دنیای ارزهای دیجیتال دیگر مثل گذشته نیست و اکنون با توجه به سرمایه عظیمی که در آن وجود دارد، مورد توجه تمامی کشورهای دنیا قرار گرفته است. بسیاری کشورها به دنبال قانون‌مند کردن آن هستند و بعضی دیگر به دنبال استفاده از آن هستند. کشورهایی هم شروع به تولید رمزارز ملی خود کرده‌اند.
در این مقاله سعی می‌کنیم در مورد مفهوم رمز ارز ملی توضیح دهیم و اینکه آیا در کشورمان رمز ارز ملی وجود دارد؟ و اینکه وضعیت توسعه رمز ارز ملی در دنیا چگونه است؟ کمی هم به سراغ اولین بلاک چین و توکن ایرانی می‌رویم. پس در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
این مقاله در تاریخ ۴ بهمن ماه ۱۳۹۹ بروز رسانی شده است
رمزارز ملی چیست؟
قبل از اینکه به تعریف رمز ارز ملی بپردازیم باید بدانیم که تعریف بانک مرکزی از مفهوم رمز ارز چیست. رمزارز از نظر بانک مرکزی یک نوع دارایی مالی است که بر بستری دیجیتال، غیر متمرکز و شفاف به نام بلاک چین موجودیت می‌یابد. این دارایی‌ها می‌توانند در شرایطی کارکرد پولی به خود بگیرند. بانک مرکزی جمهوری تفاوت رمز ارزها را به صورت زیر بیان می‌کند:
بیشتر بخوانید : رمز ارز بانک مرکزی یا CBDC چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
رمزارز جهان روا : رمزارزی است که بهره‌برداری از آن و تبادلش محدود به هیچ جغرافیای خاصی نبوده و توسط عموم مردم دنیا بر بستر اینترنت قابل دسترس است. این نوع رمزارز به دو صورت بدون پشتوانه دارایی و با پشتوانه دارایی وجود دارد. گونه بدون پشتوانه قابلیت استخراج توسط عموم مردم را داراست. و از انواع معروف آن میتوان به بیتکوین و اتریوم اشاره نمود. گونه دوم توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی و به پشتوانه یک دارایی تولید می‌شود و قابلیت استخراج توسط عموم مردم را ندارد و از این مدل رمز ارز میتوان به تتر اشاره نمود.
رمزارز بانک مرکزی (ملی) : شکل الکترونیک همان پولی است که توسط بانک مرکزی خلق و صادر می‌شود و قابلیت آن را دارد که منطبق بر اصول رمزنگاری، در یک بستر توزیع شده و بصورت فرد به فرد بدون دخالت هیچ نهاد واسط پرداخت تبادل شود. این نوع رمزارز به پشتوانه پول ملی کشور (ریال) صادر می‌شود.
باید بدانید رمز ارز ملی باید دارای شرایط خاصی باشد که مهمترین آنها عبارتند از:
- انتشار رمزارز ملی تنها توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است
- رمزارز ملی تنها در بانک‌های مجاز و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قابل تبادل است
- رمزارز ملی میتواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد
- رمزارز ملی قابلیت استخراج ندارد
انتشار توکن با پشتوانه سایر دارایی‌ها از حیطه نظارت و اختیارات بانک مرکزی خارج بوده و تابع قوانین بورس جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. مقررات در این حوزه با محوریت سازمان بورس و اوراق بهادار و با همکاری بانک مرکزی جهوری اسلامی ایران تدوین و ابلاغ می‌شود.
اما آیا ایران رمز ارز ملی دارد؟ با اینکه هنوز اجرای آن به پایان نرسیده اما ایران در تلاش برای تولید ارز دیجیتال ملی خود با نام تومان‌کوین است.
