صفر تا صد سقوط ترا؛ چرا قیمت لونا سقوط کرد؟

اتفاقاتی که طی هفته گذشته در دنیای ارزهای دیجیتال افتاد، در تاریخ این کلاس دارایی بی‌سابقه بود؛ بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایه از بین رفت و تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران خرد گرفته تا صندوق‌های میلیارد دلاری متحمل زیان شدند؛ برای اینکه وخامت این موضوع را دقیق‌تر درک کنید، توجه شما را به ورشکستگی بانک لمن برادرز (Lehman Brothers) جلب می‌کنم که زمینه‌ساز بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ در جهان شد. کمی پیش از ورشکستگی، ارزش بازار این بانک حدود ۶۰ میلیارد دلار بود،. در مقام مقایسه ارزش بازار لونا چندی پیش حدود ۳۰ میلیارد دلار بود. عواقب این امر آن قدر سنگین بود که حداقل هشت مورد تایید شده از خودکشی به خاطر از دست رفتن سرمایه در اکوسیستم ترا گزارش شده است. در این مطلب اتفاقاتی که منجر به فروپاشی اکوسیستم ترا و سقوط قیمت لونا و UST را مرور خواهیم کرد و از راه‌های پیش رو خواهیم گفت. با میهن بلاکچین همراه باشید.

چه بر سر لونا، UST و شبکه ترا آمد؟

برای این کار توضیحی کوتاه در خصوص چگونگی کار لونا و استیبل کوین بومی آن UST می‌دهیم؛ لونا (LUNA) ارز دیجیتال بومی شبکه لایه یک ترا است که توسط ترافورم لبز (TerraForm Labs) توسعه یافت و ایجاد شد. این شبکه مبتنی بر فریم‌ورک Cosmos SDK و الگوریتم اجماع PoS بود. تنها تفاوت این شبکه، وجود استیبل کوین‌های بومی همچون UST (معادل با یک دلار آمریکا)‌ و KRT (معادل با وونگ کره) و غیره بود. اصوا کار ترا ساده است:

• هنگامی که قیمت UST کمتر از یک دلار است، می‌توانید یک UST بسوزانید و معادل یک دلار LUNA دریافت کنید.
• هنگامی که قیمت UST بیش از یک دلار است، می‌توانید معادل یک دلار لونا بسوزانید و UST دریافت کنید.

بر روی کاغذ منطقی می‌آید؛ در هر دو موقعیت فرصت آربیتراژ کم ریسکی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد تا بتوانند از اختلاف قیمت بازار سود ببرند. اما نکته‌ای که لحاظ نشده است؛ خطر پدیده‌ای به اسم Bank Run یا خروج همزمان سرمایه از سیستم است که منجر به مارپیچ مرگ یا death spiral می‌شود. این پدیده هنگامی رخ می‌دهد که اعتماد سرمایه‌گذاران به سیستم خدشه‌دار می‌شود و عزم خروج هرچه سریع‌تر از آن را می‌کنند. نکته جالب این است که در وایت پیپر ترا این امکان بررسی شده بود و در مدل‌سازی مارکو دی ماجو (استاد دانشگاه هاروارد) و نیکولاس پلاتیاس (رییس بخش تحقیقات ترافرم لبز)، این شبکه از تست استرس سربلند بیرون آمده بود.

با توجه به طراحی لونا، حیات UST وابسته به تقاضا برای کوین LUNA بود. همچنین ترافرم لبز به کمک سرمایه‌گذاران قدرتمند خود (همچون صندوق جامپ کریپتو – Jump Crypto)، بازارسازی در صرافی‌های off-chain را انجام می‌داد و برابری را حفظ می‌کرد.

اما بیایید سیر وقایعی که منجر به این اتفاق شد را مرور کنیم:

برخی گمان می‌کنند که این فروپاشی نتیجه حمله‌ای جورج سوروس‌‌وار به اکوسیستم ترا بوده است؛ در فرضیه‌ای که در 4chan، توییتر و شبکه‌های مختلف اجتماعی مطرح شد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری سیتادل (Citadel) و بلک راک (Blackrock) با گرفتن وام بیت کوینی هنگفتی به ارزش ۴.۵ میلیارد دلار از صرافی جمنای (Gemini)، مسبب این حمله بودند و با دستکاری برابری (peg) UST، در نهایت با شورت کردن بیت کوین به هدف غایی خود که کسب سود بود، رسیده‌اند. حتی تحلیل‌هایی مبنی بر اینکه این حمله احتمالا در حدود ۸۰۰ میلیون دلار برای آن‌ها عایدی داشته است، مطرح شد به نحوی که حتی چارلز هاسکینسون، بنیان‌گذار شبکه کاردانو، آن را در توییتی که بعدها پاک کرد مطرح ساخت.

