نگاهی دقیق به اهمیت فورک‌ها در عرصه دیفای

آیا فورک‌های دیفای متضاد با ماهیت این عرصه هستند؟ در این مقاله به بررسی اهمیت فورک‌های دیفای، نحوه ورود و قرارگیری آنها در عرصه دیفای و چشم‌انداز این فورک ها در بحبوحه افزایش پذیرش عرصه دیفای خواهیم پرداخت.

پس از شکوفایی دیفای در تابستان سال گذشته، از اواسط ماه دسامبر این عرصه موج جدیدی از هیجان و پذیرش را تجربه می‌کند. ارزش توکن‌های دیفای به رکوردهای جدیدی دست یافته‌اند و آگاهی و دانش از دیفای در جامعه ارزهای دیجیتال افزایش یافته است و کاربران جدیدی از امور مالی سنتی به این حوزه جذب شده‌اند.

طی روند صعودی دیفای در تابستان سال گذشته، در اواسط ماه سپتامبر مجموع سرمایه مسدودشده در صرافی‌های غیرمتمرکز به رکود ۵.۱۷ میلیارد دلار رسید. این رقم طی ۶ ماه گذشته بیش از ۳ برابر شده است. طبق گزارش DeFi Pulse، در ماه سپتامبر ۲۰۲۰، مجموع سرمایه مسدودشده در حوزه دیفای دو برابر مجموع سرمایه مسدودشده در صرافی‌های غیرمتمرکز بود. این رقم در ابتدای سال ۲۰۲۱ به سه برابر رسید.

در این بین، فورک‌های دیفای منجر به جذب مشتاقان بسیار زیادی به این عرصه شده است. دیفای ماهیت و رویکرد متن باز دارد و شبیه‌سازی و یا تقلید از پروژه‌های موجود و اجرای آنها را برای توسعه‌دهندگان آسان می‌کند. در بعضی موارد، این فورک‌ها کاملا تقلیدی از پروتکل‌های اصلی هستند و بعضی از موارد دیگر نیز تغییراتی در کد اولیه پروتکل مورد نظر اعمال می‌کنند.

بازیگران اصلی عرصه دیفای از پلتفرم‌های معاملاتی نظیر dYdX و 0x، پلتفرم‌های وام‌دهی نظیر Maker، کامپوند و Aave، پلتفرم‌های اوراق مشتقه نظیر Synthetix تا معرفی و ارائه بازارسازهای خودکار نظیر Curve Finance، یونی‌سواپ و Balancer را شامل می‌شود. این برنده‌های پذیرش دیفای به اهداف اصلی کسانی تبدیل شده‌اند که در صدد بهره بردن از این نوآوری هستند.

یکی از برنده‌های شاخص تابستان دیفای، یونی‌سواپ است که به صرافی غیرمتمرکز برتر بازار و هدف فورک های مختلف تبدیل شده است. پس از آن، سوشی‌سواپ به میدان آمد که فورک مستقیمی از یونی‌سواپ است و منجر به انتقال نقدینگی از یونی‌سواپ به این پلتفرم شد. سوشی‌سواپ با ارائه توکن‌های SUSHI و سود بسیار زیاد و تا حدی غیرعادی منجر به تشویق کاربران جدید به ورود به این پلتفرم شده است.

طی چند ساعت پس از عرضه سوشی‌سواپ، این پلتفرم نیز هدف شبیه‌سازی‌های مختلف نظیر KIMCHI.Finance و Hotdog.Swap قرار گرفت که اسامی مرتبط با غذاهای مختلف را برای پلتفرم خود انتخاب کردند. از آن زمان تاکنون، بعضی از پروژه‌ها توانستند به پروژه‌های مهمی در عرصه دیفای تبدیل شوند، در حالی که سایر پروژه‌ها صرفا نقش آربیتراژ را ایفا کردند و سریعا تسلیم نواقص و کمبودهای خود شدند.

آیا تمام فورک‌های دیفای به صورت یکسان ایجاد شده‌اند؟

یونی‌سواپ در سال ۲۰۱۸ عرضه شد اما در سال ۲۰۲۰ بود که به دلیل ارائه سود بالقوه، رابط کاربری آسان و بی‌سابقه در حوزه دیفای و ساختار غیرمتمرکز خود توانست به پذیرش عمومی دست یابد. یونی‌سواپ به کاربران خود امکان می‌دهد تا در ازای ارائه توکن‌های خود به استخرهای نقدینگی به کسب سود بپردازند، در حالی که تبادل توکن‌های جدید با توکن‌هایی که پتانسیل افزایش قیمت دارند باعث شد که این پلتفرم برای سرمایه‌گذاران فعال، جذاب شود.

