در دنیایی که سرعت و کارمزد تراکنش‌ها حرف نخست را می‌زنند، استیبل کوین‌ها موفق شده‌اند در این سال‌ها جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند و حتی غول‌های قدیمی مثل ویزا یا مستر کارت را به چالش بکشند. در همین مدت نیز توجه دولت‌های مختلف به ویژه آمریکا به مسئله استیبل کوین‌ها جلب شده و به نظر می‌رسد که رقابت بر سر این دسته از دارایی‌های دیجیتال رو به افزایش است. یکی از پروژه‌هایی که به تازگی با تمرکز بر استیبل کوین‌ها راه‌اندازی شده و سروصدای زیادی به پا کرده، شبکه پلاسما (Plasma) است؛ بلاکچین لایه یک نسل جدیدی که رویکردی کاملا متحول‌کننده برای این بخش از بازار کریپتو دارد.
پلاسما صرفا یک بلاکچین جدید در میان صدها بلاکچین دیگر بازار کریپتو نیست، بلکه پروژه‌ای است که منحصرا برای استیبل کوین‌ها، به ویژه تتر ساخته شده و با ارائه قابلیت‌های مختلفی مثل کارمزد صفر برای تراکنش‌های USDT سروصدای زیادی ایجاد کرده است. در این مقاله از میهن بلاکچین تصمیم داریم تا ببینیم بلاکچین پلاسما چیست و شیوه کار آن را توضیح دهیم. در همین حال ارز دیجیتال XPL که توکن بومی شبکه پلاسماست را زیر ذره‌بین خواهیم برد.
پلاسما (Plasma) چیست؟
وقتی از بلاکچین حرف می‌زنیم، اغلب ذهن‌مان به سمت اتریوم، ترون یا سولانا می‌رود؛ شبکه‌هایی که برای قراردادهای هوشمند عمومی ساخته شدند. اما پلاسما یک رویکرد متفاوت دارد: این بلاکچین از پایه برای پرداخت‌های استیبل‌کوینی طراحی شده است. یعنی تمرکز اصلی آن روی استیبل کوین‌هایی مثل تتر و جابه‌جایی سریع، ارزان و بدون مشکل این دارایی‌هاست.
پلاسما یک بلاکچین لایه یک سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. به زبان ساده، این یعنی توسعه‌دهندگانی که روی اتریوم قرارداد هوشمند می‌نویسند، می‌توانند همان کدها را بدون تغییر روی پلاسما اجرا کنند. اما تفاوت بزرگ در اینجاست که در پلاسما، استیبل‌کوین‌ها نقش اول را دارند و صرفا توکنی مثل بقیه توکن‌ها در بستر بلاکچین نیستند.
بلاکچین پلاسما از مکانیسم اجماع شخصی‌سازی‌شده‌ای به نام «PlasmaBFT» که نسخه‌ای پیشرفته از الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس (Byzantine Fault Tolerance یا BFT) است استفاده می‌کند. این مدل باعث می‌شود تا تراکنش‌ها در بستر این شبکه در کسری از ثانیه نهایی شوند و امنیت فوق‌العاده بالایی هم داشته باشند. نکته جالب اینجاست که پلاسما در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش می‌کند و زمان ساخت بلاک کمتر از یک ثانیه‌ای دارد که از این حیث در جمع سریع‌ترین بلاکچین‌های جهان قرار می‌گیرد.
اما آنچه پلاسما را خیلی زود بر سر زبان‌ها انداخت صرفا ایده نوین و فناوری آن نبود. این پروژه از همان ابتدا توسط شرکت‌های بزرگی مثل تتر و صرافی بیتفینکس و حتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری شناخته‌شده‌ای مثل فاندرز فاند (Founders Fund) حمایت شد و همین پشتوانه به اعتبار این شبکه و جذب کاربران به آن کمک شایانی کرد.
