استقبال از ارزهای دیجیتال هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود؛ اما مشکل فراموشی کلیدهای خصوصی و از دست دادن دسترسی به دارایی‌های دیجیتال کماکان گریبان برخی کاربران را می‌گیرد. اتریوم، دومین پلتفرم پیشرو در دنیای کریپتو، قصد دارد با هاردفورک پکترا (Petra) و اجرای پروپزال EIP-3074، دسترسی به دارایی بدون نیاز به عبارات بازیابی را امکان‌پذیر کند. با میهن بلاکچین همراه باشید تا با ویژگی‌های ارتقا Pectra، پروپزال‌های مرتبط و معایب احتمالی ارتقا آتی اتریوم آشنا شویم.
نکات کلیدی  مهم‌ترین هدف هاردفورک Pectra افزایش امنیت و بهبود تجربه کاربری در پلتفرم اتریوم است. ارتقای پکترا اتریوم احتمالا اواخر سال میلادی جاری و اوایل سال ۲۰۲۵ انجام می‌شود. پروپزال EIP-3074 محور اصلی ارتقای Pectra است که با معرفی قابلیت بازیابی اجتماعی، مشکل از دست دادن دارایی به خاطر فراموشی عبارت بازیابی را رفع می‌کند. |
هاردفورک پکترا اتریوم چیست؟
اتریوم یکی از پیشگامان تکنولوژی بلاکچین است و در طول این سال‌ها با ارتقاهای متعدد به تکامل و رفع چالش‌های موجود در شبکه کمک کرده است. دِنکُن (Dencun) ارتقا پیشین این شبکه بود که با هدف کاهش هزینه تراکنش در لایه ۲ها انجام شد. به‌روز‌رسانی بعدی اتریوم با نام “Pectra” قرار است اواخر سال ۲۰۲۴ یا اوایل ۲۰۲۵ انجام شود و چهار هدف مهم را دنبال می‌کند:
- بهبود فرایند استفاده از عبارات بازیابی
- آماده‌سازی بلاکچین برای رویارویی با رایانه‌های کوانتومی
- دسته‌بندی تراکنش‌ها برای حل مشکل ازدحام شبکه
- انجام تراکنش‌های اسپانسر شده
پکترا مجموعه‌ای از دو ارتقا همزمان در لایه‌های مختلف بلاکچین است. در واقع ارتقای پراگ (Prague) روی لایه اجرا، محل اجرای قوانین پروتکل اتفاق می‌افتد و ارتقای الکترا (Electra) روی لایه اجماع، محل تایید اعتبار بلاک‌ها انجام می‌شود. ادغام ارتقاها در شبکه اتریوم موضوع جدیدی نیست و قبلا هم شاهد این ماجرا بوده‌ایم، به‌طور مثال به‌روز‌رسانی دنکن (Dencun) حاصل ادغام دِنب (Deneb) و کنکُن (Cancun) و ارتقا شاپلا (Shapella) ترکیبی از شانگهای (Shanghai) و کاپلا (Capella) بود.
پروپزال‌های بروزرسانی اتریوم
در ارتقا پکترا چندین پروپزال بهبود اتریوم (EIP) گنجانده شده است که بخش‌های مختلف اکوسیستم شامل ولیدیتورها، کیف پول‌ها و کاربران شبکه را مورد توجه قرار می‌دهند. پروپزال‌های آپگرید پکترا عبارتند از:
- EIP-7610: سازگار کردن شبکه با ارتقاهای بعدی و جلوگیری از ایجاد حساب جدید در مکانی که قبلا یک حساب کاربری وجود داشته است.
