انقلاب فینتک (fintech) چیزی غیر واقعی یا علمی تخیلی نیست، بلکه واقعیتی است که سیستم مالی جهان را متحول خواهد کرد. وام‌های همتا به همتا (P2P)، سرمایه‌گذاری گروهی هوشیارانه، پرداختی‌ها از طریق ارز دیجیتال و غیره همگی به دلیل همکاری نزدیک استارتاپ‌های فینتک و موسسات سنتی امکان پذیر شده است.
قطعا نتیجه این اتحاد برای هر دو طرف مفید خواهد بود. اما اگر فینتک همچنان به توسعه سریع خود ادامه دهد، آیا بانکداری سنتی به پایان خواهد رسید؟ ما در این مقاله در جستجوی پیدا کردن جواب‌های چنین سوالاتی هستیم.
وضعیت حال حاضر صنعت فینتک
قبل از بحث در مورد نوآوری فینتک در حوزه خدمات مالی، باید تعدادی از حقایق حال حاضر بازار را مورد بررسی قرار دهیم.
باور بر این است که موسسات مالی سنتی در چند سال آینده تغییراتی اساسی پیدا کنند و کاملا متحول شوند.
بزرگ‌ترین سرمایه‌گذارانی که از استارتاپ‌های فینتک حمایت می‌کنند، در واقع موسسات مالی هستند. موسساتی مانند Citigroup و غیره به این حوزه در حال تکامل، علاقه نشان داده‌اند. به عنوان مثال، سازمان‌های فینتک در ایالات متحده ۶۳ درصد از سرمایه وارد شده به صنعت مالی را به خود اختصاص داده‌اند.
اکثریت استارتاپ‌های بزرگ فینتک با ارزش بیش از یک میلیارد دلار در ایالات متحده و چین هستند.
برنامه‌های مالی سراسر جهان دارای ویژگی‌هایی مانند پرداخت و انتقال پول، پس انداز و سرمایه‌گذاری، وام گیری، برنامه ریزی مالی و بیمه هستند.
از جمله فناوری‌هایی که در کسب و کار‌های مالی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند، می‌توان به تحلیل داده، توسعه موبایل، هوش مصنوعی و بلاک چین اشاره کرد.
از جمله ناحیه‌هایی که هنوز مورد پوشش قانون‌گذاری قرار نگرفته‌اند، می‌توان به انبارش داده‌ها، احراز هویت دیجیتال، قوانین ضدپول‌شویی و شناخت مشتری، جمع‌آوری وجه عمومی و ارزهای دیجیتال اشاره کرد.
تحلیل تاثیرگذاری فینتک بر سرویس‌های مالی
استارتاپ‌های فینتک و بانک‌های سنتی در گذشته رقیب یکدیگر بودند و در به‌دست آوردن مشتری با هم رقابت می‌کردند اما حالا وضعیت فرق کرده است و به دلیل متحول کردن سیستم‌های مالی توسط فینتک، همه چیز تغییر کرده است. سرویس مشتری بهتر، امنیت مالی تقویت شده، موقعیت‌های بیشتر برای افراد و کسب و کار‌ها و بسیاری از موارد دیگر از جمله این تغییرات هستند. حال این سوال پیش می‌آید که این تغییرات چگونه ممکن شده است؟
داده‌های عظیم و ارزیابی ریسک
همه سوابق شخصی که در ابزار‌ها ذخیره می‌شوند، به داده‌های عظیم مربوط می‌شوند و اگر به درستی مورد استفاده قرار بگیرند، الگو‌هایی رفتاری از مشتریان موجود و مشتریان احتمالی آشکار خواهد شد.
توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی به سازمان‌های فینتک و سرمایه‌گذاری کمک می‌کند که استراتژی‌هایی به منظور ایجاد پورتفولیوی شخصی‌تر، سرویس مشتری عالی و تراکنش‌های کم ریسک‌تر ایجاد نمایند.
فناوری‌های پیشرفته می‌توانند برای تشخیص تقلب مورد استفاده قرار گیرند که این کار را با شناسایی فعالیت کاربری غیر عادی بر اساس الگو‌های رفتاری انجام می‌دهند.
