نسل بعدی رقابت در سرعت بلاکچین؛ مقایسه MegaETH، هایپرلیکویید و موناد

در حالی‌که استقبال از بلاکچین روز‌به‌روز بیشتر می‌شود، انجام تراکنش‌های فوری صرفا یک امتیاز نیست، بلکه به یک ضرورت تبدیل شده است. رشد دیفای، سیستم‌های پرداخت‌، بازی‌ها و معاملات فرکانس بالا و موارد مشابه دیگر باعث شده نیاز به عملکرد آنی بلاکچین بیشتر از همیشه احساس ‌شود. در میان راه‌حل‌های متعددی که سرعت تراکنش‌ها و مقیاس‌پذیری بلاکچین را متحول کرده‌اند، مگا ای‌تی‌اچ (MegaETH)، موناد (Monad) و هایپر لیکویید (Hyperliquid) جزء پروژه‌های برجسته هستند.

در حالی که راه‌حل نوظهور لایه دوم MegaETH روی عملکرد بلادرنگ شبکه تمرکز دارد، با دو رقیب جدی هایپرلیکویید و موناد مواجه است که برای بهینه‌سازی تراکنش‌های بلاکچین رویکردهای متفاوتی را در پیش گرفته‌اند. در این مطلب از میهن بلاکچین به بررسی دقیق معماری و ویژگی‌های این راه‌حل‌ها می‌پردازیم تا ببینیم کدام یک در رقابت برای تراکنش‌های فوری بلاکچین پرچمدار است.

مگا‌ ای‌تی‌اچ (MegaETH)

مگا‌ ای‌تی‌اچ (MegaETH) یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ برای اتریوم است. این پروژه با تمرکز بر عملکرد آنی بلاکچین، تاخیر (Latency) بسیار کم و مقیاس‌پذیری بالا را برای اپلیکیشن‌هایی که به پاسخ فوری نیاز دارند، امکان‌پذیر می‌کند.

ویژگی‌های کلیدی MegaETH

• سرعت پردازش: زمان بلاک در MegaETH بین ۱ تا ۱۰ میلی‌ثانیه است و می‌تواند تا ۱۰۰,۰۰۰ تراکنش را در ثانیه (TPS) پردازش کند.
• نودهای تخصصی: این شبکه از مدل مبتنی بر ترتیب‌دهنده استفاده می‌کند. در این مدل، نودها به سه گروه ترتیب‌دهنده‌ها (Sequencers)، اثبات‌کننده‌ها (Provers) و نودهای کامل تقسیم می‌شوند. در نتیجه، فرآیند اجرا ساده‌تر و تکرارهای غیرضروری کمتر می‌شود.
• ادغام با لایه دسترس‌پذیری آیگن: مگا‌ ای‌تی‌اچ برای تضمین دسترسی به داده‌ها با EigenDA ادغام شده است. به این‌ترتیب، می‌تواند بدون به خطر انداختن قابلیت اطمینان یا عملکرد، مقیاس‌پذیر شود.

ویژگی‌هایی که MegaETH را در فضای رقابتی لایه ۲ها متمایز می‌کند، عبارتنداز:

• لتنسی پایین: پردازش تقریبا آنی تراکنش‌ها، MegaETH را برای معاملات فرکانس بالا، بازی‌ها و سیستم‌های پرداخت ایده‌آل می‌کند.
• مقیاس‌پذیری: مگا ای‌تی‌اچ به‌لطف پردازش بلاک‌ها در چند میلی‌ثانیه، مشکل رایج ازدحام (Congestion) در زمان اوج تقاضا را حل کرده است.
• سازگاری با EVM: این شبکه کاملا با اکوسیستم اتریوم سازگار است و می‌تواند در عین حفظ امنیت با برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) موجود ادغام شود.