نتیجه‌اش چه بود؟ تنها در روزهای ابتدایی راه‌اندازی، بیش از ۲ میلیارد دلار استیبل‌کوین وارد پلاسما شد. این عدد به‌تنهایی نشان می‌دهد که اعتماد بزرگی پشت این پروژه شکل گرفته است. جالب‌تر اینکه ظرف کمتر از ۴۸ ساعت، حجم استیبل‌کوین‌های موجود روی شبکه از ۷ میلیارد دلار هم عبور کرد؛ رقمی که در تاریخ بلاکچین‌های تازه‌تأسیس تقریباً بی‌سابقه است.
بازار هم به شدت به این موج واکنش نشان داد و قیمت توکن بومی شبکه پلاسما یعنی XPL به طور قابل‌توجهی افزایش یافت. در واکنش به این محبوبیت، بایننس هم بلافاصله این توکن را به لیست معاملات خود اضافه کرد و باعث شد توجه بیشتری به پروژه پلاسما معطوف شود.
به همین دلایل، خیلی‌ها پلاسما را «گوهر پنهان» جدید بازار می‌دانند؛ پروژه‌ای که می‌تواند مشکلات اساسی اکوسیستم استیبل کوین‌ها را حل کند!
بلاکچین پلاسما چه مشکلی را حل می‌کند؟
در نگاه اول شاید بپرسید: مگر همین الان با اتریوم یا ترون نمی‌شود USDT جابه‌جا کرد؟ چرا به پلاسما نیاز داریم؟ پاسخ در «مشکلات پنهانی» است که کاربران روزانه تجربه می‌کنند، اما شبکه‌های موجود راه‌حلی برای آن ندارند. پلاسما دقیقاً برای حل همین مشکلات ساخته شده است.
اولین مسئله، کارمزدها و نیاز به توکن گس است. در اتریوم یا BNBچین برای اینکه یک کاربر بتواند فقط یک تتر جابه‌جا کند، باید مقداری ETH یا BNB در کیف‌پولش داشته باشد. این موضوع برای تازه‌کارها گیج‌کننده و پرهزینه است. پلاسما این مانع را با یک مکانیزم هوشمند (Paymaster) برطرف کرده و کاربران برای انجام تراکنش‌ها لزومی ندارد ارز دیجیتال بومی پلاسما یعنی XPL را داشته باشند و می‌توان آن را با سایر توکن‌ها، مثلا همان استیبل کوینی که منتقل می‌شود یا توکن‌های ERC-20 منتخب پرداخت کرد. همچنین انتقال ساده USDT در این شبکه برای کاربران بدون کارمزد است!
یکی دیگر از محدودیت‌های شبکه‌های موجود، تعادل میان سرعت و نهایی‌سازی تراکنش‌هاست. در بسیاری موارد یا باید مدت‌زمان زیادی برای تایید صبر کرد، یا ریسک بازگشت تراکنش را پذیرفت. پلاسما با اجماع اختصاصی خود این مسئله را برطرف کرده و تراکنش‌ها را در چند ثانیه نهایی می‌کند.
سومین مشکل مقیاس‌پذیری جریان‌های پرداختی است. حواله‌های بین‌المللی یا حتی تراکنش‌های خرد نیازمند سرعت بالا و کارمزدهای قابل پیش‌بینی هستند. شبکه‌هایی مثل اتریوم برای این حجم از پرداخت‌های ساده واقعا ناکارآمدند. اما پلاسما دقیقاً برای این سناریو طراحی شده: تراکنش‌های زیاد، سریع و با هزینه‌ای ناچیز.
در همین حال امنیت برای موسسات مالی و نهادهای بزرگ اهمیت زیادی دارد. پلاسما نیز با سازوکارهای امنیتی سخت‌گیرانه‌ای در لایه اجماعش خطر حملات سایبری یا سانسور تراکنش‌ها را به حداقل رسانده است.
شبکه پلاسما چگونه کار می‌کند؟
وقتی از پلاسما (Plasma) صحبت می‌کنیم، در واقع از ترکیبی هوشمندانه میان یک پروتکل اجماع قدرتمند و یک لایه اجرای سریع و ماژولار سخن می‌گوییم. این شبکه به‌گونه‌ای طراحی شده که هم از نظر سازگاری با اتریوم کامل باشد، هم از نظر کاربری روی استیبل‌کوین‌ها تجربه‌ای بی‌نقص ارائه دهد.