فینتک اخیرا شروع به آزمایش داده‌های عظیم به منظور‌های انطباقی کرده است. آنها در حال توسعه ابزار‌ها و راه حل‌هایی هستند که به متصدیان امر کمک می‌کند که نیازمندی‌های موجود را مرتفع سازند.
امنیت و تجربه مشتری
یک مثال دیگر از تاثیرگذاری فینتک بر بانکها، تغییراتی مثبت در محافظت از داده‌های خصوصی و تجربه مشتری است. بسیاری از نفوذ‌هایی که در جا‌های مختلف جهان به داده‌ها صورت گرفته است، توجه عاملان و شرکای جوان‌تر را به خود جلب کرده است.
از آنجا که فینتک عمدتا متکی بر برنامه‌های موبایلی برای بانکداری و سرویس‌های مالی است، دسترسی غیر مجاز به سوابق مالی، حساب‌ها و کیف پول‌های دیجیتال به مرور در حال افزایش است.
با تقویت زیرساخت برنامه‌ها و استفاده از فایر وال‌ها می‌توان امنیت بهتری را ایجاد نمود. سرویس‌های ابری (cloud) نیازمند اقدامات و فنون خاصی برای شناسایی حملات خودکار هستند و با محافظت از هر کدام از این سرویس‌ها می توان زیرساختی قوی را توسعه داد.
پشتیبانی خودکار شخصی
فینتک به فرآیند پشتیبانی مشتری در بانکها کمک می‌کند. مشتریان انتظار پشتیبانی مرتبط و سریع را دارند که فناوری مالی می‌تواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
متصدیان برای رسیدن به این مقصود از کانال‌های مختلفی استفاده می‌کنند. رویکرد اومنی‌چنل (omnichannel) برای ترویج محصولات جدید و جمع‌آوری داده‌های مشتری بسیار مفید است. علاوه بر این، بانکها از فنون دیگری هم استفاده می‌کنند که برای اموری مانند وام دهی آنلاین، باز کردن حساب به صورت آنلاین و غیره بسیار مفید هستند.
دیجیتالی کردن کامل تراکنش‌ها
علیرغم اینکه امروزه تراکنش‌ها به صورت همیشگی در دسترس هستند، اما تعدادی از افراد محافظه‌کار هنوز هم روش‌های سنتی را برای پرداخت قبض‌ها، انتقال پول و غیره مورد استفاده قرار می‌دهند.
نوآوری‌هایی که در تراکنش‌های دیجیتال صورت گرفته است، بسیاری از این مشتریان محافظه‌کار را مجذوب خود کرده است. بانکداری اومنی‌چنل در این میان بسیار شایان توجه است و کاربران را قادر به انجام تراکنش‌ها در هر محیطی می‌کند.
از دیگر تغییرات مثبت که به یمن توسعه بلاک چین ایجاد شده است، می‌توان به کارمزد‌های کمتر، شفافیت بیشتر و غیره اشاره کرد.
نسل جدید محصولات و سرویس‌ها
بانکها با پذیرش نوآوری‌های حوزه فینتک، در حال رقابت برای ارائه بهترین محصولات و خدمات هستند. از بهترین اقدامات فینتک برای متحول کردن سرویس‌های مالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بانک‌هایی که کاملا دیجیتال هستند و شعبه فیزیکی ندارند. از جمله این بانکها می‌توان N26، Penta و Chime را نام برد.
- حساب‌هایی که ارزهای مختلف، کارت‌ها و مقولات گوناگون را برای مشتری در یک جا جمع کرده‌اند و مشتریان می‌توانند با استفاده از آنها به پیگیری مخارج و مدیریت پساندازهای خود بپردازند.
- فنونی مانند شناسایی چهره و صدا که کاربران از این طریق می‌توانند وارد حساب‌های خود شوند. Atom Bank یکی از موسساتی است که از این روش‌ها استفاده می‌کند.