هایپرلیکویید (Hyperliquid)

هایپرلیکویید (Hyperliquid) به‌عنوان یک پروتکل معاملات دائمی (Perpetual Trading) کاملا آنچین با لتنسی بسیار کم و توان عملیاتی بالا روی بلاکچین اختصاصی لایه ۱ خودش ساخته شده است. هایپرلیکویید برای اینکه بتواند بازارهای اسپات، مشتقات و پیش‌عرضه را با پلتفرم خود ادغام کند، مکانیزم اجماعی را به نام “HyperBFT” معرفی کرده است که توان عملیاتی بالایی دارد. همچنین، این شبکه قصد دارد با راه‌اندازی HyperEVM و تجمیع بهینه نقدینگی، اکوسیستم هایپرلیکویید را گسترش دهد.

ویژگی‌های کلیدی Hyperliquid

• چشم‌انداز: هایپرلیکویید قصد دارد با ایجاد زیرساخت‌ بازار غیرمتمرکز و پرسرعت، تجربه معاملاتی جدیدی را رقم بزند. در این‌صورت، هایپرلیکویید به انتخاب محبوب موسسات مالی و معامله‌گران با حجم بالا تبدیل می‌شود.
• تخصص در بازار: هایپر لیکویید با ترکیب منحصربه‌فرد بازارهای اسپات و دائمی، امکان تجمیع نقدینگی و تسویه سریع معاملات را امکان‌پذیر می‌کند.
• فناوری پیشرفته: پشته فناوری هایپرلیکویید شامل طیف وسیعی از ابزارهای مالی مانند وام‌دهی، حاکمیت و استیبل‌کوین‌ها می‌شود. همچنین، به‌لطف مکانیزم اجماع HyperBFT، زمان بلاک به ۰.۲ ثانیه رسیده است و شبکه می‌تواند وضعیت را در تمام لایه‌ها به‌صورت یکپارچه حفظ کند. این ویژگی‌ عملکرد بالا، نقدینگی و قابلیت برنامه‌ریزی شبکه را تضمین می‌کند. هایپرلیکویید با جذب بیش از ۲۶۲,۰۰۰ کاربر و پردازش ۲۰۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه، خودش را به‌عنوان یکی از رهبران برجسته در زیرساخت‌های بازار غیرمتمرکز معرفی کرده است.
• گسترش دسترسی با Builder Codes: هایپر لیکویید با معرفی ویژگی “Builder Codes” گام موثری را برای گسترش دسترسی و نفوذ خود برداشته است. این قابلیت به دپ‌ها و صرافی‌های متمرکز (CEX) اجازه می‌دهد تا در ازای پرداخت کارمزد در هر معامله، نقدینگی هایپر لیکویید را به‌طور یکپارچه در پلتفرم خود ادغام کنند. سازنده کد نه‌تنها دامنه فعالیت هایپرلیکویید را گسترش می‌دهد، بلکه با تشویق سایر پلتفرم‌ها به استفاده از زیرساخت معاملاتی پرسرعت آن، باعث افزایش نقدینگی و اثر شبکه‌ (Network Effect) می‌شود.

موناد (Monad)

موناد (Monad) با بازطراحی معماری ماشین مجازی اتریوم (EVM) و بهره‌گیری از اجرای موازی به توان بالایی برای پردازش تراکنش‌ها دست یافته است. این شبکه با رفع محدودیت‌های پردازش ترتیبی تراکنش‌ها در اتریوم، موانع بهره‌وری و مقیاس‌پذیری را پشت سر گذاشته است و سطح جدیدی از عملکرد را ارائه می‌دهد.

