بر اساس آمار به دست آمده، هواداران فوتبال بیش از ۳۵۰ میلیون دلار برای توکن های هواداری (Fan Tokens) ضرب شده توسط باشگاه‌های مورد علاقه خود هزینه کرده‌اند. همچنین باشگاه‌ها متهم شده‌اند که از توکنهای طرفداری برای کسب درآمد بیشتر استفاده می‌کنند. اما نظر منتقدان درباره توکنهای هواداری چیست؟ برای پاسخ به این سوال، در ادامه مطلب با ما همراه باشید
این دارایی‌های دیجیتال بحث برانگیز هستند. باشگاه‌های فوتبال صدها میلیون پوند از فروش توکنهای هواداری کسب درآمد کردند. در عین آن که که توکن‌ها به عنوان راهی برای دسترسی طرفداران به امتیازات انحصاری تبلیغ می‌شوند – همچون امکان رای دادن به آهنگ‌هایی که در استادیوم پخش می‌شوند – اما نظر منتقدان این است که این مزایا بسیار ناچیز هستند.
تلاقی رمزارزها و فوتبال با توکن های هواداری
تعدادی از لیگ‌ها و نهادهای ورزشی، از جمله NBA، بازارهایی را برای توکنهای بی‌همتا (NFT) راه‌اندازی کرده‌اند. این توکن‌ها لحظه‌های به یاد ماندنی از بازی‌های گذشته را شامل می‌شوند که برخی از آنها صدها هزار دلار فروخته می شوند. سایرین، از جمله NFL و WWE نیز در حال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی پلتفرم‌های خود هستند.
رابطه بین صنعت ارزهای دیجتال و دنیای ورزش در سال‌های اخیر تنگاتنگ شده است. با فرارسیدن سال ۲۰۲۲، علاقه نهادهای ورزشی به فرصت‌های تجاری ارائه شده توسط متاورس اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد.
طبق گزارش شرکت مشاوره مدیریت Deloitte، انتظار می‌رود فروش NFTهای ورزشی در سال آینده دو برابر شود و حجم معاملات از ۲ میلیارد دلار فراتر رود. تعدادی از ورزشکاران برتر هم اکنون حقوق خود را به بیت کوین دریافت می‌کنند. برخی نیز با تبلیغ صرافی‌ها، هدایایی در قالب بیت کوین به هواداران ارائه میدهند.
فن توکن مختص باشگاه
تاکنون پنج لیگ بزرگ اروپایی، ۲۴ باشگاه مختلف، از جمله ۸ تیم لیگ برتری، فن توکن‌هایی را ایجاد کرده و یا قصد دارند در آینده این کار را انجام دهند.
اکثر باشگاه‌هایی که توکنهای هواداری ارائه میدهند، در شرکتی به نام سوسیوس (Socios) ثبت‌نام کرده‌اند که فروش اولیه و معاملات بعدی این توکن‌ها را سازماندهی می‌کند. در عین حال، پلتفرم‌های دیگر، از جمله بایننس و بیتسی (Bitci) نیز در حال رشد هستند.
سوسیوس به بی‌بی‌سی گفت که از طریق اپلیکیشن خود، به ارزش ۲۷۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار توکن هواداری فروخته است. البته نمی‌توان گفت چه میزان پول به صورت مستقیم به دست باشگاه رسیده است. به منظور ترید در این پلتفرم، خریداران ابتدا باید پول خود را به ارز دیجیتال بومی شرکت یعنی چیلیز تبدیل کنند.
تحقیقی که توسط تحلیلگران پروتوس (Protos) انجام شد، نشان می‌دهد که بسیاری از خریداران در تلاش برای کسب درآمد، توکنهای خود را مانند سایر ارزهای دیجیتال معامله می‌کنند. اما ارزش بسیاری از توکن های هواداری نسبت به زمانی که در ابتدا توسط باشگاه‌ها فروخته شد، کاهش یافته است.
