آیا بانک ها کنترل بازار ارزهای دیجیتال را در دست خواهند گرفت؟
بانک های تجاری و مرکزی با حجم معاملات ۵ تریلیون دلاری بزرگترین بازیگران بازار جهان هستند. نگاهی دقیق تر به توازن قدرت در این صنعت جهانی نشان می دهد که چگونه بانک ها می توانند ارزهای دیجیتال را در بازاری کنترل نشده دستکاری کرده و حتی بر آن مسلط شوند.
بانک های مرکزی: دلالان قدرتمند ارز
بانک های مرکزی بزرگترین موسسات در بازار مبادلات خارجی بوده و ذخایر ارزهای نقدی خود را در کنار ارزهای خارجی برای تجارت و مقاصد استراتژیک در دست دارند. با کنترل ساسیت بانکداری تجاری و داخلی، بانک های مرکزی قدرت زیادی بر روی روندهای کوتاه، بلند و میان مدت در بازار ارز اعمال می کنند.
اخبار تاثیرگذاری مانند تنظیم نرخ بهره و گزارشهای تورمی که توسط بانک های مرکزی ارائه می شوند، تاثیرات کوتاه و میان مدت قابل توجهی بر رفتار قیمت می گذارد، چرا که قیمت ها توسط شرکت کنندگان در بازار تعیین شده و نهایتا با واکنش مصرف کنندگان و کسب و کارها بر روندهای بلند مدت نیز تاثیر می گذارد.
آیا بانک های مرکزی می توانند ارزهای دیجیتال را دستکاری کنند؟
بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز برای مقابله با این مدل کنترلی رسمی بوجود آمده اند، به طوریکه ساتوشی ناکاموتو در ایجاد اولین بلاک بیت کوین این موضوع را مورد تمسخر قرار داد: “روزنامه The Times در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ صدراعظم در آستانه دومین کمک به بانک ها”، که نشان دهنده فعالیت خارج از قلمروی بانک های مرکزی با وجود عدم رضایت آنهاست.
بانک های مرکزی به دلیل خارج بودن از سیستم پولی و کنترلی، در ابتدا با بیت کوین و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز دیگر با انزجار فراوان مخالفت کردند، ولی به نظر می آید پس از معرفی لیبرای فیسبوک و ارزهای دیجیتال سازمانی در ماه های اخیر، توجهشان به تهدیدات آشکارتری جلب شده است.
با اینکه بانک های مرکزی هنوز توانایی دستکاری و کنترل ارزهای دیجیتال را همانند ارزهای نقدی خود که با استفاده از تنظیم نرخ بهره و تاکتیک های مشابه دیگر کنترل می کنند، ندارند، ولی توانایی ایجاد سیستمی که بتواند بر کشف قیمت تاثیر بگذارد را مطمئنا دارند.
بیت کوین به عنوان ذخیره ارز نوع ۳
از طریق سیاست گذاری، بانک های مرکزی می توانند زیرمجموعه های تجاری خود را به منظور تحقق بخشیدن به “بانک بیت کوینِ” هال فینی، تحریک کنند تا بتوانند سیستم بانکداری نیمه ذخیره ی امروز را با استفاده از بیت کوین به عنوان ارز ذخیره، و ادغام آن با دنیای مبادلات جهانی بازسازی کنند.
اولین قدم به سمت تحقق پیش بینیِ فینی، به احتمال زیاد استفاده بانک ها از نوعی پول نقد دیجیتال که قابل جایگزینی با بیت کوین باشد، برداشته شده است. با انتشار قریب الوقوع ارز دیجیتال اختصاصی چین تا ماه نوامبر، اکثر بانک های مرکزی مصمم به راه اندازی ارز دیجیتال خود هستند. البته این ارزهای دیجیتالِ حکومتی می توانند تبدیل به پول الکترونیکی پیش بینی شده توسط فینی شوند، البته در صورتی که بیت کوین بتواند جایگاه دلار آمریکا را به عنوان ارز ذخیره جهانی و حتی طلا به عنوان ذخیره ارزشی مستقل بگیرد.
در سناریویی دیگر، چین و دیگر حکومت ها که ارز خود را آزادانه در بازار FX شناور نکرده ولی آن را در مقابل دلار آمریکا یا ارزهای نقدی استراتژیک دیگر تثبیت کرده اند، می توانند انگیزه ای برای استفاده از بیت کوین به عنوان ذخیره پیدا کنند. حفظ نرخ تثبیتی (Peg Rate) نیازمند در دست داشتن جمع عظیمی ارز توسط حکومت است (در مورد چین بیش از ۳.۱ تریلیون دلار است) که می تواند باعث تشدید تورم در ارز ذخیره و ایجاد عوارض جانبی دیگر شود.
