موفقیت بلاکچین سونیوم؛ فرصتی برای جبران پروژه‌های ناتمام سونی!

شرکت سونی با راه‌اندازی بلاکچین لایه ۲ سونیوم (Soneium) در بستر شبکه اتریوم، مرحله جدیدی از فعالیت‌های خود در وب ۳ را آغاز کرده است. این غول ژاپنی با سابقه‌ای بیش از ۸۰ سال در بخش‌های مختلف ازجمله لوازم‌ الکتریکی، بازی، فیلم و تلویزیون، موسیقی و امور مالی فعالیت می‌کند و در بیش از ۱۴۰ کشور جهان شعبه دارد. در حال حاضر، ارزش بازار سونی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار است و سود خالص آن در سال ۲۰۲۳ تقریبا ۹۷۰.۶ میلیارد ین ژاپن (معادل ۶.۶۱۹ میلیارد دلار) برآورد شده است.

برخلاف این آمار، سابقه ۸ ساله سونی در وب ۳ نشان می‌دهد اکثر پروژه‌ها به نتیجه مطلوبی نرسیده‌اند! حالا سوال این است که آیا بلاکچین سونیوم هم به سرنوشت مشابهی دچار می‌شود یا فرصتی برای جبران تمام پروژه‌های ناتمام سونی در وب ۳ است. برای روشن شدن موضوع، در این مطلب از میهن بلاکچین فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های سونی در وب ۳ را مرور می‌کنیم تا ببینیم آیا بلاکچین سونیوم می‌تواند روح تازه‌ای به بخش وب ۳ سونی ببخشد یا خیر.

مروری بر فعالیت ۸ ساله سونی در حوزه وب ۳

ورود سونی به بازار بلاکچین با زنجیره سونیوم (Soneium) یک سیگنال مثبت برای وب ۳ است. درواقع، این نخستین بار نیست که سونی به عرصه وب ۳ ورود پیدا کرده است؛ بلکه از سال ۲۰۱۶ روی تحقیق و توسعه زیرمجموعه‌های مختلف بلاکچین مانند کیف پول‌های سخت‌افزاری، بازی‌های متاورسی، توکن‌های بی‌همتا (NFT)، استیبل کوین‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده است. اگرچه سونی در حوزه‌های متعددی سرک کشیده است؛ اما معمولا این فعالیت‌ها به نتیجه عملی نرسیده‌اند و فقط در حد تحقیقات یا پروژه‌های کوچک باقی‌مانده‌اند.

حقیقت این است که از طرفی، سونی همیشه تمایل داشته که دایره دستاوردهایش در وب ۳ را گسترده‌تر کند و از طرف دیگر عمده این پروژه‌ها را نیمه‌کاره رها کرده است. به‌علاوه، گاهی از فناوری‌های جدید مانند بلاکچین بیشتر به‌عنوان یک ابزار تبلیغاتی استفاده می‌کند تااینکه دنبال پیاده‌سازی آن‌ها باشد.

معرفی پروژه‌های ناتمام سونی در حوزه وب ۳

سونی مانند بسیاری از شرکت‌های بزرگ، فعالیت‌های مختلفی را در حوزه وب ۳ انجام داده است؛ اما در اغلب موارد اقدامات آن سطحی بوده و پروژه تکمیل نشده است. به‌طور مثال، آخرین پروژه کریپتویی سونی یک مارکت‌پلیس به‌نام SNFT است که تقریبا هیچ‌‌کس از آن استفاده نکرده است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ مانند گوگل، صدها محصول مختلف را روانه بازار می‌کنند و در صورتی که مورد استقبال قرارنگیرند، آن‌ها را رها می‌کنند.