- برنامه‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده (AR/VR) نیز مزیتی بزرگ به نسبت رقبا را برای موسسات مالی فراهم می‌کنند.
تغییراتی عظیم در منابع انسانی
فینتک نه تنها مدل‌های تجاری و زیرساخت‌های بانکها را متحول کرده است، بلکه منابع انسانی آنها را هم تحت تاثیر قرار داده است. امروزه در بسیاری از بانکها بخشی بنام فینتک ایجاد شده است که متخصصانی با مهارت و تجربه در هر دو حوزه امور مالی و توسعه موجود هستند.
در نتیجه این امر، مشاغل زیادی مانند تحلیلگر امنیت سایبری، مدیر محصولات، متخصص داده و غیره وارد بازار کار شده است و راه را برای نسل جدید در دستیابی به مسیر شغلی مورد علاقه خود باز کرده است. این وضعیت باعث شده که شرکت‌ها به آموزش کارکنان خود بپردازند و تجربه فنی آنها را بهبود دهند.
چگونه فینتک سیستم مالی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
عادلانه نیست که در این مطلب تنها به مزیت‌های فینتک بپردازیم و چالش‌هایی را که فناوری نوین در حوزه عملکرد بانکها و سرویس‌های مالی ایجاد می‌کند، نادیده بگیریم. از جمله این ریسک‌ها و خطرات می‌توان موارد زیرا را نام برد:
- بعضی از مدل‌های تجاری در این رقابت جدید دوام نمی‌آورند و از بین می‌روند.
- نیازمندی‌های رسمی سازمان‌های مالی ممکن است تیره و تار شود.
- استفاده گسترده از فناوری‌ها ممکن است منجر به خطراتی جدی در فعالیت‌های عملکردی شود.
- بانک‌هایی که فعالیت جهانی دارند ممکن است با چالش‌هایی در ارتباط با چارچوب‌های قانون‌گذاری کشور‌های مختلف روبرو شوند.
از طرفی، فینتک بر سرویس‌های مالی و ثبات بازار هم تاثیر می‌گذارد:
- اتحاد موفقیت‌آمیز فین‌تکی بین متصدیان و استارتاپ‌ها، روز به روز اهمیت بیشتری می‌یابد.
- قوانین حال حاضر، همه مسائل مربوط به فعالیت موسسات غیر بانکی را تحت پوشش قرار نمی‌دهد.
- استفاده از ارزهای دیجیتال ممکن است سبب نوسان قیمت شود و سیستم‌های پرداختی را تحت تاثیر قرار دهد.
تاثیرات فینتک بر صنعت بانکداری: قوانین و مقررات جدید
با قانون‌گذاری مجدد سیستم‌های مالی حال حاضر جهان، بسیاری از ریسک‌های ذکر شده در بالا از میان خواهند رفت. کشور‌هایی مانند بریتانیا و ایالات متحده در این حوزه وارد عمل شده‌اند. اتحادیه اروپا نیز در این میان رهنمود‌هایی داده است که به توسعه و امنیت بیشتر کمک می‌کنند.
کمسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده، شبکه دفتر‌های خود برای کمک به سازمان‌های فینتک گسترش داده است و هدف این کمسیون، مرتفع کردن نیازمندی‌های این صنعت است. کمک‌هایی نیز از جانب سازمان‌های دیگر برای انتقال بین مرزی پول، دادن وام و غیره صورت گرفته است.
از طرف دیگر، FED نیز فرآیند‌های بانکها و سازمان‌های مالی را تسهیل بخشیده است. یک قانون فینتک در سال ۲۰۱۸ در مکزیک تصویب شد که پایه مستحکمی را برای اعمال فناوری‌های مالی در صنعت بانکداری و ایجاد رقابت سالم در این بازار ایجاد کرد.