این شایعات در ابتدا توسط جمنای و بعدتر توسط دیگر عوامل دخیل تکذیب شد.

رشد استیبل کوین UST خیره‌کننده بود؛ در مدتی اندک، حجم در گردش آن به بیش از ۱۸ میلیارد دلار رسید و توانست با جا گذاشتن BUSD به سومین استیبل کوین دنیا بدل شود. در مدتی مشابه، لونا نیز اوضاع خوبی داشت و از اکثر ارزهای دیجیتال عملکرد قیمتی بهتری داشت.

چند ماه پیش از فروپاشی، دو کوان، بنیان‌گذار ترافرم لبز (TFL)، بنیاد غیرانتفاعی حافظ لونا (LFG) را راه‌اندازی کرد و خبر از خرید ۱.۸ میلیارد دلار بیت کوین و آواکس به منظور کمک به حفظ برابری UST داد. در ادامه این بنیاد به ذخایر بیت کوینی خود افزود و این میزان به ۸۰۰۰۰ عدد (معادل ۳.۵ میلیارد دلار) رسید.

همچنین دو کوان اقداماتی (در همکاری با فرکس فایننس) برای ایجاد استخر پایه نقدینگی جدیدی در صرافی کرو (Curve) صورت داده بود. این استخر که بنا بود 4pool نام گیرد، جایگزین استخر پایه فعلی 3pool (با حذف DAI به عنوان یکی از اجزا) و پایه معاملاتی دیگر استخرها مهم می‌شد.

به نظر می‌رسید که لونا گام‌های خوبی در راستای اصلاح برداشته است؛ حرکت به سوی استیبل کوینی با پشتوانه ناکامل (Fractional) و ایجاد بزرگترین استخر آنچین درون زنجیره‌ای (به جز ماژول اصلی شبکه) برای تبادل. اما پیش از آن که این شبکه فرصت برداشت اقدامات جدید خود را داشته باشد، حادثه از راه رسید.

سراسیمگی اولیه:‌ ۱۷-۱۸ اردیبهشت

نقش استخرهای کرو در دنیای استیبل کوین‌ها (به خصوص در شبکه اتریوم) حیاتی است. معمولا استخرهای این صرافی، بیشترین میزان نقدینگی on-chain یک استیبل کوین را در بر می‌گیرند و معیار مهمی برای تعیین نرخ برابری یک استیبل کوین هستند. هر چه میزان نقدینگی یک استخر بیشتر بوده و ترکیب استخر متعادل‌تر باشد، سلامت و پایداری peg آن بیشتر خواهد بود.

نرخ برابری UST در استخرهای کرو برای نخستین بار در روز شنبه (۱۷ اردیبهشت) دچار تغییر شد. در آستانه افتتاح استخر 4pool، بنیاد حافظ لونا بسیاری از سرمایه اختصاص داده به استخر 3pool را خارج کرده بود و نقدینگی در این استخر کمتر از قبل بود. در روز شنبه، سفارشی ۸۵ میلیون دلاری مبادله UST به USDC تعادل موجودی استخر را بهم ریخت. برای دفاع از این مساله، یک آدرس مشخص ۵۰ هزار عدد اتریوم به فروش رساند و صرف بهبود تعادل کرد، اما این دفاع پایدار نبود. در روز یکشنبه، دوباره نسبت UST در این استخر به ۷۷٪ درصد رسید.

چنین معامله بزرگی سبب از دست رفتن اعتماد تامین‌کنندگان سرمایه شد. برای آن که از ضرر ناپایدار جلوگیری به عمل آید، بسیاری از آن‌ها سرمایه خود (3CRV) را خارج کردند و بخش UST خود را به آن تبدیل کردند که سبب فشار بیشتر به ذخایر این استخر شد.