بیت کوین که داراییِ با حجم مشخص و تورم زدا بوده و به راحتی نمی توان آنرا از طریق سیاست خارجی بانک های مرکزی مسلح کرد، ممکن است ارز تثبیتی بهتری باشد، چرا که جمع سرمایه آن برای اثبات قیمت می تواند به اندازه کافی گسترش داشته باشد.
با این حال به دلیل محیط نظارتی نه چندان جدی FX، ممکن است نیاز چندانی به بانک های مرکزی برای قدرت دادن به بانک های تجاری در بازار ارزهای دیجیتال نباشد.
قانون گذاری بر ارزهای دیجیتال و مشکل حاکمیت
این داستان که ارزهای دیجیتال طبقه ای از دارایی های قابل دستکاری و غیرسیاست پذیر هستند، از بدو تولد بیت کوین وجود داشته است و معمولا با بازارهای دارای امنیت بسیار سفت و سخت مقایسه می شود. ممکن است به نظر جالب باشد که بازار ارزهای نقدی، که می تواند معادل بهتری برای بازار ارزهای دیجیتال باشد نیز قانون گذاری نشده است.
FX بازاری جهانی و بدون نسخه (OTC) است و به همین دلیل هیچ مقام نظارتی بین المللی برای کنترل معاملات ندارد. در سطح داخلی، spot FX، که پاسخگوی بیش از ۸۵ درصد از تمام تراکنش ها می باشد، در هیچ یک از مراکز بزرگ FX مانند انگلستان، ایالات متحده و سوییس قانون گذاری نشده است. تنها قراردادهای آتی، مبادلات و دیگر تراکنش های غیر اسپات به عنوان مشتقات در این حوزه های قضایی قانون گذاری شده اند.
اگر قرار باشد بانک ها با همین شرایط با ارزهای دیجیتال رفتار کنند (سناریویی که به دلیل اعلام کمیسیون امنیت و معاملات مبنی بر مشکلات امنیتی بیت کوین و اتریوم، بسیار محتمل است)، نقش آنها در FX باید درک شود.
چگونه بانک های تجاری بر FX تسلط دارند؟
مجموعه ای از غول های بانکی شامل Goldman Sachs، Deutsche Bank، UBS و Citigroup، معامله کنندگان برتر در FX هستند که این بازار را تشکیل داده و بیش از ۵۰ درصد حجم معاملات را به خود اختصاص داده اند.
بانک ها از طریق ارائه جداول تفاوت بین بالاترین و پایین ترین قیمت بازار به معامله گران سازمانی و شرکت های انجام دهنده تراکنش های FX، سود کسب می کنند و همچنین از طریق برنامه های معاملاتی خود نیز سود تولید می کنند. از آنجا که بانک ها معمولا تراکنش های بزرگ و چند میلیارد دلاری را برای مشتریان سازمانی که قیمت ها را به سمت خاصی هدایت می کنند انجام می دهند، می توانند بصورت قانونی از طریق اطلاعات مالکیت، سرمایه جذب کنند. در بازار اوراق بهادار، این عمل که به اسم “جلو دَوی (front-running)” شناخته می شود، غیرقانونی می باشد.
جای تفکر دارد که بانک ها می توانند در بازار ارزهای دیجیتال نیز قدرتهای مشابهی داشته باشند، بخصوص در صورتی که بانک های مرکزی به آنها توانایی مخدوش کردن کشف قیمت بیت کوین با استفاده از سیستم های نیمه ذخیره را بدهند. با این حال سناریوی دور از ذهن تری ممکن است در حال رخ دادن باشد.
Citigroup، Goldman Sachs و دیگر بانک های بزرگ بصورت عمومی قصدشان مبنی بر تبدیل شدن به متولیان ارزهای دیجیتال را در حالی که بر روی رهبرانِ در حال حاضرِ بازار متولیان نیز سرمایه گذاری می کنند اعلام کرده اند. پس از بلوغ، BitGo و دیگر متولیان نامدار می توانند تبدیل به اهدافی برای جذب توسط بانک ها شوند، که به آنها به وسیله تسهیل معاملات تجاری، دسترسی به همان اطلاعات مالکیت که در بازار FX از آن سود می برند را خواهد داد.
