پروتکل بالانسر (Balancer) یک بازار ساز خودکار (AMM) مبتنی بر اتریوم است که کاربران را قادر می‌سازد تا با تأمین نقدینگی در این پلتفرم، درآمد کسب کنند. بالانسر یا بلنسر یک پلتفرم لایه دوم است که بر روی Uniswap ساخته شده است و به بازار سازها اجازه می‌دهد چندین دارایی با وزن متفاوت را در یک استخر واحد ترکیب کنند.
بازارساز خودکار (AMM) نوعی پروتکل صرافی غیرمتمرکز است که متکی به فرمول ریاضیاتی برای قیمت گذاری دارایی ها است. قیمت گذاری در بازارسازهای خودکار به جای استفاده از دفتر سفارشات که در صرافی های سنتی وجود دارد، بر اساس الگوریتم قیمت گذاری است.
بازارسازی سنتی معمولا در شرکت‌هایی صورت می‌گیرد که منابع و استراتژی‌های پیچیده دارند. بازارسازها به شما کمک می‌کنند که به قیمت خوب و اختلاف قیمت خرید و فروش خوبی در دفاتر سفارشاتی نظیر صرافی ها دست پیدا کنید. بازارسازهای خودکار، این فرآیند را غیرمتمرکزسازی می‌کنند و به تمام افراد امکان می‌دهند تا بازاری در بلاک چین ایجاد کنند.
در پنل مدیریت استخرهای بالانسر کاربران می‌توانند نقدینگی را از استخرهای مختلف اضافه یا حذف کنند و بر حجم نقدینگی و تراکنش‌های هر استخر نظارت کنند. در بالانسر شما می‌توانید تا ۸ توکن مختلف را با وزن‌های دلخواه در یک استخر قرار دهید.
پروتکل بالانسر چیست؟
بالانسر یک پروتکل سازنده بازار به صورت اتوماتیک (Automatic Market Maker) است که باعث کاهش هزینه برای تبدیل ارزهای مختلف می‌شود. بالانسر یک جایگزین غیر متمرکز برای تولیدکنند‌گان سنتی بازار است که به عنوان یک نهاد شخص ثالث، نقدینگی را برای دارایی‌های معامله شده فراهم می‌کند. پروتکل بالانسر را می توان از طریق سیستم عامل‌های تجاری غیرمتمرکز مختلف مورد استفاده قرار داد تا بطور خودکار بهترین نرخ تراکنش و قیمت‌های معاملات را با استفاده از سیستم هوشمند سفارش (Smart Order Routing) مشخص کنند. این پروتکل همچنین با استفاده از بودجه موجود در استخرهای بالانسر، بودجه لازم برای ترید را فراهم می‌کند.
بالانسر اولین پروتکل دیفای نیست که از بازار سازی خودکار پشتیبانی می‌کند، سیستم عامل‌هایی مانند Uniswap و Curve قبل از آن وجود داشتند. آنچه بالانسر را منحصر به فرد می‌کند این است که این پروتکل در هر استخر از حداکثر ۸ دارایی پشتیبانی می‌کند که وزن دارایی‌های پشتیبانی شده نیز اختیاری است، به همراه کارمزدهای معاملاتی سفارشی که توسط خالق استخر تعیین شده است.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره Uniswap ؛ بستری برای ترید مدرن!
بالانسر در سپتامبر سال ۲۰۱۹ توسط مایک مک‌دونالد (Mike McDonald) و فرناندو مارتینلی (Fernando Martinelli) راه اندازی شد.
بالانسر چگونه کار می‌کند؟
همانطور که یک صندوق شاخص می‌تواند از سهام‌های مختلف تشکیل شود، استخرهای بالانسر نیز از حداکثر هشت رمز ارز مختلف تشکیل شده‌اند. مقدار ارزش هریک از استخرهای بالانسر با توجه به درصد هر توکن در آن و وزنی که هنگام ایجاد استخر انتخاب شده است، تعیین می‌شود.
بالانس خودکار
پروتکل بالانسر از برنامه‌های سفارشی به نام قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل کند که هر استخر نسبت صحیح دارایی را حفظ می‌کند حتی اگر قیمت توکنهای مختلف در استخرها متفاوت باشد. به عنوان مثال، یک استخر بالانسر ممکن است از ۲۵٪ اتر، ۲۵٪ دای و ۵۰٪ توکن Lend تشکیل شده باشد. اگر در برهه‌ای از زمان، قیمت LEND دو برابر شود، استخر به طور خودکار میزان توکن LEND باقیمانده را کاهش می‌دهد تا بتواند میزان ۵۰٪ از ارزش استخر را حفظ کند.
بنابراین، توکنهای LEND کم شده، کجا می‌رود؟ قراردادهای هوشمند بالانسر با افزایش قیمت‌ها آنها را در اختیار تریدرهایی قرار می‌دهد که قصد خرید توکن LEND را دارند. نکته قابل توجه در این سیستم این است که ارائه دهندگان نقدینگی در حالی که وجوه شاخص آنها متعادل می‌شود نیز هنوز کارمزد کسب می‌کنند، در مقایسه با صندوق‌های شاخص سنتی که سرمایه گذاران برای خدمات تعادل مجدد باید کارمزد پرداخت کنند.
