احتمالا سقوط بازار در ۱۱ اکتبر، یک حمله هدفمند و از پیش طراحی‌شده علیه صرافی بایننس بوده است. مهاجمان با بهره‌گیری از ضعف سیستم مارجین حساب یکپارچه (Unified Account) و شکاف زمانی بین اعلام و اجرای یک سیاست جدید، توانستند سه دارایی وثیقه‌ای (USDE, wBETH, BnSOL) را هدف قرار داده و با ایجاد سقوط شدید قیمت آنها، یک دومینوی لیکوئیدیشن به راه بیندازند.
به گزارش میهن بلاکچین، این رویداد که شباهت‌هایی به فروپاشی LUNA دارد، زیانی بین ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد دلار به بار آورد و بار دیگر، اهمیت مدیریت ریسک و طراحی صحیح محصولات مالی در صرافی‌های ارز دیجیتال را برجسته کرد.
تحلیل حمله ۱۱ اکتبر: آسیب‌پذیری سیستم مارجین بایننس
بر اساس تحلیل ووبلاکچین، این گمانه مطرح می‌شود که سقوط بازار در ۱۱ اکتبر، یک حمله از پیش طراحی‌شده با هدف قرار دادن بایننس و یکی از بازارسازان اصلی آن بوده است. نقطه‌ضعف اصلی در سیستم مارجین حساب یکپارچه (Unified Account) بایننس نهفته بود.
علاوه بر محصولات استاندارد با مارجین USDT و مارجین کوین، بایننس همچنین اجازه می‌داد تا از مشتقات مبتنی بر اثبات سهام (PoS) و استیبل‌کوین‌های دارای بازده نیز به عنوان وثیقه مارجین یکپارچه استفاده شود. سه دارایی که در طول این حمله بیشترین آسیب را دیدند، USDE، wBETH و BnSOL بودند. از آنجا که این دارایی‌ها به عنوان وثیقه حساب یکپارچه عمل می‌کردند، قیمت لیکوئید شدن آنها به جای آنکه بر اساس دارایی‌هایی با نرخ ثابت (Hard Peg) تعیین شود، از قیمت‌های دفتر سفارشات اسپات (Spot Order Book) خود بایننس استخراج می‌شد.
همزمان با سقوط شدید بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها، کاهش قیمت کوین‌ها همراه با از دست دادن شدید پِگ (Depegging) دارایی‌های وثیقه‌ای، ارزش مارجین را بیش از پیش کاهش داد. قیمت USDE تا ۰.۶۵ دلار، wBETH تا ۰.۲۰ دلار و BnSOL تا ۰.۱۳ دلار سقوط کرد. حتی پرتفوی‌های پوشش ریسک شده (Hedged) نیز نتوانستند در برابر این فروپاشی مارجین مقاومت کنند و این امر موجب فعال شدن لیکوئیدیشن‌های زنجیره‌ای شد. فراتر از لیکوئیدیشن‌های مرتبط با مارجین، USDE تحت تأثیر برنامه سود ۱۲٪ بایننس نیز قرار گرفت که آسیب ناشی از این حمله هدفمند را تشدید کرد.
نتایج کاملاً مشهود بود؛ قیمت اسپات USDE در بایننس بسیار پایین‌تر از سایر صرافی‌ها سقوط کرد، در حالی که بازخرید‌های آنچین (On-Chain) آن عادی بود. حجم معاملات اسپات ۲۴ ساعته این سه دارایی در بایننس حدود ۳.۵ تا ۴ میلیارد دلار بود و گردش سود و زیان محقق‌شده (PnL) بین ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
شواهد و درس‌های مدیریت ریسک: از زمان‌بندی حمله تا طراحی اوراکل
شواهد دیگر که نشان می‌دهد این حمله از پیش طراحی شده بود، زمان‌بندی آن است. این اتفاق دقیقاً بین زمان اعلام قیمت اوراکل توسط بایننس (۶ اکتبر) و اجرای واقعی آن (۱۴ اکتبر) رخ داد که این امر یک پنجره فرصت واضح را در اختیار مهاجمان قرار داد.
در مورد طراحی قیمت‌گذاری لیکوئیدیشن، باید گفت که برای دارایی‌های بومی مبتنی بر اثبات سهام (PoS)، اوراکل‌های لیکوئیدیشن باید یک کف قیمتی ثابت (Hard Floor) را حفظ کنند و نه اینکه صرفاً به قیمت‌های دفتر سفارشات اسپات متکی باشند. این امر به ویژه برای معاملات مارجین داخلی صرافی‌ها که ریسک‌های طرف مقابل و عملیاتی در آنها وجود دارد، حیاتی است.
در مورد اینکه آیا USDE واقعاً یک پِگ ثابت ۱:۱ را حفظ می‌کند یا خیر، هنوز جای بحث وجود دارد. فروپاشی Luna–UST یادآور این نکته است که در آن زمان، بایننس در دفاع از UST متحمل زیان‌های قابل توجهی شد. اگر بایننس اصرار دارد از USDE به عنوان مارجین حساب یکپارچه استفاده کند، محتاطانه‌تر خواهد بود که حداکثر اندازه موقعیت را بر اساس نقدینگی بازار آن محدود کند تا تاب‌آوری سیستمی بهتری تضمین شود.
دیدگاه تحلیلگران: شباهت با فروپاشی LUNA و چشم‌انداز بازار
تام لی، رئیس شرکت BitMine، در مصاحبه‌ای با CNBC گفت که این اصلاح بازار می‌تواند یک «فرصت خرید خوب» باشد. او خاطرنشان کرد:
کاهش امروز، بزرگترین کاهش در شش ماه گذشته است. شاخص ترس VIX در مقطعی ۲۹٪ جهش کرد… که نشان‌دهنده تقاضای شدید سرمایه‌گذاران برای دارایی‌های امن است. فروش گسترده امروز در واقع یک اصلاح سالم است.
در همین حال، سرمایه‌گذار mindaoyang اظهار داشت که سقوط فعلی بازار شباهت‌هایی با فروپاشی LUNA دارد. هر دو زمانی رخ دادند که صرافی‌های بزرگ شروع به پذیرش استیبل‌کوین‌های «غیر فیات» به عنوان دارایی‌هایی با وثیقه‌گذاری بالا کردند و به ریسک اجازه دادند در سراسر صرافی‌ها نفوذ کند. او اشاره کرد که خطرناک‌ترین ترکیب، اعمال قیمت‌گذاری مبتنی بر بازار و در عین حال اجازه نسبت‌های وثیقه‌گذاری بالا (به ویژه زمانی که صرافی‌های متمرکز کارایی آربیتراژ پایینی دارند و ریسک سیستمی را تشدید می‌کنند) است. او افزود که دارایی‌های نوع LSD نیز با مسائل مشابهی روبرو بوده و اساساً دارایی‌های پرنوسانی هستند که در ظاهر «ثبات» پنهان شده‌اند.
