تصور کنید ورود به دنیای بلاکچین به آسانی ثبت‌نام در یک اپلیکیشن وب ۲ باشد؛ بدون نیاز به کیف پول، عبارات بازیابی، یا حتی پرداخت کارمزد گس! شبکه استارک نت (StarkNet) با استفاده از فناوری‌های مختلف از جمله انتزاع حساب (Account Abstraction) این رویا را به حقیقت تبدیل کرده است. کاربران تنها با ایجاد یک حساب ساده می‌توانند در چشم برهم‌زدنی وارد پلتفرم شوند و بدون مواجهه با چالش‌های مرسوم بلاکچین، تجربه خوشایندی از وب ۳ داشته باشند. هدف این شبکه تبدیل شدن به یک هاب قدرتمند برای جذب کاربران و پروژه‌ها است. اگر علاقه‌مند هستید بدانید که ساده‌سازی وب ۳ با استارک نت چطور انجام می‌شود، با این مطلب از میهن بلاکچین همراه باشید.
استارک نت دروازه ورود کاربران و پروژه‌ها به اکوسیستم بلاکچین
استارک نت (StarkNet) یک شبکه لایه ۲ در بستر اتریوم است که برای مقیاس‌پذیر کردن محاسبات شبکه از فناوری رول‌آپ دانش صفر (ZK-Rollup) استفاده می‌کند. این شبکه اخیرا کمپینی به‌نام فیلیپی فلاپ (Flippy Flop) را برای نمایش قابلیت‌‌ها و عملکرد‌های خود به اجرا گذاشت. این بازی که با استفاده از سیستم کارتریج کنترلر (Cartridge controller) طراحی شده است، از ویژگی‌های پیشرفته‌ای مانند انتزاع حساب (Account Abstraction) برای حذف موانع سنتی ورود به بلاکچین استفاده می‌کند. در این بازی کاربران می‌توانند تنها با ساخت یک حساب کاربری ساده، درست مانند ثبت‌نام در اپلیکیشن‌های وب ۲ در کمتر از ۱۰ ثانیه وارد پلتفرم شوند. سایر دستاوردهایی که در بازی فلیپی فلاپ از آن‌ها رونمایی شده است، عبارتند از:
- بازیکنان مجبور به ساخت کیف پول و مدیریت عبارات بازیابی نیستند.
- کاربران نیازی به پل‌زدن دارایی‌های خود به شبکه استارک نت یا نگهداری آن‌ها ندارند.
- مراحل تایید و امضای تراکنش حذف شده است.
- انجام تراکنش‌ها مستلزم پرداخت هزینه گس نیست.
استارک نت، همه این موارد را با استفاده از ویژگی‌های کلیدی فناوری انتزاع حساب امکان‌پذیر کرده است:
- کلیدهای عبور (Passkey): این قابلیت نیاز به مدیریت کیف پول‌های سنتی و مدیریت عبارات بازیابی را حذف می‌کند. به‌طور کلی، در برنامه‌هایی که از PassKey استفاده می‌شود، کاربر به جای ورود با رمز عبور می‌تواند با یک حسگر بیومتریک (مانند اثر انگشت یا تشخیص چهره)، پین‌کد یا کشیدن الگو وارد برنامه شود.
- کلیدهای سشن (Session Key): کلید سشن یک کلید رمزگذاری و رمزگشایی است که به طور تصادفی، برای اطمینان از امنیت یک ارتباط بین کاربر و رایانه یا بین ۲ رایانه ایجاد و در سیستم ذخیره می‌شود. به این ترتیب نیاز به امضای مکرر تراکنش‌ها از بین می‌رود.
- پی مسترز (Paymaster): کاربران می‌توانند بدون نیاز به پرداخت کارمزد گس یا حتی بدون داشتن توکن‌ها در کیف پول خود، با استارک نت تعامل برقرار کنند.