بگذارید قدم به قدم جلو برویم تا ببینیم این سازوکار پیچیده چطور در عمل کار می‌کند:
قلب تپنده پلاسما: اجماع PlasmaBFT
پلاسما از الگوریتم اجماعی به نام PlasmaBFT بهره می‌برد. این پروتکل نسخه‌ای پیشرفته از مکانیزم معروف HotStuff است که ابتدا توسط VMresearch معرفی و سپس توسط تیم‌های تحقیقاتی مطرحی مثل لیبرا (پروژه بلاکچینی سابق شرکت متا) توسعه یافته بود. اما این استفاده از این الگوریتم اجماع چه مزیتی دارد؟
این الگوریتم اجماع بلاکچین پلاسما این امکان را می‌دهد تا تراکنش‌ها را با سرعت بالا و امنیت مثال‌زدنی پردازش کند. هر تراکنش ابتدا توسط یک ولیدیتور رهبر جمع‌آوری شده و سپس به سایر ولیدیتورها ارسال می‌شود تا پس از رای‌گیری تایید شوند. وقتی دو سوم از آنها موافق باشند، این رأی‌ها در قالب یک «گواهی اکثریت» (Quorum Certificate یا QC) جمع‌آوری شده و بلاک به مرحله بعد می‌رود. این فرایند باعث می‌شود حتی اگر یک‌سوم ولیدیتورها خرابکار باشند، هیچ بلاک متناقضی نتواند همزمان تأیید شود.
یکی از ویژگی‌های متمایز الگوریتم اجماع PlasmaBFT، امکان تغییر رهبر شبکه بدون توقف و پردازش همزمان بلاک‌هاست. منظور از پردازش همزمان بلاک‌ها یا قابلیت «Pipeline» این است که بلاک جدید می‌تواند قبل از نهایی شدن بلاک قبلی آماده و پیشنهاد شود. این قابلیت باعث افزایش چشمگیر تعداد تراکنش‌های پردازش‌شده در ثانیه و کاهش تاخیر نهایی در تأیید تراکنش‌ها می‌شود.
علاوه بر این، PlasmaBFT از مکانیسمی به نام امضاهای جمعی (Threshold Signatures) استفاده می‌کند. این مکانیسم به شبکه اجازه می‌دهد تا رأی اعتبارسنج‌ها به صورت جمع‌آوری‌شده و یکپارچه در قالب یک گواهی واحد ارائه شود، بدون آنکه نیاز به تبادل حجم بالای داده بین همه اعتبارسنج‌ها باشد. به این ترتیب، شبکه هم سریع‌تر می‌شود و هم امنیت بالاتری دارد.
در رابطه با بحث امنیت، پلاسما رویکردی متفاوت نسبت به سیستم‌های بلاکچینی سنتی دارند. بلاکچین‌هایی مثل اتریوم برای تضمین عملکرد درست ولیدیتورها از مکانیسم اسلشینگ سپرده (Stake Slashing) استفاده می‌کنند؛ یعنی اگر اعتبارسنج خطایی کند، بخشی از سرمایه استیک شده او از بین می‌رود. اما در پلاسما از مکانیسم اسلشینگ پاداش (Reward Slashing) استفاده می‌شود؛ به این معنا که ولیدیتور خطاکار صرفاً پاداش خودش را از دست می‌دهد، نه سرمایه اصلی‌اش را. این طراحی باعث می‌شود امنیت حفظ شود و در عین حال ریسک غیرضروری برای اعتبارسنج‌ها کاهش یابد.