از آنجایی که ارزهای دیجیتال مبتنی‌بر یک دفتر کل توزیع شده به نام بلاکچین هستند، پروتوس توانست آمار زیر را استخراج کند:
[tie_list type=”starlist”]
- به نظر می رسد لاتزیو، منچستر سیتی، پورتو و سانتوس بیشترین فروش را داشته‌اند.
- بیشترین درآمد از فروش توکن های هواداری متعلق به لاتزیو بوده است (تا ۱۳۰ میلیون دلار)
- فن توکن های منچستر سیتی و لاتزیو بیشترین کاهش ارزش را داشته‌اند (به ترتیب ۵۰ درصد و ۷۰ درصد نسبت به قیمت پایانی روز اول معاملات، کاهش داشته‌اند)
- ارزش دو باشگاه اینترمیلان و ترابزون‌اسپور (Trabzonspor) ترکیه بیش از بیت کوین در سال گذشته افزایش یافته است.
[/tie_list]
دیوید کانلیس (David Canellis)، مدیر اخبار پروتوس، گفت:
توکنهای طرفدارای بسیار فعالانه‌تر از آنچه انتظار دارید، معامله می‌شوند. به طور کلی، ارزهای دیجیتال کوچک شبیه به این توکنهای هواداری به دلیل اینکه تعداد کمی آنها را ترید می‌کنند، به‌شدت نوسانی هستند. معامله‌گران به این موضوع آگاهند؛ اما بیشتر به فکر کسب سود مقطعی هستند.
خریداران فن توکن‌ها
انتقاد دیگر از سیستم فعلی این است که باشگاه‌ها به جای فروش آنها به هواداران، اکثریت قریب به اتفاق توکن‌ها را نگه می‌دارند که باعث مختل شدن بازار می‌شود. ارزش توکن‌هایی که ۱۳ باشگاه برتر روی هم دارند، روی هم رفته بیشتر از ۱.۹ میلیارد دلار است. اما ارزش توکن‌هایی که در اختیار خریداران فردی قرار دارد، تنها ۳۷۶ میلیون دلار ارزش دارد. ۸۰ درصد از عرضه توکن های هواداری، دست خود باشگاه است.
آقای کانلیس گفت:
خود باشگاه‌ها باید دقت کنند که توکن‌ها را به یک باره به فروش نرسانند. اگر آنها یکباره بیش از حد بفروشند، خطر سقوط قیمت را به دنبال خواهد داشت. همین مشکل را به وضوح در فرآیند فروش توکنهای لاتزیو، اف سی پورتو، سانتوس اف سی و منچستر سیتی مشاهده کنیم.
برخی از هواداران نیز نگران این نوع سوء استفاده از توکن‌ها هستند.سو واتسون (Sue Watson)، که ریاست باشگاه هواداران وستهام یونایتد را بر عهده دارد، گفت:
دانش من از بازار ارزهای دیجیتال ناقص است و من احتمالا نماینده تعداد زیادی از هواداران معمولی فوتبال هستم که در بازار کریپتو معامله‌گر نیستند. این بازار رگوله شده نیست، ایمن نیست و سوال من این است که باشگاه‌ها چگونه از هواداران خود محافظت می‌کنند.
اما مکس رابینوویچ (Max Rabinovitch)، از سوسیوس گفت که این سیستم برای پاداش دادن به طرفدارانی طراحی شده است که به جای معامله توکن‌ها، آنها را هولد می‌کنند.
عدم وجود امتیازات معنادار در توکنهای هواداری
آقای رابینوویچ گفت که پیشنهادهایی مانند تخفیف دائمی ۵ درصدی در فروشگاه و امکان برنده شدن بلیط، برای هواداران مهم‌تر از کسب پنج یا ده دلار سود حاصل از فروش توکن‌ها است.
