برنامه‌های ردیابی ویروس کرونا ؛ رویکرد متفاوت کشورها برای امنیت مردم!

یک تیم از آفریقای جنوبی با استفاده از رویکردی متفاوت نسبت به راهکارهای روسی و چینی، در حال ساخت یک برنامه تائيد وضعیت ویروس کرونا با استفاده از بلاکچین است.

تیمی از دانشگاه کیپ تاون (Cape Town) در آفریقای جنوبی در حال توسعه یک برنامه بلاک‌چین هستند که به کاربران امکان می‌دهد وضعیت ویروس کرونای خود را تایید کنند. این پلتفرم که Covi-ID نام دارد، هنوز در حال توسعه است اما هدف آن برطف کردن برخی از نگرانی های مهم در رابطه با ویروس همه‌گیر کرونا است. این برنامه توسط تیمی از دانشگاهیان و توسعه دهندگان نرم افزار در کیپ تاون ساخته شده است و احتمالا تا ۲۱ آوریل راه‌اندازی می‌شود.

این برنامه در نظر دارد تا ردیابی تماس با افراد ناقل را بهبود ببخشد و کاربران این پلتفرم می‌توانند تا وضعیت تأیید شده ویروس کرونا را مشاهده کنند. به علاوه این برنامه به مردم برای رفتار مسئولانه مانند ماندن در خانه در دوره های قرنطینه، پاداش می دهد. Covi-ID  روی پلتفرم مجاز بلاک‌چین Sovrin که یک شبکه هویتی خودمختار است، ساخته شده است. هدف اصلی این برنامه این است که ضمن اینکه اطلاعات دقیق مربوط به سرایت ویروس کرونا را به شرکت کنندگان در اکوسیستم می‌دهد، مالکیت کاربران نسبت به دادهّای خود را به آنها اختصاص دهد.

این پروژه اولین پروژه‌ای نیست که از یک برنامه موبایل برای بهبود ردیابی تماس با افراد ناقل استفاده می کند. کشورهایی مانند چین و سنگاپور که در ابتدا با ویروس کرونا مواجه شدند، پلتفرم‌های ردیابی خود را عرضه کرده‌اند. در حالی که تعدادی از کشورهای اروپایی نیز در حال توسعه برنامه های کاربردی متقابل هستند. همچنین برنامه Covi-ID در رویکرد حریم خصوصی محور خود که از SSI و فناوری بلاک‌چین استفاده می کند، با پروژه های دیگر متفاوت است.

این برنامه چگونه کار می‌کند؟

برای توسعه دهندگان اولین قدم ایجاد یک حساب کاربری بود که وضعیت ویروس کرونای کاربر را تایید کند. کاربران بالقوه دو راه برای ایجاد حساب کاربری Covi-ID دارند. گزینه اول از طریق کیف پول تصدی است که توسط یکی از شرکت‌های تجاری مانند بانک‌های محلی آفریقای جنوبی و دولت و موسسات بهداشتی ارائه می شود. گزینه دوم یک راهکار کیف پول هویتی کاملا خودمختار است که توسط Covi-ID تهیه شده است. هر دو گزینه قول محافظت از داده‌های کاربران را می دهند. گزینه دوم تمام اطلاعات کاربران را در تلفن خود ذخیره می کند؛ به این معنی که اطلاعات شخصی هرگز از نظر فیزیکی از دستگاه خارج نمی‌شوند.

در نظر گرفتن ماهیت زندگی در آفریقای جنوبی نیز اهمیت دارد زیرا بخش بزرگی از جمعیت به گوشی هوشمند دسترسی ندارند. در این حالت کاربران بالقوه می توانند با ساخت یکی از حساب‌های تصدی شرکای تجاری Covi-ID، با این پلتفرم کار کنند.

این فرایند مستلزم گرفتن عکس برای اثبات هویت کاربر و همچنین تهیه نام کامل و شماره تلفن است و در صورتی که کاربر شماره خود را نداشته باشد، می تواند شماره یک دوست یا فامیل را وارد کند. برای هر کاربر یک کد QR صادر می شود که می تواند روی کارتی مشابه با کارت بانکی چاپ شده و یا به طور بالقوه صادر شود. این کد QR توسط مقامات اسکن می‌شود تا وضعیت ویروس کرونای کاربر را اثبات کند.

اطلاعات کاربران توسط این شرکای تجاری در کیف پول‌های تصدی ذخیره می شود؛ مانند نحوه ذخیره سازی ارزهای دیجیتال کاربران در صرافی ارز دیجیتال. هنگامی که کد QR آنها اسکن می شود، به عنوان مثال مانند هنگام وارد شدن به یک سوپرمارکت، یک رویداد در کیف پول آنها ثبت می شود. پس از آن کاربران در صورت تماس با یک کاربر در سوپرمارکت که کرونای او مثبت است، مطلع می‌شوند. کاربران موظفند شماره تلفن های خود را ثبت کنند تا دسترسی به آنها در این حالت ساده باشد.