از آنجایی که گس فی تراکنش‌های استارک‌نت (به‌طور متوسط بین ۰.۰۰۳ تا ۰.۰۰۱ دلار) بسیار اندک هستند، به‌طور ویژه اجرای مدل پی مسترز امکان‌پذیر است. به لطف این ویژگی، شبیه به پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک و اینستاگرام که هزینه‌های زیرساخت را از کاربران دریافت نمی‌کنند، پروژه‌ها می‌توانند خودشان هزینه‌های گس را پوشش دهند. درحال حاضر، کاربران استارک‌نت می‌توانند تجربه‌ای شبیه به وب ۲ داشته باشند. به‌علاوه، انتظار می‌رود با کمترشدن هزینه‌های تراکنش در آینده، این مدل به استانداردی برای تعامل با بلاکچین تبدیل شود.
قدم بزرگ بعدی استارک نت، پیاده‌سازی zkLogin است که به کاربران اجازه می‌دهد برای تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) از اکانت سرویس‌های معروفی مانند گوگل یا توییچ استفاده کنند.
رکوردهای کمپین استارک نت
شبکه استارک نت در کمپین فلیپی فلاپ رکوردهای جدیدی را در معیارهای مختلف شبکه ثبت کرده است:
۱. سرعت تراکنش (TPS)
- رکورد قبلی: ۵۰۳ TPS
- رکورد جدید: ۸۵۷ TPS
۲. سرعت و پایداری پردازش تراکنش‌ها در طول روز
- رکورد قبلی: نزدیک به ۲۰ تراکنش در ثانیه
- رکورد جدید: بیش از ۱۲۷ تراکنش در ثانیه. استارک نت با ثبت این رکورد از شبکه‌های لایه ۲ مانند بیس (۸۰ TPS) و رول‌آپ زی‌کی سینک (۶۲ TPS) پیشی گرفته است.
۳. کارمزد تراکنش‌ها
- حجم کل تراکنش‌ها: ۹٬۷۲۶٬۵۶۲ دلار
- ارزش کل تراکنش‌ها: ۲۷٬۳۸۵ دلار
- میانگین گس فی برای هر تراکنش: ۰.۰۰۲۸ دلار
تمام این رکوردها به‌لطف زیر ساخت کاملا پایدار و پشته ایمن استارک نت به‌دست آمده‌اند و حاکی از این هستند که شبکه آمادگی استقبال از کاربران و پروژه‌ها در مقیاس‌های بزرگ را دارد.
ارتقا و بهینه‌سازی‌های استارک نت
تمام مواردی که تا اینجا به آن‌ها اشاره شد، فقط نقطه شروع تحولات استارک هستند. این شبکه قصد دارد عملکرد خود را در سه حوزه اصلی ارتقا دهد:
۱. ظرفیت و سرعت پردازش تراکنش‌ها
استارک نت برای بهینه‌سازی ظرفیت و سرعت پردازش تراکنش‌های شبکه اقدامات مهمی را انجام داده است که دو نمونه آن عبارتند از:
- Stwo: بعد از این ارتقا در سه ماهه اول ۲۰۲۴، نسل جدیدی از اثبات‌کننده‌های (Prover) استارک‌ور (StarkWare) به‌کار گرفته شدند که ۱٬۰۰۰ برابر کارآمدتر از اثبات‌کننده‌های قبلی هستند. این اثبات‌کننده‌ها تمام زنجیره‌های استارک‌نت را پوشش می‌دهند.
- Cairo-Native: این ارتقا با هدف بهینه‌سازی عملکرد ترتیب‌دهنده‌های (Sequencer) استارک نت در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۴ انجام شده است.