ارز دیجیتال تومان‌کوین ؛ مهمترین مزایا و معایب رمز ارز ملی
طبق اظهارات ابوطالب نجفی مدیرعامل «شرکت خدمات انفورماتیک» طراح و توسعه‌دهنده ارز دیجیتال ملی، این ارز دیجیتال به هر میزان که بانک مرکزی تصمیم داشته باشد با پشتوانه ریال قابل صدور است و در یک شبکه بلاکچین خصوصی توسعه پیدا خواهد کرد و قابلیت استخراج یا ماینینگ توسط ماینر‌ها را ندارد. اما وی از زمان اجرایی شدن این طرح و اینکه در حال حاضر این کار در چه مر‌حله‌ای به سر می‌برد، توضیحی نداد. اما کاربرد این ارز دیجیتال ملی چه خواهد بود؟
بیشتر بخوانید : نقش ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) در نظام اقتصاد چیست؟
رمزارز ملی تومان‌کوین در مرحله اول به عنوان ابزار پرداخت برای تبادلات بین بانکی استفاده خواهد شد. در مرحله بعدی از تومان‌کوین برای پرداخت‌های خرد بین افراد جامعه به کار گرفته خواهد شد و بانک‌ها به عنوان تایید کننده و نگه دارنده تراکنش‌های آن عمل می‌کنند. پشتوانه این رمز ارز همانطور که قبلا در تعریف رمز ارز ملی گفته شد، ریال ایران است. این پشتوانه بدین معناست که، هنگام تولید تومان‌کوین به اندازه معادل آن، ریال کاغذی مسدود می‌شود. بنابراین صدور این ارز موجب تولید نقدینگی نمی‌شود.
تومان‌کوین یک ارز کاملا متمرکز است که بر روی یک بلاک چین خصوصی قرار گرفته و تمامی اطلاعات مربوط به آن به صورت کاملا غیر شفاف و در اختیار بانک مرکزی است. استفاده از این رمز ارز نیز محدود به ایزان خواهد بود چرا که پشتوانه آن ریال است و کشور دیگری از ریال ایران استفاده نمی‌کند.
میزان صدور و توزیع تومان‌کوین توسط بانک مرکزی انجام می‌پذیرد و برای دریافت آن بایت هزینه‌ای نیز به بانک مرکزی پرداخت کنید.
اما آیا در این پروژه خاصی فعالیت در این زمینه را شروع کرده و رمز ارزی که ساخته ایران باشد در حال حاضر وجود دارد؟ بله یک پروژه ایرانی به نام ققنوس اولین بلاک چین داخلی کشور را راه‌اندازی کرده است.
آشنایی با بنیاد ققنوس اولین بلاک چین ایرانی
بنیاد ققنوس با هدف ایجاد تغییرات با استفاده از تکنولوژی بلاک چین در ایران بنیان گذاری شد. تعدادی از شرکت‌های وابسته به بانک‌ها، با یکدیگر متحد شدند و کنسرسیومی ایجاد کردند، که منجر به تشکیل بنیاد ققنوس شد. هدف بنیاد ققنوس ایجاد زیرساخت بلاک چینی برای توسعه کاربردهای این تکنولوژی در حوزه خدمات پولی/بانکی، بازار سرمایه و اقتصاد دیجیتالی است. تخصص این بنیاد نیز در توکنیزه و دیجیتالی کردن دارایی‌های مختلف است.
شرکت یکتا ققنوس پارس از اواخر سال ۱۳۹۷ و با هدف توسعه راهکارهای مدرن مبتنی بر فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) بنیان گذاری شد. از جمله سهامداران اصلی بنیاد ققنوس میتوان به شرکت‌های داده‌ورزی سداد (به نمایندگی از بانک ملی)، شرکت داده‌پردازی پارسیان (به نمایندگی از بانک پارسیان)، سرمایه‌گذاران فناوری تک وستا (گروه توسن)، شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگاد آریان (فناپ – به نمایندگی از بانک پاسارگاد)، گروه فناوران هوشمند بهسازان فردا (وابسته به بانک ملت) و تکنو تجارت (وابسته به بانک تجارت) نام برد.