اگر کاربران علائم بیماری داشته باشند به یک آزمایشگاه یا به پزشک مراجعه می‌کنند. پزشک معالج کد QR آنها را اسکن کرده و هویت آنها را با عکسی که به کیف پول تصدی داده شده است، تایید می کند. پس از تایید نتایج تست، آنها به حساب Covi-ID کاربران وارد می شوند. هنگامی که یک کاربر از ویروس کرونا بهبود یافت یا واکسن دریافت کرد – هنگامی که واکسن آن در دسترس قرار گرفت – در برنامه به آنها وضعیت سبز داده می شود و دیگر برای سلامتی مردم خطری ایجاد نمی کنند.

تمام اینها اجازه اجرای دوم Covi-ID را که تاییدیه است را می‌دهد. این امر به احتمال زیاد ضروری خواهد شد، زیرا کشورها سعی دارند تا گسترش ویروس‌های احتمالی را در آینده کنترل کنند. اگر کاربران بخواهند وارد فضایی شوند که آزمایش سلامت انجام داده است، کد QR خود را یا از طریق برنامه موجود در گوشی هوشمند یا نسخه ای کاغذی ارائه می دهند. پس از آن کاربران موافقت می كنند كه فقط به وضعیت ویروس کرونا دسترسی داشته باشند.

وضعیت سبز نشان می دهد که کاربران یا از ویروس بهبود یافته اند یا واکسن را در آینده دریافت خواهند کرد. وضعیت زرد نشان می دهد که تست ویروس کرونای کاربران منفی بوده و هرگز آلوده و واکسینه نشده اند؛ این امر به برخی روش‌های آزمایشی نیاز دارد. وضعیت قرمز نشان می دهد که کاربر در حال حاضر ویروس کرونا دارد و باید فورا از مردم جدا شود.

در فناوری بلاک چین اطمینان از حریم خصوصی در درجه اول قرار دارد

تمرکز اصلی این پروژه اطمینان از محافظت از اطلاعات کاربران در ضمن ارائه اطلاعات مهمی است که باعث می شود ردیابی مخاطب بهبود یابد و ابزاری را ایجاد کند که به جامعه اجازه دهد به تدریج به نرمال بودن ها بازگردد. توسعه دهندگان برنامه از داده های جغرافیایی کاربران استفاده می کنند  اما به جای این داده های ارزشمند که توسط یک سرور یا موسسه متمرکز ذخیره می شود، کاربران داده های جغرافیایی واقعی خود را در اختیار دارند.

این روشی کاملا متفاوت است که معمولا داده های کاربران جریان می یابد. برنامه “نقاط مهم عفونت” را به کیف پول کاربر ارسال می کند و سپس بررسی می کند که آیا تاریخچه مکان ذخیره شده توسط کاربر همپوشانی دارد. در این روش، Covi-ID قادر به انجام توابع مشابه با یک سیستم رهگیری و ردیابی است که داده ها را در یک پایگاه داده مرکزی ذخیره می کند. Co-Pierre George ، استادیار دانشگاه کیپ تاون و عضو برجسته این پروژه است. جورج به Cointelegraph گفت كه این پروژه بر روی پلتفرم متن باز و غیر متمرکز SSI Sovrin در حال توسعه است:

جورج گفت که این تیم می خواهد یک سیستم متن باز بسازد که در نهایت بتواند “نوآوری مخرب” باشد، همچنین اضافه کرد:

جورج گفت هدف نهایی این است که بخش بزرگی از جمعیت آفریقای جنوبی از برنامه SSI استفاده کنند. اما با توجه به تاریخ بلند پروازانه، بیشتر کاربران در ابتدا از یک کیف پول تصدی استفاده می کنند. وی آن را به عنوان یک راه حل ترکیبی توصیف کرد که به تدریج به سمت یک سیستم کاملاً غیرمتمرکز حرکت می کند. وی گفت که می‌توان به کیف‌پول های تصدی اعتماد کرد.

ابتدا  در آفریقای جنوبی مقررات سختگیرانه ای برای حفظ حریم خصوصی اعمال کرده ایم. و از آنجا که ما در حال همکاری با شرکای خوب سازمانی هستیم، هزینه عدم رعایت قابل توجه خواهد بود. دوم سیستم باز ما باعث ایجاد رقابت بین کیف پول‌های مختلف می شود. از آنجا که حریم خصوصی حساس ترین وجه سیستم است،  معتقدیم مسابقه ای انجام خواهد شد و خواهیم دید که بهترین کیف پول تصدی در نهایت بیشترین تعداد کاربران را بدست آورد.

