ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، نگرانی‌های جدیدی درباره نحوه مدیریت هویت در فضای بلاکچین مطرح کرده است. او از جامعه ارزهای دیجیتال خواسته که از راهکارهای هویت دیجیتال واحد فاصله بگیرند.
به گزارش میهن بلاکچین، بوترین در مطلبی که در تاریخ ۲۸ ژوئن (۷ تیر) منتشر کرد، نوشت که فناوری دانش صفر (Zero-Knowledge)، به‌شکلی قابل‌توجه حریم خصوصی را بهبود داده است؛ اما این فناوری وقتی در ساختارهای هویتی خشک و غیرمنعطف به‌کار می‌رود، می‌تواند خطرات جدیدی ایجاد کند.
خطرات هویت مبتنی بر فناوری دانش صفر (ZK)
فناوری ZK به افراد امکان می‌دهد ویژگی‌های شخصی خود را بدون افشای اطلاعات خام تأیید کنند. این فناوری هم‌اکنون در پروژه‌هایی مثل ورلد آی‌دی (World ID) وابسته به ورلدکوین (Worldcoin) مورد استفاده قرار گرفته است. اما بوترین هشدار داده که صِرف اضافه کردن ZK به ساختارهای شناسایی سنتی، مشکلات اصلی سیستم‌های هویتی را حل نمی‌کند.
او گفته یکی از خطرات بزرگ این سیستم‌ها، سوق دادن کاربران به‌سمت مدل «هر فرد، یک هویت» است. به‌گفته او، این مدل باعث می‌شود مزایای ناشناس بودن از بین برود و راه برای اجبار و کنترل باز شود.
یکی از ادعاهای اصلی بوترین این است که پروژه‌هایی مانند World (که قبلاً Worldcoin بود) توسط سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، پشتیبانی می‌شود، می‌تواند نام مستعاری را که بسیاری از کاربران اینترنت از آن لذت می‌برند، به ویژه در فضای کریپتو، از بین ببرد.
بوترین در این‌باره نوشته است:
سطح عملیِ ناشناس‌بودن در این مدل، احتمالاً از وضعیت فعلی هم پایین‌تر است. بنابراین، با وجود سیستم هویتی واحد (حتی اگر مبتنی بر ZK باشد)، ما به‌سمت دنیایی می‌رویم که تقریباً تمام فعالیت‌های شما باید تحت یک هویت عمومی واحد انجام شود.
بوترین به محدودیت‌های اجرایی نیز اشاره کرده است. او می‌گوید مدارک هویتی صادرشده توسط دولت‌ها، افرادی که تابعیت ندارند را پوشش نمی‌دهد. همچنین، اطلاعات بیومتریک می‌تواند جعل شود یا مورد سوءاستفاده قرار بگیرد. او هشدار داد که در موارد خاص، ممکن است دولت‌های متخاصم هویت‌های جعلی بسازند تا سیستم‌های غیرمتمرکز را مختل کنند.
راه حل پیشنهادی بوترین؛ هویت چندگانه (Pluralistic Identity)
برای مقابله با این خطرات، بوترین چارچوبی به‌نام هویت چندگانه (Pluralistic Identity) را پیشنهاد داده است. در این مدل، هیچ مرجع واحدی برای صدور هویت وجود ندارد؛ نه فرد، نه نهاد و نه پلتفرم. به گفته او، این مدل انعطاف‌پذیرتر و غیرمتمرکز است.
بوترین اظهار داشت:
منظور من از هویت چندگانه، سیستمی است که در آن هیچ مرجع غالبی برای صدور هویت وجود ندارد.
طبق اظهارات او، هویت چندگانه می‌تواند به دو شکل پیاده‌سازی شود:
- هویت صریح (Explicit Indentity): در این حالت، هویت از طریق اعتماد اجتماعی و تایید دیگران شکل می‌گیرد. مثلاً پروژه سرکل (Circle) اجازه می‌دهد کاربران بر اساس ارتباطات اجتماعی‌شان یکدیگر را تأیید کنند.
- هویت ضمنی (Implicit Identity): در این روش، افراد می‌توانند از روش‌های مختلف ورود، مانند ایمیل، شبکه‌های اجتماعی یا کارت‌های شناسایی ملی استفاده کنند. این مدل باعث می‌شود کاربران به یک روش خاص متکی نباشند.
بوترین معتقد است که این رویکرد، مقاوم‌تر است. برای مثال، اگر کسی ویژگی‌های بیومتریک خود را از دست بدهد، می‌تواند همچنان با گذرنامه‌اش احراز هویت کند و اگر کسی فاقد مدارک دولتی باشد، باز هم می‌تواند از طریق تأیید اجتماعی، هویت خود را اثبات کند.
با این حال، بوترین هشدار داده که اگر یکی از این سیستم‌ها بیش از حد گسترش پیدا کند و به سهم بالایی از بازار برسد، این مزیت‌ها از بین می‌رود. او در ادامه نوشته است:
بزرگ‌ترین خطر سیستم‌های هویتی که بیش از حد تلاش می‌کنند که جهانی شوند، این است که اگر سهم آن‌ها از بازار به ۱۰۰٪ نزدیک شود، دنیا از ساختار چندگانه به سمت مدل «هر فرد، یک هویت» می‌رود که ویژگی‌های بدتری دارد.
بوترین در پایان تأکید کرد که به‌جای دنبال کردن یک راهکار هویت دیجیتال جهانی، جامعه بلاکچین باید سیستم‌هایی طراحی کند که پیچیدگی، تنوع و حق انتخاب کاربر را حفظ کنند. به گفته او، این تنها راه واقعی برای حفظ حریم خصوصی و شمول‌پذیری در اکوسیستم‌های غیرمتمرکز است.