سابقه هشت ساله سونی در وب ۳ نیز نشان می‌دهد این شرکت معمولا به موضوعات داغ روز ورود پیدا کرده است؛ اما اغلب آن‌ها به مرحله عملیاتی نرسیده‌اند. جالب است بدانید یکی از نخستین تلاش‌های سونی در استفاده از فناوری بلاکچین مربوط به سال ۲۰۱۶ و مقطعی است که حتی اتریوم و عرضه اولیه کوین‌ها (ICO) رونق نگرفته بودند. در ادامه، برخی از پروژه‌های ناتمام وب ۳ سونی را بررسی می‌کنیم:

پروژه ساخت پایگاه داده در حوزه آموزش

در سال ۲۰۱۶ سونی اعلام کرد قصد دارد با استفاده از فناوری بلاکچین یک پایگاه‌ داده مشترک برای سیستم آموزشی بسازد. سونی می‌خواست از این پایگاه داده برای انتقال و اشتراک‌گذاری اطلاعات رمز‌گذاری شده دانش‌آموزان از مقطع ابتدایی تا پایان دبیرستان استفاده کند.

پروژه‌ شفاف‌سازی داده‌ها در حوزه املاک و گردشگری

در سال ۲۰۱۹ سونی با همکاری بانک‌های تجاری، یک فضای تحقیقاتی را مهیا کرد تا از بلاکچین برای حفظ شفافیت اطلاعات در معاملات املاک استفاده شود. همچنین در سال ۲۰۲۰ از توسعه یک پلتفرم دیتا‌بیس عمومی به نام BCDB خبر داد که از آن برای ثبت و اشتراک‌گذاری اطلاعات سفر به‌صورت ناشناس استفاده می‌شد.

اگرچه سازوکار این طرح‌ها مشابه با مفاهیم دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) و شبکه‌های زیرساخت غیرمتمرکز (DePIN) است که اخیرا در حوزه بلاکچین رایج شده‌اند؛ اما هر دوی آن‌ها به دلیل مسائل فنی و نظارتی نتواستند به نتایج ملموسی برسند. 

کیف پول سخت‌افزاری سونی

 شرکت سونی علاوه‌بر حوزه نرم‌افزاری، کیف پول‌های سخت‌افزاری را هم نشانه گرفته است. این شرکت در اوایل سال ۲۰۱۸ از توسعه یک کیف پول سخت‌افزاری با قابلیت پرداخت بدون تماس (اتصال از طریق امواج رادیویی) خبر داد که مبتنی بر فناوری کارت هوشمند فلیکا (Felica) بود. بر اساس آمارهای موجود، بیش از ۱ میلیارد تراشه فلیکا در سال ۲۰۱۶ در سراسر جهان توزیع شده است. اگرچه سونی می‌تواند از طریق ادغام پرداخت‌های بیت کوین با این فناوری، تاثیر قابل‌توجهی در پذیرش گسترده رمزارزها بگذارد؛ اما هنوز هیچ برنامه‌ای برای استفاده عملی از این کیف پول سخت‌افزای اعلام نشده است.

بازی‌های بلاکچینی سونی

اواخر سال ۲۰۱۸، سونی اعلام کرد بازی Plague Hunters را که یک بازی نقش‌آفرینی مبتنی بر اتریوم است در سه ماهه اول ۲۰۱۹ منتشر می‌کند؛ اما در آن سال هیچ خبری از راه‌اندازی بازی یا انتشار اطلاعات بازیکنان نشد.

پروژه‌های NFT سونی

سونی که در صنعت بازی و موسیقی هم ید طولایی دارد، همزمان با گسترش مفاهیم وب ۳ مانند بازی‌های آنچین، متاورس و NFT در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، فعالیت‌های بیشتری را در این حوزه‌ها آغاز کرد. این شرکت علاوه‌ بر همکاری‌ با پروژه‌های وب ۳، از طریق تاسیس شرکت‌های تابعه نیز کسب‌وکارهای مرتبط با وب ۳ را دنبال کرده است.

فعالیت‌های سونی در حوزه NFTها، در ابتدا عمدتا پروژه‌های ساده‌ای بودند و شامل ارائه بلیط‌های فیلم به‌صورت NFT و توسعه چند توکن بی‌همتا می‌شد. اکثر پروژه‌های سونی در این حوزه هنوز به موفقیت چشمگیری نرسیده‌اند. برخی از آن‌ها عبارتند از:

