پلتفرم Uniswap نوعی صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم است که افراد می‌توانند در آنجا به مبادله توکن‌های ERC20 بپردازند. در این صرافی، نیازی به خریدار و فروشنده برای ایجاد تقاضا نیست و این کار از طریق معادله‌ای انجام می‌شود که به صورت خودکار ارزش را تنظیم و تعدیل می‌کند. در این صرافی نیازی به احراز هویت نیست و همه افراد از هر جای جهان می‌توانند به معامله در آن بپردازند.
پلتفرم Uniswap در ماه می ۲۰۲۰ نسخه دوم خود را راه‌اندازی کرد و امکان مبادله مستقیم توکن‌های ERC20 به همدیگر را فراهم آورد. این نسخه بهبود‌های فنی زیادی را برای Uniswap به همراه داشت. پلتفرم Uniswap در سپتامبر ۲۰۲۰ توکن مدیریتی خود با نام UNI را راه‌اندازی کرد و این توکن در جریان یک ایردراپ به افرادی تعلق گرفت که تا تاریخ یکم سپتامبر از پروتکل استفاده کرده بودند.
پلتفرم Uniswap چیست؟
صرافی‌های غیرمتمرکز بسیاری از مشکلات صرافی‌های متمرکز را حل کردند. مشکلاتی مانند هک و سوء‌مدیریت در مورد صرافی‌های غیرمتمرکز مطرح نیست؛ اما این صرافی‌ها نیز دارای مشکلات خاص خود بودند. یکی از این مشکلات نقدینگی پایین بود که پلتفرم Uniswap ابتکاری جالب به خرج داد و از مدل سنتی دفتر سفارش که در آن صرافی‌ها متکی به خریدار و فروشنده هستند، استفاده نکرد.
Uniswap با استفاده از استخر‌های نقدینگی کار می‌کند و افرادی در این استخر‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و نقدینگی را برای معاملات توکن‌های مختلف فراهم می‌کنند. این افراد سرمایه‌گذار در عوض این کار خود پاداش می‌گیرند و در کارمزد معاملات شریک می‌شوند. این استخر‌ها به صورت خودکار توسط قرارداد‌های هوشمند اداره می‌شوند. به این ترتیب، پلتفرم Uniswap توانسته است مشکل نقدینگی را حل کند و علت محبوبیت آن هم همین قضیه است.
Uniswap یک پروتکل مبتنی بر اتریوم برای معاملات توکن‌های ERC20 است. Uniswap بر خلاف بسیاری از صرافی‌ها که برای گرفتن کارمزد طراحی شده‌اند، ابزاری برای افراد جامعه است و افراد جامعه می‌توانند با استفاده از آن به مبادله توکن بپردازند و در این میان نیازی به واسطه و شخص ثالث نباشد. پلتفرم Uniswap همچنین بر خلاف بسیاری از صرافی‌های دیگر به تطابق خریدار و فروشنده برای تعیین قیمت و اجرای ترید نمی‌پردازد. در اینجا، از یک معادله تطابقی ساده و استخر‌های توکن استفاده می‌شود.
نقشه راه (Roadmap) و تیم سازنده پلتفرم Uniswap
این صرافی توسط هیدن آدامز (Hayden Adams) در سال ۲۰۱۷ ابداع شد. الهام‌بخش ایده آدامز پُستی بود که توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) منتشر شد. آدامز بعد از مطالعه این پست بود که به فکر ابداع پلتفرم Uniswap افتاد.
رودمپ دلتفرم Uniswap نیز تنها شامل راه اندازی مین نت (Mainnet) این پروژه در سال ۲۰۱۸ است. متاسفانه اطلاعات زیادی درباره تیم سازنده و رودمپ این پروژه یافت نمی‌شود.
پلتفرم Uniswap چه ویژگی‌های خاصی دارد؟
تفاوت اصلی Uniswap با دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز، استفاده از نوعی مکانیسم تعیین قیمت است که مدل بازارگردان محصول ثابت نام دارد. هر توکنی را می‌توان به Uniswap اضافه کرد و با مقدار معادلی اتریوم، آن را تامین وجه کرد. به عنوان مثال، اگر بخواهید معامله توکنی به نام Poop Token را امکان‌پذیر کنید، باید یک قرارداد هوشمند جدید Uniswap را برای آن راه‌اندازی کنید و یک استخر نقدینگی برای آن ایجاد کنید که در آن، کوین اتر و این توکن باید به مقداری مساوی واریز شوند.
تفاوت پلتفرم Uniswap با صرافی‌های دیگر در این است که به جای متصل کردن خریداران و فروشندگان برای تعیین قیمت Poop Token، از یک معادله ثابت x*y=k استفاده می‌کند. در این معادله، x و y نشان‌دهنده مقدار اتر و توکن موجود در استخر نقدینگی هستند و k نیز یک ارزش ثابت است. این معادله از توازن بین اتریوم و توکن مورد نظر برای تعیین قیمت آن توکن استفاده می‌کند. هر زمان که فردی Poop Token را با استفاده از اتریوم بخرد، موجودی Poop Token کاهش می‌یابد و موجودی اتریوم افزایش پیدا می‌کند که این منجر به افزایش قیمت poop Token خواهد شد.
بنابراین قیمت توکن‌ها در Uniswap تنها زمانی تغییر می‌کند که معامله‌ای روی دهد. اساسا آنچه که پلتفرم Uniswap انجام می‌دهد، متوازن کردن قیمت توکن‌ها و مبادله آنها بر اساس تقاضای خرید و فروش است.
