در چهارم تیر ماه رویداد ((ماینینگ، خوب، بد، زشت)) توسط راه پرداخت و با میزبانی دانشگاه امیرکبیر برگزار شد که محوریت اصلی سخنرانی ها و مباحث مطرح شده در رابطه با ماینینگ و استخراج ارزهای دیجیتال بود.
یکی از مسائل بسیار مهم برای ماینر ها و فعالان حوزه ی ماینینگ ارزهای دیجیتال، مسائل مربوط به قانون گذاری و همچنین تعیین و تکلیف تعرفه برق برای استخراج است. جدای از افزایش قیمت بیت کوین و در معرض توجه قرار گرفتن ماینینگ، اعلامیه ای توسط شرکت توانیر منتشر شد مبنی بر اینکه:
توسعه مراکز ارز دیجیتال، در پیک تابستان شرکت‌های توزیع نیروی برق را با مشکل جدی مواجه می‌کنند.
و این اعلامیه باعث پیگیری شرکت توانیر و در پی آن قطع کردن فعالیت ماینینگ برخی از شهرها مانند تبریز شد. البته لازم به ذکر است که طبق محاسبات انجام شده، ماینینگ هر بیت کوین معادل انرژی سوخت ۱۰۷ بشکه نفت خام یا ۱۵۰۰۰ متر مکعب گاز طبیعی است.
این رویداد با توجه به مسائل فوق و سایر مشکلات در زمینه ماینینگ جهت گفتگو و همفکری موافقین و مخالفین این عرصه برگزار شد که سخنرانان این رویداد به شرح زیر بودند:
- مسعود زمانی، مدیر دفتر سیستم‌ها و روش‌های هلدینگ فناپ
- محمدرضا جمالی، مدیرعامل نبض‌افزار
- محمد جواد صمدی راد، معاون فنی ققنوس
- سهیل نیکزاد، بیت‌کوینر
- محمدعلی اخایی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران
- فرخ امینی‌فر، مدیر گروه مهندسی برق قدرت دانشگاه تهران
انرژی، دغدغه ی تمام کشورها از جمله ایران و ماینرها!
این رویداد ابتدا با سخنرانی دکتر زمانی آغاز شد که اطلاعات مفیدی در رابطه با مصرف انرژی و آینده ی آن در اختیار حضار قرار دادند. ایشان ضمن اشاره به این موضوع که انرژی یک صنعت ۶ تریلیون پلاری است گفت:
۶ تریلیون دلار عدد بسیار بزرگی است و از حدود هشت سال پیش انرژی ابعاد اخلاقی و اجتماعی پیدا کرده است و بسیاری از افراد با مباحثی مانند آلودگی محیط زیست، گرم شدن کره زمین و مسائلی که تولید انرژی می تواند زندگی انسان را تحت تأثیر بگذارد به آن نگاه می کنند.
وی در ادامه گفت:
شرکت Peabody، در سال ۲۰۱۱ بزرگ ترین شرکت زغال سنگ دنیا بود ولی در سال ۲۰۱۵، ۹۹.۸ درصد کاهش ارزش سهام داشت و ورشکسته شد. در همان حول و حوش، تا الان از ۱۵ شرکت بزرگ زغال سنگ در دنیا ۸ شرکت ورشکسته شده‌اند. دقت داشته باشید که علت داستان این است که ۱۵۰ سال پشت سر هم، هر سال تقاضا برای زغال سنگ در دنیا افزایشی بوده، در سال ۲۰۱۳ این تقاضا به اوج خود رسید و دو سال بعد از آن کلی شرکت ورشکسته وجود داشت. تقریباً همه کشورهای صنعتی دنیا پروژه‌های نیروگاه‌های زغال سنگی خود را کنسل کرده‌اند. درواقع می صرفد که نیروگاهی که دارد کار می‌کند را خاموش کنند و نیروگاه خورشیدی بگذارند.
زمانی پس از بیان فواید انرژی بادی و ارائه یک سری آمارها در رابطه با کشورهای دیگر، بیان کرد:
میانگین سرعت باد در کشور ما وضعیت بدی ندارد. توجه داشته باشید که آینده انرژی بادی روی خشکی نیست بلکه دو جایی که باد در آنها ثابت و پایدار است، دریاها و آسمان است.