• همکاری پلتفرم موزیک اینترتینمنت سونی (Sony Music Entertainment) با پلتفرم ان‌اف‌تی اسنوکرش (Snowcrash) سولانا برای انتشار NFTهای هنرمندان و افراد معروف. این پلتفرم از ژانویه ۲۰۲۳ فعالیت اندکی داشته است.
• تاسیس یک شرکت NFT در سنگاپور با مشارکت سونی نتورک کامیونیکیشن (Sony Network Communications) و سان استریسک (Sun Asterisk) که در زمینه پشتیبانی از برنامه‌ریزی، صدور و توسعه NFTها فعالیت می‌کند. با این‌حال شرکت مشترک SNFT موفق به جذب کاربران نشده است و حضور پرقدرتی در بازار NFTها ندارد.
• انتشار یک برنامه موبایلی برای وب ۳ به نام سونی بنک کانکت (Sony Bank CONNECT) توسط بانک سونی. این برنامه تابستان امسال با هدف ارائه سرویس‌های دیجیتال به کاربران NFT و اوراق بهادار دیجیتال بانک‌ها راه‌اندازی شد.
• ثبت پتنت‌های NFT. اوایل سال ۲۰۲۳ شرکت تابعه اینتراکتیو اینترتینمنت (Sony Interactive Entertainmen) ثبت پتنت‌های مرتبط با NFTها را مطرح کرد تا مشتریان این شرکت بتوانند از توکن‌های NFT در اکوسیستم سونی و بازی‌های سایر شرکت‌ها مانند مایکروسافت و نینتندو (Nintendo) استفاده کنند.

بازی‌های متاورسی و بلاکچینی سونی

از مهم‌ترین فعالیت‌های سونی در حوزه بازی‌های متاورسی و بلاکچینی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• همکاری‌های استراتژیک با شرکت توسعه‌دهنده زیرساخت متاورس Hadean و شرکت فناوری آواتار دیجیتال متاورس Didimo.
• امضا قراردادی سه‌ساله با باشگاه فوتبال منچستر سیتی در مارس ۲۰۲۲ برای ساخت یک استادیوم در متاورس.
• اضافه‌شدن پلتفرم متاورسی Roblox به کنسول‌های PS4 و PS5 سونی در اکتبر (۲۰۲۳)

پروژه‌های زیرساخت‌ پایه سونی

همزمان با کمرنگ‌شدن متاورس، NFTها و زیرساخت‌هایی مانند زنجیره‌های عمومی در سال ۲۰۲۲، سونی نیز رویکرد خود را تغییر داد و به سمت ارائه زیرساخت‌های پایه و سرویس‌های مالی حرکت کرد. از جمله این اقدامات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• اعلام مشارکت گروه سونی و استارتیل لبز (Startale Labs) در سپتامبر ۲۰۲۳ و جذب سرمایه ۳.۵ میلیون دلاری برای راه‌اندازی بلاکچین لایه ۲ سونیوم. هدف از این سرمایه‌گذاری مشترک، ارتقای زنجیره سونی (Sony Chain) و پیشی‌گرفتن از زنجیره لایه ۲ بیس (Base)‌ است.
• بانک سونی در آوریل ۲۰۲۴ آزمایش رسمی انتشار یک استیبل‌کوین با پشتوانه ارز فیات را شروع کرد. هدف از انتشار این استیبل کوین کاهش کارمزد تراکنش‌ها و بررسی امکان استفاده از آن در حوزه‌هایی مانند بازی و ورزش بود.

بررسی ارزش سرمایه‌گذاری‌های سونی در پروژه‌های وب ۳

شرکت سونی علاوه‌بر پروژه‌ها و کسب‌وکارهایی که در حوزه وب ۳ راه‌اندازی کرده، سرمایه‌گذاری‌های کلانی را به این بخش تخصیص داده است. اگرچه سونی هنوز صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی وب ۳ را راه‌اندازی نکرده است؛ اما از طریق صندوق‌های مختلف روی فناوری‌های نوظهور ازجمله هوش مصنوعی، رباتیک و تکنولوژی‌های مالی سرمایه‌گذاری می‌کند.

