در این نوشتار به بررسی جنبه‌های مختلف ارز دیجیتال ریپل پرداخته می‌شود. شرکت پشتیبان توکن XRP ، شرکت Ripple Labs نام دارد و در ابتدای کار این تمایز لازم است که صورت بگیرد. البته همپوشانی بی چون و چرایی بین توکن مذکور با این شرکت وجود دارد.
در این نوشتار به بررسی مقداری از سوء‌برداشت‌ها در مورد ریپل پرداخته می‌شود؛ زیرا همان طور که می‌دانید، این ارز دیجیتال قطبیت عجیبی را در فضای کریپتو ایجاد کرده است.
بررسی کلی ریپل
در ابتدا لازم به توضیح این مطلب بپردازیم که ریپل و XRP اگرچه به اشتباه به جای هم به کار می‌روند، یکی نیستند. شبکه ریپل یک پروتکل برای فراهم آوردن نقدینگی برای بازار‌های جهان است و به این بازار‌ها اجازه پرداخت بین مرزی با کارمزد پایین را می‌دهد. توکن‌های XRP واحد‌های محاسباتی داخل دفتر کل XRP هستند و به عنوان یک ارز پیوند دهنده بین بانک‌ها عمل می‌کنند.
شرکت ریپل یک شرکت خصوصی است که نرم افزار بانکی انحصاری RippleNet را می‌فروشد. این نرم افزار قبلا به سه محصول جداگانه با نام‌های xCurrent، xRapid و xVia تقسیم می‌شد که در این میان تنها xRapid از XRP واقعی استفاده می‌کرد. محصولات دیگر مستقل از XRP و یا هر ارز دیجیتال دیگری کار می‌کردند و این کانون مشاجره در مورد ریپل است.
نقاط قوت XRP
- بسیار خوب تامین بودجه می‌شود.
- تیمی عالی با رابطه‌ای نزدیک با قانون‌گذاران ایالات متحده و موسسات مالی دارد.
- برند معروفی دارد و اغلب در رسانه‌ها بعد از نام بیت کوین و اتریوم مطرح می‌شود.
- طرفداران زیادی در رسانه‌های اجتماعی دارد.
- قیمت ارزان این توکن باعث جذب سرمایه‌گذاران زیادی می‌شود که معتقدند بیت کوین خیلی گران است. (البته این اساسا بی‌معنی است)
نقاط ضعف XRP
- XRP برای انجام تراکنش‌ها در داخل پروتکل ریپل ضروری نیست و بانک‌ها برای پرداخت‌های بین مرزی خود می‌توانند از ارزهای سنتی استفاده کنند که در معرض نوسانات کمتری هستند.
- XRP از نوعی تمرکز رنج می‌برد و حدودا ۶۰ درصد از این توکن‌ها در کنترل شرکت ریپل هستند.
- مقاوم در برابر سانسور نیست و ریپل دارای تاثیری عظیم بر شبکه خود است.
- فاقد اقتصاد توکنی مناسبی برای افزایش بها است و بانک‌ها لازم نیست که حتما از آن استفاده کنند و این منجر به کاهش تقاضا می‌شود.
- با رقابت زیادی از جانب شرکت‌های بزرگی مانند فیسبوک، ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، استیبل کوین‌های خصوصی و غیره مواجه است.
استفاده‌های کاربردی
شرکت ریپل به فراهم کردن نقدینگی برای بازار‌های جهانی می‌پردازد و امکان انجام تراکنش‌های سریع بین مرزی را با کارمزد پایین فراهم می‌آورد. این شرکت در سال ۲۰۱۳ توکن XRP را ایجاد کرد. شرکت ریپل مالک محصول RippleNet است و به فروش آن می‌پردازد.
شایان ذکر است که XRP با ارزهای دیجیتال دیگری مانند بیت کوین و اتریوم بسیار فرق دارد. بیت کوین و اتریوم دیجیتال، مقاوم در برابر سانسور و دارای سیستم پرداخت و انتقال ارزش همتا به همتا هستند.