ویژگی‌های کلیدی Monad

• چشم‌انداز: هدف موناد، عملکرد پیشرفته بلاکچین در عین حفظ تمرکززدایی است و در این مسیر استاندارد جدیدی را برای مقیاس‌پذیری لایه ۱ تعریف می‌کند.
• اجرای موازی: معماری شبکه موناد با پشتیبانی از اجرای همزمان چندین نمونه EVM، پردازش موازی تراکنش‌ها را امکان‌پذیر کرده است و یکپارچگی کامل با جریان کاری کاربران و توسعه‌دهندگان را تضمین می‌کند.
• سازگاری کامل: موناد کاملا با بایت کد اتریوم سازگار است و در عین حال بدون نیاز به تغییر تجربه توسعه‌دهنده، عملکرد را از طریق بهینه‌سازی‌های داخلی بهبود می‌بخشد.

موناد برای بهینه‌سازی اجرای تراکنش‌ها و فرآیند اجماع، همگام‌سازی وضعیت، بهره‌وری حداکثری از سخت‌افزار و کاهش لتنسی از فناوری پایپ‌لاین (Pipeline) استفاده می‌کند. این پروتکل با بهر‌ه‌گیری از مکانیزم MonadBFT که مبتنی بر پروتکل اجماع HotStuffs است، با حفظ مجموعه‌ای قوی و غیرمتمرکز از ولیدیتورها، به نهایی‌سازی سریع بلاک‌ها دست پیدا می‌کند.

نوآوری‌های برجسته Monad

• MonadDB: یک پایگاه داده که به‌طور خاص برای دسترسی به وضعیت اتریوم طراحی شده است.
• اجرای موازی آپتیمیستیک: این فناوری TPS بالا را با حداقل سربار تضمین می‌کند.
• تفکیک لایه اجماع و اجرا: موناد با جدا کردن این دو لایه، امکان توسعه اپلیکیشن‌های با کارایی بالا و لتنسی کم را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند.

پیشرفت‌های موناد آن را به یک پلتفرم قدرتمند برای اپلیکیشن‌های سازمانی تبدیل کرده است. این پلتفرم ابزارهای لازم را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند تا بتوانند برنامه‌های غیرمتمرکز با TPS بالا و درعین‌حال سازگار با اتریوم را بسازند.

مقایسه MegaETH ،Monad و Hyperliquid

با توجه به اینکه ارزیابی بر اساس معیارهای کلیدی، درک بهتری از مزایا و نقاط ضعف هر پروژه ایجاد می‌کند، در ادامه این سه پروژه را از نظر لتنسی، تعداد تراکنش در ثانیه، سازگاری با ماشین مجازی اتریوم، کاربرد، زمان تایید نهایی تراکنش‌ها و میزان تمرکز‌زدایی با یکدیگر مقایسه می‌کنیم:

لتنسی (Latency)

• مگا ای‌تی‌اچ با تأخیر بسیار پایین (۱ تا ۱۰ میلی‌ثانیه) در تراکنش‌های لایه ۲، یک گزینه‌ ایده‌آل برای برنامه‌هایی مانند معاملات با فرکانس بالا یا بازی‌های رقابتی است که به پاسخ‌های آنی نیاز دارند.
• هایپرلیکویید با تأخیر کمتر از یک ثانیه، برای بازارهای مالی بهینه‌سازی شده است و تجربه‌ روانی را در اجرای سریع سفارشات امکان‌پذیر می‌کند.
• موناد به دلیل اجرای موازی و لتنسی پایین، حتی در شرایطی که حجم بار شبکه سنگین باشد، عملکرد پایداری را تضمین می‌کند. با این‌حال، تیم پروژه هنوز زمان دقیقی را برای ارائه این ویژگی اعلام نکرده است.

تعداد تراکنش در هر ثانیه (TPS)

• مگا ای‌تی‌اچ با توان پردازشی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه، مقیاس‌پذیری چشمگیری را برای برنامه‌های با مقیاس بزرگ ارائه می‌دهد.
• هایپر لیکویید از طریق مکانیزم اجماع HyperBFT و بهینه‌سازی لایه ۱ می‌تواند ۲۰۰,۰۰۰ تراکنش را در ثانیه پردازش کند.
• موناد تا ۱۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پشتیبانی می‌کند و قصد دارد میان عملکرد بالا و تمرکززدایی تعادل ایجاد کند.