برای بهبود کارایی و کاهش پیچیدگی شبکه، همه اعتبارسنج‌ها در هر بلاک رأی نمی‌دهند. به جای آن، کمیته‌ای کوچک از اعتبارسنج‌ها برای هر دوره انتخاب می‌شود که تنها این گروه وظیفه تبادل رأی و تأیید بلاک‌ها را بر عهده دارد. اعضای کمیته با استفاده از فرآیندی تصادفی و وزن‌دهی‌شده بر اساس میزان دارایی استیک‌شده انتخاب می‌شوند تا ترکیبی از ولیدیتورهای قدرتمند و متنوع همواره در تصمیم‌گیری حضور داشته باشند. این طراحی باعث می‌شود تأخیر تراکنش‌ها کاهش یافته، ارتباط بین اعتبارسنج‌ها بهینه شود و مقیاس‌پذیری شبکه به شکل قابل توجهی افزایش یابد، بدون آنکه امنیت به خطر بیفتد.
علاوه بر این، در شبکه پلاسما، دسته‌ای از نودهای غیر اعتبارسنج وجود دارند که در فرآیند اجماع شرکت نمی‌کنند و صرفاً دسترسی RPC برای برنامه‌ها و کاربران فراهم می‌کنند. این نودها بدون افزودن بار پردازشی اضافی به شبکه، باعث می‌شوند دسترسی به داده‌های شبکه سریع و پایدار باشد و عملکرد کلی شبکه سبک و کارآمد باقی بماند.
لایه اجرا: قدرت Reth
پس از اینکه بلاک‌ها توسط لایه اجماع تایید شد، نوبت به اجرای تراکنش‌ها می‌رسد. این کار را لایه Reth انجام می‌دهد.
به زبان ساده، Reth یک بازنویسی پیشرفته از ماشین مجازی اتریوم (EVM) است که با زبان Rust نوشته شده و کاملاً با اتریوم سازگار است. این یعنی هر قرارداد، هر دستور و ابزار توسعه‌ای که روی اتریوم کار می‌کند، روی پلاسما هم بدون تغییر قابل اجراست.
ارتباط میان لایه اجماع و Reth از طریق Engine API برقرار می‌شود: پیشنهاد بلاک‌ها از لایه اجماع به Reth می‌رود، تراکنش‌ها اجرا می‌شوند، وضعیت شبکه به‌روزرسانی می‌شود و نتیجه به لایه اجماع بازمی‌گردد تا بلاک‌ها نهایی شوند. به این ترتیب، هماهنگی کامل بین تایید و اجرا برقرار می‌شود و شبکه می‌تواند بدون اختلال تراکنش‌ها را پردازش کند.
Reth به صورت ماژولار طراحی شده و فرآیندها را در بخش‌های مستقل سازماندهی می‌کند: Transaction Pool برای نگهداری تراکنش‌ها، Block Builder برای انتخاب تراکنش‌ها، Execution Engine برای اجرای قراردادها و Storage برای ذخیره اطلاعات حساب‌ها و داده‌های قراردادها. این طراحی نه تنها سازماندهی شبکه را بهبود می‌دهد، بلکه باعث می‌شود مقیاس‌پذیری و کارایی بسیار بالا باقی بماند.
همچنین Reth از همگام‌سازی مرحله‌ای استفاده می‌کند؛ یعنی ابتدا هدر بلاک‌ها، سپس بدنه آنها و در نهایت وضعیت شبکه پردازش می‌شود، نه همه چیز به‌طور همزمان. این روش باعث کاهش مصرف حافظه و افزایش سرعت اتصال به شبکه می‌شود و کاربران می‌توانند سریع‌تر به شبکه متصل شوند.
پلاسما وان چیست؟
در کشورهایی که تورم سرسام‌آور ارزش پول ملی را تهدید می‌کند، بسیاری از مردم به دلار دیجیتال یا استیبل‌کوین‌ها روی می‌آورند. در کشورهایی مثل آرژانتین، ترکیه یا ونزوئلا، استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر نقش «حساب پس‌انداز دیجیتال» را ایفا می‌کنند و به کاربران کمک می‌کنند ارزش دارایی‌هایشان را حفظ کنند. با این حال، استفاده از این دارایی‌ها اغلب مستلزم اعتماد به صرافی‌های متمرکز است، جایی که کنترل کامل پول در دست خود کاربران نیست.