انرژی خورشیدی به دلیل تجدیدپذیر بودن آن، از جمله انرژی های مقرون به صرفه است اما نمی توان آن را لزوما انرژی تمیزی دانست؛ این نکته ای بود که زمانی به آن اشاره کرد. وی در ادامه گفت:
انرژی خورشیدی در سال ۱۹۸۴، ۳۰ دلار برای هر کیلووات ساعت بود ولی در سال ۲۰۱۹ برای هر کیلووات ساعت ۲.۱ سنت در می‌آید. در نتیجه روند توسعه انرژی خورشیدی را می‌توانیم ببینیم و سال‌هاست که انرژی خورشیدی می صرفد ولی اینکه دولت‌های چرا وارد آن نشده‌اند، داستان دیگری است اما سال‌هاست که در کشورهای کم آفتابی مانند آلمان نیز روی آن کار می کنند.
همچنین تاکید کرد:
کم آفتاب‌ترین بخش کشور ما، از پر آفتاب‌ترین نقطه کشور آلمان، آفتابی‌تر است حالا تصور کنید که ما چه ظرفیتی را داریم از دست می‌دهیم.
زمانی در انتهای صحبت هایش متذکر شد که ما از انرژی تجدیدپذیر خورشیدی و بادی غافل شده‌ایم و با وجود اینکه انرژی خورشیدی سال‌ها است که صرفه اقتصادی دارد اما به آن توجه نمی‌کنیم.
برای تولید هر بیت کوین ۱۰۷ بشکه نفت باید مصرف شود!
دومین سخنران این رویداد دکتر جمالی، مدیرعامل نبض‌افزار بود که تنها مخالف نسبی صرف انرژی برای ماینینگ در بین سخنرانان بود. هر چند که وی با صنعت ماینینگ مخالف نبود بلکه مخالفت ایشان با مدل کسب و کاری فعلی بود و گفت:
موضوع انرژی مصرفی این صنعت، عدم رگولاتوری مناسب و مشخص نبودن قسمت‌های گنگ و مبهمی است که در خصوص ماینینگ وجود دارد. با توجه به اینکه کشور ما سرانه مصرف انرژی بسیار بالایی دارد، بهینه‌سازی مناسب صورت نگرفته و ۹۲ درصد سبد انرژی از نیروگاه‌های فسیلی تأمین می‌شود، بنابراین ماینینگ از نظر اقتصادی، اخلاقی و محیط‌زیستی، توجیه‌ناپذیر است.موضوع انرژی مصرفی این صنعت، عدم رگولاتوری مناسب و مشخص نبودن قسمت‌های گنگ و مبهمی است که در خصوص ماینینگ وجود دارد. با توجه به اینکه کشور ما سرانه مصرف انرژی بسیار بالایی دارد، بهینه‌سازی مناسب صورت نگرفته و ۹۲ درصد سبد انرژی از نیروگاه‌های فسیلی تأمین می‌شود، بنابراین ماینینگ از نظر اقتصادی، اخلاقی و محیط‌زیستی، توجیه‌ناپذیر است.
برای هر بیت کوین ۵۵ مگاوات ساعت انرژی تولید می شود که این مقدار معادل با ۱۰۷ بشکه نفت است؛ جمالی ضمن بیان این نکته گفت:
ممکن است برای یک شخص که ماینینگ می‌کند، این کار سود داشته باشد و با تهیه زیرساخت‌ها و استفاده از برق سوبسیدی درنهایت سود به دست آورد ولی با چه مکانیزمی جبران سوبسید می‌شود و با چه مکانیزمی سهمی که از آلودگی ایجاد کرده پرداخت می‌شود. این‌ها مواردی است که درباره‌اش قانون‌گذاری نشده و درواقع اصل صحبت ما هم این است که وقتی چنین معضلاتی وجود دارد و تکلیف مشخص نیست، به دنبالش مشکلاتی هم ایجاد می‌شود.
گواه اثبات کار ماندنی است!
سخنران بعدی دکتر صمدی راد معاون فنی ققنوس بود که بخش اعظم صحبت های ایشان در رابطه با فرصت هایی است که ماینینگ ایجاد می کند. ایشان ضمن بیان نحوهی درآمد ماینر ها گفت:
قطعاً در فضای بیت‌کوین و بلاکچین آن چیزی که پایه و اصالت خواهد داشت، کارمزد تراکنش است که پوشش‌دهنده خدمات ماینر است. بنابراین ماینر باید در ازای آن حتماً ابزاری را فراهم کند. فرآیند پاداش میراست، ولی هزینه تراکنش روبه افزایش و مانا است.