دو صندوق سرمایه‌گذاری اصلی سونی یعنی «صندوق نوآوری» و «صندوق رشد نوآوری» به ترتیب با سرمایه‌ای بالغ بر ۱۰ میلیارد ین (۷۸ میلیون دلار)‌ و ۲۰ میلیارد ین (۱۳۶ میلیون دلار) فعالیت می‌کنند. در پنج سال گذشته نیز سونی حدود ۱۰ سرمایه‌گذاری در حوزه وب ۳ انجام داده است که پنج مورد از آن‌ها مربوط به تامین مالی بازی‌های متاورسی بوده است. نمونه‌هایی از این سرمایه‌گذاری‌ها عبارتند از:

• سرمایه‌گذاری در شرکت اپیک گیمز

سونی در آوریل ۲۰۲۲ مبلغ ۱ میلیارد دلار روی شرکت اپیک گیمز (Epic Games) سرمایه‌گذاری کرد تا به ساخت اکوسیستم بازی‌های متاورسی سرعت ببخشد. بعد از این سرمایه‌گذاری، ارزش اپیک گیمز به ۳۱.۵ میلیارد دلار رسید. بازی فورتنایت (Fortnite) سودآورترین بازی در کل اینترنت و نرم‌افزار آنریل انجین (Unreal Engine) که یک موتور بازی‌سازی پیشرفته برای بازی‌های تراز اول است توسط این شرکت توسعه یافته‌اند. سونی پیش از این نیز در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به‌ترتیب ۲۵۰ و ۲۰۰ میلیون دلار در اپیک گیمز سرمایه‌گذاری کرده بود.

با وجود کاهش محبوبیت متاورس، اپیک گیمز همچنان یکی از بازیگران اصلی این حوزه است و در اوایل سال ۲۰۲۴ موفق شد برای ساخت یک دنیای جدید سرگرمی متاورسی، سرمایه‌ای بالغ بر ۱.۵ میلیارد دلار را از شرکت دیزنی جذب کند.

• سرمایه‌گذاری در شرکت آنزو

شرکت سونی در سال ۲۰۲۲ بخشی از تامین مالی ۲۰ میلیون دلاری شرکت آنزو (Anzu) که روی تبلیغات بازی‌های متاورسی تمرکز دارد را برعهده داشته است.

• سرمایه‌گذاری در شرکت double jump.tokyo

دو سرمایه‌گذاری وب ۳ سونی در سال جاری کماکان به بخش بازی‌ مربوط می‌شوند. یکی از این موارد سرمایه‌گذاری روی شرکت دابل‌جامپ کریپتو (double jump.tokyo) است که سابقه طولانی در توسعه زنجیره عمومی بازی‌های ژاپنی دارد.

• شرکت سکیوریتایز

یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های سونی در استارت‌آپ‌های وب ۳، سرمایه‌گذاری روی شرکت سکیوریتایز (Securitize) است که در زمینه توکنایز کردن دارایی‌های واقعی فعالیت دارد. سکیوریتایز اخیرا اعلام کرده است که از انتشار توکن‌های اوراق بهادار برای پروژه فیلم جدید سونی پشتیبانی می‌کند. بانک‌های سونی و سامیتومو میتسوی تراست (Sumitomo Mitsui Trust Bank) برای ارائه اوراق بهادار دیجیتال به مشتریان خود از پلتفرم سکیوریتایز استفاده می‌کنند.

در عین حال، سرمایه‌گذاری‌های سونی روی بانک‌های ارز دیجیتال و بازارهای NFT نتایج ضعیفی داشته است. به‌طور مثال بانک کریپتویی Nuri که سونی بخشی از تامین مالی آن را برعهده داشته است، در آگوست ۲۰۲۰ به دلیل ناتوانی در جذب خریدار و سرمایه‌گذار خارجی اعلام ورشکستگی کرده است.

پلتفرم معاملات توکن‌های بی‌همتای مارکرز‌پلیس (MakersPlace) نیز طبق داده‌های ان‌اف‌تی اسکن (NFTscan) دربازه یک ماهه تا تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۲۴ تقریبا هیچ معامله‌ای را ثبت نکرده است. البته این پلتفرم در سال ۲۰۲۱ از نظر حجم معاملات در میان ۵ پلتفرم برتر قرار گرفته است که ناشی از همکاری با حراجی کریستیز (Christies) برای فروش یکی از گران‌ترین NFTهای جهان به نام «همه روز: ۵٬۰۰۰ روز اول» اثر بیپل (Beeples) بوده است.

