و حتی سود سپرده ارزی به وی داده شود.
او همچنین درباره مالیات طلا در این طرح اظهار داشت:
همچنین در زمینه اندوخته طلا ما تا میزان ۱۵۰ گرم را به طور کل مستثنی و جدا کرده‌ایم و معافیت‌ها در این بخش تعریف شده است. به واقع موضوع این طرح به هیچ وجه به عام مردم اصابت نخواهد کرد و این سوداگران هستند که با ایجاد جنگ روانی در این بخش می کوشند دل مردم را خالی کنند.
واکنش نخعی به طرح مالیات بر سوداگری و سفته بازی
همچنین مصطفی نخعی، نماینده خراسان جنوبی، در مورد طرح مالیات بر سوادگری تاکید کرد که این طرح مالیات‌ستانی از عموم مردم را هدف قرار نداده است و عموم مردم شامل این طرح نمی‌شوند از این جهت جای نگرانی وجود ندارد.
او همچنین تاکید کرد که پیش از تصویب طرح‌های اینچنینی باید در مورد آن‌ها اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی کافی صورت بگیرد تا سوء تفاهم ایجاد نشود و هدف این طرح‌ها برآورده شود.
