در چند ماه گذشته، دادهها و تحقیقات زیادی نشان دادهاند که مشکل تجارت شستشو یا واش تریدینگ (wash trading) صنعت نوپای ارز دیجیتال را بسیار آزار میدهد. کلید حل این مشکل در دست صرافیهاست و این صرافیها باید تعهد لازم را داشته و استراتژیهایی مناسب برای حل این مشکل انتخاب کنند. تجارت شستشو یکی از مشکلات جدی در بازارهای بیت کوین و ارز دیجیتال است.
ما در این مقاله توصیههایی را ارائه میدهیم که به کاهش مشکل واش تریدینگ کمک میکنند. ما مدعی نیستیم که این توصیهها میتوانند کاملا مشکل را حل کنند اما اعمال آنها قطعا میتواند مشکل تجارت شستشو را در جهان ارز دیجیتال کم کند و بازارهایی عادلانهتر را فراهم آورد.
واش تریدینگ چیست؟
قبل از پرداختن به نحوه حل این مشکل، ابتدا باید بدانیم که این مشکل دقیقا چیست. تجارت شستشو به خرید و فروش یک دارایی در یک بازار در همان محدوده قیمت خرید و فروش گفته میشود. هدف از این کار فراهم کردن حجم معاملاتی بالا برای یک دارایی خاص است. این نوع خرید و فروشها چون با همان قیمت خرید و فروش لحظهای انجام میشود در دفتر سفارشات زیاد نمیمانند و برای مشتریان دیگر زیاد قابل رویت نیستند. این در حالی است که اکثرا در معاملات سالم، سفارشهای خرید و فروش مدتی در دفتر سفارشات باقی میماند و مشتریان دیگر نیز آنها را مشاهده میکنند.
چرا تجارت شستشو مشکلآفرین است؟
واش تریدینگ نوعی دستکاری بازار است که باعث میشود فعالیتهای مربوط به یک دارایی بسیار بالا دیده شود و همین امر باعث ایجاد ترس عقب افتادن از قافله در افراد دیگر شود و سرمایهگذاران را به سمت آن دارایی جذب کند. در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر این کار ممنوع است و هدف از این اقدام محافظت از سرمایهگذاران خرد است. در جهان ارز دیجیتال، نهاد خاصی برای ممنوع کردن تجارت شستشو موجود نیست و این وظیفه کاملا به صرافیها و مشارکتکنندگان بازار سپرده شده است.
صرافیها انگیزه کمی برای مهار این فعالیت دارند زیرا مدل کسب درآمد آنها بر اساس کارمزد معاملات است و حتی اگر حجم ارائه شده در مورد یک دارایی درست هم نباشد، باز ممکن است صرافیها برای افزایش درآمد خود کاری به قضیه نداشته باشند. البته مشکل واش تریدینگ باید حل شود و اگر این مشکل حل نشود، در آیندهای نزدیک شاهد هجوم کاربران به سمت صرافیهایی خواهیم بود که بازار عادلانهای را فراهم میآورند. هر کدام از صرافیهای ارز دیجیتال که اجازه تجارت شستشو را بدهد، بر روی سودآوری کوتاه مدت سرمایهگذاری کرده است و قطعا در آینده که قانونگذاری در این زمینه صورت میگیرد، این صرافیهای مجرم مجازات خواهند شد.
افراد چگونه اقدام به تجارت شستشو میکنند؟
واش تریدینگ معمولا با ارسال سفارشهای متوالی خرید و فروش با یک قیمت خاص انجام میگیرد. این سفارشهای متوالی در نهایت به اندازه خاصی میرسد و چنین وانمود میشود که حجم خاصی از معاملات در مورد آن دارایی خاص انجام شده است. این سفارشها باید سریعا و به طور متوالی ارسال شوند تا از نشت تصادفی آنها در بازار جلوگیری شود.
این سفارشات متوالی حجم ظاهری ترید را افزایش میدهد. این سفارشات ممکن است تماما توسط یک اکانت انجام شود و یا از طریق چند اکانت که متعلق به یک فرد و یا افراد خاصی است، انجام شود. گاهی این اقدامات از طریق همکاری چند اکانت مختلف انجام میشود و هدف این است که سیستم نظارتی صرافی متوجه آن نشود. معمولا سیستمهای نظارتی صرافیهای ارز دیجیتال زمانی متوجه تجارت شستشو میشوند که این اقدام غیر قانونی انجام گرفته و کار از کار گذشته است.