اینجاست که پلاسما وان (Plasma One) وارد میدان می‌شود؛ یک نئوبانک نوآورانه که به طور کامل حول استیبل‌کوین‌ها طراحی شده است. پلاسما وان بستری غیرحضانتی است، یعنی کاربران کنترل کامل سرمایه خود را دارند و امکان ذخیره، انتقال و حتی کسب سود از استیبل کوین‌ها را در یک اپلیکیشن واحد فراهم می‌کند.
پلاسما وان برای کاربرانی طراحی شده که می‌خواهند کنترل کامل دارایی‌های خود را داشته باشند و همزمان از امکانات پیشرفته دیفای بهره‌مند شوند. برخلاف کارت‌ها و نئوبانک‌های کریپتویی موجود که معمولاً محدود به اکوسیستم‌های متمرکز هستند و امکان اتصال مستقیم به دیفای را ندارند، پلاسما وان امکان پرداخت، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری همزمان را فراهم می‌کند.
یکی از جذاب‌ترین قابلیت‌های پلاسما وان این است که شما می‌توانید از موجودی استیبل‌کوین خود خرج کنید، در حالی که همان موجودی همچنان برایتان سود تولید می‌کند؛ یعنی پولتان تا آخرین لحظه فعال و پربازده می‌ماند. نرخ سودی که اعلام شده بالای ۱۰٪ است و علاوه بر آن، خریدهایی که با کارت پلاسما انجام می‌دهید تا ۴٪ هم کش‌بک به‌صورت توکن XPL به شما برمی‌گرداند.
کارت پلاسما وان از طریق شبکه ویزا (Visa) در بیش از ۱۵۰ کشور دنیا قابل استفاده خواهد بود. این یعنی شما می‌توانید دلار دیجیتال خود را مثل یک کارت بانکی معمولی خرج کنید، خرید کنید یا انتقال بدهید، بدون اینکه درگیر مشکلات سنتی بانک‌ها یا کارمزدهای سنگین شوید. علاوه بر این، طبق گفته تیم توسعه پلاسما، تراکنش‌های Plasma One عمدتا بدون کارمزد و فوری انجام خواهند شد.
پل بیت‌کوین پلاسما (pBTC) چیست؟
یکی از قابلیت‌های جذاب شبکه پلاسما، امکان استفاده از بیت‌کوین به‌صورت مستقیم در شبکه و دیفای است، بدون اینکه نیازی به واسطه‌ها یا توکن‌های رپ‌دشده باشد. در این سازوکار شما نیازی به رپد کردن بیت کوین ندارید و صرفا آن را به شبکه پلاسما واریز می‌کنید. پس از واریز شبکه‌ای از ولیدیتورهای مستقل تراکنش شما را بررسی کرده و معادل بیت کوین واریزی توکن pBTC برایتان صادر می‌شود؛ توکنی که با نسبت ۱:۱ با بیت کوین واقعی پشتیبانی شده و می‌توان از آن در قراردادهای هوشمند، به عنوان وثیقه، یا برای جابجایی بین شبکه‌های مختلف استفاده کرد.
معماری پل pBTC سه لایه اصلی دارد:
- لایه حضانت (Custody Layer): بیت‌کوین شما در آدرس‌هایی نگهداری می‌شود که تحت کنترل جمعی شبکه است و هیچ فردی نمی‌تواند به تنهایی به آن دسترسی داشته باشد.
- شبکه اعتبارسنج‌ها (Verifier Network): هر اعتبارسنج، تراکنش‌ها را بررسی کرده و پس از تأیید نهایی، گزارشی (Attestation) روی شبکه ثبت می‌کند. فقط بعد از رسیدن اکثریت اعتبارسنج‌ها، pBTC صادر می‌شود.
- لایه صدور (Issuance Layer): وقتی اعتبارسنج‌ها تراکنش را تأیید کردند، معادل آن pBTC به کیف پول شما منتقل می‌شود.