در همین زمان، برابری UST در صرافی بایننس نیز دستخوش تغییر شد و به ۰.۹۸۵ دلار رسید. هنوز اوضاع بحرانی نبود و با تزریق ۲۵۰ میلیون دلار به استخر کرو، برابری به تعادل (۵۴.۲ درصد UST و ۴۵.۸ درصد 3CRV) بازگشت. هر چند بلافاصله شروع به ناپایدار شدن کرد.

اوضاع در بایننس کمی بهتر بود و پس از سقوط اولیه، به ۰.۹۹۵ دلار رسید. اما در شب یکشنبه، بنیاد حافظ لونا دست به کار شد. این بنیاد اعلام کرد که ۱.۵ میلیارد دلار از سرمایه خود را طی قراردادی به بازارساز مورد وثوق خود قرض خواهد داد که نیمی از این مقدار (۷۵۰ میلیون دلار) فروخته خواهد شد تا صرف دفاع از برابری UST شود و نیمی دیگر صرف خرید مجدد بیت کوین پس از فروکش کردن ناآرامی خواهد شد.

با وجود این اعلامیه و دفاع اولیه، شواهدی در دست بود که اعتماد به سیستم خدشه‌دار شده است. میزان سپرده‌ها در پروتکل انکر (بزرگترین میزبان UST در درون و بیرون شبکه) با بیست درصد کاهش طی دو روز، از ۱۴ میلیارد به ۱۱.۱۶ میلیارد دلار رسید. طی این مدت قیمت لونا نیز از ۷۶ به ۶۳ دلار کاهش یافت.

وحشت: ۱۹ اردیبهشت

در این روز نرخ برابری بار دیگر از دست رفت و قیمت UST در طول روز کاهش داشت و حتی به ۰.۶ دلار در صرافی بایننس رسید. در یک مقطع صرافی بایننس اجازه ثبت سفارش‌هایی کمتر از ۰.۷ دلار را نمی‌داد.

اکثر نقدینگی آنچین برای تبادل UST در این مقطع دیگر خالی شده بود و نسبت UST به 3CRV در استخر این صرافی به ۹۵ به ۵ رسید. این وحشت به انکر نیاز سرایت کرد و نزدیک به ۴ میلیارد UST دیگر از این پلتفرم خارج شد.

مساله دیگری که به ترس و وحشت عمومی دامن زد، بیش‌تر شدن ارزش بازار UST از مارکت کپ LUNA بود. پیش از شروع بحران، ارزش بازار لونا ۲۵.۲ میلیارد دلار و ارزش کل UST ۱۸.۷۹ میلیارد دلار بود. گرچه همین مقدار هم در عمل باعث نمی‌شد که همه بتوانند از طریق مینت و سوزاندن سیستم را بدون ضرر ترک کنند، اما پایین‌تر آمدن ارزش لونا از UST، از لحاظ روانی اهمییت ویژه‌ای داشت.

در پایان روز، قیمت لونا کلاسیک با کاهشی ۴۸ درصدی از ۶۰ به ۳۱ دلار رسید.

شروع ابرتورم: ۲۰-۲۲ اردیبهشت

اگرچه قیمت دلار ترا در صرافی توانست دوباره به شکل مقطعی به ۰.۹۳ دلار بازگردد اما در این مقطع دیگر برای فرار از سرنوشت دیر شده بود. با خالی شدن ذخایر آنچین برای مبادله UST، تنها راه باقی‌مانده برای خیل سرمایه‌گذاران انکر رجوع به مکانیزم ذکر شده در ابتدای مقاله بود: سوزاندن UST، مینت لونای جدید و فروختن آن در بازار آزاد.

این شروع فیدبک مثبتی در سیستم شد که شروع به ناپایدار کردن آن کرد؛ با تبدیل UST به لونا، لونای جدید ایجاد می‌شد و بلافاصله فروخته می‌شد که خود باعث پایین آمدن قیمت لونا می‌شد. این چنین، توکن‌های UST بعدی که می‌خواهند از سیستم خارج شوند، با نرخ برابری بیشتری (نسبت به لونا) تبدیل می‌شدند – توکن‌های لونای بیشتری ایجاد می‌شد – و این چنین عرضه در گردش لونای طی تنها یک روز از ۳۷۷ میلیون به ۱.۴ میلیارد و سپس طی روزهای متعاقب به ۱۷۰ میلیارد و ۶.۵ تریلیارد عدد رسید.