هر یک از توکن‌های ERC20 را می‌توان در پلتفرم Uniswap اضافه کرد و برای این کار نیازی به اجازه نیست. هر توکن دارای قرارداد هوشمند خودش است و اگر استخر نقدینگی هم نداشته باشد، به آسانی می‌توان آن را ایجاد کرد. زمانی که توکنی قرارداد هوشمند مبادله و استخر نقدینگی خود را داشته باشد، هر فردی می‌تواند به ترید آن توکن بپردازد و یا در استخر نقدینگی آن مشارکت کند. برای مشارکت در یک استخر نقدینگی، لازم است که مقدار معادلی اتریوم و توکن مورد نظر را داشته باشید.
راه‌اندازی و ایردراپ توکن UNI
پلتفرم Uniswap در سپتامبر ۲۰۲۰ اقدام به راه‌اندازی توکن حاکمیت خود با نام UNI کرد. این پلتفرم در جریان یک ایردراپ، به هر آدرس کیف پولی که تا قبل از یکم سپتامبر در پلتفرم Uniswap معامله کرده بود، مقدار ۴۰۰ توکن UNI پاداش داد. حدود ۱۵۰ میلیون توکن UNI از این طریق توزیع شد که ۶۶ میلیون آن در ۲۴ ساعت اول مطالبه شدند. بعد از توزیع ۴۰ درصد توکن‌ها در سال اول، در سال‌های بعدی میزان این توزیع هر سال به مقدار ۱۰ درصد کاهش می‌یابد و این فرآیند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که همه توکن‌ها واگذار شوند.
پلتفرم Uniswap قصد دارد که کلا یک میلیارد توکن UNI را در چهار سال اول توزیع کند که ۶۰ درصد از این توکن‌ها قرار است در میان اعضای جامعه توزیع شود. ۲۱.۵ درصد از این توکن‌ها به کارمندان Uniswap تعلق خواهد گرفت و ۱۸.۵ درصد نیز به سرمایه‌گذاران و مشاوران داده می‌شود.
UNI یک توکن حاکمیت است و این توکن به دارندگان خود اجازه مشارکت در مدیریت پروتکل را می‌دهد. این توکن سریعا در صرافی Coinbase Pro لیست شد و کمی بعد در صرافی اصلی کوین بیس (Coinbase) نیز لیست شد. راه‌اندازی توکن Uniswap را می‌توان واکنشی به ظهور Sushiswap تلقی کرد. SushiSwap کپی پروتکل Uniswap بود و تنها تفاوت آن، وجود توکنی بود که برای ایجاد انگیزه راه‌اندازی شده بود. SushiSwap حتی سعی کرد که نقدینگی Uniswap را در فرآیندی بنام Vampire Mining خالی کند.
در اولین هفته از معاملات توکن UNI، قیمت آن از یک دلار به حدود ۷ دلار رسید و در نهایت، قیمت این توکن با حدود ۳۰ درصد افت، در حوالی ۵ دلار تثبیت شد. مقدار اتر قفل شده در Uniswap هم در این مدت افزایش پیدا کرد و در دو روز اول بعد از راه‌اندازی توکن، به ۱.۶ میلیارد دلار رسید و این رقم تا ۱.۹ میلیارد دلار هم رفت.
وضعیت حال حاضر توکن UNI
قیمت یونی سواپ در لحظه این نوشتار و بنا به گزارش میهن بلاکچین حدود ۴.۷۲ دلار آمریکا است. حجم بازار این توکن در حال حاضر و بنا به گزارش وب سایت مذکور حدود ۴۵۷ میلیون دلار است و حجم معاملات این توکن در ۲۴ ساعت گذشته برابر با ۱.۵۱۰.۶۹۵.۰۵۵ دلار بوده است. تعداد توکن‌های در حال گردش UNI اینک برابر ۹۶.۸۶۶.۲۸۵ است و عرضه کل این توکن‌ها هم قرار است یک میلیارد توکن باشد.
توکن UNI در لحظه این نوشتار در رده ۳۶ وب سایت CoinMarketCap از لحاظ حجم بازار قرار دارد.
کلام آخر
پلتفرم Uniswap انقلابی در میان صرافی‌های ارز دیجیتال محسوب می‌شود. این پلتفرم ایده جدیدی را معرفی کرد و مشکل نقدینگی را که مشکل بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز بود، حل کرد. ایده فرمول محصول ثابت، عدم نیاز به احراز هویت، لیست شدن آسان هر یک از توکن‌های ERC20 به این صرافی و مزایای دیگر، همگی پلتفرم Uniswap را بسیار محبوب کرده‌اند و احتمال آن می‌رود که این پلتفرم در آینده جایگزین بسیاری از صرافی‌های متمرکز شود.
البته ریسک‌های زیادی در فضای بلاک چین و ارز دیجیتال موجود است و رقبای جدیدی نیز هر روز در این عرصه ظاهر می‌شوند. یکی از رسالت‌های بزرگ و مهم بلاک چین تمرکز زدایی است که Uniswap دوباره آن را احیا کرد و به همین دلیل است که ظهور این پلتفرم را می‌توان به عنوان انقلابی در معاملات ارز دیجیتال تلقی کرد.
نظر شما چیست؟ ایده Uniswap تا چه حد برای شما جذاب است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
توجه: نظرات ابراز شده در این مقاله، دیدگاه‌های شخصی نویسنده هستند و لزوما نباید آنها را به میهن بلاکچین نسبت داد.