فرایند برداشت بیت‌کوین از پلاسما هم بسیار ساده است. کافی است توکن‌های pBTC خود را بسوزانید. در ادامه شبکه ولیدیتورها با امضاهای جمعی تراکنش توکن‌سوزی شما را اجرا کرده و بیت کوین اصلی به آدرس شما بازگردانده می‌شود.
ویژگی‌های متمایزکننده بلاکچین پلاسما
همانطور که دیدیم پلاسما چیزی فراتر از یک بلاکچین ساده است و تجربه‌ای کاملا نوآورانه را برای کاربران و توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند. اگر بخواهیم ویژگی‌ها و قابلیت‌های مهم پلاسما که برخی از آنها را بالاتر بررسی کردیم را یکجا جمع کنیم می‌توان به این موارد اشاره کرد:
انتقال بدون کارمزد تتر
یکی از بزرگترین چالش‌های کاربران پرداخت کارمزدهای گس است. پلاسما با استفاده از سیستم Paymaster این مشکل را برای تراکنش‌های تتری حل کرده است. کاربران می‌توانند تراکنش‌های ساده USDT را بدون پرداخت هیچ کارمزدی انجام دهند؛ در حالی که هزینه این انتقال‌ها توسط بنیاد پلاسما پوشش داده می‌شود.
پرداخت کارمزد با توکن‌های دلخواه
برخلاف شبکه‌هایی که کاربران را مجبور می‌کنند برای پرداخت کارمزد گس تنها از توکن بومی استفاده کنند، پلاسما انعطاف بیشتری ارائه می‌دهد. شما می‌توانید کارمزد تراکنش‌ها را مستقیماً با استیبل‌کوین‌ها یا توکن‌های ERC-20 تأییدشده پرداخت کنید و هیچ الزامی به داشتن توکن XPL وجود ندارد.
پرداخت‌های محرمانه
پلاسما در حال توسعه ماژولی به نام «پرداخت‌های محرمانه» است که هدف آن افزایش حریم خصوصی در تراکنش‌های استیبل‌کوینی است. با فعال‌سازی این ویژگی، جزئیات کلیدی مانند مقدار انتقال یا هویت گیرنده قابل پنهان‌سازی خواهد بود، بدون اینکه ناسازگاری با کیف‌پول‌ها یا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ایجاد شود. به این ترتیب، کاربران می‌توانند بین شفافیت عمومی و محرمانگی انتخاب داشته باشند.
پل مستقیم به بیت کوین
یکی از نقاط قوت مهم پلاسما، پل بیت کوینی آن است که بالاتر به صورت کامل آن را بررسی کردیم. این سازوکار باعث می‌شود تا نقدینگی شبکه بیت کوین به اکوسیستم پلاسما وارد شده و از این طریق از دیفای استفاده کند.
سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم
پلاسما به صورت کامل با ماشین مجازی اتریوم سازوگار است به همین خاطر توسعه‌دهندگان می‌توانند قراردادهای هوشمند خود که به زبان سالیدیتی نوشته شده را بدون نیاز به تغییر در این شبکه اجرا کنند. همچنین کاربران نیز به راحتی می‌توانند با کیف پول‌های اتریومی مثل متامسک با پلاسما تعامل داشته باشند.
ارز دیجیتال XPL چیست؟
ارز دیجیتال XPL توکن بومی شبکه پلاسماست که در حفظ امنیت بلاکچین، پردازش تراکنش‌ها، پرداخت کارمزد و تشویق افراد به مشارکت در این اکوسیستم نقش مهمی دارد.
در حقیقت XPL را می‌توان ستون اصلی اقتصاد پلاسما توصیف کرد؛ ارز دیجیتالی که با آن می‌توان کارمزدها را پرداخت کرد، به ولیدیتورها پاداش داد، برای کسب سود بیشتر آن را استیک کرد و از همه مهم‌تر انگیزه‌ای پایدار برای رشد این اکوسیستم ایجاد کرد. وقتی استفاده از استیبل‌کوین‌ها در پلاسما گسترش پیدا می‌کند، تقاضا برای XPL هم بالا می‌رود و اینجاست که ارزش واقعی آن نمایان می‌شود.