چنین افزایش در تعداد لوناهای در گردش،‌امنیت شبکه را به خطر می‌انداخت؛ به نحوی که در مقطعی ترافرم لبز مجبور شد که ۲۴۰ میلیون عدد لونا را استیک کند. شبکه‌های PoS مستعد حمله دو سوم (۶۷٪) هستند. اگر عامل متخاصم بتواند کنترل دو سوم از میزان توکن‌های استیک شده را در دست بگیرد، قادر به توقف شبکه و یا حتی مواردی خطرناک‌تر همچون دزدیدن سرمایه‌ دیگر پروتکل‌ها، مینت بی‌پشتوانه توکن‌ها و انتقال از طریق بریج به دیگر شبکه‌ها و غیره است.

دیگر اقدام TFL، سوزاندن ۱.۴ میلیارد UST در خزانه خود بود. این میزان ۱۱.۸ درصد از کل عرضه UST در آن زمان بود. در روز سه‌شنبه (۲۰ اردیبهشت) ، دو کوان نخستین واکنش را به مساله نشان داد. او اعلام کرد که طرحی برای بازیابی قیمت دارد. سپس در روز چهارشنبه، در اطلاعیه‌ای خطاب به اعضای جامعه کاربری ترا، برنامه خود را علنی کرد؛ عدم مداخله و اجازه دادن به مکانیزم شبکه؛ اقدامی که به شدت جامعه کاربری را نومید کرد چرا که به معنی مرگ لونا بود. دو خبر بد دیگر به FUD دامن زد. نخست آن که در روز چهارشنبه کوین دسک به نقل از افراد نزدیک به کوان خبر از این داد که دو کوان یکی از دو بنیان‌گذار استیبل کوین الگوریتمی شکست‌خورده Basis Cash بوده است که با نام مستعار فعالیت می‌کرد. همچنین تصاویری مبنی بر اعلام خاتمه فعالیت شرکت ترافرم لبز در کشور کره‌جنوبی منتشر شد که به البته به نظر می‌رسید مربوط به زمان انتقال محل فعالیت این بنیاد از کره به سنگاپور بوده باشد. با این حال وجود این اخبار در کنار واکنش ضعیف‌تر از انتظار کوان، تاثیری منفی داشت.

در این حین، شوک اصلی، خبر شکست خوردن مذاکرات ترا با صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای نجات این شبکه بود؛ لری سرمک، ژورنالیست theBlock، خبر این مذاکره را منتشر کرد. او اذعان داشت که ترا با جامپ، سلسیوس و جین سنت برای تامین سرمایه ۱ تا ۱.۵ میلیارد دلاری در حال مذاکره است و در ازای آن لونا با تخفیف پنحاه درصدی (با زمان قفل یک ساله و آزادسازی خطی ماهانه) ارائه خواهد کرد. با تلاطم شدید قیمت لونا و مخالفت اولیه آلامدا، این طرح در نهایت به بن‌بست رسید.

در نهایت موج ویرانی لونا ادامه یافت و شبکه دو بار توسط اعتبارسنج‌ها متوقف شد. همچنین بایننس و بسیاری دیگر از صرافی‌ها معامله این زوج را به حالت تعلیق درآوردند. در آخرین بار، فعالیت شبکه در روز جمعه – ۲۳ اردیبهشت – به مدت چندین ساعت متوقف و سپس از سر گرفته شد.

Do Kwon در روز شنبه، پس از چند روز سکوت، شکست در پروژه ترا را اعلام کرد. او بزرگترین سرمایه اکوسیستم ترا را توسعه‌دهندگان آن دانست و از طرح احیای خود پرده برداشت. جزییات این طرح را می‌توانید از لینک زیر مطالعه کنید. این تنها یکی از چندین طرحی است که برای شروع مجدد این شبکه مطرح شده است. در یکی دیگر از طرح‌ها که واکنش موافق ویتالیک بوترین را به همراه داشت، پیشنهاد شده بود که از ذخایر بیت کوینی باقی مانده بنیاد حافظ لونا برای جبران کامل زیان اکثریت خرد زیان‌دیدگان استفاده شود. طبق بررسی‌های ارائه دهنده این پروپوزال، به کمک ذخایر بیت کوینی می‌توان زیان ۹۹.۶ درصد از آسیب‌دیدگان را به طور کامل جبران کرد و تنها نهنگ‌ها و والت‌های بزرگ (۰.۰۴ درصد باقی مانده) قادر به دریافت بازگشت کامل سرمایه خود (لااقل به شکل بیت کوین) نخواهند شد.

