ماریا سوریانو (Maria Soriano) ذاتا آدم محتاطی است. او در حاشیه یکی از شهرهای فیلیپین به دنیا آمد و همواره هوشیار بودن برای او مسئله مرگ و زندگی بوده است. زندگی در حاشیه یکی از شهرهای جنوب شرقی آشیا چالشهای زیادی مانند نبود زیرساخت و نبود امنیت دارد. اما ماریا و مردم او با وجود این که با فقر دست و پنجه نرم میکنند، از یک مزیت بزرگ برخوردارند و آن داشتن گوشی هوشمند و اینترنت وایرلس است. ماریا از یک سازمان غیرانتفاعی برای راهاندازی کسب و کار کوچک خود وامی گرفته است و هر ماه با استفاده از گوشی هوشمند خود اقدام به پرداخت وام میکند. بیت کوین و ارز دیجیتال (cryptocurrency) میتواند به ماریا و امثال او بسیار کمک کند.
ماریا معتقد است که پرداختیهای دیجیتال موقعیتهای خوبی را برای او ایجاد کرده و دیگر مجبور نیز پول نقد حمل کند و نگران دزدان و سارقانی باشد که در خیابانهای شهر او کمین کردهاند.
داستان ماریا منحصر به فرد نیست. در شهرهای کشورهای در حال توسعه، کارآفرینانی مانند او میتوانند از ارز دیجیتال و وامهای خرد بسیار بهره ببرند. ارز دیجیتال در این مناطق میتواند انقلاب اقتصادی ایجاد کند.
بانکهای جیبی و ارز دیجیتال
در مناطقی از جهان که مردم فاقد خدمات بانکی هستند، ارز دیجیتال و کیف پولهای دیجیتال میتوانند بسیار مشکلگشا باشند. خوشبختانه اکثریت مردم این مناطق دارای گوشی هوشمند هستند. در ماه مارس و در اوج بحران کرونا، سازمان سلامت جهانی اعلام کرد که پول نقد میتواند آلوده و منبع سرایت ویروس باشد. این سازمان از مردم درخواست کرد که از پولهای غیرفیزیکی استفاده کنند.
نیازهای بهداشتی توجهها را به سمت ارز دیجیتال جلب کرده است و امروزه بسیاری از بانکهای مرکزی در حال ساختن پول دیجیتال هستند. بحران کرونا توجه عموم را به سمت فناوریهای مالی (Fintech) و اقتصادی معطوف کرد. چین اولین کشوری بود که با کرونا مواجه شد و به مهار آن پرداخت. این کشور اولین کشوری نیز بود که ارز دیجیتال خود را راهاندازی کرد.
در حالی که کشورهای دیگر سالهاست در مورد جوانب مختلف ارز دیجیتال ملی تحقیق میکنند، بانک مرکزی چین به طور آزمایشی یوان دیجیتال را در چهار شهر تجاری کشور بیرون داد. چین در رابطه با ارز دیجیتال ملی بسیار جدی است و راهاندازی یوان دیجیتال این مسئله را تایید کرد. یکی از مزیتهای یوان دیجیتال این است که برای ارسال نیازی به اینترنت ندارد. برای انتقال این ارز از فناوری NFC استفاده شده است که به موجب آن گوشیهای هوشمند مجاور میتوانند بدون اینترنت به ارسال و دریافت پول بپردازند.
اگرچه پرداختیهای دیجیتال موبایلی سالهاست در چین رواج دارد و این پرداختیها از طریق ویچت، Alipay و غیره انجام میشود، اما ظهور یوان دیجیتال چیز دیگری است که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.
یوان دیجیتال
از زمانی که رئیس جمهور چین توجه ملت را به فناوری بلاک چین جلب کرد، چین همواره اهداف جاهطلبانه خود در زمینه یوان دیجیتال را آشکارا بیان کرده است. چین معتقد است که یوان دیجیتال به اقتصاد کشور کمک میکند و تاثیر تهدیدهای خارجی مانند تحریم و غیره را بسیار کم خواهد کرد.
اگرچه اخیرا روسیه و چین معاملاتی دوجانبه را با ارزهای ملی خود انجام دادهاند اما هنوز هم برتری با دلار است و اکثر معاملات و قیمتگذاریهای جهان از شمش طلا گرفته تا بیت کوین همگی با دلار انجام میگیرد. پس یوان دیجیتال هنوز نتوانسته به برتری و استیلای دلار لطمه بزند.
علیرغم این که چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است& اما یوان چین تنها در دو درصد از پرداختیهای جهانی مورد استفاده قرار میگیرد. بانکهای مرکزی کشورها سالهاست که به مطالعه در مورد بلاک چین و ارز دیجیتال مشغول هستند، اما حوادثی مانند بیرون دادن لیبرا (libra) از جانب فیسبوک (facebook) نیاز به اقدامات فوری در این زمینه را برای کشورها مسجل کرد.