بیشتر بخوانید : معرفی کامل بنیاد ققنوس ؛ این بنیاد در چه مسیری قرار دارد؟
حال که کمی با این بنیاد آشنا شدید، می‌خواهیم توکن‌های عرضه شده توسط این بنیاد را بررسی کنیم. رمزارز ملی پیمان را میتوان اولین رمز ارز ملی کشورمان دانست که پشتوانه آن طلا است. در ادامه بیشتر درباره توکن پیمان خواهیم گفت. اما بنیاد ققنوس دارای رمز ارزهای دیگری نیز است. توکن آکادمی ققنوس، توکن دایادایموند با پشتوانه الماس، توکن فیناپ برای علاقه‌مندان به فین‌تک، توکن خیریه مهر و توکن موبایل ۱۰ دیگر توکن‌های بنیاد ققنوس هستند. ققنوس همچنین یک کیف‌پول سخت‌افزاری برای نگهداری توکن‌های پلتفرم خود دارد. در ادامه به بررسی اولین رمز ارز ملی کشور یعنی توکن پیمان خواهیم پرداخت.
معرفی اولین رمز ارز داخلی کشور ؛ توکن پیمان
بنیاد ققنوس دارای توکنی به نام پیمان است. این توکن فورکی از شبکه استلار است و پروژه ققنوس این توکن را به پیمان تغییر نام داده و به عنوان توکن اصلی شبکه خود استفاده می‌کند. حدود ۱۰۳ میلیارد توکن XLM وجود دارد و این مقدار، با توجه به تورم موجود در شبکه استلار، قابل افزایش و یا کاهش است. دلیل استفاده بنیاد ققنوس از شبکه و توکن استلار این است که میتوان به راحتی دارایی‌های دیجیتال را به صورت بین المللی و بسیار سریع و راحت و تقریبا بدون کارمزد منتقل کرد.
توکن پیمان با نماد PMN، توکن پایه شبکه ققنوس است که یک دارایی دیجیتال با پشتوانه طلا است. آنطور که در وایت پیپر شبکه ققنوس آمده از توکن پیمان به منظور تسهیل معاملات سایر توکن‌ها و تنها گزینه وصول کارمزد تراکنش‌های درون شبکه ققنوس استفاده می‌شود. توکن پیمان به عنوان ابزاری برای پرداخت استفاده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید : توکن پیمان به صرافی اکسیر اضافه شد؛ معرفی و نحوه انجام معاملات آن
ارزش هر توکن پیمان وابسته به قیمت روز طلا است و به‌نوعی ارزش خود را حفظ می‌کند. این موضوع باعث جذاب شدن این توکن میان کاربران شبکه شده به نحوی که بیشترین میزان خرید توکن در شبکه ققنوس از آن توکن پیمان است. همچنین قابلیت بازخرید مستقیم این توکن به کاربران اطمینان خاطر می‌دهد که در هر لحظه قادر به نقد کردن دارایی خود خواهند بود.
حجم معاملات روزانه این رمز ارز در صرافی اکسیر مطابق داده‌های این صرافی، حدودا ۱۲۰۰ دلار است. در حال حاضر قیمت هر واحد توکن پیمان معادل ۰.۰۷ دلار معامله می‌شود. از تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۹ این توکن در صرافی اکسیر قابل معامله است.
استفاده از رمزارز ملی در سایر کشورها
به غیر از کشورمان ایران، کشورهای دیگری نیز استفاده از رمز ارز ملی را اغاز کرده‌اند. جالب اینجاست که اغلب این کشورها از لحاظ اقتصادی چندان اوضاع خوبی ندارند البته کشورهای مانند چین و روسیه نیز در این لیست وجود دارند. پس در ادامه به معرفی برخی از این کشورها می‌پردازیم.
ونزوئلا
در سال ۲۰۱۸ دولت ونزوئلا اعلام کرد که یک رمزارز ملی با نام پترو راه‌اندازی می‌کند. هدف از راه‌اندازی این ارز رمزنگاری شده، دور زدن تحریم‌های ایالات متحده بود. پترو با اهدافی چون ثبات اقتصادی و استقلال مالی ونزوئلا و ایجاد یک سیستم مالی بین‌المللی آزادتر، متعادل‌تر و عادلانه‌تر شروع به کار کرد. اما این رمز ارز ملی کشور ونزوئلا که پشتوانه نفت دارد، نتوانست به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند و خیلی‌ها آن را یک پروژه کاملا شکست خورده می‌دانند.