یکی از تحلیل‌ها، با احتساب ارزش ۸.۲۵ میلیارد دلاری برای ترا به عنوان شبکه لایه یکی، به رقم ۳۳ سنت به عنوان پشتوانه برای جبران USTهای باقی‌مانده رسید.

بروزرسانی موجودی بنیاد حافظ لونا: ۲۶ اردیبهشت

صبح امروز بنیاد حافظ لونا (LFG) در مجموعه توییتی شرحی از ذخایر فعلی خود ارائه داد: بنا بر این گزارش، این بنیاد هم‌اکنون مالک ۳۱۳ بیت کوین، ۱.۹۷ میلیون آواکس، ۳۹.۹۱ هزار BNB، نزدیک به ۲ میلیارد UST و ۲۲۲.۷ میلیون لونا است که ۲۲۱ میلیون از آن استیک شده است. LFG اعلام کرد که در آخرین تلاش‌ها برای حفاظت از نرخ برابری، در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۳۳۲۰۶ بیت کوین خود را در ازای ۱۱۶۴۰۱۸۵۲۱ UST به فروش رسانده است. به نظر می‌رسد با قیمت فعلی بیت کوین، مجموع دارایی‌های لونا به سختی به صد میلیون دلار برسد.

دلایل سقوط قیمت لونا چه بود؟ آیا جلوگیری از آن ممکن بود؟

ایجاد استیبل کوینی تقریبا از «هیچ» به شدت کارایی سرمایه را بالا می‌برد و می‌توانست رشدی سریع برای این اکوسیستم به همراه بیاورد. به نظر می‌رسید استراتژی ترا برای ایجاد استیبل کوینی غیرمتمرکز، استفاده از هک رشد (Growth Hack) برای بزرگ شدن هر چه سریع‌تر قبل از آن که بتوان آن را به زمین زد، بود. حربه اصلی دو کوان، انکر، پروتکل اصلی این شبکه و سود جذاب آن بود. به کمک جذب سرمایه سرگردان، امکان رشد سریع شمار کاربران شبکه ترا ممکن شد. خطر اصلی تا آخر سال میلادی گذشته چندان مشهود نبود، جایی که با استفاده از استراتژی DegenBox پروتکل آبراکادابرا، به کمک اهرم، می‌توانستید تا چند مرحله سرمایه خود را حلقه‌وار وارد انکر کنید. این کار به شدت سبب افزایش میزان سرمایه زالوصفتانه در سیستم و سبب ایجاد ریسکی سیستماتیک شد. سقوط بازار در ابتدای سال ۲۰۲۲ به سود ترا تمام شد چرا که سبب نابودی این استراتژی شد.

در سه ماهه اول ۲۰۲۲، با سقوط بازار کریپتو، انکر بدل به مشکلی جدی برای ترا شده بود. میلیاردها دلار که می‌توانستند استفاده‌ای دیگر داشته باشند و در پلتفرم‌های دیگر و حتی در دنیای واقعی به کار روند، تنها برای کسب سود در قراردادهای هوشمند Anchor خاک می‌خوردند. چنین سود جذابی حتی مانعی بر سر دیگر پروژه‌های مفید اکوسیستم ترا بود. چه کسی می‌توانست سودی جذاب‌تر از ۲۰ درصد بر روی استیبل کوین ارائه دهد؟ بازار خرسی سبب کاهش تقاضا برای وام‌گیری شده بود و ذخایر انکر روزانه با رقمی نگران‌کننده در حال کاهش بود. به نحوی که TFL یک بار مجبور به تزریق سرمایه ۵۰۰ میلیون دلاری در آن شد.

در ماه مارس، سروکله پیشنهاد‌های کاهش سود در فروم حاکمیتی انکر پدیدار شد. اطلاعاتی افشا شده است که پیشنهاد مورد تایید تیم انکر، کاهش بسیار شدیدتری از آن چه تصویب شد بود اما دو کوان شخصا آن را وتو کرده است. این ما را به یکی دیگر از مشکلات اصلی اکوسیستم ترا می‌رساند؛ این شبکه تنها در نام غیرمتمرکز (DINO) بود. تیم‌های توسعه‌دهنده بسیاری از پروژه‌های «مستقل» اکوسیستم ترا یا به شکل مستقیم کارمند ترافرم لبز بودند و یا به حمایت آن نیاز حیاتی داشتند.