پیش‌بینی کارشناسان در خصوص آینده بانکداری
واضح است که صنعت فینتک در آینده نیز به پیشرفت خود ادامه خواهد داد و مدل‌های جدیدی از همکاری بین استارتاپ‌های جوان و بانکها ایجاد خواهد کرد. در آینده بسیاری از تاثیرات فینتک را در این حوزه مشاهده خواهیم کرد. از جمله جنبه‌های تاثیر گذاری فینتک در این حوزه می‌توان موارد زیر را نام برد:
- این انقلاب مالی بر اساس یک نوآوری باز است و متصدیان و فراهم‌کنندگان شخص ثالث را در کنار هم جمع می‌کند. قانون‌گذاری هوشمندانه در این میان به اشتراک دانش و ایده‌ها در میان بازیگران بازار کمک خواهد کرد.
- قوانین و مقررات جدید باعث ورود آسان سازمان‌های مالی خواهد شد و این سازمان‌ها از طریق کانال‌های جمع‌آوری وجه و سرمایه‌گذاری، می‌توانند سریعا وجوه مورد نیاز خود را جمع‌آوری کنند و از فینتک در مدل‌های تجاری خود استفاده نمایند.
- بانکداری باز انتخاب‌های بیشتری را برای مشترین فراهم می‌کند و بانکها از طریق برنامه‌هایی می‌توانند داده‌های مشتری را به شرکت‌های همکار خود انتقال دهند. این نوع بانکداری رقابت را بیشتر می‌کند و نوآوری و تجربه کاربری بهتری را به ارمغان خواهد آورد.
- بانک‌های کوچک بسیار متمایل به فینتک هستند و بعد از بحران‌های سال‌های گذشته، بسیاری از این بانکها لطمه خورده‌اند و اینک به کمک فینتک می‌توانند احیا شوند.
- وام‌دهی در آینده سریع‌تر و آسان‌تر خواهد شد. فینتک به سختی در حال کار بر روی الگو‌های ارزیابی اعتبار و سیستم‌های مدیریت ریسک است که این منجر به تصمیم‌گیری سریع‌تر خواهد شد.
- فناوری نظارتی باعث بهبود معایب قانونی حال حاضر خواهد شد و به موسسات مالی کمک می‌کند که به آسانی به سیستم‌های قانونی در حال تغییر متصل شده و در جریان تغییرات قرار بگیرند. در این میان، فناوری تحلیل داده‌های عظیم و محاسبه کلود (Cloud) بسیار کمک خواهند کرد.
- بانکداری پلتفرمی جایگزین بانکداری سنتی خواهد شد. این ایده به فراهم‌کنندگان شخص ثالث اجازه می‌دهد که به توسعه راه حل‌های بانکداری بپردازند و دسترسی کامل به اطلاعات داخلی متصدیان را داشته باشند.
اینها تنها تعدادی از حرکت‌هایی هستند که انتظار داریم در آینده‌ای نزدیک ببینیم. فینتک پتانسیل عظیمی دارد و به زودی و در آینده‌ای نزدیک، بسیار از آن خواهیم شنید.
پروژه‌های جالب فینتک
حال نگاهی به دو پروژه جالب در حیطه فینتک می‌اندازیم.
Lenderkit نرم افزاری برای افرادی است که می‌خواهند به بازار‌های مالی دیگر وارد شوند. از این نرم افزار می‌توان برای سرمایه‌گذاری، وام‌دهی و غیره استفاده کرد.
InvestMySchool یک پلتفرم جمع‌آوری وجه واقع در بریتانیا است که به مدارس مستقل و سازمان‌های آموزشی کمک می‌کند. این کمک‌ها شامل وام‌ها و بخشش‌هایی است که آموزش و تسهیلات را بهبود می‌بخشد.
کلام آخر
قطعا متحول کردن بانکها یک‌شبه روی نمی‌دهد و نیازمند زمان و تلاش زیادی است. اما در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که رویکرد‌های متمرکز بر مشتری در حال سبقت گرفتن از رویکرد‌های متمرکز بر محصول هستند.
اتحادی که بین فینتک و متصدیان بانکداری در حال شکل گیری است، به نفع همگان است. موانع زیادی در مقابل ورود به عرصه فینتک وجود ندارد و استفاده از فینتک در بانکداری به نفع همه نسل‌ها خواهد بود. نظر شما چیست؟ فینتک چگونه بانکها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