اما XRP برعکس دو ارز مذکور، هرگز مقاوم در برابر سانسور نبوده و چنین هدفی هم نداشته است. هدف XRP استفاده در پرداختی‌های همتا به همتا نیست، بلکه هدف آن تنها ایجاد شبکه‌ای برای بهبود پرداخت‌های بانکی بین المللی است.
فناوری
بار دیگر تاکید می‌کنیم که XRP و ریپل یکی نیستند، اگرچه در بسیاری اوقات این دو را به جای هم مورد استفاده قرار می‌دهند. حال در این قسمت به بررسی فناوری هر دو می‌پردازیم که توسط شرکت ریپل ایجاد شده و تبلیغ می‌شود.
RippleNet یک سیستم تصفیه جهانی است که به بانک‌ها اجازه می‌دهد که به تصفیه تراکنش‌ها با ارز دلخواه خود بپردازند. کار این سیستم تنها پیدا کردن ارزان‌ترین مسیر برای مبادله ارز A به ارز B است.
xVia که محصول دیگری است و نیازی به استفاده از XRP ندارد، نوعی برنامه پیام‌رسان است که کاربران می‌توانند با استفاده از آن به ارسال فاکتور و دیگر اطلاعات برای طرفین بپردازند.
xRapid تنها محصولی است که نیازمند استفاده از XRP است و دیگر بانک‌ها نیاز به داشتن ذخیره ارزهای دیگر در بانک‌های دیگر نخواهند داشت و می‌توانند نقدینگی مورد نیاز را از مبادله با XRP و سپس مبادله XRP با ارز مورد نظر کسب کنند.
XRP می‌تواند تراکنش‌ها را در عرض ۴ تا ۵ ثانیه تصفیه کند و در حدود ۱۵۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند. شبکه ریپل دارای مزیت‌هایی به نسبت روش‌های پرداخت بین مرزی موجود مانند سوئیفت (SWIFT) است که تصفیه تراکنش‌ها در آنها چند روز طول می‌کشد و کارمزد بالایی هم دارند.
ریپل تراکنش‌ها را با استفاده از پروتکل Interledger تصفیه می‌کند. این پروتکل برای انجام پرداختی بین چند سیستم پرداخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پروتکل از واسطه‌ها برای هماهنگ کردن انتقال‌ها بین دفترکل‌های مختلف استفاده می‌کند.
ریپل برای امکان‌پذیر کردن تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر در مقایسه با همتا‌های خود از الگوریتم اجماع FBA استفاده می‌کند. در این سیستم، هر نود قابل اعتماد دارای زنجیره تراکنش‌های خود است و به طور مستقل به اعتبار‌سنجی تراکنش‌ها می‌پردازد. این تراکنش‌ها در داخل شبکه منتشر می‌شوند و اعتبارسنجان آنها را با نتایج خود مقایسه می‌کنند. شبکه ریپل برای رسیدن به اجماع از چندین سرور استفاده می‌کند. تراکنش‌ها برای باقی ماندن در دفتر کل، حداقل باید رای ۸۰ درصد از نود‌ها را کسب کنند.
اقتصاد
در ابتدای کار، ۱۰۰ میلیون توکن XRP در فرآیند پری‌ماین (premine) ایجاد شدند و دیگر توکن جدیدی ایجاد نخواهد شد. پس مشاهده می‌کنیم که XRP خاصیت ضد تورمی دارد.
اما تنها درصد کمی از این توکن آزادانه ترید (trade) می‌شود و بقیه آن در انحصار شرکت ریپل است. در حال حاضر، حدود ۵۵ درصد توکن‌ها در انحصار شرکت مانده است.
این یعنی اکثریت توکن‌های عرضه شده در کنترل شرکت است و شرکت می‌تواند بر سودآوری افراد مشارکت کننده در این پروژه تاثیر بگذارد.