شهرت و اعتبار یونی‌سواپ حاصل تجربه کاربری یکپارچه آن برای کسانی بود که در زمینه پیچیدگی‌های دیفای، تازه‌وارد بودند. یونی‌سواپ هم‌چنین فرصت‌های کسب سود بهتری را نسبت به صرافی‌های متمرکز ارائه می‌دهد. یونی‌سواپ در ماه سپتامبر از لحاظ حجم معاملات به رکورد ۱۵ میلیارد دلار دست یافت، در حالی که حجم معاملات ماهانه آن در ماه ژوئن ۲۰۲۰ تقریبا ۵۰۰ میلیون دلار بود. اشتیاق موجود پیرامون یونی‌سواپ منجر به این موضوع شد که حجم معاملات ماهانه آن در ماه اکتبر ۲۰۲۰ از صرافی متمرکز معروف کوین‌بیس پیشی بگیرد.

توسعه‌دهندگانی که تجربه کافی در این عرصه‌ داشتند در صدد استفاده از فرصت متن باز بودن دیفای و اجرای پروژه‌هایی برآمدند که از نحوه پذیرش پروتکل‌های موفق پیروی می‌کردند.

سوشی‌سواپ و حماسه پروتکل‌هایی با اسم غذاها

در تاریخ ۲۸ آگوست، سوشی‌سواپ عرضه شد و با ارائه تجربه‌ای دقیقا مشابه با یونی‌‌سواپ اما با ارائه سود بیشتر از طریق ماینینگ نقدینگی منجر به هدایت نقدینگی از یونی‌سواپ به سمت خود شد. این موضوع باعث رشد سریع و افزایش چشمگیر قیمت توکن این پلتفرم شد. در هفته اول، حجم معاملات سوشی‌سواپ به ۹۰۰ میلیون دلار رسید. در کمتر از دو هفته، مجموع سرمایه مسدودشده در سوشی‌سواپ از ۱.۴ میلیارد دلار عبور کرد و توکن SUSHI نیز در صرافی‌های متمرکز معتبری نظیر بایننس و FTX فهرست شد. همزمان، سوشی‌سواپ نیز هدف چندین فورک مختلف نظیر kimchi و SakeSwap قرار گرفت و از استراتژی خود سوشی‌سواپ و افزایش پاداش برای کاربران، به جذب نقدینگی پرداختند.

مشوق‌های جذاب همراه با پتانسیل افزایش قیمت توکن در ساعت‌های اولیه معاملات باعث شد که بسیاری از افراد، مسائل مرتبط با نقدینگی، قراردادهای حسابرسی نشده و ریسک ضررهای موقتی را نادیده بگیرند. اگرچه اکثر فورک ها طی چند روز از بین رفتند، اما سوشی‌سواپ بیش از دو هفته پس از ریزش قیمت و حجم معاملات خود به فعالیت ادامه داد تا اینکه موسس این پلتفرم به فروش توکن‌های این پروژه پرداخت و شبهاتی را در جامعه دیفای ایجاد کرد.

با این حال، سوشی‌سواپ هم‌چنان یکی از ۳ صرافی بزرگ غیرمتمرکز با نقشه راه مشخص در سال ۲۰۲۱ است. سوشی‌سواپ از حمایت صرافی متمرکز FTX بهره می‌برد، اعتبار خود را بازیابی کرده است و از چشم‌انداز موسس خود برای پذیرش بیشتر این پروژه استفاده می‌کند.

آیا فورک‌ها کارآمد هستند؟ بررسی شرایط کنونی این عرصه

از جنون تابستان دیفای تاکنون، بسیاری از بازیگرهای مختلف به عرصه صرافی‌های غیرمتمرکز وارد شده و پروژه خود را بر بستر فورک های اصلی و اولیه ایجاد کرده‌اند. Swerve Finance که یکی از فورک های Curve Finance است در حال حاضر دوازدهمین صرافی غیرمتمرکز برتر از لحاظ مجموع سرمایه مسدودشده است. Cream Finance که فورک Compound است نیز از این حیث در رتبه هفدهم قرار دارد. هرچند، پروژه‌های اصلی Curve و کامپوند هم‌چنان با حجم معاملات چشمگیر و به‌روزرسانی‌های خود از این لحاظ پیشرو هستند.