کره‌شمالی
پروژه تولید رمز ارز ملی کره‌شمالی تقریبا یک سالی است که شروع شده اما هنوز خبر مشخصی از آن وجود ندارد و حتی اینکه نام این پروژه چیست نیز معلوم نیست. اما این رمز ارز ملی قرار است که با پشتوانه دلار و به منظور دور زدن تحریم‌های آمریکا ایجاد شود. اما فعلا مشخص نیست که این پروژه تا چه حد میتواند موفقیت آمیز باشد.
روسیه
روسیه یکی از بزرگترین کشورها در زمینه استخراج بیت کوین است و طی چند سال گذشته تحقیقات گسترده‌ای را در زمینه رمز ارزها و فناوری بلاک چین داشته است. روسیه پیش از این اعلام کرده بود که به دنبال راه‌اندازی روبل دیجیتال است و تا چند سال آینده آن را راه‌اندازی خواهد کرد. به گفته اولگا اسکوروبوگاتوا، رئیس بانک مرکزی روسیه، طی چند سال آینده برخی از کشورها، شکل جدیدی از ارزهای ملی خود را راه‌اندازی خواهند کرد.
چین
کشور چین بزرگترین کشور در زمینه استخراج ارزهای دیجیتال است. با اینکه این کشور محدودیت‌های زیادی را برای استفاده از رمز ارزها در نظر گرفته است اما به نظر می‌رسد استفاده از رمز ارزها دراین کشور بسیار بیشتر از سایر کشورها است.
در زمینه تولید رمزارز ملی نیز چین از تمامی کشورها جلوتر است و نزدیک به ۲ سال است که مشغول به آزمایش بر روی یوان دیجیتال است. متخصصان می‌گویند کشور چین با عرضه یوان دیجیتال به دنبال رقابت با دلار آمریکا است. چین همچنین در شهرستان سوژو (Suzhou) برای انجام تست بر روی ارز دیجیتال بانک مرکزی چین خود، قصد دارد از طریق یک برنامه لاتاری، یوان دیجیتالی ایردراپ کند. در طی این لاتاری، به ارزش ۳ میلیون دلار یوان دیجیتال در بین برندگان خوش شانس توزیع می‌شود.
به نظر می‌رسد که چین را میتوان آغاز کننده راه تولید رمز ارزهای ملی در جهان دانست.
سوالات پرتکرار در زمینه رمزارز ملی
- خرید رمزارز ملی چطور انجام می‌شود؟
بانک مرکزی ایران تا به حال رمزارزی ارائه نکرده است؛ اما توکن ایرانی پیمان را می‌توانید در صرافی اکسیر خرید و فروش کنید.
- چه موانعی پیش روی رمزارز ملی قرار دارد؟
بزرگترین محدودیت در زمینه ایجاد رمزارز ملی در ایران، این است که نهادها باید سایر ارزهای رمزنگاری‌شده را هم به‌رسمیت بشناسند. اما هنوز محدودیت‌های قانونی در این زمینه وجود دارد.
- کاربرد رمزارز ملی چیست؟
مهمترین کاربرد رمز ارز ملی سهولت در تبادل و استفاده از پول ملی است و همچنین کم کردن تسلط دلار بر روی بازار نیز از کابردهای رمز ارز ملی است.
نتیجه گیری
اینکه رمزارز ملی چیست مشخص است، یک ارز دیجیتالی است که در هر کشور و برای استفاده از آن داخل کشور استفاده می‌شود. البته میتوان از آن در سطح بیت المللی نیز استفاده کرد اما بیشترین کاربرد آن همانطور که از نامش پیداست ملی است. در کشور ما نیز پروژه آن آغاز به کار کرده است اما اینکه این پروژه تا چه اندازه موفق خواهد بود و اینکه چه زمانی به مرحله بهره‌برداری می‌رسد هنوز مشخص نیست. به هر حال موفقیت رمزارز ملی یا همان ارز دیجیتال وطنی میتواند به اقتصاد کشور کمک کند و در صورت استفاده مردم ایران از آن میتواند باعث شود که ارز دیجیتال کشورمان با افزایش ارزش مواجه شود.
شما نیز می‌توانید نظرتان را درباره رمز ارز ملی با ما و سایر کاربران میهن بلاکچین به اشتراک بگذارید.
