حفاظت از مالکیت معنوی و کسب درآمد عادلانه از آن همیشه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خالقان آثار بوده است. استوری پروتکل (Story Protocol) یک راه‌حل آنچین است که امکان ثبت مالکیت معنوی (IP) روی بلاکچین را فراهم می‌کند. با این فناوری، به‌راحتی می‌توان مشخص کرد چه کسی صاحب چه اثری است و چطور می‌توان برای استفاده از آن مجوز گرفت. نکته مهم‌تر این است که استوری پروتکل حق مالکیت معنوی را به یک دارایی قابل معامله تبدیل می‌کند تا سازندگان بتوانند از آثار خود درآمد کسب کنند. در این مطلب از میهن بلاکچین با ۸ پروژه جذاب در اکوسیستم استوری پروتکل آشنا می‌شویم. گفتنی است لینک‌های مرتبط با هر یک از پروژه‌ها در انتهای مطلب آورده شده است.
استوری پروتکل چیست؟
مالکیت معنوی (Intellectual Property) برای خالق اثر شبیه یک گنج است که حفظ آن همیشه آسان نیست؛ به‌ویژه زمانی که پای کسب درآمد از IP در میان باشد. نمونه بارز این موضوع، ماجرای جالب آهنگ معروف «تولدت مبارک» است. سال‌ها همه تصور می‌کردند این آهنگ در مالکیت عمومی قرار دارد، تا اینکه مشخص شد خواهران هیل (Hill sisters) آن را به ثبت رسانده‌اند. بعدها، استودیوی وارنر – چپل (Warner/Chappell) حق کپی‌رایت آهنگ را خرید و بابت پخش آن در فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و حتی جشن‌های عمومی هزینه دریافت می‌کرد. این روند ادامه داشت تا اینکه در سال ۲۰۱۳، یک مستندساز حق کپی‌رایت را به چالش کشید و پرونده‌ای حقوقی به جریان افتاد.
مواردی از این دست بسیار هستند و همین چالش‌ها باعث شده پروژه‌های مختلف به‌فکر ثبت مالکیت معنوی روی بلاکچین بیفتند. یکی از پروژه‌های پیشگام در این زمینه «استوری پروتکل» است که پیش‌تر رضا حضرتی در مطلبی با عنوان «استوری پروتکل (Story Protocol) چیست؛ رهایی مالکیت معنوی از قید و بندهای حقوقی با استفاده از بلاکچین» به‌طورکامل در مورد این راه‌حل آنچین توضیح داده است. در این مطلب تنها به دو هدف مهم استوری پروتکل اشاره می‌کنیم و سپس به معرفی تعدادی از پروژه‌های جذاب استوری پروتکل می‌پردازیم:
۱. مالکیت معنوی برنامه‌پذیر
استوری پروتکل به خالقان محتوا اجازه می‌دهد مالکیت فکری خود را روی بلاکچین ثبت و آن‌ها را برنامه‌پذیر کنند. مالکیت معنوی برنامه‌پذیر (Programmable IP) به این معناست که برخلاف IPهای سنتی، خالق اثر می‌تواند شرایط استفاده، مجوزدهی و کسب درآمد خودکار را در قراردادهای هوشمند تنظیم کنند.
به‌طور مثال، اگر کسی بخواهد از مالکیت معنوی یک اثر برای ساخت میم‌کوین استفاده کند، باید طبق قوانین تنظیم‌شده در قرارداد هوشمند، درصدی از توکن‌ها را به سازنده اصلی اختصاص دهد. این فرآیند نه‌تنها بدون نیاز به واسطه‌ها و به‌صورت شفاف و خودکار اجرا می‌شود، بلکه درآمد را هم به‌طور عادلانه توزیع می‌کند.