XRP مقدار زیادی تمرکز ثروت را به نمایش می‌گذارد و علاوه بر اینکه بیش از ۵۰ درصد توکن‌ها در کنترل شرکت است، ۱۰۰ اکانت اول از لحاظ حجم نیز باز در دستان شرکت است.
تنها حدود ۴۳.۶۷ میلیارد توکن XRP در حال گردش است و این ممکن است برای پذیرش این توکن در میان بانک‌ها مفید باشد. این یعنی که هر بانک مقدار کمی XRP برای انجام تراکنش و پوشش کارمزد نیاز دارد.
اگرچه XRP عمدتا برای استفاده بانک‌ها طراحی شده است، اما افراد نیز اقدام به خرید آن برای سرمایه‌گذاری کرده‌اند و این با رسالت این توکن در تضاد است و باعث ایجاد نوسانات برای آن می‌شود.
اگر XRP به عنوان ارز ارتباطی بین بانک‌ها مورد استفاده قرار گیرد، این توکن باید تلاش کند که در دراز مدت ارزش بالایی کسب کند تا بانک‌ها و افراد برای انجام تراکنش‌ها نیازمند نگهداری مقادیر زیادی از این توکن نباشند.
مدیریت
ریپل در نوامبر ۲۰۱۲ توسط کریس لارسن (Chris Larsen)، آرتور بریتو (Arthur Britto) و جد مک کالب (Jed McCaleb) ایجاد شد و در آن زمان RipplePay نامیده می‌شد. این پروژه چندین بار تغییر برند داد و سرانجام در سپتامبر ۲۰۱۳ بود که به شکل امروزی و تحت پشتیبانی شرکت Ripple Labs درامد.
مک کالب شرکت را در سال ۲۰۱۳ به دلیل اختلاف نظر در مورد مسیر پروژه ترک کرد و لارسن تا سال ۲۰۱۷ به عنوان مدیر عامل باقی ماند. XRP غیرمتمرکز نیست و نود‌های قابل اعتماد شبکه را در کنترل دارند.
تغییرات در مورد کد این پروژه در میان نود‌های قابل اعتماد به رای گذاشته می‌شود و قبل از پذیرش نسخه جدید، باید اکثریت به آن رای داده باشند. کنترل اعتبار‌سنجی، رای دادن در مورد تغییرات پروتکل و تغییر و اصلاح کارمزد‌ها همگی بر عهده نود‌های قابل اعتماد است.
شرکت ریپل دارای قدرت زیادی در تصمیم‌گیری برای تعیین نود‌های قابل اعتماد است. اگر یک نود در ارتقای تغییرات با شکست مواجه شود، با ریسک از میان برداشته شدن مواجه خواهد شد. شرکت ریپل می‌تواند ویژگی‌های جدید را با اجماع جامعه و یا حتی بدون اجماع آن پیاده‌سازی کند.
نود‌هایی که با وضعیت حال حاضر مخالف هستند، می‌توانند از ارتقا خودداری کنند اما به دلیل کنترل شرکت ریپل، این نود‌ها سریعا از میان برداشته خواهند شد.
آسیب‌پذیری‌ها
XRP از تمرکز در بسیاری از زمینه‌ها رنج می‌برد و حدود ۶۰ درصد این توکن‌ها در اختیار شرکت هستند و این یعنی که شرکت بر آینده این پروژه تسلط کامل دارد.
ریپل به هیچ وجه دارای مقاومت در برابر سانسور نیست و بار‌ها دیده‌ایم که شرکت وجوه افراد را مسدود کرده است. همچنان که قبل گفته شد، این پروژه دارای تمرکز ثروت عجیبی نیز است و علاوه بر توکن‌هایی که در اختیار شرکت است، ۱۰۰ اکانت برتر دارای توکن XRP نیز متعلق به شرکت هستند.