توکنومیک ارز دیجیتال XPL
توکنومیک در واقع نقشه اقتصادی پشت یک ارز دیجیتال است و نقش مهمی در آینده آن ایفا می‌کند. در رابطه با توکن XPL، تیم توسعه پلاسما این نقشه راه را بسیار هوشمندانه طراحی کرده است:
هیچ سقف مشخصی برای عرضه XPL تعیین نشده اما در زمان راه‌اندازی شبکه، تعداد کل توکن‌ها ۱۰ میلیارد واحد خواهد بود. البته همه این مقدار یکجا وارد بازار نمی‌شود، بلکه طبق برنامه‌های مشخص به مرور آزاد خواهد شد. این توکن‌ها به شکل زیر بین بخش‌های مختلف توزیع شده‌اند:
- فروش عمومی (۱۰٪): یک میلیارد XPL از طریق فروش عمومی در اختیار کاربران قرار گرفت. بخشی از این توکن‌ها برای کاربران غیرآمریکایی بلافاصله آنلاک شد و بخشی دیگر برای کاربران آمریکایی با قفل یک‌ساله همراه است.
- رشد اکوسیستم (۴۰٪): ۴ میلیارد XPL برای تقویت شبکه، جذب شرکای استراتژیک، نقدینگی و توسعه برنامه‌های دیفای اختصاص یافته است. ۸٪ آن فوراً در دسترس است و مابقی طی سه سال به مرور آزاد می‌شود.
- تیم پلاسما (۲۵٪): برای پاداش و انگیزه تیم سازنده ۲۵٪ از عرضه به آنها اختصاص یافته است. بخشی از آن پس از یک سال آزاد می‌شود و باقی طی دو سال بعد به تدریج در دسترس قرار می‌گیرد.
- سرمایه‌گذاران (۲۵٪): این بخش به حامیان اولیه، صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران خصوصی اختصاص یافته است.
پلاسما برای پاداش‌دهی به اعتبارسنج‌ها، نرخ تورم سالانه ۵٪ را در نظر گرفته که هر سال نیم درصد کاهش می‌یابد تا در نهایت به ۳٪ برسد. این کار باعث می‌شود هم امنیت شبکه حفظ شود و هم از رقیق شدن بیش‌ازحد ارزش توکن جلوگیری گردد.
ضمنا طبق توکنومیک پلاسما، مشابه مدل اتریوم، بخشی از کارمزدها به طور دائمی سوزانده می‌شود. این مکانیزم مثل یک تعادل عمل می‌کند: هم توکن‌های جدید وارد بازار می‌شوند، هم بخشی از آنها نابود می‌شوند تا فشار تورمی کاهش یابد.
آینده پلاسما چگونه خواهد بود؟
پلاسما در همین مدت کوتاه موفق شده توجه غول‌های صنعت کریپتو مثل تتر، بیتفینکس و حتی بایننس را به خود جلب کند. این پشتوانه نشان می‌دهد که پروژه صرفاً یک موج تبلیغاتی نیست، بلکه واقعاً زیرساختی طراحی شده تا بخش بزرگی از جریان‌های پرداخت جهانی را به سمت خود جذب کند. اگر این روند ادامه پیدا کند، پلاسما می‌تواند به یکی از اصلی‌ترین شبکه‌های استیبل‌کوین در جهان تبدیل شود و حتی به رقیبی جدی برای بلاکچین‌های جاافتاده‌ای مثل ترون و اتریوم بدل شود.