سازگاری با ماشین مجازی اتریوم

• مگا ای‌تی‌اچ کاملا با EVM سازگار است و دسترسی یکپارچه‌ای را برای توسعه‌دهندگان و برنامه‌های غیرمتمرکز موجود فراهم می‌کند.
• هایپر لیکویید از یک ماشین مجازی‌ سفارشی به نام HyperEVM برای بازارهای مالی استفاده می‌کند.
• موناد با بازطراحی EVM، عملکرد بالایی را ارائه می‌دهد و همچنان با ابزارها و استانداردهای اتریوم سازگار است.

کاربردها

• مگا ای‌تی‌اچ به‌خاطر تمرکز روی تعاملات بی‌درنگ و مقیاس‌پذیری بالای بیشتر برای بازی‌ها، معاملات و سیستم‌های پرداخت مناسب است.
• هایپر لیکویید روی بازارهای مالی متمرکز است و یک زیرساخت قوی را برای مشتقات، معاملات اسپات و بازارسازی ارائه می‌دهد.
• موناد از طیف گسترده‌ای از دپ‌ها، به‌ویژه برنامه‌هایی که به TPS بالا و تأخیر کم نیاز دارند، پشتیبانی می‌کند.

زمان تایید نهایی

• در لایه ۲ مگا ای‌تی‌اچ تراکنش‌ها تقریبا آنی (۱۰ میلی‌ثانیه) تایید می‌شوند، اما تسویه کامل در لایه پایه اتریوم حدود ۷ روز طول می‌کشد.
• هایپر لیکویید با ترکیبی از لتنسی کم و مکانیزم اجماع قوی، زمان تایید تراکنش را به ۱ الی ۲ ثانیه رسانده است.
• موناد تایید تراکنش‌ها را در کمتر از ۱ ثانیه انجام می‌دهد و میان امنیت و سرعت تعادل ایجاد می‌کند.

میزان تمرکززدایی

• مگا ای‌تی‌اچ با طراحی متمرکز ترتیب‌دهنده تا حدودی تمرکززدایی را فدای عملکرد بلادرنگ در لایه ۲ کرده است.
• معماری هایپرلیکویید، تاخیر کم و TPS بالا را نسبت به تمرکززدایی در اولویت قرار داده است.
• موناد تلاش می‌کند با استفاده از اجرای موازی و به‌روز رسانی‌های “Lazy state”، بین عملکرد و تمرکززدایی تعادل ایجاد کند.

کدام شبکه بهتر است؟

سه پروژه مگا ای‌تی‌اچ، هایپرلیکویید و موناد هرکدام نوآوری‌های منحصربه‌فردی را برای اکوسیستم بلاکچین به ارمغان آورده‌اند و نیازهای مختلفی را برآورده می‌کنند:

• مگا ای‌تی‌اچ از نظر لتنسی و TPS برای برنامه‌های بلادرنگ ایده‌آل به نظر می‌رسد، اما به دلیل طراحی متمرکز ترتیب‌دهنده‌ها، در زمینه تمرکززدایی سوال‌برانگیز است.
• هایپرلیکویید به‌خاطر معرفی HyperEVM و قابلیت‌های تجمیع نقدینگی در بازارهای مالی عملکرد قابل‌توجهی دارد، اما در سایر برنامه‌های غیرمتمرکز به اندازه MegaETH انعطاف‌پذیر نیست.
• موناد از طریق اجرای موازی میان تمرکززدایی و عملکرد تعادل ایجاد می‌کند، سرعت پردازش تراکنش‌ها را بهبود می‌بخشد و از برنامه‌های متنوعی پشتیبانی می‌کند.