وی ادامه داد:
اگر اکنون برای خلق بیت‌کوین باید ۱۰۷ بشکه نفت هزینه می‌کنیم، احتمالاً برای ۲۰ سال آینده باید میلیون‌ها بشکه هزینه شود تا یک بیت‌کوین خلق شود. اما مساله این است که ما ماین می‌کنیم که سرویس اعتماد بگیریم. این سرویس هزینه دارد. بنابراین ماینینگ هزینه اعتماد است.
همچنین اضافه کرد:
قاعدتاً ماینینگ خوب است، اما رفتار خوبی با آن نداشتیم. اینکه بی‌قاعده و بر اساس رفتار هیجانی به به ماینینگ پرداخته‌ایم. ماین خانگی آفت است. اما مقصر شرکت توانیر است. ساختار سنتی شبکه برق شامل تولید، توزیع و مصرف است. اگر رگولاتور صنعت برق هوشمندانه عمل می‌کرد، ماینرها در انتهای شبکه برق و مصرف قرار نمی‌گرفتند؛ چراکه این نقطه پرهزینه‌ترین جایی است که برای برق فراهم می‌شود. بنابراین وقتی ماین خانگی انجام می‌شود، ابزار لازم وجود ندارد و ماینینگ آماتوری به‌عنوان بلای جان شبکه برق نام برده می‌شود.
صمدی در رابطه با تلفات در شبکه توزیع برق گفت:
از لحظه‌ای که برق تولید می‌شود حدود چهار درصد تلفات داریم. در حوزه شبکه توزیع نیز ۱۱ درصد تلفات وجود دارد. آمارهایی که پیدا شده چیزی حدود ۱۸ درصد هم بوده، اما به همین ۱۱ درصد اکتفا می‌کنیم. ما درست به فضای ماینینگ نپرداخته‌ایم. بنابراین برای حل این مساله دو راه‌حل وجود دارد. یکی اینکه مزارع ماینینگ درون نیروگاه‌های بزرگ با مهندسی مصرف توسعه یابند. دیگری توسعه نیروگاه‌های کوچک پراکنده در کنار مزارع بزرگ در موقعیت جغرافیایی خاص است.
و همچنین افزود:
برآورد می‌شود با تأمین برق با دسترسی ۹۵ درصد برای مزارع ماینینگ، بتوان چهار هزار مگاوات ظرفیت خالی در شبکه برق ایجاد کرد. اگر این حجم دسترسی را به فارم‌ها بدهیم کشور برای سرمایه‌گذاری در حوزه ماینینگ آماده می‌شود.
حفظ نفت خیلی هم مهم نیست!
سهیل نیکزاد در رابطه پتانسیل های صنعت ماینینگ گفت:
ابزار ماینر این امکان را می‌دهد تا جریان برق و انرژی را تبدیل به یک واحد پولی کنید. این ابزار این امکان را داده تا آن را در شبکه برق قرار دهیم و آن توان و انرژی را در واحدی که مردم دنیا بتوانند آن را خرج کنند، جمع کنیم. یک نگاه این است که این منفعت را برای خودمان جلب کنیم؛ ولی یک اتفاق مهم‌تری وجود دارد و اینکه نه فقط در ایران و در شرایط ما، بلکه در همه جای دنیا این ابزار برای اولین بار می‌تواند به جای مقاومت، به چشم یک خازن به آن نگاه شود.
وی همچنین گفت:
قرار نیست بیت‌کوین همیشه مصرف‌کننده یک شبکه باشد و با توجه به اینکه در چه آرایشی از شبکه توزیع و بالانس می‌توانید ماینرهای بیت‌کوین را جاگذاری کنید، ابزار جدیدی را برای شبکه ایجاد کرده است.
وی در رابطه با علاقه مردم به ماینینگ به گرجستان اشاره کرد و افزود:
گرجستان در شبکه خود یک گپ منفی داشت که کل آن را با ماینر پر کرد و در حال حاضر واردکننده برق شده است و از هر ۱۰۰ بیت‌کوینی که در دنیا ماین می‌شود، سه تا در گرجستان است.