از طرف دیگر، با توجه به عرضه نئوبانک پلاسما وان و قابلیت‌هایی مثل استفاده مستقیم از بیت کوین در قالب pBTC، این پروژه مسیر روشنی برای ورود به اقتصاد واقعی دارد. یعنی علاوه بر جذب کاربران کریپتو، می‌تواند به نیاز میلیون‌ها کاربر عادی که به دنبال پرداخت‌های سریع و ارزان هستند پاسخ دهد. چنین جایگاهی در بلندمدت می‌تواند ارزش توکن XPL را نیز تقویت کند و پلاسما را از یک پروژه نوپا به ستون اصلی اکوسیستم استیبل‌کوین‌ها ارتقا دهد.
سوالات متداول
۱. پلاسما (Plasma) دقیقا چیست؟
پلاسما یک بلاکچین لایه یک است که به‌طور اختصاصی برای تراکنش‌های استیبل‌کوین‌ها به‌ویژه تتر طراحی شده و سرعت و امنیت بالایی را برای کاربران فراهم می‌کند. همچنین کارمزد تراکنش‌های تتری در این بلاکچین صفر است.
۲. چه چیزی پلاسما را از بلاکچین‌های دیگر متمایز می‌کند؟
تمرکز کامل روی استیبل‌کوین‌ها، استفاده از اجماع PlasmaBFT، کارمزد صفر برای تراکنش‌های تتری، امکان پرداخت کارمزد با توکن‌های مختلف و همچنین پشتیبانی شرکت‌هایی مثل تتر و بیتفینکس.
۳. آیا در پلاسما برای انتقال استیبل کوین نیاز به توکن XPL است؟
خیر. به لطف سیستم Paymaster، کاربران می‌توانند بدون داشتن توکن بومی XPL، تراکنش‌های خود را انجام دهند.
۴. پلاسما چه نقشی برای بیت کوین در نظر گرفته است؟
این شبکه از طریق پل pBTC امکان استفاده مستقیم از بیت کوین در قراردادهای هوشمند و دیفای را بدون نیاز به رپد کردن فراهم کرده است.
۵. پلاسما وان (Plasma One) چیست؟
پلاسما وان یک نئوبانک غیرمتمرکز است که خدماتی مثل ذخیره، انتقال، پرداخت و کسب سود از استیبل‌کوین‌ها را ارائه می‌دهد و حتی کارت متصل به شبکه ویزا دارد.
۶. توکن XPL چه کاربردهایی دارد؟
برای پرداخت کارمزدها، استیکینگ، پاداش اعتبارسنج‌ها و مشارکت در اقتصاد شبکه استفاده می‌شود و همچنین ارزش آن با رشد تقاضا برای استیبل‌کوین‌ها تقویت خواهد شد.
۷. آینده پلاسما را چطور می‌توان پیش‌بینی کرد؟
با توجه به حمایت‌های بزرگ، فناوری پیشرفته و تمرکز ویژه روی استیبل‌کوین‌ها، پلاسما پتانسیل تبدیل شدن به زیرساخت اصلی پرداخت‌های دیجیتال در سطح جهانی را دارد.
سخن نهایی
پلاسما آمده تا مفهوم پرداخت با استیبل‌کوین‌ها را از یک ابزار محدود در صرافی‌ها به یک تجربه واقعی در زندگی روزمره تبدیل کند. این شبکه با کارمزد صفر، سرعت فوق‌العاده، پل مستقیم به بیت کوین و نئوبانک اختصاصی خود، نویدبخش نسلی تازه از بانکداری دیجیتال غیرمتمرکز است؛ جایی که کاربران نه تنها کنترل کامل دارایی‌هایشان را دارند، بلکه می‌توانند آزادانه و بدون مرز از آن استفاده کنند.
در دنیایی که آینده پول به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌رود، پروژه‌هایی مانند پلاسما نقشی تعیین‌کننده خواهند داشت. چه به عنوان کاربری که به دنبال پرداخت‌های سریع‌تر و ارزان‌تر است و چه به عنوان سرمایه‌گذاری که به آینده بلاکچین ایمان دارد، نمی‌توان پلاسما را نادیده گرفت. شاید به‌زودی این پروژه همان حلقه گمشده‌ای باشد که استیبل‌کوین‌ها را به جریان اصلی اقتصاد جهانی متصل می‌کند.