نگرانی در مورد این تمرکز تا حدی است که بیتمکس (Bitmex) در گزارشی اعلام کرد که همه کلید‌های عمومی صادر شده در هنگام دانلود نرم افزار ریپل در کنترل شرکت است و این یعنی همه دسترسی‌ها به کد از طریق شرکت انجام می‌شود.
مشکلات اقتصادی XRP به این مسئله برمی‌گردد که ۱۰۰ میلیارد توکن XRP در حال گردش هستند و مقدار توکن‌های منهدم شده به عنوان کارمزد تراکنش بسیار کم است.
با این نرخ انهدام کم، بانک‌ها و افراد دیگر نیاز به نگهداری XRP زیادی برای استفاده از پروتکل نخواهند بود و این به معنی کمی تقاضا است. بزرگترین مانع در اینجا این است که بانک‌ها برای انجام تراکنش‌ها داخل پروتکل نیازی به XRP ندارند. XRP همچنین با رقبای زیادی در این فضا مواجه است.
جلوه‌های شبکه
XRP بدون شک یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال بعد از بیت کوین و اتریوم است و در بسیاری از صرافی‌های مهم مانند کوین بیس (Coinbase) و بایننس (Binance) موجود است. این ارز دیجیتال از لحاظ حجم ترید همواره در میان ۵ ارز اول جای دارد. با این وجود، XRP به دلیل نوع کاربردی که دارد همیشه از منظر آدرس‌های فعال از ۵ ارز اول عقب است. بانک‌های زیادی مانند مانی‌گرم (Moneygram) حاضر شده‌اند که به آزمایش دفتر کل توزیع شده ریپل بپردازند.
تا پایان سه ماهه اول سال ۲۰۲۰، بیش از ۲۰۰ بانک اقدام به آزمایش RippleNet کرده‌اند. شرکت‌هایی که از xRapid استفاده کرده‌اند، ۴۰ تا ۷۰ درصد در مقایسه با سیستم‌های سنتی در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده‌اند و به زمان تراکنش حدود ۲ دقیقه دست یافته‌اند.
XRP در رسانه‌های اجتماعی مانند ردیت و توییتر بسیار قوی ظاهر شده است و دارای هواداران و دنبال‌کنندگان زیادی است.
تیم ریپل
ریپل توسط مک کالب بنیان‌گذاری شد که بعد ریپل را ترک کرد و استلار را راه‌اندازی کرد. مک کالب قبل از ایجاد ریپل، eDonkey و صرافی ام‌تی‌گاکس (Mt.Gox) را نیز ایجاد کرده بود.
در حال حاضر، براد گارلینگ هاوس (Brad Garlinghouse) مدیر عامل ریپل است که دارای کوله‌باری از تجربه در زمینه فناوری است و اخیرا مقالاتی را نیز در ارتباط با ریپل بیرون داده است.
کریس لارسن یکی از بنیان‌گذاران این پروژه و مدیر عامل قبلی ریپل است که در حال حاضر ریاست اجرایی هیات مدیره را بر عهده دارد. او قبل از ریپل هم خود را در جهان فین‌تک ثابت کرده است و دارای سابقه خوبی در این فضا است.
دیوید شوارتز (David Schwartz) مدیریت ارشد فناوری و رمزنگاری را بر عهده دارد. او دارای دهه‌ها تجربه در زمینه رمزنگاری است و در گذشته برای NSA کار کرده است.
افراد سرشناس بسیار دیگری مانند اتان بیرد (Ethan Beard) در این پروژه حضور دارند که همگی دارای تجارب بسیار در فضای ارز دیجیتال و فناوری نرم افزاری هستند.
تجربه کاربری
ریپل به عنوان سومین ارز دیجیتال بزرگ توسط صرافی‌ها و کیف پول‌های زیادی پشتیبانی می‌شود. کیف پول‌های سخت افزاری برجسته و امنیت محور مانند لجر و همچنین کیف پول‌های مشهور دسکتاپ و موبایل از این ارز پشتیبانی می‌کنند.