سونی علاوه‌بر مدل‌های سنتی سرمایه‌گذاری، از طریق شرکت تابعه خود با یکی از پاراچین‌های پولکادات به‌نام استار (Astar Network) همکاری کرده است. هدف از این همکاری راه‌اندازی یک برنامه شتاب‌دهنده رشد وب ۳ برای شناسایی و حمایت از پروژه‌های نوپا است.

برنامه‌های جدید سونی برای مقابله با کاهش رشد

گزارش‌های مالی شرکت سونی در سه ماهه سوم ۲۰۲۳ نشان می‌دهد ارزش بازار سونی حدود ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافته است. به همین دلیل سونی با ورود به حوزه وب ۳ و ارزهای دیجیتال به‌دنبال پیدا کردن مسیر جدیدی برای رشد است. به‌طور مثال در جولای امسال، سونی شرکت امبر ژاپن (Amber Japan) را خرید تا وارد حوزه تجارت ارزهای دیجیتال شود. همچنین با همکاری استارتیل‌لبز، بلاکچین لایه ۲ سونیوم را روی اتریوم راه‌اندازی کرد. با توجه به اینکه همیشه قوانین سخت‌گیرانه‌ای نسبت به بازار ارزهای دیجیتال ژاپن اعمال شده، حرکت‌های اخیر سونی در این حوزه توجه زیادی را به خود جلب کرده است.

همچنین شرکت سونی به‌خاطر کاهش رشد در بخش بازی‌هایش تلاش می‌کند تا با تمرکز روی دارایی‌های محتوایی خود شامل بازی‌، فیلم‌، موسیقی و هم‌افزایی مالکیت معنوی آن‌ها مسیر جدیدی را برای کسب درآمد پایدار ایجاد کند. بلاکچین سونیوم نیز با غیرمتمرکزسازی اینترنت به افزایش مالکیت معنوی محتوای سونی کمک می‌کند. به‌علاوه، سونی یک برنامه سرمایه‌گذاری برای رشد دارد که طبق آن قرار است طی سه سال آینده سرمایه‌ای نزدیک به ۱.۸ تریلیون ین را به خرید و ادغام شرکت‌ها اختصاص دهد.

حضور پررنگ سونی در بخش صرافی‌های ارز دیجیتال و زنجیره‌های عمومی که همیشه یکی از سودآورترین بخش‌های کریپتو بوده‌اند نیز می‌تواند به تسریع رشد سونی کمک کند.

کاهش مقررات در زمینه وب ۳ نیز می‌تواند فضای مثبتی را برای رشد کسب‌وکارهای وب ۳ سونی فراهم کند. در آوریل ۲۰۲۳، حزب حاکم ژاپن وایت‌پیپری به نام «وب ۳ ژاپن ۲۰۲۳» را منتشر کرد که هدف آن کاهش مقررات در این زمینه بود. اکثر مقامات ژاپنی از نخست‌وزیر گرفته تا کنفرانس‌های مختلف وب ۳ حمایت خود را از این طرح را اعلام کرده‌اند.

جمع‌بندی

علی‌رغم ورود سونی به وب ۳ و ارزهای دیجیتال هنوز تردیدهای بسیاری در مورد تعهدات و نوآوری‌های واقعی آن در این حوزه وجود دارد. مسئله اول این است که سونی تنها از طریق سرمایه‌گذاری یا همکاری‌های استراتژیک وارد این حوزه شده است و تیم اصلی سونی هنوز نقشی را برعهده ندارند. دوم اینکه، به دلیل فعالیت‌های گسترده سونی مشخص نیست که سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در این زمینه تا چه اندازه پایدار هستند. نکته آخر هم این است که اگر سونی از فناوری بلاکچین به عنوان یک ابزار بازاریابی استفاده کند و نوآوری واقعی نداشته باشد، آسیب جدی به صنعت رمزنگاری ژاپن می‌زند.

به‌هر حال باید منتظر بمانیم و ببینیم این غول ژاپنی تا چه حد می‌تواند در صنعت بلاکچین و ارزهای دیجیتال نفوذ کند و آیا راه‌اندازی بلاکچین سونیوم