استخرهای بالانسر
استخرهای بالانسر مجموعه ای از وجوه تامین شده توسط کاربران آن است که برای تامین نقدینگی معاملات و تراکنش‌ها استفاده می‌شود. در هرکدام از این استخرها در کل مبلغی در حدود ۱۱ میلیون دلار می‌تواند وارد شود. در بالانسر دو نوع استخر وجود دارد
بیشتر بخوانید : استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست و برای چه افرادی مناسب است؟
- استخرهای کنترل شده خصوصی : این مدل از استخرها دارای قوانین ثابتی هستند و کسی که آن را ساخته، نوع توکنهای قابل ترید و وزن آنها را مشخص می‌کند. این نوع استخرها برای کاربرانی است که نمی‌خواهند از نقدینگی افراد دیگر استفاده کنند.
- استخرهای مشترک : این استخرها برای افزودن نقدینگی برای همه کاربران باز است و امکان یک انتقال یک‌طرفه در آن وجود دارد. این استخرها برخلاف استخرهای کنترل شده نمی توانند قوانین ثابتی داشته باشند و همه کاربران با اضافه کردن نقدینگی در آنها می‌توانند از آنها سود ببرند.
در کنار این دو مجموعه اصلی استخر، استخرهای هوشمند نیز وجود دارد، استخرهای هوشمند نوعی استخر خصوصی هستند که متعلق به قراردادهای هوشمند است.
وایت پیپر و نقشه راه بالانسر
وایت پیپر Balancer مجموعه‌ای از فرمول‌های ریاضی است که نحوه کار پروتکل را توصیف می‌کند. می‌توان گفت به خاطر معادلات بسیار پیچیده‌ای که در بالانسر استفاده شده فهمیدن این وایت پیپر برای افراد عادی بسیار مشکل است.
البته نقشه راه بالانسر نیز بهتر از وایت پیپر آن نیست. تقریبا هیچگونه توضیحی در آن وجود ندارد. فقط در آن مشخص شده است که این پروتکل در سه مرحله برنز، نقره و طلایی قرار است که اجرا شود اما بعد از اینکه مرحله برنز با فوریه سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد دیگر خبری درباره مراحل دیگر، و اینکه چه تغییراتی را اعمال می کنند یا در چه تاریخی قرار است که راه‌اندازی شود وجود ندارد.
آشنایی با توکن بالانسر (BAL)
در ابتدای راه اندازی، بالانسر دارای توکن نبود اما آنها در سال ۲۰۲۰ توکن مخصوص به خود با نام بال (BAL) را معرفی کردند. این شرکت توزیع توکن را از ۲۳ ژوئن ۲۰۲۰ آغاز کرده و به صورت هفتگی به تمام کاربرانی که نقدینگی وارد سایت می‌کردند، ارائه می‌کرد. با این حال، هیچ ارزش اقتصادی برای توکن های BAL وجود ندارد، بلکه این ارز برای حق حاکمیت در پروتکل است. این حقوق به دارندگان این امکان را می‌دهد تا در مورد ساختار پروتکل بالانسر از نظر اجرای ویژگی های جدید، هزینه‌های پروتکل و تغییرات ساختاری بزرگتر مانند مقیاس‌بندی لایه ۲ و همچنین قراردادهای سایر صندوق‌های زنجیره‌ای حرفی برای گفتن داشته باشند.
تا به حال ۱۰۰ میلیون توکن ایجاد شده است اما تنها ۲۵ میلیون از آنها به اعضای موسس شرکت، برنامه‌نویسان اصلی، مشاوران و سرمایه‌گذاران اختصاص یافته است. بقیه توکن‌ها آزادانه بین کسانی که نقدینگی وارد سایت بالانسر کنند داده می‌شود. براساس وبسایت بالانسر هر هفته ۱۴۵ هزار، یا تقریباً ۷.۵ میلیون در سال، توکن بال به کسانی که نقدینگی وارد می‌کنند، توزیع می‌شود. این بدین معنی است که در سال اول به وجود آمدن این توکن ۳۰ درصد موجودی آن تمام شده است.
چطور توکن بال (BAL) را بدست آوریم؟
راه اصلی برای بدست آوردن توکنهای BAL از طریق استخراج نقدینگی است. پروتکل بالانسر به تمامی کسانی که نقدینگی استخرها را تامین کنند، توکن BAL را پاداش می‌دهد. پیشنهاد این شرکت این است که متناسب با میزان نقدینگی هر آدرس نسبت به کل نقدینگی موجود در بالانسر، توکنهای BAL ارائه دهد.
استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) در ماه‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین مباحث در فضای مالی غیر متمرکز (DeFi) تبدیل شده است. استخراج نقدینگی در اصل زمانی است که کاربران نقدینگی یک دارایی از پروتکل DeFi را در ازای دریافت نوعی پاداش تامین کنند. این پاداش ممکن است توکنهای مختلفی باشد، از جمله توکنهای بنیادی پروتکل دیفای (که ممکن است دارای ارزش پولی نیز باشند مانند COMP). در اصل راهی است برای کاربران تا بتوانند از دارایی‌هایی که در اختیار دارند، درآمد کسب کنند.
راه دیگر بدست آوردن توکنهای BAL، ایجاد استخر و استفاده از مزایای هزینه تراکنش‌های داخل آن است. این هزینه‌‌‌ها از طریق توکن BAL پرداخت می‌شوند. این سیستم همچنین به سازنده استخر انگیزه می‌دهد تا میزان هزینه تراکنش را کمتر کند، زیرا هرچه هزینه کمتر باشد شما توکن BAL بیشتری دریافت می کنید. استفاده از هزینه‌های کم در این استخرها سبب می‌شود که کاربران بیشتری به آن جذب شوند و از این طریق آنها به استفاده از صرافی بالانسر نیز ترغیب می‌شوند.
هک بالانسر
در تاریخ ۲۸ ژوئن ۲۰۲۰، اخباری مبنی بر وقوع هک مالی در یک صرافی غیرمتمرکز آغاز شد. استیون ژانگ، محقق کریپتو که در وبسایت The Block کار می‌کند، اظهار داشت که این یک هک در استخرهای پروتکل بالانسر اتفاق افتاده است. ژانگ یکی از اولین نفراتی بود که این خبر را در توییتر خود منتشر کرد او دراین باره گفت:
ظاهراً شخصی استخر بالانسر متشکل از WETH و STA را تخلیه کرده و با ۵۰۰ هزار دلار WETH فرار کرده است
این اظهارات حاکی از آن بود که حداقل یک استخر نقدینگی تقریبا تخلیه شده است اما دیگران نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. پس از چندین ساعت، جزئیات و میزان هک بالانسر توسط تحلیلگران داده‌های بلاکچین اتریوم تأیید شد. اپراتورهای صرافی غیرمتمرکز 1inch نشان دادند که بیش از ۵۰۰ هزار دلار Wrapped Ethereum ، Statera (STA) ، Synthetix ، Wrapped Bitcoin و Chainlink و سایر آلتکوین‌ها در طول حمله به سرقت رفته‌اند.
1inch همچنین جزئیات حمله را توضیح داد، که در واقع دو استخر بالانسر را تحت تأثیر قرار داده است. اما این اتفاق چگونه به وقوع پیوسته است :
- به دلیل غیرمتمرکز بودن بالانسر، هرکسی می‌تواند استخری برای هر دارایی با هر پارامتری ایجاد کند
- کاربران اتریوم استخرهایی برای کارمزد تراکنش با توکنهای تورمی ایجاد کردند که بخشی از توکنهای ارسال شده در تراکنش‌ها را می‌سوزاند. آنها این کار را علیرغم هشدارهای آزمایشگاه‌های بالانسر در مورد خطرات توکن تورمی در استخرها انجام دادند.
- یک مهاجم مقدار زیادی WETH را از طریق dYdX به دست آورد، و از این کوین‌ها برای ترید WETH و STA چندین بار استفاده کرده است. با توجه به مدل تورمی، مانده STA استخر به یک weiSTA (یک میلیاردم) رسید
- با توجه به نحوه کار استخرها، weiSTA نسبت به سایر توکنهای استخر با قیمت بسیار بالایی معامله می‌شد. سپس از همین رمز ارز برای تخلیه سایر توکنهای موجود در استخر استفاده شد.
- در استخر دوم نیز دقیقا همین اتفاق رخ داد
1inch به دلیل پیچیدگی حمله، مهاجم را به عنوان “یک مهندس بسیار پیشرفته قرارداد هوشمند با دانش و درک گسترده از پروتکل‌های برجسته دیفای” طبقه بندی کرده است. بالانسر به کاربران اطمینان داد که همه وجوه از دست رفته بازپرداخت می‌شود.
نتیجه‌گیری
بالانسر به عنوان یکی از جدیدترین اعضای دنیای رمز ارزها توانسته نام خود را در میان سایر رقبای قدرتمندش قرار دهد. با اینکه هنوز بسیار زود است که در مورد پروتکل بالانسر نظر داد، اما بالانسر ثابت کرده است که روش‌های جدیدی را برای عرضه دارد. بالانسر نخستین پلتفرمی است که در آن امکان ایجاد استخرهایی با ۸ توکن با وزن دلخواه امکان‌پذیر است
با این حال اگر قصد کار با این پلتفرم را دارید، دقت کنید که با مبالغ بسیار کم شروع کنید. در بالانسر هیچگونه نظارتی بر توکنهای استخرها وجود ندارد بنابراین در انتخاب استخرها باید بسیار دقت داشته باشید. اگر تا به حال از پروتکل بالانسر استفاده کرده‌اید می‌توانید نظرات خود را با ما و سایر کاربران میهن بلاکچین در میان بگذارید.