نیکزاد در رابطه با وضعیت موجود برای کشور گفت:
در این شرایط که همه درها به روی ما بسته است، چه راهی وجود دارد که انرژی را از مرز کشور خارج کنیم به جز اینکه آن را به بیت‌کوین تبدیل کنیم. نکتهٔ مهم‌تر اینکه چرا این‌قدر برای حفظ نفت فکر می‌کنید تا آن را نگه دارید؟ چراکه تا چند سال دیگر نفت دیگر ارزش نخواهد داشت؛ در نتیجه تمام نفت‌ها را باید استخراج کنیم و آن را تبدیل به ارزش‌افزوده کنیم.
رانتی شدن صنعت ماینینگ!
سخنران بعدی این رویداد اخایی عضو هیات علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران بود در رابطه با بیت کوین و قانون گذاری نادرست صحبت کرد و رانتی شدن آن را همین نقیصه می داند و در این راستا گفت:
کارهای بسیاری در این حوزه می‌توان انجام داد که باید با مدیریتی درست پیش بروند و بدون شک بیت‌کوین موجب پیشرفت در زندگی انسان خواهد شد؛ اما چون رگولاتوری درستی در این حوزه انجام نشده باعث رانتی شدن فعالیت در این حوزه شده که یک نفر مجوزی از جایی می‌گیرد و به وسیله آن می‌تواند ماین کند و دیگری نمی‌تواند این کار را انجام دهد
همچنین در رابطه با قدرت چین در زمینه ماینینگ گفت:
باتوجه به منابع عظیم گاز و انرژی و زیرساخت‌های موجود در کشور، فرصت بی‌همتایی برای تبدیل شدن به یکی از اصلی‌ترین بازیگران این صنعت وجود دارد.
نقش کمرنگ مصرف کننده در شبکه برق!
امینی‌فر، مدیر گروه مهندسی برق قدرت دانشگاه تهران سخنران بعدی این رویداد درباره شبکه برق ایران تحت فشار استخراج توضیحاتی را ارائه داد. وی گفت:
درحالی‌که در قرن ۲۱ درباره صنعت برق و بیت‌کوین صحبت می‌کنیم، شهرهایی در آفریقا هستند که فقط دو درصد برق دارند، هرچند موبایل و شبکه مخابرات دارند.
وی افزود:
اتفاقی که در صنعت برق افتاده این است که به سمت خصوصی‌سازی‌شدن رفته است. برای ایران هم این موضوع تقریباً اتفاق افتاده، اما وارد فضای خصوصی با مدیریت دولتی شده است. همچنین مدل کسب‌وکاری و راه‌حلی برای مصرف کمتر ایجاد نشده است.
وی در رابطه با اعلام آماری از ماینینگ توسط سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس گفت:
در این‌باره اعلام کردند که برای هر بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلو وات ساعت برق مصرف می‌شود که به اندازه مصرف ۲۸ مشترک است. تعداد این افراد به تازگی افزایش پیدا کرده و می‌تواند به ۲ تا ۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات برسد. من نمی‌دانم این آمار از کجا گرفته شده است. این رقم خیلی بالا است. شرکت توانیر نیز از اعلام این آمار ابراز بی‌اطلاعی کرد.
وی افزود:
سخنگوی صنعت برق گفته است که بخش اصلی افزایش ۷ درصدی مصرف برق به‌دلیل تولید ارزهای رمزنگاری‌شده است. این آمار هم منصفانه نیست. اگر تولید ارزهای رمزنگاری‌شده هم نبود، سالیانه حدود پنج درصد افزایش برق داشتیم.
قانون گذاری و رگولاتوری از جمله الزامات ماینینگ!
پنل این رویداد با حضور سخنرانان نامبرده در رابطه با قانون گذاری و الزامات ماینینگ بود که به روایت راه پرداخت می توانید آن را در ادامه مطالعه کنید:
در ابتدای این پنل امید علوی گفت: «اعداد و ارقامی که درباره ماینینگ گفته می‌شود، قابل استناد نیست چون باید دید استخراج بیت‌کوین، هزینه دستگاه و غیره چقدر بوده است. ما به خاطر هزینه‌های پایین در ایران فرصت زیادی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی داریم.»