با مهاجرت سرمایه‌گذاران از صرافی‌های متمرکز به صرافی‌های غیرمتمرکز، صرافی‌های متمرکز نیز به ایجاد فورک از پلتفرم‌های محبوب پرداختند تا از علاقه به عرصه دیفای و فرصت کسب کارمزد بهره ببرند.

برای مثال DeFi Swap یکی از فورک‌های یونی‌سواپ توسط Crypto.com بوده و بایننس نیز Binance DEX را عرضه کرده است. صرافی‌های متمرکز به دلیل بزرگ بودن خود می‌توانند کاربران بیشتری را جذب کنند و ریسک از دست دادن نقدینگی سرمایه‌گذاران در صرافی‌های غیرمتمرکز را کاهش دهند و اعتماد بیشتری نسبت به فورک های مستقل ایجاد کنند. به علاوه، صرافی‌های متمرکز نظیر بایننس تعهد بیشتری به زنجیره‌های جدید (برای مثال بایننس اسمارت چین) دارند و گزینه‌های بیشتری را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهند تا به ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز بپردازند. در نتیجه، توسعه‌دهندگان به ایجاد فورک از پروژه‌های موجود و عرضه آنها در زنجیره‌های موردنظر می‌پردازند تا از اثر شبکه بهره‌مند شوند. برای مثال، پروژه‌های بازارساز خودکار اخیر نظیر پنکیک‌سواپ (Pancake Swap) که در حال افزایش پذیرش‌اند، فورک هایی از سوشی‌سواپ هستند که بر بستر بایننس اسمارت چین ایجاد شده‌اند.

هرچند، یونی‌سواپ هم‌چنان با بیش از حجم معاملات ۱۰۰ میلیارد دلاری در این عرصه پیشتاز است، در حالی که مجموع سرمایه مسدودشده در یونی‌‌سواپ از ابتدای سال تاکنون بیش از دو برابر شده است. بخشی از برتری و تسلط یونی‌سواپ به دلیل ورود رقبای جدید به این عرصه بوده که منجر به پیاده‌سازی سریعتر و ایردراپ توکن UNI شده است. می‌توان گفت علیرغم جذب نقدینگی توسط رقبا، یونی‌سواپ از این رقابت به منظور تسریع رشد خود و مشارکت کاربران بهره برده است. به دلیل ماهیت متن باز بودن دیفای، ایجاد پروژه‌های جدید بر اساس فورک ها به رقابت و تجربه بیشتری در بازار منجر می‌شود.

اگرچه اکثر پروژه‌های تقلیدکننده به مرور زمان از بین می‌روند، اما سوشی‌سواپ و فورک های پس از آن با نوآوری‌های میان مدت، پتانسیل چشمگیر بازار برای صرافی‌های غیرمتمرکز را ثابت کرده‌اند. همزمان، به دلیل آزمون و خطا و کسب تجربه بیشتر توسعه‌دهندگان از ماهیت متن باز دیفای، افزایش رقابت بین پلتفرم‌ها منجر به ایجاد محصول نهایی بهتری می‌شود. وفاداری کاربران دیفای در خصوص سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های خاص، صرفا یک احساس کورکورانه نیست، در حالی که گزینه‌های کسب سود بیشتری در حال شکل‌گیری در عرصه دیفای است. با این حال، محصولاتی با جامعه‌های منسجم، امنیت بیشتر، ارائه سودهای رقابتی و نقشه راه بلندمدت پیروز این میدان خواهند بود.

احیای فورک‌ها: فرصت یا تهدید

می‌توان گفت شعار دیفای در خصوص غیرمتمرکزسازی عرصه‌ای که مدت‌ها است در تسلط سازمان‌های متمرکز و قدیمی است، مطابق و همسو با قابلیت ایجاد فورک از یک پروژه و توسعه بر بستر آن است. از طرف دیگر، خالقان اصلی دیفای ممکن است اذعان کنند که این شعار صرفا یا ایجاد پروژه‌های غیرمتمرکز منحصربه‌فرد محقق می‌شود.

در اکثر موارد، پاسخ این موضوع در توازن بین هر دو نظر فوق نهفته است. فورک ها باید به جای کسب سود شخصی موسسان آنها، رویکردی صادقانه به بهبود مستمر عرصه دیفای داشته باشند. عرصه دیفای کاملا غیرمتمرکز و متن باز است و از طیف وسیعی از استعدادهای مختلف بهره می‌برد و کاربردهای این عرصه می‌تواند به پذیرش نامحدود آن بیانجامد.