- EIP-7523: بهبود کارآیی شبکه با رسمیت بخشیدن به حذف اکانت‌های خالی از وضعیت اتریوم
- پروپزال‌های انتزاع حساب (EIP 7377, 5806, 3074): تسهیل فرایند‌های تایید تراکنش و انتقال دارایی ازجمله تراکنش‌های گروهی و امضای یک مرحله‌ای برای کاربران کیف پول‌های اتریومی
- EIP-2537: بهبود امنیت و مقیاس‌پذیری
- EIP-5920: تسهیل تراکنش‌ها از طریق انتقال اتر بدون نیاز به فعال‌کردن توابع گیرنده
- EIP-7609: کاهش هزینه ذخیره‌سازی موقتی
معرفی پروپزال EIP-3074 و مزایای آن
محور اصلی هارد فورک پکترا، پروپزال EIP-3074 است که ویژگی‌های مهمی را برای اتریوم به ارمغان می‌آورد. این ویژگی‌ها عملکردی شبیه به اکانت‌های انتزاع حساب (Account Abstraction) در استاندارد ERC-4337 دارند. در ادامه به توضیح چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم:
تقویت کیف‌پول‌های اتریومی با قابلیت قراردادهای هوشمند
به لطف پروپزال EIP-3074، کیف پول‌های اتریومی معمولی که به عنوان حساب‌های دارای مالکیت خارجی (EOAs) شناخته می‌شوند (مانند متامسک)، می‌توانند شبیه به قراردادهای هوشمند عمل کنند. به‌طور مثال به دلیل بسته‌بندی تراکنش‌ها، دیگر نیازی نیست کاربر یک تراکنش را چندین بار امضا کند. همچنین امکان اجرای تراکنش‌های اسپانسر شده وجود دارد. این یعنی یک کاربر می‌تواند تراکنشی را بدون پرداخت کارمزد، امضا کرده و به شبکه ارسال کند و پرداخت کارمزد تراکنش را به فرد دیگری واگذار کند. یکی از کاربردهای این پروپوزال در زمان استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز است. با استفاده از این قابلیت، برنامه غیرمتمرکز می‌تواند کارمزد تراکنش برخی از کاربران رو خود پرداخت کند.
بازیابی اجتماعی
ارتقا پکترا با هدف کاهش ریسک از دست دادن دارایی به دلیل فراموشی کلید خصوصی، ویژگی منحصر‌به‌فردی را به نام «بازیابی اجتماعی» معرفی می‌کند. این ویژگی بخشی از پروپزال EIP-3074 است و با استفاده از قابلیت‌های قراردادهای هوشمند، بازیابی دارایی‌های دیجیتال کیف پول‌های اتریومی را بدون نیاز به عبارات بازیابی (Seed Phrase) امکان‌پذیر می‌کند.
کاربران برای استفاده از این قابلیت ابتدا باید مالکیت دارایی‌هایشان را از طریق امضای پیام به یک قرارداد فراخواننده (Invoker) واگذار کنند. در نتیجه قرارداد می‌تواند به نمایندگی از کاربر تراکنش‌ها را انجام دهد. در این روش، دو کد عملیاتی جدید “AUTH” و “AUTHCALL” با استفاده از آدرس کاربر به‌عنوان ارسال‌کننده تراکنش، وظیفه تایید امضای کاربر و فراخوانی قرارداد هدف را برعهده دارند. با توجه به اینکه کاربر دسترسی قرارداد اینوکر به مدیریت دارایی‌های دیجیتال را از قبل صادر کرده است، هر زمان درصورت فراموشی یا گم‌کردن عبارات بازیابی می‌تواند از طریق این قرارداد به دارایی‌های خود دسترسی پیدا کند.
پرداخت کارمزد تراکنش‌ها با انواع توکن‌های ERC-20
سومین مزیت پروپزال EIP-3074 امکان ارسال تراکنش‌ها بدون نیاز به داشتن کوین اتر در کیف پول است؛ زیرا هر موجودیتی که مسئولیت قرارداد اینوکر را برعهده دارد، می‌تواند کارمزد تراکنش را با انواع توکن‌های ERC-20 پرداخت کند. این قابلیت دروازه‌ای برای پذیرش انبوه کاربران خرد است، چراکه مانع مهمی را از سر راه آن‌ها برمی‌دارد.