۲. کاهش گس فی تراکنش‌ها
استارک‌نت قصد دارد در آینده‌ای نزدیک چندین برنامه متفاوت را برای کاهش کارمزد تراکنش‌های شبکه اجرا کند که یکی از آن‌ها برنامه Volition است. این برنامه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا بین ذخیره داده‌ها در اتریوم یا سایر راه‌حل‌های دسترس‌‌پذیری داده (DA) یکی را انتخاب کنند که در واقع تصمیمی بین امنیت حداکثری اتریوم و هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه لایه ۲ها است. همچنین این شبکه قصد دارد برای کاهش اتکا به بلاب‌های داده (Data Blob) اتریوم و کم‌کردن هزینه‌های لایه DA چندین برنامه مختلف را در آینده نزدیک اجرا کند:
- دسامبر (آذر و دی): راه‌اندازی نسخه v0.13.3 با هدف بهینه‌کردن ذخیره‌سازی داده از طریق فشرده‌سازی بدون وضعیت (Stateless) تراکنش‌ها و کاهش هزینه تراکنش‌ها با اجرای مدل قیمت گذاری Squash-pricing
- فوریه (بهمن و اسفند): راه‌اندازی نسخه v0.13.4 با هدف فشرده‌سازی وضعیت کامل (Stateful) و کاهش هزینه‌های گس در لایه ۲
- آوریل (فروردین و اردیبهشت): کاهش زمان بلاک‌ها به ۲ ثانیه
۳. یکپارچه‌سازی و ارتقای تجربه کاربری
استارک نت برای بهبود تجربه کاربری در اکوسیستم خود و به‌ويژه در بخش بازی‌ها، در حال توسعه ویژگی‌هایی شبیه به وب ۲ است. این شبکه قصد دارد با اجرای فناوری‌هایی مانند zkLogin (ورود با اکانت گوگل یا تویچ)، پی‌مسترز (تراکنش‌های بدون گس) و سایر نوآوری‌ها، موانع ورود به پلتفرم را به‌حداقل برساند تا کاربران بتوانند به‌راحتی از بلاکچین استفاده کنند.
یکی دیگر از اقدامات استارک‌نت برای بهبود تجربه کاربری، راه‌اندازی پروتکل Kakarot است تا کاربران بتوانند از طریق کیف پول‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) مانند ربی ولت (Rabby)، فانتوم (Phantom) و متامسک (MetaMask) با برنامه‌های غیرمتمرکز استارک نت تعامل داشته باشند. بعد از راه‌اندازی این پروتکل، استارک نت می‌تواند با سرویس‌های بریج (Bridging) یکپارچه شود.
علاوه‌بر موارد بالا، استارک‌ور قصد دارد از طریق ادغام استارک نت با پروتکل ارتباط بین بلاکچینی (IBC) امکان همکاری با اکوسیستم کازموس (Cosmos) و تمام زنجیره‌های آن را فراهم کند. استارک‌نت با کپلر (Keplr) یکی از کیف پول‌های محبوب اکوسیستم کازموس یکپارچه شده است تا کاربران کپلر به‌راحتی به دپ‌ها و سرویس‌های استارک نت دسترسی داشته باشند.
درنهایت، استارک نت می‌خواهد پلی میان دو جامعه بزرگ بیت کوین و اتریوم باشد تا بتواند از مزایای هر دو در اکوسیستم استارک‌نت استفاده کند.
جمع‌بندی
استارک نت (StarkNet) به جای کپی کردن ماشین مجازی اتریوم، در حال ساخت یک ماشین مجازی جدید است. اگرچه این فرآیند زمانبر است، اما باعث شده است از بسیاری از زنجیره‌های لایه ۲ پیشی بگیرد و حتی ممکن است به‌زودی برخی شبکه‌های لایه ۱ را هم پشت سربگذارد.
مهم‌ترین هدف استارک نت رفع چالش‌های مرسوم ورود به بلاکچین و تبدیل شدن به یک هاب قدرتمند برای جذب کاربران و پروژه‌ها است. این شبکه برای تحقق رویای خود، با استفاده از فناوری‌هایی مانند انتزاع حساب، پی‌مسترز و zkLogin موانعی مانند نیاز به کیف پول، عبارات بازیابی و پرداخت گس فی را از میان برداشته است. به‌این ترتیب کاربران بخش‌های مختلف اکوسیستم استارک نت از بازی‌ها گرفته تا برنامه‌های غیرمترکز و دیفای می‌توانند شرایطی شبیه به وب ۲ را تجربه کنند. نظر شما در مورد اقدامات استارک نت چیست؟ آیا می‌تواند با ارائه تجربه‌ای بی‌دردسر به دروازه‌ای برای جذب کاربران به وب ۳ تبدیل شود؟