اقدامات مرتبط با توسعه، تعیین‌کننده مسیر این عرصه

تفاوت اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز در اقدامات مرتبط به توسعه و نقشه راه آنها نهفته است. در تحقیق اخیر، Outlier Ventures به این نتیجه رسیده است که پروژه‌های Maker، Gnosis و Synthetix، پروژه‌هایی با بیشترین فعالیت مرتبط با توسعه در سال ۲۰۲۰ هستند که پس از کامپوند و یونی‌سواپ، بیشترین تعداد توسعه‌دهندگان فعال را نیز در اختیار دارند.

در نتیجه، به نظر می‌رسد که فعالیت مرتبط با توسعه گویای تسلط آن پروژه در بازار باشد. به علاوه، پروتکل‌های یونی‌سواپ، میکر، Gnosis، yearn.finance و سوشی‌سواپ بیشترین تعداد فورک را دارند. از لحاظ کدنویسی نیز پروژه‌های Aave و Bancor در صدر پروژه‌های برتر هستند، در حالی که رشد Yearn.Finance و سوشی‌سواپ نیز قابل توجه است.

تهدیدها و چالش‌های پیش‌روی دیفای

سرعت عرضه پلتفرم‌های جدید می‌تواند تهدید کوتاه‌مدتی برای پلتفرم‌های برتر کنونی و انتقال کاربران آنها به پلتفرم‌های جدید باشد. هرچند، چالش‌های واقعی دیفای به صورت بلندمدت است زیرا این پلتفرم‌های جدید به مرور کامل و بالغ می‌شوند و سهم پلتفرم‌های برتر و غالب از بازار را به خود اختصاص می‌دهند.

چالش و دغدغه اصلی پذیرش صرافی‌های غیرمتمرکز هم‌چنان وفاداری کاربران و نقدینگی آنها، کارمزد زیاد تراکنش‌ها و امنیت است. تقلیدکنندگان می‌توانند کار خود را با ارائه پاداش بیشتر به کاربران شروع کنند، اما اگر بتوانند با ارائه به‌روزرسانی مستمر نقشه راه خود بر موانع اصلی دیفای غلبه کنند، نقدینگی را از رقبای ضعیف‌تر و ناکارآمد به سمت خود جذب می‌کنند، حتی اگر آن رقبا از پروژه‌های اصلی و اولیه باشند. مسائل مرتبط با امنیت نظیر کلاهبرداری‌های مختلف هم‌چنان موضوع مهمی است که علیرغم افزایش اعتبار و شهرت دیفای، باید برطرف شوند.

از لحاظ توسعه نیز، سرمایه هوشمند می‌تواند پشتیبان پروژه‌های نویدبخش باشد تا مسیر رشد و دستیابی آنها به محصولی مناسب را هموار سازند و اعتبار آنها در بازار را افزایش دهد.

جامعه نیرو محرکه پذیرش دیفای

جامعه در بطن خود گویای تمام اقدامات انجام‌شده در مسیر توسعه و ماندگاری بلندمدت صرافی‌های غیرمتمرکز است. در ابتدا، پذیرندگان اولیه به منظور برطرف کردن چالش‌های مرتبط با نقدینگی صرافی غیرمتمرکز، جامعه‌ای را تشکیل می‌دهند، در حالی که شکوفایی مستمر محصول منجر به افزایش پذیرش آن پلتفرم و محصول می‌شود. اگر فورک ها، به موج اول کاربران خود محصولی کامل و مناسب ارائه دهند، بازار نیز از آنها استقبال خواهد کرد.

دیفای سرشار از فرصت‌های جدید است که توسط پلتفرم‌های جدید بر اساس شعار غیرمتمرکزسازی مورد استفاده قرار بگیرد و بازارهای اصلی و ثانویه دیفای را هرچه بیشتر گسترش دهند. فراتر از این فرصت‌ها، ماهیت متن باز دیفای منجر به نوآوری بیشتر و ایجاد محصول نهایی بهتر برای کاربران و مصرف‌کنندگان می‌شود.

با تکامل و بلوغ بازار، پلتفرم‌های برتر مختلفی بر اساس جامعه خود ظهور می‌کنند و چالش‌های ساختاری موجود را برطرف می‌کنند و فارغ از منشأ فورک موردنظر، به ارائه مشوق‌های بلندمدت بین خالقان و سرمایه‌گذاران می‌پردازند.