۲. توکنیزه کردن مالکیت معنوی
استوری پروتکل مالکیت معنوی را به دارایی‌های دیجیتال تبدیل (اصطلاحا توکنیزه) می‌کند تا خرید و فروش آن‌ها راحت‌تر باشد. به این ترتیب، مالکیت‌های معنوی توکنایزشده همیشه قابلیت دریافت مجوز، معامله و کسب درآمد را دارند و در عین‌حال، از نظر قانونی تحت مالکیت خالق اثر باقی می‌مانند.
یکی از ویژگی‌های قابل‌توجه استوری پروتکل این است که مکانیزمی مشابه پندل فایننس (Pendle_fi) دارد و مالکیت IP را از جریان درآمدی آن جدا می‌کند. این تفکیک‌سازی، مدیریت کسب درآمد از دارایی‌های مالکیت معنوی را انعطاف‌پذیرتر می‌کند. جالب اینجاست پروژه‌های دیگری مشابه پندل نیز وارد بازار شده‌اند که امکان توکنایز کردن حقوق حاصل از درآمد حق امتیاز را نیز فراهم می‌کنند. این یعنی سرمایه‌گذاران می‌توانند روی درآمدهای آینده این حقوق حساب کرده و از آن سود ببرند.
معرفی پروژه‌های اکوسیستم استوری پروتکل
اکوسیستم استوری پروتکل با کاربردهای متنوع و همکاری‌های استراتژیک به یکی از جذاب‌ترین فضاهای ثبت مالکیت معنوی آنچین تبدیل شده است. شبکه لایه ۱ استوری ممکن است در آینده میزبان تعداد زیادی از IPهای برتر جهان از آثار هنرمندان مشهور گرفته تا مالکیت‌های معنوی متعلق به کامیونیتی و حتی مجموعه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی باشد. در ادامه با تعدادی از پروژه‌های اکوسیستم استوری پروتکل آشنا می‌شویم:
۱. Aria
پلتفرم Aria آثار هنرمندان مشهور را روی بلاکچین قرار می‌دهد تا هرکسی بتواند روی آهنگ‌ها، کتاب‌ها، فیلم‌ها، آثار هنری، پتنت‌ها، برندها و حتی داده‌های هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند یا روی آن‌ها محصولات جدیدی بسازد.
در حال حاضر، آریا مالکیت معنوی آهنگی به نام “Prisoner” را توکنیزه کرده است. این کار که در قالب برنامه “Aria Premiere Launch” و با همکاری استیک استون (Stake_Stone) انجام شد، تنها در عرض ۹ دقیقه ۷ میلیون دلار سرمایه جذب کرد. پروژه، این سرمایه را صرف خرید بیش از ۵۰ حق انتشار و اجرای موسیقی کرد و سپس از جریان‌های درآمدی حق امتیاز در پلتفرم سنتی وب ۲ و پلتفرم‌های استوری، آریا و استیک استون برای کسب درآمد بیشتر استفاده کرد. گفته می‌شود یک برند معروف کره‌ای که نام آن با B شروع می‌شود، احتمالا هدف بعدی این خریدهاست.
۲. IPdotWorld
اگر یادتان باشد چند ماه قبل یک میم اینترنتی به نام چیل گای (Chill Guy) در شبکه‌های اجتماعی بسیار محبوب شد و کاربر ناشناسی به تقلید از آن یک میم کوین ساخت. در جریان این موضوع، فیلیپ بنکس (Philip Banks) خالق اصلی اثر با نارضایتی از این اتفاق، اقدام به تهدید حقوقی کرد؛ اما تلاش‌های او برای حفظ حقوقش بی‌اثر ماند.
آی‌پی دات ورلد (ipdotworld) بستری برای حل این مشکلات است. هر بار که یک میم‌کوین منتشر می‌شود، بخشی از عرضه آن برای دارنده مالکیت معنوی محتوا رزرو می‌شود تا سهمی از ارزش ایجادشده به خالق اثر اختصاص پیدا کند.