نقشه زمانی مشخصی برای ورود بانک ها به بازار ارزهای دیجیتال وجود ندارد، با این حال، اطلاعات گمراه کننده و گنگ درباره این موضوع بسیار فراوان می باشد.
جیمی دیمون مدیر عامل شرکت JP Morgan، پس از تغییر جبهه های متعدد مبنی بر اینکه بیت کوین یک کلاهبرداری است و یا اینکه دارای ارزش ذاتی است، با رونمایی از ارز دیجیتال اختصاصی خود به چهره ی اصلی دنیای ارزهای دیجیتال تبدیل شده و توسط وال استریت به وی نشان افتخاری گمراه کننده بودن داده شد. مدت کمی پس از رشد قیمت معروف بیت کوین در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۷ و تبدیل شدن آن به نامی خانوادگی، بانک ها شروع به بررسی گزینه های پیش روی خود کردند.
بانک Goldman Sachs، یکی از حامیان و وفاداران سرسخت وال استریت که دومین بانک جهان از لحاظ سوددهی می باشد، در ماه می ۲۰۱۸ پس از اشاره به برنامه هایی برای انتشار پلتفرم معاملاتی بیت کوین، رهبری این جنبش را خود به دست گرفت و یک ماه بعد اعتراف کرد که به نمایندگی مشتریان، قراردادهای آتی بیت کوین معامله می کرده است. کمی بعد در ماه آگوست و پس از تایید نزولی شدن بازار بیت کوین، این غول بانکداری اعلام کرد که برنامه های معاملاتی خود را به دلیل عدم اطمینان نظارتی کنار گذاشته است. اطلاعیه های متعدد دیگری نیز پس از آن توسط بانک ها منتشر شد.
سمت تاریک بازار
شاید بزرگترین بانک ها نه تنها به این دلیل مسلط بر بازار FX هستند که از اطلاعات ممتاز و خاص در محیطی که به نظر هیچگونه نظارتی بر آن نمی شود استفاده می کنند، بلکه ممکن است دلایل غیراخلاقی و غیرقانونی دیگری نیز داشته باشد. بانک های برتر مکررا با اتهامات بسیار جدی مبنی بر تبانی، دستکاری در قیمت و انواع تقلب های دیگر در بازار ارز مواجه شده اند. مثال ها در این مورد زیاد است، با این حال هنوز هیچ قانون گذاری، هیچ بانکی را به دلیل دستکاری در FX تعطیل نکرده است.
شاید بدنام ترین مثال مربوط به سال ۲۰۱۲ باشد که فاش شد Barclays، UBS و تعدادی از بانک های برتر جهان به مدت یک دهه، به منظور سودرسانی به معامله گران زیرمجموعه خود در دستکاری و کنترل نرخ پیشنهادی اینتربانک لندن (LIBOR) که مهمترین بنچ مارک مالی دنیا و گره خورده با تریلیون ها دلار انواع دارایی می باشد، دست داشته اند.
در اواخر سال ۲۰۱۸، گروهی از سرمایه گذاران سازمانی شامل BlackRock، بزرگترین شرکت مدیریت دارایی جهان، پس از متهم کردن ۱۵ بانک برتر جهان به یک دهه تبانی در خراب کاری در بازار FX، با این بانک ها به موافقت نامه جریمه ای به ارزش ۲ میلیارد دلار رسیدند. این شکایت بدین شکل تنظیم شده بود:
با تبانی به منظور دستکاری در قیمت های FX، بنچ مارک ها و جداول تفاوت بالاترین و پایین ترین قیمت، متهمین باعث محدود شدن معاملات، کاهش رقابت و افزایش مصنوعی قیمت شده و در نتیجه باعث ضرر و آسیب به شاکیان شده اند.
اگر بانک ها با زور وارد بازار ارزهای دیجیتال شده و تاکتیک هایی که برای تسلط بر FX استفاده کرده اند (مشروع و یا شرورانه) را بکار گیرند، پیامدهای سنگینی در انتظار کشف قیمت ارزهای دیجیتال خواهد بود. نهایتا هم بانک های مرکزی و هم بانک های تجاری با تحمیل کنترل های در حال اعمال بر روی پول نقد بر روی ارزهای دیجیتال و قرار دادن بازار در معرض قوانین در حال اجرا در FX، سود خود را خواهند برد.