همه کیف پول‌ها دارای مزایا و معایبی در زمینه امنیت، کاربرد و غیره هستند و انتخاب نوع کیف پول بستگی به خودتان دارد. XRP قوانینی برای حداقل موجودی در آدرس‌های خود دارد و اکثرا برای فعال کردن آدرس‌ها باید حداقل ۲۰ توکن را در آن آدرس گذاشت.
سرعت تراکنش، زمان تصفیه و هزینه تراکنش از بهترین ویژگی‌های ریپل هستند و این ارز به دلیل ماهیت نیمه متمرکزی که دارد، در زمینه مقیاس‌پذیری بسیار بهتر از بیت کوین و اتریوم عمل می‌کند.
در حالی که بیت کوین و اتریوم در حدود ۵ تا ۱۵ تراکنش را در ثانیه پردازش می‌کنند، این پروژه توان پردازش ۱۵۰۰ تراکنش را در ثانیه دارد و سرعت تراکنش‌ها در آن نیز به مراتب بالاتر است. XRP از لحاظ کارمزد هم بسیار ارزان‌تر از بیت کوین و اتریوم است.
قانون‌گذاری
کمسیون بورس و واوراق بهادار ایالات متحده به طور مستقیم در مورد XRP اظهار نظر نکرده است. بنابراین به دلیل فقدان شفافیت قانون‌گذاران در مورد این پروژه، ریپل هنوز به عنوان پروژه‌ای قانونی باقی مانده است. ریپل با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، این پتانسیل برای آن مطرح است که در آینده به عنوان اوراق بهادار تلقی شود.
البته اگر قرار باشد که XRP به عنوان یک ارز ارتباطی بین بانک‌ها مورد استفاده قرار گیرد، دیگر سرمایه‌گذاری و انتظار سودآوری از آن معنی نخواهد داشت و در نتیجه، XRP از دایره اوراق بهادار خارج خواهد شد. همان طور که قبلا اشاره شد، XRP متمرکز است و رابطه آن با شرکت ریپل علنا اعلام شده است و بدین ترتیب می‌توان این شرکت را به عنوان یک شرکت مشترک تلقی کرد و این هم یکی دیگر از مباحث پیرامون این پروژه است.
ریپل در حال حاضر درگیر یک دعوی حقوقی در مورد ارتباط این شرکت با XRP و اغفال مشتریان برای خرید این توکن است.
نقشه راه ریپل
ریپل به دعوت بانک‌ها به استفاده از پلتفرم خود ادامه خواهد داد، اما در این میان تکلیف XRP مشخص نیست و معلوم نیست که آیا بانک‌ها از آن استفاده خواهند کرد یا نه؟ این به دلیل وضعیت نامشخص قانون‌گذاری حکومت ایالات متحده در مورد دارایی‌های دیجیتال است. ریپل ارتقای جدیدی بنام Cobalt را پیشنهاد داده است که می‌تواند زمان تراکنش را کاهش دهد. پیشرفت در این ارتقا کند است و تاریخ مشخصی برای انجام آن اعلام نشده است.
علاوه بر مسئله قانون‌گذاری، مسائل دیگری مانند رقبای زیاد و غیره در پیرامون این پروژه موجود هستند که پذیرش و استفاده از آن را تحت تاثیر قرار داده‌اند و این پروژه را وارد جنگی تمام عیار کرده‌اند.
اما با وجود این مشکلات و موانع، XRP میلیارد‌ها دلار ذخیره دارد و دارای روابطی نزدیک با بانک‌ها و موسسات است که این عوامل می‌توانند به این پروژه کمک کنند تا بر مشکلات غلبه کند. نظر شما چیست؟ آیا به پروژه ریپل اعتقاد دارید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