آیا کلا چنین معاملاتی را میتوان واش تریدینگ نامید؟
میتوان موارد نادری را یافت که در آن سفارشهای یک اکانت با همدیگر تطابق داشته باشند. شاید یک تریدر موسساتی در حال اجرای مدلهای متعدد با ترید یک ابزار خاص است و هر مدل تصمیم دارد که موقعیت متضادی را اتخاذ کند. این چیزی است که در تئوری امکانپذیر است اما احتمال اینکه چنین چیزی در یک قیمت و اندازه انجام شود بسیار پایین است. بعضی از صرافیها از سفارشهای مخفی هم پشتیبانی میکنند و دلیل اینکه این سفارشها پشتیبانی میشوند و در لیست خرید و فروش قرار نمیگیرند، تشویق نوعی رفتار آسیبشناسانه است.
در این میان چه کاری از صرافیها برمیآید؟
با روشهای ساده میتوان از مشکل تجارت شستشو در صرافیها جلوگیری کرد. ما در ادامه روشهایی ساده را پیشنهاد میکنیم و امیدواریم صرافیهای ارز دیجیتال تحت تاثیر قرار گرفته و اقدامات لازم را برای برخورد با این مشکل به عمل آورند.
اجتناب از بازیهای ترید
در بسیاری از صرافیهای بزرگ، مشاهده میکنیم که واش تریدینگ نتیجه جانبی بازیهای ترید است. گاهی برای ترید توکن خاصی از جانب صادرکنندگان آن توکن جایزه تعیین میشود و این عاملان بدکار را به فکر تجارت شستشو میاندازد. این افراد جایزه در نظر گرفته شده را با کارمزد ترید صرافی مقایسه میکنند و برای دریافت تفاوت اقدام به واش تریدینگ میکنند. پس بهتر است این گونه بازیها را حذف کرد زیرا در بهترین حالت منجر به انتقال ثروت از صادرکنندگان توکن به صرافیها میشود.
برنامه کارمزد واحد
برنامههای کارمزد چند لایه صرافیها نیز گاهی منجر به تجارت شستشو میشود. کاربران در این حالت به این نتیجه میرسند که برای برخورداری از کارمزد معاملات بهتر باید اقدام به واش تریدینگ توکنهای کم حجم کنند. صرافیها یا باید تدابیر دیگری برای مقابله با این مشکل بیاندیشند و یا از همان سیاست کارمزد واحد استفاده کنند.
جلوگیری از خود تریدی
آسانترین کار برای جلوگیری از خود تریدی این است که صرافی اجازه ندهد که سفارشهای یک اکانت با یکدیگر تطابق داشته باشند. البته همان طور که در بالا گفته شد، در اینجا برای تریدرهای حرفهای مشکل پیش میآید و ممکن است آنها بخواهند به اجرای مدلهای متعدد بپردازند که البته در تقریبا همه موارد تریدر باید قادر باشد که این مشکل را با موتور تطابق داخلی حل کند. با استفاده از این راهحل ساده، صرافی میتواند عاملین تنبلی را که به طور خصومتآمیزی در یک اکانت اقدام به واش تریدینگ میکنند، از میان بردارد.
اکانتهای موسساتی واحد
یک اقدام خوب از جانب صرافیها این است که تریدرها و موسسات را محدود به ایجاد تنها یک اکانت کنند که این اقدام تاثیر بسزایی در جلوگیری از خود تریدی و تجارت شستشو خواهد داشت. ایجاد سیاستهای قوی شناخت مشتری و مبارزه با پولشویی مانع باز کردن اکانتهای مختلف از جانب یک فرد میشود و واش تریدینگ را در صرافیهای ارز دیجیتال بسیار کاهش میدهد.