اگر می‌خواهید امتیاز وفاداری جمع آوری کنید، اگر می‌خواهید به تیم رای دهید، توکن‌ها برای همین بوجود آمده‌اند. نکته اینجاست که آن را بخرید و نگه دارید.
مزایای ارائه شده به هولدرهای توکن هواداری، توسط باشگاه‌ها تعیین می‌شود. اما آقای رابینوویچ از باشگاه‌ها می‌خواهد، به جای امتیازهای جزئی و پیش پا افتاده مانند اینکه چه آهنگی را باید در استادیوم پخش کنیم، امتیازات معنادار و انگیزشی بیشتری در نظر بگیرند.
انیمیشن‌های دیجیتال در قالب توکنهای هواداری
راه دیگری که باشگاه‌ها برای ورود به عرصه کریپتوها استفاده می‌کنند، توکنهای NFT است. منچستر سیتی، رنجرز (Rangers) و یوونتوس همگی NFTهایی رسمی مینت کرده‌اند و برخی از این توکن‌ها (شامل عکس یا فیلم) ده‌ها هزار دلار ارزش‌گذاری شدند.
مایک بوسیس (Mike Bousis)، میلیونر و کلکسیونر NFT، گفت که برای ۵ مورد از این توکن‌ها حدود ۴۰۰۰۰ دلار هزینه کرده است.
وی گفت:
وقتی من خبر انتشار NFTهای منچستر سیتی را شنیدم، نمی‌توانستم آنها را نخرم. من همیشه این تیم را دوست داشتم و به همین دلیل فکر می‌کردم خرید و داشتن آن چیز جالبی است. من مالک آن دارایی هستم، می‌توانم آن را در هر جایی که دوست دارم نمایش دهم. همچنین یک اثر هنری نیز است.
اتحادیه ملی بسکتبال (NBA) در ایالات متحده، یکی از اولین سازمان‌های ورزشی بود که NFT را به فروش رساند و کلیپ‌های ویدیویی از بازی‌های بسکتبال را ارائه داد. اما تحقیقات پروتوس نشان می‌دهد که ارزش NFTهای TopShot از اوایل سال ۲۰۲۱ تا ۹۰ درصد کاهش یافته است.
شرکت‌هایی مانند Sorare نیز کارت‌های قابل جمع‌آوری فوتبالیست‌ها را به عنوان NFT ارائه می‌کنند.
داده‌های پروتوس نشان می‌دهد که محبوبیت توکن های هواداری رو به افزایش است، به طوری که هواداران، ۱۴۲ میلیون دلار از زمان عرضه‌شان در آوریل ۲۰۱۹ برای این توکن‌ها هزینه کرده‌اند. قیمت فروش در تمام سال ثابت مانده است.
اما مارتین کالادین (Martin Calladine)، نویسنده‌ای در حوزه فوتبال، گفت که طرفداران باید در مورد سرمایه‌گذاری در NFTها و توکن های هواداری محتاط باشند.
سخن پایانی
در این مقاله نظر منتقدان در مورد توکن های هواداری را بررسی کردیم. به واسطه اینکه عمده عرضه توکنهای هواداری در دست باشگاه‌ها است، قیمت فن توکن‌ها شدیدا بی‌ثبات است. همچنین در حال حاضر، باشگاه‌ها امتیازات جزئی را برای دارندگان این توکن‌ها در نظر گرفته‌اند. منتقدان بر این باورند که باشگاه‌ها باید انگیزه و حق رای بیشتری به هولدرهای این توکن‌ها مهیا کنند و کاربرد این توکن‌ها را افزایش دهند. کاربران نیز باید در معاملات توکن های طرفداری، محتاط باشند و بی‌گدار به آب نزنند.
تجربه شما از توکن های هواداری چیست؟ آیا مالک چنین توکن‌هایی هستید؟ به نظر شما گنجاندن چه کاربردهایی می‌تواند مالکیت این گونه از فن‌توکن‌ها را جذاب‌تر نماید؟