ارز دیجیتال ملی بسیار مورد پسند کشورهاست و کنترل آنها را بر پول بیشتر خواهد کرد. در ایالات متحده نیز مسئله دلار دیجیتال مخصوصا زمانی که دولت میخواست به مردم در رابطه با کرونا کمک کند، بسیار مورد بحث قرار گرفت و صحبت از ایجاد دلار دیجیتال و کیف پول دیجیتال برای آمریکاییها میشد.
این مسئله تنها در ایالات متحده مورد توجه قرار نگرفته است، اخیرا اتحادیه اروپا نیز رسالهای را بیرون داده و در آن مزایای بیرون دادن ارز دیجیتال خود را تجزیه و تحلیل کرده است. انگلستان هم مطالعاتی را در این زمینه انجام داده و به این نتیجه رسیده است که ارز دیجیتال ملی باعث ثبات کسب و کارها میشود و رشد ناخالص داخلی را افزایش میدهد. در اینجا این سوال پیش میآید که چیزی کشورها را از اقدام کردن در این زمینه بازداشته است؟
زمان دیجیتالی شدن فرا رسیده است
بحران کرونا ناکارآمدیهای سیستم پولی حال حاضر را آشکار کرد و اینک بسیاری اهمیت ارز دیجیتال را درک کردهاند. ارز دیجیتال ملی به حکومتها کمک میکند که عرضه پول را مستقیما نشانه بگیرند و در این میان کمتر به بانکهای مرکزی متکی باشند. با توجه به وجود دادههای آنی در مورد تقاضا برای پول، حکومتها و بانکهای مرکزی میتوانند از طریق ارز دیجیتال ملی سریعا در این باره اقدام کنند.
همزمان فناوری بلاک چین به ایجاد سیستمهایی شفافتر، قایل بازرسی و سریعتر کمک میکند. بلاک چین هزینه تصفیه را تا حدود زیادی کاهش میدهد و از به وجود آمدن وضعیتهای بغرنج جلوگیری میکند. البته فراموش نکنیم که ارز دیجیتال صادر شده توسط بانکهای مرکزی هم با چالشهایی مواجه است که از جمله آنها میتوان به سیستمهای بیمار حکومتی و بانک مرکزی اشاره کرد که توانایی فراهم کردن وامهای مستقیم برای کسب و کارها و مصرفکنندهها را ندارند.
ارز دیجیتال ملی صادر شده توسط بانکها باعث میشود که افراد در زمان شک و تردید، مستقیما به این بانکها پول واریز کنند و بانکهای تجاری دیگر را در این میان نادیده بگیرند. البته بیمه سپرده و برخی سیاستهای دیگر تا حدودی این مشکلات را حل خواهد کرد.
تا زمانی که بانکهای تجاری برای افراد جذاب باشند و افراد به واریز کردن پول به آنها علاقهمند باشند، این بانکها با ریسک کمتری مواجه هستند و احتمال اینکه از انقلاب ارز دیجیتال عقب بیافتند، کمتر میشود. البته در این میان یک مخاطره نیز وجود دارد. بانکهای تجاری برای رقابت با بانکهای مرکزی و جذب افراد برای واریز کردن پول خود به این بانکها، ممکن است مجبور به بالا بردن نرخ سود شوند که این رشد کسب و کارها را کند خواهد کرد.
بانک مرکزی چین از این محدودیتها و مخاطرات اطلاع دارد و به همین خاطر است که هنوز یوان دیجیتال را مستقیما در دسترس عموم قرار نداده است. اینک یوان دیجیتال تبدیل به ابزار تصفیه بین بانک مرکزی و بانکهای تجاری شده است و این شفافیت بیشتری را برای سیستم بانکداری چین به ارمغان آورده است.
بانک مرکزی چین یک سیستم دو لایه را ایجاد کرده است و قرار است یوان دیجیتال را برای چند موسسه مالی بزرگ و چهار بانک بزرگ چین صادر کند و از طریق آنها این ارز دیجیتال را به دست مردم برساند. اگرچه استفاده از ارز دیجیتال ملی برای حکومتها بسیار مناسب است و از طریق آن میتوانند به مبارزه با پولشویی، اقدامات تروریستی و غیره بپردازند، اما نظارت بر تراکنشهای افراد در کشورهای دموکراتیک چندان مورد پسند نیست و حریم خصوصی افراد را به خطر میاندازد.
البته اخیرا بحران کرونا بسیاری از آزادیهای ما را تحت تاثیر قرار داده و محدود کرده است و در چنین جهانی، ممکن است دیگر مردم زیاد به این مسائل توجه نداشته باشند. در خلال بحران کرونا ثابت شد که دیگر ایده دلار دیجیتال نیز در کنگره و مجلس ایالات متحده چندان ناخوشایند نیست.
اینک بسیاری از امور زندگی و تعاملات ما دیجیتال شده است و به نظر میرسد زمان آن فرا رسیده که پول ما نیز دیجیتال شود. نظر شما چیست؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.