تسهیل فرآیند تراکنش‌ها
مزیت دیگر پروپزال EIP-3074 این است که انجام چندین فعالیت را در یک تراکنش امکان‌پذیر می‌کند. به‌طور مثال در حال حاضر کاربران برای سواپ دارایی در یک صرافی غیرمتمرکز ابتدا باید مجوز استفاده از دارایی را به صرافی بدهند و سپس معامله را اجرا کنند. بعد از اجرای پروپزال EIP-3074 این دو اقدام در یک تراکنش واحد انجام می‌شود تا تجربه کاربری بهتری حاصل شود.
معایب پروپزال EIP-3074
اگرچه قابلیت بازیابی اجتماعی پروپزال EIP-3074 راه‌حلی برای مشکل فراموشی عبارات بازیابی و از دست دادن دارایی است؛ اما نگرانی‌هایی را هم در مورد قراردادهای اینوکر مخرب ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر ممکن است کاربران دارایی‌های خود را به یک قرارداد مخرب واگذار کنند و آن‌ها را از دست بدهند. البته جامعه اتریوم در حال بررسی پروتکل‌های امنیتی است تا فقط قراردادهای قابل‌اعتماد به‌عنوان اینوکر استفاده شوند و از کاربران در برابر اقدامات جعلی محافظت کند.
پروپزال EIP-7251 هاردفورک پکترا
یکی دیگر از اهداف اصلی ارتقا پکترا اتریوم، اصلاح میزان سهم استیکینگ ولیدیتورها است. در حال حاضر هر کسی که می‌خواهد به ولیدیتور اتریوم تبدیل شود باید ۳۲ اتر را استیک (سپرده‌گذاری) کند. مشکل اینجا است که برخی نهادها مدیریت ولیدیتورهای متعددی را برعهده دارند و به‌خاطر محدودیت سقف استیکنیگ برای هر اعتبارسنج با چالش‌های عملیاتی مواجه می‌شوند. ارتقا Pectra قصد دارد از طریق پروپزالEIP-7251 با نام “Maxeb”حداکثر سهم ولیدیتورها را به ۲,۰۴۸ اتر افزایش دهد. به این ترتیب دیگر نیازی نیست نهادهای اعتبارسنجی بزرگ مانند کوین‌بیس یا لیدو تعداد زیادی از ولیدیتورها را مدیریت کنند. همین امر موجب بهبود کارآیی عملیاتی و تسهیل فرآیندهای استیکینگ در اکوسیستم اتریوم می‌شود.
جمع‌بندی
هاردفورک پکترا و پروپزال EIP-3074 گام مهمی برای اتریوم است. مهم‌ترین ویژگی این پروپزال بازیابی اجتماعی برای کیف پول‌های اتریومی است که چالش از دست دادن دارایی به‌خاطر فراموشی عبارات بازیابی را حل می‌کند. همچنین این پروپزال با حذف نیاز به توکن اتر برای پرداخت کارمزد‌ها و تسهیل فرایند تراکنش‌ها، تجربه کاربری را در اکوسیستم اتریوم بهبود می‌دهد. علی‌رغم این مزایا، نگرانی‌هایی هم در مورد سرقت وجوه توسط قراردادهای مخرب وجود دارد؛ چراکه می‌توان تنها با یک امضا تمام دارایی‌های یک آدرس را تخلیه کرد. البته جامعه اتریوم در صدد رفع این مشکل است تا کاربران هنگام استفاده از پلتفرم اتریوم امنیت کامل داشته باشند. نظر شما در مورد سیر تکاملی شبکه اتریوم چیست؟ آیا هاردفورک Pectra می‌تواند اهداف تعیین‌شده را محقق کند؟
سوالات متداول (FAQ)
ارتقا Pectra چیست؟
آپگرید پکترا بخشی از نقشه راه اتریوم در جهت بهبود عملکرد شبکه و رفع چالش‌های موجود است.
پروپزال EIP-3074 اتریوم چیست؟
این پروپزال با معرفی قابلیت بازیابی اجتماعی، مشکل از دست دادن دارایی به خاطر فراموشی عبارات بازیابی را حل می‌کند.
