در دنیای رمز ارزها اصطلاحات و مفاهیم زیادی وجود دارد که برای اولین بار با آنها برخورد می‌کنیم یا در مورد آنها می شنویم. زمانی که گفته می‌شود بیت کوین یک روش پرداخت همتا به همتا است و یا بلاک چین توزیع شده و غیر متمرکز است یعنی چه؟ در این مقاله قصد داریم مفاهیم پایه فناوری بلاک چین را شرح دهیم.
اما پیش از توضیح این مفاهیم، ابتدا باید به توضیح مختصری در مورد بیت کوین و فناوری بلاک چین اشاره کنیم. برای شروع، به اولین توضیح ساتوشی ناکاموتو در مقاله سفید یا وایت پیپر بیت کوین می پردازیم. در این مقاله آمده است: “بیت کوین یه نسخه همتا به همتا از پول دیجیتال است که پرداخت‌های آنلاین را به طور مستقیم از یک فرد به فرد دیگر امکان پذیر می‌کند؛ به طوری که دیگر نیازی به موسسه مالی به عنوان واسطه نیست.”
برای درک بیت کوین، بهتر است ابتدا به توضیح در مورد همتا به همتا بپردازیم:
همتا به همتا (P2P) در بلاک چین به چه معناست؟
بیت کوین بر مبنای ایده شبکه‌های همتا به همتا ساخته شده که افراد می‌توانند اطلاعات خود را با یکدیگر مبادله کنند، بدون این که نیاز داشته باشند همدیگر را بشناسند یا به هم اعتماد کنند.
با بلاک چین ، هر کسی از هر کشوری می‌تواند با هر شخص دیگری در یک گوشه دیگر دنیا تراکنش انجام دهد. بلاک چین این کار را با استفاده از ذخیره تراکنش‌ها در یک دفتر کل توزیع شده (DLT) انجام می‌دهد. نودهای شبکه، این دفتر کل را به صورت رمزنگاری شده دریافت، ذخیره و به روز رسانی می‌کنند.
ایده همتا به همتا به تعریفی ساده، یعنی دوستتان مستقیما به شما تراکنش انجام دهد، بدون این که نیاز به یک واسطه مثل بانک داشته باشد؛ درست مثل پول نقد که به صورت فرد به فرد دست به دست می‌شود، اما در دنیای اینترنت.
غیر متمرکز چیست؟
اگر بخواهیم خیلی ساده مفهوم غیر متمرکز در بلاک چین را توضیح دهیم، باید اینطور بگوییم:
غیر متمرکز در بلاک چین یعنی مدیریت و کنترل دست یک شخص یا سازمان نباشد و همه کاربران در مدیریت آن مشارکت داشته باشند.
بسیاری از سیستم‌های دولتی و مالی متمرکز هستند. یعنی یک واسطه مدیریت و کنترل همه چیز را بر عهده دارد. اینجا مشکلی که ممکن است پیش بیاید این است که اگر این واسطه خطایی مرتکب شود، کل سیستم آسیب می‌بیند.
اسناد گوگل را تصور کنید که در یک سیستم ابری ذخیره شده است؛ اما گوگل می‌تواند به این اسناد دسترسی داشته باشد و آنها را دستکاری کند. پس این اسناد به صورت متمرکز در سرورهای گوگل ذخیره می‌شوند.
اما بلاک چین برعکس بانک‌ها و سازمان‌های دولتی، می‌تواند غیر متمرکز باشد؛ هر کاربر در بلاک چین ، می‌تواند تبدیل به یکی از تاییدکنندگان تراکنش‌ها شود و با همکاری دیگر کاربران، شبکه را مدیریت کند. پس این تراکنش‌ها توسط یک شخص یا نهاد دولتی کنترل نمی‌شوند و این کار توسط تمام کاربرانی که تاییدکننده هستند انجام می‌گیرد. پس اگر در این بین خطا یا تغییری از طرف یکی از کامپیوترهای متصل به شبکه بلاک چین (نود) صورت بگیرد، بقیه نودها آن را تایید نمی‌کنند. در نتیجه به کل سیستم ضربه وارد نمی‌شود.
توزیع شده چیست؟
توزیع شده به این معناست که یک نسخه از کل بلاک چین در بین نودها توزیع می‌شود و این نودها مدام نسخه بلاک چین را به روز رسانی می‌کنند و زمانی که همه نودها این به روز رسانی را داشته باشند، دیگر کسی نمی‌تواند تقلب کند. تراکنش‌ها در بلاک‌ها به صورت رمزنگاری شده قرار می‌گیرند و از انواع تهدیدات و تغییرات در امان می‌مانند.
بزرگ‌ترین دلیل استفاده از انواع دفاتر کل توزیع شده مانند بلاک چین ، بالا بردن امنیت و مطمئن بودن از عدم نابودی و خرابی داده‌هاست. اگر اطلاعات در یکی از کامپیوترهای متصل به شبکه به هر دلیلی از بین برود، چندین هزار و حتی میلیون‌ها سرور دیگر، آن اطلاعات را در خود ذخیره کرده‌اند؛ پس اطلاعات نابود نمی‌شوند.
متن باز چیست؟
می توان گفت تقریبا اکثر رمز ارزها متن باز هستند اما نمی توان همه آنها را متن باز در نظر گرفت. متن باز به بیان ساده یعنی همه بتوانند کدهای نرم افزار و یا شبکه را ببینند و در صورت نیاز بتوانند اطلاعات را تغییر دهند. کدهای رمز ارزها در وب سایت Github موجود است و توسعه دهندگان می‌توانند این کدها را بررسی کنند و در صورت نیاز آنها را تغییر دهند و بهبود ببخشند.
مثلا لینوکس یک نرم افزار متن باز است. یعنی ساختار کدهای لینوکس را همه می‌توانند ببینند و آنها را تغییر دهند و حتی می‌توانند با تغییر کدهای لینوکس، برنامه شخصی سازی شده خود را تولید کنند و آن را به فروش برسانند. شبکه بتی کوین نیز متن باز است. متن باز یعنی این که افراد با استفاده از اطلاعات یک پروژه، ادامه مسیر را طی کنند و تمام مسیر را از اول شروع نکنند. مثلا کسی که می‌خواهد یک اتومبیل بسازد، می‌داند که چیزی به نام چرخ اختراع شده؛ پس دوباره آن را نمی‌سازد و بر روی بخش‌های دیگر اتومبیل تمرکز می‌کند.
الگوریتم اجماع چیست؟
در ابتدا، کلمه اجماع را بررسی می‌کنیم. اجماع به این معنی است که یک گروه بر سر یک روش با هم به توافق می‌رسند. الگوریتم اجماع، به زبان ساده یعنی روش‌هایی برای به توافق رسیدن اعضای یک شبکه. الگوریتم اجماع ساز و کاری است که باعث می‌شود تمام نودهای شبکه، بر طبق این الگوریتم مشخص، به تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید بپردازند.
الگوریتم‌های اجماع مختلفی وجود دارد که معروف‌ترین و پرکاربردترین آنها، گواه اثبات کار (POW) و گواه اثبات سهام (POS) هستند. هر کدام از این الگوریتم‌ها با روش‌های مختلفی نودهای شبکه خود را به اجماع می‌رسانند.
در آخر باید بگوییم که تمام بلاک چین ها همه این موارد را ندارند و هر بلاک چینی بنا به نیازهای خود، از تعدادی از این مفاهیم بهره می‌گیرد.