۳. Verio
وریو استوری (verio_story) لایه‌ای برای تایید مالکیت فکری و استیکینگ توکن IP است. کاربران با استیک این توکن ضمن حمایت از مالکیت معنوی، مانع ثبت IPهای جعلی می‌شوند. سپرده‌گذاران در ازای استیک توکن‌های IP، توکن مشتقه آن را با نماد vIP دریافت می‌کنند که شبیه به اتراستیک‌شده (stETH) در اکوسیستم دیفای قابل‌استفاده است.
۴. JutsuTCG
پروژه JutsuTCG یک بازی کارتی بلاکچینی در اکوسیستم استوری است که برای بهبود نحوه تعامل و سرمایه‌گذاری پویا در بازی از نسخه پیشرفته استاندارد ERC404 استفاده می‌کند.
در ادامه، پروژه‌هایی معرفی می‌شوند که توکن‌های خود را در مین‌نت استوری پروتکل صادر می‌کنند:
۵. Benjamin
پروژه BenjaminOnIp اولین ایجنت هوش مصنوعی دیفای در اکوسیستم استوری است که توسط آنلیش پروتکل (Unleash Protocol) مدیریت می‌شود. این پروتکل قصد دارد ایجنت‌های هوش مصنوعی را به کاراکترهای IP شخصی‌سازی شده‌ای تبدیل کند که فراتر از یک نماد یا میم ساده باشند. این کاراکتر‌ها حتی می‌توانند با چهره‌های معروفی مانند توماس شلبی (Thomas Shelby) یا استیوجابز تعامل داشته باشند.
۶. WhatTheFreg
پروژه WhatTheFreg اولین میم‌کوین هوش مصنوعی در اکوسیستم استوری است که با استاندارد TCP/IP ساخته شده است. این پروتکل به ایجنت‌های هوش مصنوعی اجازه می‌دهد که IPها را با یکدیگر معامله کنند. پروژه WhatTheFreg خودش را دشمن پپه (Pepe) معرفی کرده و قصد دارد فرهنگ میم‌های جعلی در وب ۳ را به چالش بکشد.
۷. SoloAI
پروژه SoloAI یک پلتفرم ساخت موسیقی مبتنی بر هوش مصنوعی است که توسط کاربری به‌نام “sequoia” ساخته شده است. این پلتفرم تولید موسیقی را بدون نیاز به دانش حرفه‌ای برای همگان امکان‌پذیر می‌کند.
۸. Mimboku
پروژه mimboku شبیه به مجموعه “Bit Bears” در شبکه براچین یک پروژه NFT سطح بالا در اکوسیستم استوری است. این مجموعه نخستین کلکسیون برای کاربران اولیه است و احتمال دارد ایردراپ و مشوق‌هایی را از سایر پروژه‌ها دریافت کند. تاریخ مینت NFTها هنوز مشخص نیست؛ اما انتظار می‌رود بعد از راه‌اندازی مین‌نت استوری آغاز شود. کاربران فعال در دیسکورد یا تولیدکنندگان محتوا، میم‌ها یا آثار هنری می‌توانند در لیست سفید قرار بگیرند.
منابع و ارجاعات:
جمع‌بندی
استوری پروتکل اولین بلاکچین برای مالکیت معنوی قابل‌برنامه‌ریزی است. این فناوری به خالقان آثار اجازه می‌دهد تا مالکیت معنوی خود را به شکل دیجیتال ثبت کنند، مجوزهای استفاده را در قراردادهای هوشمند تعیین کنند و حتی این حقوق را به دارایی‌های توکنیزه‌شده تبدیل کنند. به این ترتیب، کسب درآمد از آثار خلاقانه بدون نیاز به واسطه‌ها ساده‌تر و شفاف‌تر می‌شود. در این مطلب، ۸ پروژه جذاب اکوسیستم استوری پروتکل را معرفی کردیم که هرکدام به‌نوعی در شکل دادن به آینده مالکیت معنوی در وب ۳ نقش مهمی ایفا می‌کنند. حالا نوبت شماست! به نظرتان کدام پروژه‌های این حوزه ارزش معرفی دارند؟