برای پشتیبانی از سود پروتکل انکر، ترا مجبور به دامپ لونا بود؛ ترا در واقع کوین بومی خود را شورت کرد تا بتواند منابع مالی برای سوبسید دادن به ریسکی سیستماتیک را تامین کند. از طرف دیگر مساله خرید بیت کوین به کمک فروش لونا نیز مطرح و انجام شد.

برای جبران این کار با «سوزاندن لونا»، کوان دو شاید مهلک‌ترین اشتباه خود را انجام داد؛ با لیست کردن UST در صرافی‌های متمرکز (بایننس و FTX)، تقاضای جدیدی برای UST (و سوزاندن متعاقب لونا) به وجود آورد. با خارج کردن هر چه بیشتر فرایند قیمت‌گذاری از دایره تحت کنترل ترا (ماژول کنترل قیمت آنچین)، اوضاع هر چه بیشتر رو به وخامت رفت. اما این مکانیزم کنترل قیمت و مالیات خروج (exit tax) چه بود؟ ترا پیش‌بینی خروج سرمایه را کرده بود و نوعی سقف نرم برای آن در سیستم تعبیه کرده بود. هر گاه میزان خروج با استفاده از این مکانیزم به بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در روز می‌رسید، هزینه تراکنش (مالیات) به شکل فزاینده افزایش می‌یافت. این مالیات به استیک کنندگان لونا می‌رسید.

بنابراین طبیعی بود که نخستین نابرابری در شبکه‌هایی خارج از کنترل ترا (اتریوم و آف چین) رخ داد. همچنین بخش بزرگی از سرمایه خارجی لونا، صرف دفاع از برابری شد. در حالی که اعتماد به مکانیزم آنچین و سپس پیشنهاد بازخرید با درصدی تخفیف به کمک سرمایه خارجی بنیاد حافظ لونا، می‌توانست بسیار مثمرثمرتر باشد.

دیگر مساله، طرح فاجعه‌بار کوان بود؛ در این طرح به هیچ یک از ریسک‌های سیستماتیک اشاره نشده بود و به دارندگان لونا ثابت کرد که شهروند درجه دو هستند. این کمر خریداران لونا در هنگام ریزش را شکست و عملا انگیزه‌ای برای آن‌ها باقی نگذاشت.

شبکه ترا در حال حاضر ورشکسته است و هیچ میزان فروش لونا نمی‌تواند این مساله را برطرف کند. تنها راه پیش رو، بازخرید بدهی این شبکه با تخفیف است. بررسی شرکت داده Elliptic نشان می‌دهد که از ۸۰۰۰۰ بیت کوین LFG، میزان ۲۸۲۰۰ عدد به صرافی بایننس و ۵۲۰۰۰ عدد به صرافی جمنای فرستاده شده است. به نظر می‌رسد بخش دوم، مربوط به «وام» این بنیاد به بازارساز و بخش اول دارایی باقی‌مانده این بنیاد باشد. (موجودی بروز بنیاد لونا منتشر شد؛ با توجه به آن، به نظر می‌رسد این بنیاد بخش بزرگی از بیت کوین‌های منتقل شده به صرافی بایننس را نیز به فروش رسانده است).

عامل مخرب دیگر، کیش شخصیت، اثر هاله‌ای و مکسیمالیسم طرفداران دو کوان و اکوسیستم ترا بود. هنگامی که تعصب جای منطق را بگیرد، منتقدان به حاشیه رانده می‌شوند و توان صحیح استدلال از بین می‌رود. شواهدی از انتقاد به این اکوسیستم از سال ۲۰۱۸ موجود است که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. هر چند این تصویر مربوط به مکاتبات درون سازمانی است اما موارد فراوانی از انتقادها علیه شیوه کارکرد ترا در طی سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ وجود دارد. انتقادهایی که بارها با انتقاد سخت دو کوان روبرو شده است.

شخصیت مغرور دو کوان و رفتار ناشایست او با منتقدان (حتی هنگامی که دست کمک برای اصلاح سیستم دراز کرده بودند)، به خوبی در ویدیو زیر نمایان است. در این ویدیو که کمتر از یک ماه پیش ضبط شده است، دو کوان اذعان می‌کند که ۹۵ درصد از پروژه‌های کریپتویی شکست خواهند خورد و تماشای مرگ آن‌‌ها لذت‌بخش است.