جورج همچنین معتقد است که استفاده از کدهای QR امکان استفاده گسترده را فراهم می کند زیرا می توان توسط دوربین های تلفنی که در کشورهای آفریقایی بسیار فراگیر هستند، اسکن شد. علاوه بر این این پروژه برای همه افرادی که نیاز به بررسی وضعیت ویروس کرونای کاربر دارند، از برنامه متن باز استفاده می کند:

بیشتر تایید کنندگان اپراتور تاکسی یا مأمور امنیتی هستند و تقریبا همه آنها گوشی هوشمند دارند. با این حال چیزی که ما را متمایز می سازد این است که همه کاربران نیاز به داشتن گوشی هوشمند ندارند. این امر باعث می شود سیستم فراگیرتر از راهکار های موجود و کاملا غیرمتمرکز باشد.

برنامه‌های اروپایی تا اواسط آوریل به مرحله اجرا در می آیند

در حالی که برنامه Covi-ID امیدوار است راهکاری مناسب با فضای آفریقای جنوبی ارائه دهد، کشورهای مختلف اروپایی در حال توسعه برنامه های رهگیری و ردیابی هستند که هدف آنها به اشتراک گذاشتن داده ها است. این ابتکار با نام PEPP-PT برای تطبیق رهگیری داده ها و قراردادها از طریق تعدادی از برنامه هایی که در سراسر قاره بیرون می آیند، پیشنهاد شد. این برنامه باعث می شود تا برنامه های مختلف در حال توسعه، به منظور بهبود کارایی ردیابی مخاطب با یکدیگر تعامل داشته باشند و این مساله کمک بزرگی در راستای مهار انتشار ویروس کرونا خواهد بود.

البته در چنین پروژه هایی نگرانی های مربوط به حریم خصوصی وجود دارد، هر چند گزارش شده که برنامه PEPP-PT هر دو گزینه متمرکز و غیرمتمرکز را به کاربران خود ارائه می دهد. این برنامه بدون ذخیره اطلاعات جغرافیایی کاربران از فناوری بلوتوث (Bluetooth) استفاده می کند.

بسیاری از برنامه های در حال توسعه برای ردیابی نزدیکی کاربران با یکدیگر در رابطه با وضعیت ویروس کرونای خود، از فناوری بلوتوث استفاده می کنند. اگر کاربران با شخصی تماس داشته باشند که آلودگی وی بعدا تایید شود، از طریق برنامه‌های مربوطه به آنها اطلاع داده می‌شود.

علاوه بر این مقامات روسی اعلام کرده‌اند که برنامه ردیابی خود را برای بیمارانی که در مسکو تست ویروس کرونای مثبت دارند را در اوایل آوریل راه اندازی می‌کنند. این شهر از ۳۰ مارس در قرنطینه نامعین قرار دارد. برنامه نظارت برای افرادی است كه تست کرونای مثبت دارند و به آنها دستور داده شده كه خود را در خانه قرنطینه كنند. گزارش شده که این برنامه به تماس‌های کاربران، موقعیت مکانی و همچنین اطلاعات شبکه دسترسی دارد تا بر بیماران نظارت داشته و اطمان حاصل کند که افراد در زمان بیماری خانه های خود را ترک نمی‌کنند.

همچنین دولت چین در ماه فوریه برنامه‌ای منتشر کرد که به کاربران اجازه می دهد تا بدانند که آیا با شخصی که به ویروس کرونا مبتلا است تماس داشته‌اند یا خیر. به گزارش نیویورک تایمز، هر زمان که بارکد های افراد در یک ایست بازرسی، مراکز حمل و نقل عمومی و یا سایر مناطق کنترل شده اسکن شود، این برنامه اطلاعات مکان کاربران را به یک سرور متمرکز می فرستد.

سنگاپور کشور دیگری است که از یک برنامه ردیابی مخاطب منتشر کرده که از فناوری بلوتوث استفاده می کند. برنامه TraceTogether، به نزدیکی کاربر با سایر افرادی که از فناوری بلوتوث استفاده می کنند، نظارت کرده و از برچسب‌های زمانی برای فراهم کردن تاریخچه مخاطب استفاده می کند. اگر کاربران با ویروس کرونا موافقت کنند، به برنامه اجازه می دهند تا افرادی را که با آنها تماس داشته اند را شناسایی کند. داده‌ها در تلفن‌های کاربران ذخیره شده و پس از ۲۱ روز حذف می‌شوند. این پلتفرم می‌گوید که موقعیت های مکانی و مخاطبین کاربران در هیچ مرحله‌ای ردیابی نمی شوند.

در همین حال گروه دیگری از محققان اروپایی در حال کار بر روی پلتفرم غیرمتمرکز خود برای رهگیری مخاطب، به نام رهگیری غیرمتمرکز مجاورت حفظ حریم خصوصی هستند.

وایت پیپر این پروژه در گیت هاب(GitHub) منتشر شده است و یکی دیگر از برنامه های رهگیری مجاورت مبتنی بر بلوتوث است که در درجه اول روی محفاظت از حریم خصوصی تمرکز دارد. این برنامه قصد دارد بدون فاش کردن هیچ گونه هویت و اطلاعاتی از محل سکونت، به کاربرانی که با فرد مشکوک به ویروس کرونا ارتباط دارند هشدار دهد.