او ادامه داد: «اصل ماینینگ نه در خانه است نه کشاورزی بلکه در شبکه صنعتی است. اگر بخواهیم از این فرصت استفاده کنیم باید گاز را تبدیل به برق کنیم. ما سه ماه تابستان مشکل برق داریم و خارج از این زمان در خیلی جاها به نیروگاه‌ها گفته می‌شود تولید نکنید.»
نعناکار با اشاره به اینکه در حوزه ماینینگ در دولت تعریف درستی از این صنعت وجود ندارد، گفت: «تنها و اولین مجوز ماینینگ در سال ۹۷ و برای یک سرمایه‌گذار خارجی بود که قرار بود ۵۰ میلیون دلار به کشور بیاورد. به محض صدور چنین مجوزی نهادهای متعددی موضع‌گیری کردند. مشکل اصلی هزینه برق و تعداد دستگاه‌هاست که به خاطر نبود نظارت و پایش است. ماینینگ نه بد و نه خوب است ولی می‌تواند هر دو باشد.»
او تصریح کرد: «باید پروتکل شفاف و نظارت بر آمار وجود داشته باشد. باید این وضعیت که مشخص نیست متولی کیست را تحمل کرد هرچند فرصت‌ها از بین می‌رود.»
جمالی با بیان اینکه ما شرکت‌های کسب‌وکاری داریم که با مدل غلط راه افتادند و وارد بورس شدند با حباب‌های اقتصادی، گفت که ما رگولاتوری انجام ندادیم و این دلیل این مساله است. اگر ما برای ماینینگ اندازه‌گیری درستی نکردیم شما این کار را انجام دهید. در حال حاضر اگر بیت‌کوین هزار دلار شود اقتصادی است اما اگر زیر ۵۰۰ دلار بیاید اقتصادی نیست.»
او ادامه داد: «شما برای ماینینگ، از منابع مشاع استفاده می‌کنید بخش دیگر آن هم زیست محیطی است. الان روی هر بیت‌کوین سه هزار دلار سوبسید داده می‌شود، مالیات آن چگونه پرداخت می‌شود؟ این مساله قابل دفاع نیست. در چین برق دو سنت است اما این قیمت واقعی است نه سوبسید.»
علوی با تاکید بر اینکه ماینینگ فقط برق نیست، عنوان کرد: «باید دید راه‌اندازی امکانات در ایران چقدر است، در چین چقدر است. باید محاسبه دقیق انجام داد. با یک ماینر نمی‌توان در خانه کار کرد چون سروصدا دارد مگر در شرایط خاص.»
نعناکار به الزاماتی اشاره کرد که در وزارت ارتباطات تعیین شده مانند دریافت مالیات. او گفت: «باید فهم ماینینگ در ایران شکل بگیرد بعید می‌دانم با این اوصاف این صنعت مشکل خاصی داشته باشد. اگر می‌خواهید صنعت مدیریت شود باید به ایجاد الزامات کمک کنید. باید فهم جامعه را افزایش دهیم.»
امینی‌فر نیز به موضوع صنفی شدن فعالیت در حوزه رمزارز اشاره کرد و گفت: «اگر قرار است تعرفه‌گذاری صورت گیرد دو طرف باید تصمیم بگیرند. اگر قرار است این صنعت منافعی برای کشور داشته باشد باید مذاکرات جدی با صنف یا نماینده وجود داشته باشد.
علوی نیز در پاسخ به این موضوع تاکید کرد: «ما سه سال است داریم رایزنی می‌کنیم. ماینینگ انجام می‌شود اما خریدوفروش ارز غیرقانونی است. ما نمی‌توانیم از گاز موجود به نفع کشور استفاده کنیم؟ درحالی‌که ایران می‌تواند هاب ماینینگ شود؟»
نیکزاد با تاکید بر اینکه این صنعت غیرمتمرکز است، گفت: «حرف‌های رگولاتور رد می‌شود چراکه باید قانون درست گذاشته شود. بهترین قانون برای آمریکاست که می‌گوید کسی که ارزرمز دارد موسسه مالی اعتباری است.»
اخایی یادآور شد: «بیت‌کوین یک اکوسیستم در کنار خود می‌تواند ایجاد کند که ارزش‌افزوده ایجاد کند. بیت‌کوین باعث چرخش مالی فعالی می‌شود و این خود یک ارزش است.»