سقوط قیمت لونا و تولد شبکه لونا ۲

تمام اتفاقاتی که در این مطلب به آنها پرداختیم، درنهایت منجر به ایجاد شبکه جدیدی تحت عنوان ترا و رمزارزی بومی به نام لونا شد. این شبکه و رمزارز آن که به نام‌های ترا ۲ و لونا ۲ نیز شناخته می‌شوند، تلاشی در راستای احیای اکوسیستم ترا و جبران ضرر کاربرانی بود که با ضررهای جبران‌ناپذیری مواجه شده بودند. گمانه‌زنی‌های متعددی درباره آینده قیمت لونا ۲ وجود دارد و عده‌ای از طرفداران پروپاقرص اکوسیستم ترا معتقدند که افزایش قیمت لونا جدید می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور، ضرر کاربران این اکوسیستم را جبران کند. اما نکته مهمی که در مورد این مسئله وجود دارد، اعتماد از دست رفته کاربران پروژه ترا است و اینکه آیا دوباره به‌دست آوردن این اعتماد امکان‌پذیر است یا نه.

برای آشنایی کامل با پروژه ترا ۲، مکانیزم عملکرد آن، نحوه تخصیص رمزارز این شبکه و قیمت لونا جدید، مقاله زیر را مطالعه کنید:

سخنی با کاربران میهن بلاکچین

طبق مشاهدات ما، تعداد زیادی از کاربران از سقوط قیمت لونا متحمل ضررهای سنگینی شدند. قبل از هر چیز باید بگوییم این مسئله برای ما هم بسیار دردناک و ناراحت‌کننده است و اگر شما هم بین افراد متضرر هستید، مطمئن باشید حس شما را درک می‌کنیم. 

برویم سراغ مسئله‌ای منطقی که نه تنها در بازارهای مالی، بلکه در تمام ابعاد زندگی وجود دارد و آن هم متغیر بودن و غیرمنتظره بودن وضعیت است. اگر از فعالان قدیمی بازار ارزهای دیجیتال باشید، حتما می‌دانید که بازار همیشه بالا و پایین دارد و سقوط قیمت یک ارز دیجیتال، با توجه به اتفاقاتی که در این حوزه در جریان است، مسئله دور از ذهنی به نظر نمی‌رسد. 

این بازار همانطور که روزهایی برای ما سودهای چشم‌گیر به همراه دارد، روزهایی هم روی بد خود را به ما نشان می‌دهد و به ما یادآوری می‌کند در همیشه روی یک پاشنه نمی‌چرخد! هیچکدام از بازارهای مالی همواره سودده نیستند و کاربران تمام بازارهای مالی در برهه‌های مختلف زمانی، متحمل ضررهای کوچک و بزرگ می‌شوند. 

اتفاقی که برای ارز لونا افتاد، با همه تلخی و دردناکی‌اش، درس‌های مهمی به همه ما که در بازار ارزهای دیجیتال فعال هستیم داد. مواردی که شاید بارها از دیگران شنیده بودیم و در رسانه‌های مختلف خوانده بودیم و یادآوری دوباره آنها خالی از لطف نیست:

• همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید. (این نکته مربوط به سرمایه‌گذارانی است که تمام سرمایه خود را در ارز لونا سرمایه‌گذاری کرده بودند و حالا سرمایه آنها از دست رفته است)
• بازار و اتفاقات آن را رصد کنید. (شما به عنوان یک سرمایه‌گذار رمزارز، باید به‌طور مدام نه‌تنها اخبار مربوط به ارزهایی که روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید، بلکه اخبار تمام بازار را دنبال کنید. درباره ارز لونا، ریزش قیمت به‌طور ناگهانی اتفاق نیفتاد و با دنبال کردن اخبار مربوط به این ارز، امکان خروج سرمایه و جلوگیری از ضرر وجود داشت)
• روی هیچ ارزی تعصب نداشته باشید. (عقیده شخصی من این است که افرادی که شاهد ریزش قیمت لونا بودند و به خاطر تعصب به این پروژه اقدام به فروش نکردند، تصمیم بسیار اشتباهی گرفته‌اند. فراموش نکنید حتی بزرگ‌ترین و قوی‌ترین پروژه‌های کریپتویی هم می‌توانند با مشکلات غیرمنتظره و ریزش قیمت باورنکردنی مواجه شوند)