تشخیص زمانی سفارشهای متوالی
انجام این کار برای صرافیها بسیار آسان است. آنها زمان وارد شدن یک سفارش را میدانند و همچنین میدانند که آن سفارش چقدر طول میکشد تا در بازار منتشر شده و تطابق یابد. اگر سفارشی سریعتر از چارچوب زمانی لازم تطابق یابد، باید سریعا از جانب صرافی رد شود. البته این سفارشها باید در محدوده خرید و فروش آن لحظه صرافی صورت بگیرند. الگوریتمی ساده برای این کار میتواند به صورت زیر باشد:
۱- تاخیر پردازش صرافی را تعیین کنید. به عنوان مثال با در نظر گرفتن میانه چند نمونه میتوان این کار را انجام داد.
۲- اگر یک سفارش جدید برسد، تطابق صورت بگیرد.
۳- در تطابق باید بررسی شود که آیا دلتای (delta) زمان ورود آن سفارش جسورانه و زمان ورود سفارش موجود بزرگتر از میانه محاسبه شده در مرحله اول است یا نه.
۴- اگر بزرگتر باشد، به احتمال زیاد سفارش موجود وارد بازار شده است و تطابق مشکلی ندارد.
۵- اگر کمتر باشد، احتمالا سفارش موجود هنوز وارد بازار نشده است و این احتمالا یک تجارت شستشو است و باید از آن امتناع شود.
توجه داشته باشید که یک عامل بدکار میتواند یک توالی از سفارشها را برای مخفی کردن واش تریدینگ برنامهریزی کند. نکته مهمی که باید در اینجا مورد توجه قرار داد این است که دو سفارش فروش جسورانه در داخل متوسط زمانی روی میدهد که صرافی برای مدیریت یک سفارش لازم دارد و همه این سه سفارش در داخل آخرین اسپرد (spread) خرید و فروش منتشر شده هستند.
این آزمایش ساده تضمین میکند که زمانی که سفارش اول وارد بازار میشود، بازار از قیمت آگاهی خواهد داشت و مشارکتکنندگان فرصت عکس العمل را خواهند داشت. این مکانیسم ساده از واش تریدینگ در صرافیهای ارز دیجیتال جلوگیری خواهد کرد.
داشتن یک فراهمکننده سفارش اولیه مشخص
یکی از بهترین راهحلها برای جلوگیری از تجارت شستشو این است که از خدمات یک فراهمکننده سفارش معروف و مستقل استفاده شود و این فراهمکننده سفارش به عنوان فراهمکننده اولیه اقدام کند. در این حالت، اسپرد خرید و فروش کنترل میشود و افراد دیگر نمیتوانند مداخله کنند.
چیزی که در اینجا نباید اجازه داده شود، سفارشهای جدیدی است که قیمت فراهمکننده سفارش اولیه را بهبود میبخشند. توجه داشته باشید که دستکاری مصنوعی قیمت به نفع فراهمکننده سفارش اولیه نیست، مخصوصا در بازارهایی با نقدینگی بالا که قیمت به طور واضح توسط بازار تعیین شده است.
پاداش فراهمکننده بازار این است که میتواند از اسپرد کسب درآمد کند و در عوض، ریسک جریمه ناشی از شکست در فراهم آوردن خدمات نیز برای آنها مطرح است. همه فراهمکنندگان سفارش قادر به پشتیبانی از همه توکنهای یک صرافی نیستند. با این وجود، چنین سرویسی احتمال واش تریدینگ را در یک صرافی ارز دیجیتال منتفی میکند.
نتیجهگیری
اگرچه توصیههای ذکر شده در این مقاله تجارت شستشو را کاملا از بازارهای ارز دیجیتال حذف نمیکند، اما میتواند بسیار موثر باشد و واش تریدینگ را کاهش دهد. نمیتوان در این میان بیتفاوت بود و از این اقدامات صرف نظر کرد. اگر با واش تریدینگ مقابله نشود، صنعت ارز دیجیتال با مشکل مواجه خواهد شد و ممکن است هرگز به پذیرش عام نرسد.
اخیرا گزارشهای زیادی در مورد فعالیتهای ترید مشکوک گزارش شده است و ما معتقدیم که شفافیت در این فضا بسیار اهمیت دارد و صنعت ارز دیجیتال را به جلو میبرد. امیدواریم توصیههای مطرح شده در این مقاله باعث تغییر نگرش صرافیها شود و جامعه ارز دیجیتال را برای اعمال راهحلهایی برای مقابله با تجارت شستشو تشویق کند.
