فدرال رزرو ایالات متحده در پایان هفته گذشته با تزریق ۲۹.۴ میلیارد دلار نقدینگی به سیستم بانکی آمریکا، موجی از خوش‌بینی را در جامعه کریپتو به راه انداخت. این اقدام که با هدف کاهش فشار نقدینگی و کنترل فاندینگ ریت‌های کوتاه‌مدت انجام شد، در نگاه نخست نشانه‌ای مثبت برای دارایی‌های پرریسک مانند بیت کوین به نظر می‌رسد. اما در واقعیت، این اتفاق بیش از آنکه آغاز یک سیاست انبساطی بزرگ باشد، صرفاً پاسخی موقت به چالش‌های مرتبط با نقدینگی است.
به گزارش میهن بلاکچین، در واقع فدرال رزرو با استفاده از عملیات ریپو یک‌شبه (Overnight Repo Operations) از طریق سازوکار موسوم به تسهیلات ریپو دائمی (SRF)، موقتاً حجم پول در دسترس بانک‌ها و مؤسسات مالی را افزایش داد تا از بروز شوک در بازارهای تأمین مالی کوتاه‌مدت جلوگیری کند. این بزرگ‌ترین عملیات ریپو از زمان بحران کرونا در سال ۲۰۲۰ بوده است و هدف آن بازگرداندن نرخ‌های ریپو به سطح طبیعی و ایجاد فضای تنفس برای بانک‌ها در مدیریت ذخایرشان است.
ریپو چیست و چرا اهمیت دارد؟
ریپو (Repo) یا «توافق بازخرید» در واقع نوعی وام کوتاه‌مدت است که معمولاً برای یک‌شب بین دو طرف انجام می‌شود. یک طرف دارای وجه نقد مازاد است و به‌دنبال کسب سود از آن است و طرف دیگر نیز برای مدت کوتاهی به پول نیاز دارد و در ازای وثیقه‌ای مطمئن مانند اوراق خزانه‌داری آمریکا، این وجه نقد را قرض می‌گیرد.
روز بعد، وام‌گیرنده وجه را به همراه سود بازمی‌گرداند و وثیقه را پس می‌گیرد. در عمل، این معاملات به بانک‌ها و صندوق‌های بازار پول اجازه می‌دهد جریان نقدی خود را مدیریت کنند.
اما وقتی منابع قابل وام‌دهی کم می‌شود، نرخ‌های ریپو افزایش می‌یابد، زیرا بانک‌ها و مؤسسات بیشتری برای دریافت نقدینگی رقابت می‌کنند. در چنین شرایطی، فشار بر ذخایر بانکی افزایش می‌یابد و فدرال رزرو برای جلوگیری از وقوع بحران نقدینگی، وارد عمل می‌شود.
دقیقاً چنین شرایطی در ۳۱ اکتبر (۹ آبان) نیز رخ داد. کاهش ذخایر بانکی تا سطح ۲.۸ تریلیون دلار و افزایش نرخ‌های ریپو باعث شد فدرال رزرو از طریق تسهیلات SRF وارد بازار شود و نقدینگی تزریق کند.
تاثیر اقدامات فدرال رزرو بر بیت کوین؛ دلیل کمبود نقدینگی چه بود؟
به گفته تحلیل‌گران، دو عامل مهم باعث کاهش نقدینگی در سیستم مالی شد:
نخست، ادامه اجرای سیاست انقباض ترازنامه (QT) از سوی فدرال رزرو بود که طی آن دارایی‌های موجود در ترازنامه بانک مرکزی کاهش می‌یابد و در نتیجه حجم پول در گردش کم می‌شود.
دوم، تصمیم وزارت خزانه‌داری آمریکا برای افزایش موجودی حساب خود در فدرال رزرو، موسوم به حساب عمومی خزانه‌داری (TGA)، بود که موجب خروج بخشی از نقدینگی از سیستم بانکی شد.
ترکیب این دو عامل باعث شد نقدینگی قابل وام‌دهی به‌شدت کاهش یابد و بازارهای کوتاه‌مدت تحت فشار قرار بگیرند.
تزریق ۲۹ میلیارد دلار نقدینگی از سوی فدرال رزرو در عمل مانند یک دفاع موقت در برابر سیاست‌های انقباضی اخیر عمل می‌کند. این حرکت موجب افزایش موقت ذخایر بانکی، کاهش نرخ‌های کوتاه‌مدت و تسهیل شرایط وام‌گیری می‌شود. در نتیجه، دارایی‌های پرریسک مانند سهام و بیت کوین معمولاً از چنین اقداماتی نفع می‌برند، زیرا جریان نقدینگی بیشتری وارد بازار می‌شود.
با این حال، باید توجه داشت که این اقدام به‌معنای آغاز یک سیاست تسهیل کمی (QE) نیست. تسهیل کمی زمانی رخ می‌دهد که فدرال رزرو مستقیماً دارایی‌هایی مانند اوراق خزانه‌داری را خریداری کند تا سطح کلی نقدینگی را در بازه‌ای بلندمدت افزایش دهد. آنچه اکنون شاهد آن هستیم، صرفاً یک اقدام موقتی و بازگشت‌پذیر است که هدف آن، نه تحریک پایدار اقتصاد، بلکه جلوگیری از ایجاد اختلال در بازارهای تأمین مالی است.
دیدگاه تحلیل‌گران
اندی کانستن (Andy Constan)، مدیرعامل شرکت مشاوره Damped Spring Advisors، در شبکه اجتماعی X نوشت که این وضعیت نگران‌کننده نیست و به‌صورت طبیعی متعادل خواهد شد. وی اظهار داشت:
اگر واقعاً ذخایر بانکی به‌طور ناگهانی کمبود پیدا کند، فدرال رزرو ناچار خواهد شد اقدامات جدی‌تری انجام دهد. اما آنچه اکنون می‌بینیم، صرفاً نوعی بازتنظیم بین‌بانکی، اندکی فشار اعتباری و مقداری اثر از حساب خزانه‌داری است؛ در نهایت همه‌چیز به تعادل می‌رسد.
او همچنین تأکید کرد «تنها در صورتی که اوضاع بدتر شود و نرخ‌ها همچنان بالا بمانند، تسهیلات SRF باید به‌سرعت گسترش یابد. تا پیش از آن، این تحولات ارزش نگرانی چندانی ندارد.»
در مجموع، تزریق اخیر فدرال رزرو اگرچه باعث ایجاد آرامش کوتاه‌مدت در بازارها و خوش‌بینی در فضای کریپتو شده است، اما نباید آن را نشانه‌ای از چرخش سیاست پولی آمریکا دانست. این اقدام بیشتر از تغییری بنیادین در مسیر سیاست‌های پولی، شبیه به یک واکنش فنی برای کنترل فاندینگ ریت و حفظ ثبات سیستم بانکی است. برای بیت کوین، شاید این خبر موقتاً مثبت باشد، اما تأثیر واقعی آن به تداوم چنین مداخلاتی بستگی دارد.