در نهایت، پاسخ این سوال که کدام شبکه بهتر است، به نوع و نیاز برنامه بستگی دارد:

• هایپرلیکویید به خاطر تمرکز بر بازارهای مالی گزینه مناسبی برای برنامه‌های معاملاتی و نقدینگی است.
• مگا ای‌تی‌اچ از نظر عملکرد بی‌درنگ و دامنه کاربرد نسبت به دو رقیب دیگر پیشتاز است و برای برنامه‌های غیرمتمرکز عمومی که به مقیاس‌پذیری بالایی نیاز دارند، ایده‌آل است.
• موناد به خاطر داشتن ماشین مجازی موازی‌شده یک گزینه قوی برای توسعه‌دهندگانی است که تمرکززدایی را در اولویت قرار می‌دهند.

معایب و چالش‌های MegaETH ،Monad و Hyperliquid

۱. مگا ای‌تی‌اچ با قربانی کردن تمرکززدایی، سرعت بی‌نظیری را ارائه می‌دهد که آن را برای سیستم‌های بلادرنگ مثل بازی‌ها و تراکنش‌ها بسیار جذاب می‌کند. با این حال، به‌خاطر اتکا به لایه ۱ اتریوم برای تسویه‌ حساب و تضمین امنیت و اعتماد، تاخیر در نهایی‌سازی تراکنش‌ها را از لایه پایه به ارث می‌برد. در مقابل، موناد و هایپرلیکویید با مکانیزم‌های اجماع مستقل خود، نهایی‌سازی محلی سریع‌تری را ارائه می‌دهند، اما امنیت اشتراکی اتریوم را فدا می‌کنند.

۲. هایپرلیکویید از نظر سرعت بالا، تجمیع نقدینگی و زیرساخت معاملاتی یکپارچه عملکرد موفقی در بازارهای مالی داشته است. با این حال، تمرکز این پروتکل بر معاملات باعث شده انعطاف‌پذیری کمتری با اکوسیستم گسترده‌تر دپ‌ها داشته باشد و جذابیت آن را برای برنامه‌های کاربردی عمومی کاهش داده است. علاوه بر این، عملکرد شبکه و رشد مداوم اکوسیستم به شدت وابسته به نقدینگی خارجی است. مکانیزم اجماع متمرکز HyperBFT نیز نگرانی‌هایی را در مورد تمرکززدایی و اعتماد ایجاد کرده است.

۳. موناد از طریق یک مدل اجرای موازی، میان مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی تعادل ایجاد می‌کند و بدون به خطر انداختن سازگاری با EVM، سرعت تراکنش بالایی را ارائه می‌دهد. با این حال، نیاز به سخت‌افزار‌های قدرتمند (از جمله حافظه ۳۲ گیگابایتی و پهنای باند بالا) دسترسی اپراتورهای کوچک را محدود می‌کند و ممکن است منجر به متمرکز شدن شبکه شود. اگرچه اجماع مستقل آن در لایه ۱ استقلال داخلی شبکه را امکان‌‌پذیر می‌کند، اما از امنیت بالای اتریوم برخوردار نیست. این موضوع ممکن است برای توسعه‌دهندگانی که به امنیت اتریوم اهمیت می‌دهند، جذاب نباشد.

جمع‌بندی

رقابت مگا ای‌تی‌اچ (MegaETH)، هایپرلیکویید (Hyperliquid) و موناد (Monad) نشان‌دهنده یک واقعیت مهم در توسعه بلاکچین است؛ هنوز راه‌حل جامعی که بتواند تمام نیازهای کاربردی را پوشش دهد وجود ندارد. هر پلتفرم در زمینه خودش ارزش‌های منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهد و نیازهای متفاوتی را برآورده می‌کند. بنابراین، انتخاب نهایی برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها، معمولا به نیازهای خاص برنامه‌های آن‌ها مانند سرعت، نقدینگی بازار یا مقیاس‌پذیری غیرمتمرکز بستگی دارد.