حالا که ضرر کرده‌ایم، چه کنیم؟ 

این مسئله انکارناپذیر است که ضررهای مالی هنگفت، تمام ابعاد زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ اما زندگی همچنان ادامه دارد! ریزش قیمت لونا و کاهش چشم‌گیر قیمت دیگر ارزهای دیجیتال، تلنگر مهمی برای فعالان این بازار است. به نظر من، می‌توانید از این برهه که بازار ضررده شده، استفاده‌های مهمی کنید.

 از این فرصت برای مطالعه و بالا بردن دانش خود استفاده کنید. این نکته را بپذیرید که داشتن دانش و تجربه کافی در این بازار، تا حد خوبی می‌تواند از ضررهای آتی جلوگیری کند. فعالیت خود را در کامیونیتی‌های فارسی زبان افزایش بدهید و از تجربه و دانش افراد دیگر استفاده کنید. برای خرید و فروش عجله نداشته باشید. بازار همیشه فرصت خرید را در اختیار کاربران قرار می‌دهد و هیچوقت برای خرید هیچ ارزی دیر نخواهد بود. 

به مطالعه اصول تحلیل فاندامنتال بپردازید و یاد بگیرید چطور قبل از سرمایه‌گذاری روی یک پروژه، آن را به طور بنیادین تحلیل کنید. صرفا به خاطر توصیه اطرافیان، سلبریتی‌ها، کاربران گروه های تلگرامی و… اقدام به سرمایه‌گذاری روی یک ارز نکنید. فقط و فقط با تحقیق و بررسی خودتان و مشورت گرفتن از افرادی که دانش کافی در این حوزه دارند، روی رمزارزها سرمایه‌گذاری کنید. 

درنهایت، به یاد داشته باشید که سود و زیان در بازارهای مالی در کنار هم معنا پیدا می‌کنند و این تجربه زیان است که باعث می‌شود در آینده بتوانید روش‌های کاهش ضرر و افزایش سود را بیاموزید.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• چرا قیمت لونا سقوط کرد؟

سقوط قیمت لونا دلایل متعددی داشت که مهم‌ترین آنها عبارتند از مکانزیم عملکرد شبکه ترا، اشتباهات پی‌درپی دو کوان و ترافرم‌لبز و تاثیر مکانیزم پروتکل انکر روی شبکه ترا.

• آینده ارز دیجیتال لونا پس از سقوط چطور پیش‌بینی می‌شود؟

به نظر می‌رسد تلاش‌های دو کوان و تیم ترافرم‌لبز برای بازگرداندن اعتماد کاربران و سرمایه‌گذاران ارز لونا بیهوده باشد. حتی ایده ساخت شبکه جدید ترا و رمزارز لونا و تبدیل شبکه و ارز قبلی به ترا کلاسیک و لونا کلاسیک و ایجاد یک سیستم معیوب ایردراپ نیز نتوانست ذره‌ای از ضرر کاربران این شبکه را جبران کند. به همین خاطر، در حال حاضر نمی‌توان آینده روشنی برای این شبکه و رمزارز آن متصور شد.

جمع‌بندی

در این مطلب با شرخ مختصر روند فروپاشی شبکه ترا با شما بودیم. بسیاری از زوایای این اتفاق هنوز آشکار نیست اما سعی کردیم با اتکا به منابع قابل اعتماد، دلایل سقوط قیمت لونا و سقوط برابری UST را شرح دهیم. از اشتباهات دو کوان و بنیاد LFG و اثر انگل‌وار پروتکل انکر بر روی این شبکه گفتیم و تصمیمات نادرست بنیان‌گذار کره‌ای لونا را مرور کردیم. در پایان خواهشمندم، حتی اگر زیان هنگفتی از این اتفاق دیدید، گمان نبرید که دنیا به آخر رسیده است. ارزش جان شما بیش از هر مبلغی است و مادامی که زنده و پویا باشید، این بازار به شما فرصت آن را خواهد داد تا با مطالعه، به سود مدنظر خود برسید.

نظر شما در خصوص سقوط قیمت لونا چیست؟ آیا در این حادثه متحمل زیاد شدید؟ دیدگاه‌های خود را با ما در میان بگذارید.